🌸شرح دعای عهد (قسمت سوم)🌸   وَ #رَبَّ_الْبَحْرِ_الْمَسْجُورِ؛ ای #پروردگار_دریای_مملو! یا #محیط! یا #افروخته! پس به مناسبت دو فقره ماضیه می گوییم که: مراد از «#بحر_مسجور» هم باید #امام_زمان باشد. زیرا که #دریای_بی‌منتهای_علم_خداوند است و #مملو_از_علوم_ربانی یا #محیط_به_جمیع_خلق. یا #افروخته_به_نور_پروردگار. و در بعض احادیث واقع شه که «بحر مسجور» #دریایی است #میان_زمین _و_آسمان که خداوند در وقت برپا شدن #قیامت از آن دریا می‌بارد به زمین، پس خاکهای مردگان در زمین از آن آب زنده می شوند، یعنی اجزاء متفرقه جمع می شوند. و هر کسی دو مرتبه، به جهت قیامت زنده می شود. و در بعض احادیث این دریا را «بحرالحیوان» نامیده اند و آب آن را مثال آب منی ذکر کرده‌اند و محل آن را در زیر عرش خداوند قرار داده اند که عمق و قعر آن مقابل هفت آسمان و زمین است و #چهل_صباح بر #قبور #باریده می شود و در #نفخه_ثانیه همه خلایق از آن زنده می شوند و از قبور بیرون می آیند. و لکن در بعض روایات به دریای افروخته از آتش جهنم ذکر شده که در قیامت خواهد بود.(۱۷) پس بنابراین تفسیر اخیر، مراد از آن، امام نخواهد بود. چنانکه تفسیر به دریای زیر عرش و دریای مابین زمین و آسمان هم، منافی آن است. بلی، با قطع نظر از منافات و اختلاف تفسیر، می‌توان گفت که امام بعد از ظهور خود، از #رحمات و #فیوضات خود، بر مقابر و مظاهر حقایق خلق می بارد. و اجزاء متفرقه غیرمتمیزه ایشان را جمع آوری می کند. و #باطن هر کسی را ظاهر می فرماید; به نوعی که گویا او را از کتم عدم، به عرصه وجود آورده و او را زنده کرده. پس عیب ندارد که او را «بحر مسجور» نامند; هرچند مجازا باشد، نه حقیقت؛ نسبت به آن معنی که در اخبار وارد شده. و همچنین بعض مفسرین ذکر کرده که اهل تحقیق گفته‌اند که «بحر مسجور» #دلی_که_به_آتش_محبت_تافته_شود(۱۸) پس بنابراین هم عیب ندارد که مراد امام زمان باشد. و علی ای حال، ذکر این فقره بعد از دو فقره اول، کانه اشاره به این است که چون نبی و ولی، ابوین امت می باشند; چنانچه پیغمبر (ص) فرموده که: انا و علی ابوا هذه الامة(۱۹) یعنی; من و علی پدر و مادر این امتیم.(۲۰) لهذا امام زمان هم که قائم مقام ایشان است، پدر و مادر ایشان است، پدر و مادر امت خواهد بود. و از آب رحمت که نازل از صلب او و ساکن در رحم اوست یعنی به فیوض خداوند، که به واسطه باطن، که اعلای او است، نازل بر ارض قابلیت، که اسفل او و ظاهر او است، خلایق تربیت می شوند. مثل; تربیت طفل در شکم مادر. و به این واسطه به عرصه وجود و شهود و امتیاز می آیند که از یک دیگر ممتاز و معرف می شوند. مثل; امتیاز موجودات از یکدیگر، بعد از تساوی ایشان در عدم. والحاصل; بعید نیست که حاصل سه فقره مذکور این باشد که: خداوندا! ای پروردگار امام زمان! که هم #نور و #کمال(۲۱) ذات تو است، که فاعل در سایر مخلوقات است. و هم #مظهر و #محل_ظهور_نور تو است، که مفعول و مخلوق تو است. و هم اصل فیض تو است، که آبی است شبیه به منی که خلقت خلایق از آن می شود؛ اگرچه به سبب وسعت بلانهایه او، او را دریا نامند و افروخته باشند آن را از نور محبت یا نار عشق، و آن را از جانب سماء علو باطن، بر ارض دنو ظاهر، که قابل فاعل است، نازل سازند و به آن احیاء خلق را نمایند؛ مثل روز اول که ابتداء خلقت ایشان باشد. و خلاصه؛ مقصود آن است که زمان ظهور امام، قیامت صغری است و معاد کوچک خلق است.(۲۲) پس چنانکه مبدا لغت خلایق را در سه مقام؛ یکی «فاعل » و یکی «قابل » و یکی «نطفه »، است; همچنین در #معاد ایشان هم در #قیامت_صغری_و_کبری باید هر سه مقام باشد. و همه در قیامت صغری از وجود ذی جود مقدس مطهر #امام_عصر (عج) ظاهر می‌شود. لهذا خدا را به پروردگاری هر سه مقام می‌خوانیم و باکی نیست که همه را عبارت از خود امام بدانیم ولو مجازا، و بعد از آن می گوییم: پی‌نوشت‌ها: ۱۷. در مورد مستندات قول شارح (ره) درباره «بحر مسجور» رجوع شود به: بحارالانوار 58/107 و ج 60/27 . ج 13/273، مجمع البیان 5/444 و سایر تفاسیر ذیل آیات 6 تکویر و26 طور. ۱۸. ر. ک: مفردات راغب، ذیل «سجر». ۱۹. بحارالانوار36/255، ح 71، به نقل از کمال الدین / 151 و 152 و نیز همان مدرک/ 8، ح 11. و برای تحقیق بیشتر به باب 26 همان مدرک رجوع شود. ۲۰. بلکه «دو پدر این امتیم » نه «پدر و مادر این امتیم.» ۲۱- اصل: + «و». ۲۲- ر. ک: بحارالانوار 51/49 ح 14، به نقل از تفسیر قمی ذیل آیه شریفه «اقتربت الساعة » و ص 50 و 51 ح 24 و 25، به نقل از کمال الدین و ثواب الاعمال، ذیل آیه 1 سوره غاشیه و آیه 158 سوره انعام و ص 61، ح 61 به نقل از تفسیر فرات ذیل آیات 38 - 48 سوره مدثر. منبع: مجله: موعودخرداد و تیرماه 1376، شماره3، نقل از سایت حوزه