🔷 تأثیرپذیری#حافظ از #خواجوی_کرمانی 🔸سبک شعر خواجوی کرمانی دارای سه فضای عاشقانه، عارفانه و مدحی است. 🔹خواجو را می‌توان پل بین سعدی و حافظ دانست؛ زیرا از سویی خواجو در غزل بیشتر همه از سعدی تأثیر پذیرفته و از برخی غزل‌های او استقبال کرده و در بسیاری از موارد مضامین شعر را آورده یا عیناً تکرار کرده است، و از سوی دیگر تأثیر شگرف و شگفتی بر حافظ دارد و در بسیاری از عرصه‌های آفرینش هنری و پرداخت هنرمندانۀ صورت و محتوا و به ویژه در به‌کارگیری «ایهام»، پیشگام و استاد حافظ به شمار می‌آید و حق انکارناپذیری بر گردن خواجۀ رندان دارد. چنانکه خود حافظ می‌گوید: استاد غزل سعدی‌ست پیش همه کس، اما دارد سخن حافظ طرز سخن خواجو 🔸در مورد تأثیرپذیری حافظ از خواجو، به این ابیات توجه کنید: خواجو: خرقه رهن خانه خمار دارد پیر ما ای همه رندان مرید پیر ساغر گیر ما حافظ: ما مریدان روی سوی قبله چون آریم چون روی سوی خانه خمار دارد پیر ما خواجو: گر شدیم از باده بدنام جهان تدبیر چیست همچنین رفتست در عهد ازل تقدیر ما حافظ: در خرابات طریقت ما به هم منزل شویم کاین چنین رفته‌ست در عهد ازل تقدیر ما خواجو: تا ببینند مگر نور تجلی جمال همچو موسی ارنی گوی به میقات آیند حافظ: با تو آن عهد که در وادی ایمن بستیم همچو موسی ارنی گوی به میقات بریم خواجو: گرم بهر سر موئی هزار جان بودی فدای جان و سرش کردمی به جان و سرش حافظ: بگفتمی که چه ارزد نسیم طره دوست گرم به هر سر مویی هزار جان بودی خواجو: ایا صبا خبری کن مرا از آن که تو دانی بدان زمین گذری کن در آن زمان که تو دانی حافظ: نسیم صبح سعادت بدان نشان که تو دانی گذر به کوی فلان کن در آن زمان که تو دانی 🔹خواجو در شیراز اقامت داشت و حافظ با او مراوده داشت. حافظ از سرچشمۀ زلال و فیاض غزلیات خواجو سیراب شده است، اما همواره در بازنگری و بازنگاری صورت و محتوا، ازخواجو، گوی سبقت را ربوده و کلام را به قلۀ کمال برکشیده است. ✍️سید سلمان علوی 🆔 @ss_alavi_ir

#مناسبت_روز 🗓 ۸ ذی‌القعده، سالروز درگذشت #فخرالدین_عراقی شاعر قرن هفتم است. 🔹عراقی مشایخ سلسلۀ سهروردیه (شعبهی هند) بود و بعضی از تذکره نویسان او را مرید مستقیم شهاب الدین عمر #سهروردی شمرده‌اند. 🔸 در قونیه به خدمت شیخ صدرالدین قونوی و جلال الدین مولوی و جمعی دیگر از بزرگان صوفیه رسید و شیخ خانقاه توقات شد. 🔹یورش مغولان، زمینه درهم‌­آمیختگی بی­‌سابقه اندیشه­‌ها و آراء را فراهم آورد. دو مکتب بزرگ تصوف با هم تلاقی کردند: عرفان نظری ابن عربی، یعنی وحدت وجود و تصوف خراسانی، که از طریق شعر، مجاز و استعاره به زبان می‌­آمد. فخرالدین عراقی، با ایجاد آشتی و هم­خوانی میان این دو جریان از کسانی است که ابن عربی را در قالب شعر به فرهنگ ایران انتقال داده است. 🔸«لَمعات» که مهم‌ترین اثر منثور عَراقی است در زمان صحبت صدرالدین قونوی و تحت تأثیر آثار ابن عربی نوشته شده‌است. عراقی در دیباچه کتاب تصریح می‌کند که لمعات را بر سنن سوانح شیخ احمد غزالی نوشته‌است. وقتی لمعات به اتمام رسید و شیخ (عراقی) آن را به صدرالدین قونوی عرضه کرد، صدرالدین آن را بوسید و بر دیده نهاد و فرمود: «فخرالدین سِرّ سخن مردان آشکار کردی و لمعات به حقیقت لبّ فصوص است.» 🔹غزل عرفانی که با سنایی آغاز شده بود، با فخرالدین عراقی به اوج رسید. همچنین او نخستین کسی است که ساقی‌نامهٔ مستقلی در قالب ترجیع بند سرود. #حافظ در غزلیاتش از عراقی بسیار تأثیر پذیرفته است، چنانکه خود می‌گوید: حافظ خودتصریح می فرماید که : «غزلیات عراقی است سرود حافظ که شنید این ره دلسوز که فریاد نکرد» 🔻نمونه‌ای از غزل‌های عراقی: خوشا دردی که درمانش تو باشی خوشا راهی که پایانش تو باشی خوشا چشمی که رخسار تو بیند خوشا ملکی که سلطانش تو باشی خوشا آن دل که دلدارش تو گردی خوشا جانی که جانانش تو باشی خوشی و خرمی و کامرانی کسی دارد که خواهانش تو باشی چه خوش باشد دل امیدواری که امید دل و جانش تو باشی همه شادی و عشرت باشد ای دوست در آن خانه که مهمانش تو باشی گل و گلزار خوش آید کسی را که گلزار و گلستانش تو باشی چه باک آید ز کس آن را که او را نگهدار و نگهبانش تو باشی مپرس از کفر و ایمان بی‌دلی را که هم کفر و هم ایمانش تو باشی مشو پنهان از آن عاشق که پیوست همه پیدا و پنهانش تو باشی برای آن به ترک جان بگوید دل بیچاره تا جانش تو باشی عراقی طالب درد است دایم به بوی آنکه درمانش تو باشی 🆔 @ss_alavi_ir

🔷نمونه‌هایی از تأثیرپذیری #حافظ از عراقی: 🗓 انتشار به مناسبت سالروز درگذشت #فخرالدین_عراقی 🔹عراقی: از پرده برون آمد ساقی قدحی در دست هم پرده ما بدرید هم توبه ما بشکست 🔸حافظ: در دیر مغان آمد یارم قدحی در دست مست از می و می خواران از نرگس مستش مست 🔹عراقی: به یک گره که دو چشمت بر ابروان انداخت هزار فتنه و آشوب در جهان انداخت 🔸حافظ: خمی که ابروی شوخ تو در کمان انداخت به قصد جان من زار ناتوان انداخت 🔹عراقی: مرا این دوستی با تو بلای آسمانی بود قضای آسمانی را دگر کردن توان ، نتوان 🔸حافظ: مرا مهر سیه چشمان ز سر بیرون نخواهد شد قضای آسمان است این و دیگرگون نخواهد شد 🔹عراقی: گلیم بخت کسی را که بافتند سیاه سفید کردن آن نوعی از محالات است 🔸حافظ: به آب زمزم و کوثر سفید نتوان کرد گلیم بخت کسی را که بافتند سیاه 🔹عراقی: بود آیا که خرامان ز درم بازآیی گره از کار فرو بسته ما بگشایی 🔸حافظ: بود آیا که در میکده ها بگشایند گره از کار فرو بسته ما بگشایند 🆔 @ss_alavi_ir

🔷نقدی معرفتی بر جناب #حافظ غالب مفسّران ــ به جز معدودی همچون جناب ملاصدرا ــ بر این باورند که بهشت حضرت آدم علیه‌السلام «بهشت ابد» نبوده، زیرا: ۱ـ شیطان و وسوسه و عصیان در آنجا راه ندارد. ۲ـ جنّةالخلد مکان جاودانگی است. 🔸سئل َالصّادقُ - عليهِ‌السّلام- عَن جَنّةِ آدَم: أَ مِن جِنانِ الدُّنيا كانَت أم مِن جِنانِ الآخِرَة؟ فَقاَل: كَانَت مِن جِنانِ الدُّنيا تَطلُعُ فِيهَا الشَّمسُ وَ القَمَرُ. وَ لَو كَانَت مِن جِنانِ الآخِرَةِ، مَا اُخرِجَ مِنهَا أَبَدَاً از حضرت صادق علیه‌السلام درباره بهشت حضرت آدم علیه‌السلام سؤال شد که آیا از باغ‌های دنیا بوده یا آخرت. حضرت فرمودند: باغی از باغ‌های دنیا بود که خورشید و ماه بر آن می‌تابید و اگر بهشت جاودان بود، هرگز آدم از آن بیرون رانده نمی‌شد. 📚کافی، ج۳، ص۲۴۷. 🆔 @ss_alavi_ir