#مناسبت_روز
🗓 ۱۷ دیماه، روز بزرگداشت #خواجوی_کرمانی ــ شاعر نیمۀ نخست قرن هشتم ــ است.
📚 آثار:
خواجوی کرمانی علاوه بر دیوانش که شامل غزلیات، قصاید، مسمط، ترکیببند، ترجیعبند، رباعی، قطعه و مستزاد است، پنج مثنوی دارد که به خمسۀ خواجو معروف است:
همای و همایون
گل و نوروز
روضةالانوار
کمالنامه و گوهرنامه
همچنین چهار رساله منثور دارد، با نثری مسجّع و مصنوع، و آراسته به آیات قرآنی. رسایل چهارگانهٔ خواجو عبارتند از:
سراجیّه
شمس و سحاب
شمع و شمشیر
نمد و بوریا
🔹او را در ریاضیات طب و هیئت نیز صاحب نظر میدانند.
🆔 @ss_alavi_ir
🔷 تأثیرپذیری#حافظ از #خواجوی_کرمانی
🔸سبک شعر خواجوی کرمانی دارای سه فضای عاشقانه، عارفانه و مدحی است.
🔹خواجو را میتوان پل بین سعدی و حافظ دانست؛ زیرا از سویی خواجو در غزل بیشتر همه از سعدی تأثیر پذیرفته و از برخی غزلهای او استقبال کرده و در بسیاری از موارد مضامین شعر را آورده یا عیناً تکرار کرده است،
و از سوی دیگر تأثیر شگرف و شگفتی بر حافظ دارد و در بسیاری از عرصههای آفرینش هنری و پرداخت هنرمندانۀ صورت و محتوا و به ویژه در بهکارگیری «ایهام»، پیشگام و استاد حافظ به شمار میآید و حق انکارناپذیری بر گردن خواجۀ رندان دارد. چنانکه خود حافظ میگوید:
استاد غزل سعدیست پیش همه کس، اما
دارد سخن حافظ طرز سخن خواجو
🔸در مورد تأثیرپذیری حافظ از خواجو، به این ابیات توجه کنید:
خواجو:
خرقه رهن خانه خمار دارد پیر ما
ای همه رندان مرید پیر ساغر گیر ما
حافظ:
ما مریدان روی سوی قبله چون آریم چون
روی سوی خانه خمار دارد پیر ما
خواجو:
گر شدیم از باده بدنام جهان تدبیر چیست
همچنین رفتست در عهد ازل تقدیر ما
حافظ:
در خرابات طریقت ما به هم منزل شویم
کاین چنین رفتهست در عهد ازل تقدیر ما
خواجو:
تا ببینند مگر نور تجلی جمال
همچو موسی ارنی گوی به میقات آیند
حافظ:
با تو آن عهد که در وادی ایمن بستیم
همچو موسی ارنی گوی به میقات بریم
خواجو:
گرم بهر سر موئی هزار جان بودی
فدای جان و سرش کردمی به جان و سرش
حافظ:
بگفتمی که چه ارزد نسیم طره دوست
گرم به هر سر مویی هزار جان بودی
خواجو:
ایا صبا خبری کن مرا از آن که تو دانی
بدان زمین گذری کن در آن زمان که تو دانی
حافظ:
نسیم صبح سعادت بدان نشان که تو دانی
گذر به کوی فلان کن در آن زمان که تو دانی
🔹خواجو در شیراز اقامت داشت و حافظ با او مراوده داشت. حافظ از سرچشمۀ زلال و فیاض غزلیات خواجو سیراب شده است، اما همواره در بازنگری و بازنگاری صورت و محتوا، ازخواجو، گوی سبقت را ربوده و کلام را به قلۀ کمال برکشیده است.
✍️سید سلمان علوی
🆔 @ss_alavi_ir