🌸☄🌸☄🌸☄🌸☄🌸 ☄ ⭕️تربیت دینی خانواده (بخش دوم) 🔹شناخت مفهوم #تربیت_دینی منوط به شناخت معنای دو کلمه «تربیت» و «دین» است. از این رو، لازم است به معانی این دو واژه اشاره شود؛ واژه #تربیت در لغت، به معنای پرورانیدن یا پرورش دادن - یعنی: به فعلیت رساندن نیروهای بالقوه [۱] - آمده، اما در اصطلاح، تعاریف متعددی از آن ارائه شده است. این تعاریف در عین تعدد، همگی در این جهت توافق دارند که #تربیت فرایندی است که نتیجه اش #تغییر_رفتار_فرد (اعم از ظاهری و باطنی) و کسب هنجارهای مورد قبول می باشد. با توجه به این مطلب، اولاً، حصول چنین چیزی نمی تواند دفعی باشد. ثانیاً، #متربی نیز باید استعدادهای لازم را برای #تربیت_پذیری دارا باشد. اما علاوه بر این، پرورش واقعی در صورتی محقق می شود که #جریان_تربیت بر اساس #فطرت و سرشت متربی انجام گیرد. واژه #دین نیز در لغت، به معنای کیش، آیین، طریقت، و شریعت [۲] و در اصطلاح، عبارت است از: مجموعه اصول و قواعد بنیادی و احکام و دستوراتی که از سوی خدا به انسان داده شده است. به عبارت دیگر، دین شامل گزاره های توصیفی و تجویزی است و سه عنصر اساسی دارد: 🔸الف. #شناخت: نخستین عنصر مؤثر در دینداری و تدین، علم به اصول و قواعد ضروری دین است؛ یعنی #متدین باید گزاره های دینی را از طریق استدلال و برهان عقلی دریافت نماید؛ مانند توصیف این که «الله آفریننده جهان است» یا «خدا یکی است» از گزاره های توصیفی مربوط به مسائل اعتقادی است، که یک موحد باید بداند. آنچه در این زمینه قابل توجه است این که در باب شناخت گزاره های دینی، نباید به ظن و گمان قناعت کرد؛ زیرا خداوند می فرماید: «وَ لَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ؛ [اسراء، ۳۶] از چیزی که به آن علم نداری پیروی نکن». بلکه به علم و یقین باید رسید. 🔸ب. #ایمان: عنصر دوم در دین، #التزام_قلبی انسان به باورها و اصول مسلم دینی است. به کسی که اعتقاد قلبی نسبت به خدا نداشته باشد، متدین گفته نمی شود. ریشه تمام ارزش های اخلاقی ایمان به گزاره های دینی بوده و این ایمان مبتنی بر معرفت و شناخت است، به گونه ای که هر چه معرفت کامل تر باشد، آن ایمان نیز بارورتر خواهد بود. البته علم و شناخت شرط کافی برای ایمان نیست، بلکه شرط لازم آن است و عنصر اراده و #گرایش_باطنی به التزام قلبی نسبت به باورهای دینی جزء اخیر ایمان را تشکیل می دهد. با توجه به این مطلب، ایمان یک عمل قلبی کاملاً اختیاری است، که فرد پس از شناخت لازم و به دور از فشارهای بیرونی یا اصول اسلامی را پذیرا می شود و یا آن را انکار می کند. چه بسا افرادی هستند که در عین شناخت گزاره های دینی، در اثر لجاجت و عناد، ایمان نمی آورند. در مورد انتخابی بودن ایمان، شواهد فراوانی از آیات قران وجود دارد؛ از جمله این که خداوند می فرماید: «إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا؛ [انسان، ۳] ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر و پذیرا باشد، یا کفران کننده و ناسپاس». در جای دیگری می فرماید: «لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ؛ [بقره، ۲۵۶] در قبول دین اکراهی نیست. 🔸ج. #عمل: عنصر سوم دین عمل به گزاره های تجویزی و احکام دینی است؛ یعنی: آنچه را فرد از باورهای دینی میداند و به آن ایمان دارد، در مرحله #عمل نیز آشکار سازد. عملی از نظر اسلام ارزشمند است، که ناشی از #ایمان_راسخ به اصول دین و ارزش های مذهبی باشد. در موارد متعددی از قرآن کریم، ایمان پیش از عمل صالح ذکر شده است؛ مانند «آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ»؛ و این می رساند که هیچ عملی بدون ایمان نیکو و پذیرفته نیست. در این مورد، شواهد فراوانی از قرآن وجود دارد که #عمل_صالح را مشروط به ایمان می کند؛ نظیر «مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً؛ [نحل، ۹۷] هر کس از مرد و زن کار نیکی انجام دهد، به شرط این که ایمان داشته باشد، ما او را زندگی پاک و پاکیزه ای می بخشیم». از آنچه درباره دین و تربیت گفته شد، روشن گردید که #مفهوم_تربیت_دینی در ارتباط با سه محور #شناخت، #ایمان و #عمل قابل تحقق است. این سه عنصر در تربیت دینی هر کس، نقش اساسی دارد و مربی بر همین اساس باید عمل تربیت دینی را اجرا کند. بنابراین، می توان گفت: #تربیت_دینی فرایندی است که از طریق اعطای بینش، التزام قلبی و عملی به فرد هماهنگ با فطرت و به دور از جبر و فشار، به منظور نیل به سعادت دنیوی و اخروی انجام می گیرد. #ادامه_دارد... برگرفته از فصلنامه معرفت، شماره ۳۲، محمد احسانی منبع: حوزه نت #تربیت #تربیت_دینی @tabyinchannel #انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد

🌸☄🌸☄🌸☄🌸☄🌸 ☄ ⭕️تربیت دینی خانواده (بخش سوم) 💠رابطه تربیت دینی و اخلاقی 🔹بررسی این مطلب نیاز به شناخت مفهوم «دین» و «اخلاق» و نسبت میان آن دو دارد. مفهوم دین از مطالب گذشته روشن شد. «اخلاق» صفت فعل اختیاری است و به افعالی اخلاقی گفته می شود که قابل اتصاف به خوب و بد باشد و بر اساس بایدها و نبایدها انجام گیرد. ویژگی دیگر فعل اخلاقی آن است که مطلوبیت بالغیر دارد و همه ارزش آن به دلیل نتیجه ای است که با انجام آن کار، عاید انسان می شود؛ مانند انجام کارهای شایسته از قبیل خدمت به محرومان و فقرا که برای کسب رضای خدا صورت می گیرد. [۱] 🔹از سوی دیگر، بایدها و نبایدهای اخلاقی مبتنی بر اصول و قواعد بنیادین دینی است. بایدها و نبایدهای اخلاقی از نظر اسلام، بر معیار اندیشه ها و باورهای مسلم اسلامی قابل تبیین است؛ یعنی: هر کس نخست باید اصول و #عقاید_اسلامی را بشناسد و قلبا به آن ها ملتزم شود، سپس به ارزش های اخلاقی ناشی از آن عمل نماید. بر این اساس، نسبت بین دین و اخلاق عام و خاص مطلق است؛ به این معنا که حوزه دین اعم از دایره اخلاق است؛ زیرا بخشی از گزاره های دینی که عبارت از اندیشه های بنیادین دین می باشد، خارج از معیارهای اخلاقی است. اما گزاره های اخلاقی عموماً داخل در قلمرو دین است. در نتیجه، تربیت دین نیز اعم از تربیت اخلاقی است. #تربیت_دین در تمام جنبه ها، اعم از اعتقادی، رفتاری و عاطفی، فراگیرتر از تربیت اخلاقی است. [۲] 🔹منظور ما از #تربیت_دینی چیزی جز #تربیت_اسلامی نیست، و مهم ترین وظیفه مربیان کودک و نوجوان، اعم از والدین و معلم، این است که #متربی را در محیط خانه و مدرسه در سه بعد شناخت و ایمان در حوزه دینی و در بعد عمل به بایدها و نبایدها در قلمرو اخلاق، پرورش دهند. #شروع_تربیت_دینی بهتر است از محور شناخت باشد، تا با اعطای بینش به متربی نسبت به مفاهیم و ارزش های دینی در وی، انگیزه ایجاد کند تا خود با گرایش قلبی به سوی عمل رود. به عنوان مثال، به جای دستور به خواندن نماز، ارزش، فضیلت و پاداش آن را به متربی تفهیم نماید. #جریان_تربیت، به خصوص تربیت دینی، تحمیل پذیر نیست. از این رو، بر مربی لازم است که به دور از هرگونه فشار بر متربی زمینه رشد و شکوفایی استعدادهایی فطری و بالقوه او را فراهم سازد. #ادامه_دارد... پی نوشت‌ها: [۱] محمدتقی مصباح یزدی، اخلاق در قرآن، ج ۱، ص ۴۸-۴۹ [۲] همو، فلسفه اخلاق، تهران، اطلاعات، ۱۳۷۴، ص ۱۹۸-۲۰۰ برگرفته از فصلنامه معرفت، شماره ۳۲، محمد احسانی منبع: حوزه نت #تربیت #تربیت_دینی @tabyinchannel #انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد

🌸☄🌸☄🌸☄🌸☄🌸 ☄ ⭕️تربیت دینی خانواده (بخش چهارم) 💠هدف تربیت دینی 🔹روشن است که کار اصلی یک #مربی_دینی، توجه ویژه به پرورش بنیادهای دینی و اخلاقی #متربی است. تحقق این موضوع پیش از همه، بسته به این است که #مربی از نظر دینی و اسلامی، #شرایط_لازم را برای تربیت دارا باشد، تا بتواند دیگران را درست تربیت نماید. بنیادی ترین اصول اسلامی اعتقاد به وجود خدای یکتا است، که حقیقتی است بی نهایت، جامع تمام ارزش ها و سرانجام همه چیز به او ختم می شود. اوست کمال مطلق و واجد تمام صفات کمالی که می تواند محور تمام فعالیت های انسان قرار گیرد. 🔹بر این اساس، #هدف_نهایی_زندگی از دیدگاه اسلام، «قرب به خدا» است. منظور از «قرب» قرب وجودی و کمالی است، به گونه ای که انسان در صفات کمالی، مظهر اوصاف الهی گردد. #تربیت_دینی راه وصول به هدف نهایی زندگی را نشان می دهد. [۱] در نتیجه، #هدف_تربیت_دینی در مکتب اسلام، هدایت متربی به سیر الی الله و قرب به خداست. راه رسیدن به این هدف همان چیزی است که در تبیین مفهوم تربیت دینی گفته شد: پرورش در محورهای شناخت، ایمان و عمل. #ادامه_دارد... پی نوشت؛ [۱] دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، «اهداف تعلیم و تربیت در اسلام» (جزوه) برگرفته از فصلنامه معرفت، شماره ۳۲، محمد احسانی منبع: حوزه نت #تربیت #تربیت_دینی @tabyinchannel #انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد

🌸☄🌸☄🌸☄🌸☄🌸 ☄ ⭕️تربیت دینی خانواده (بخش ششم) 🔸انواع تربیت دینی (۱) 💠 #تربیت_دینی در مقام اجرا، به دو شکل #رسمی و #غیر_رسمی در قالب نهادهای آموزشی رسمی، خانه و جامعه انجام می گیرد و هر کدام نقش اساسی در تدین فرد دارد. 🔹«رسمی»: منظور از #تربیت_دینی_رسمی این است که تربیت دینی با #برنامه_ریزی_مدون و از پیش تنظیم شده به وسیله افراد خاصی در نهادهای آموزشی انجام شود. محیط مدرسه جایی است که شخصیت دینی و مذهبی فرد پس از خانواده در آن شکل می گیرد. #مقطع_ابتدایی بیش از دیگر نهادهای آموزشی در تربیت دینی متربی مؤثر است؛ زیرا #متربی در این مرحله از زندگی، #گیرنده است و هر چه به او القا شود، می پذیرد. در محیط مدرسه، نه تنها معلم و مربی در تربیت دانش آموز مؤثرند، بلکه سایر کارمندان و مسؤولان و فضای آموزشی نیز بر ابعاد تربیتی او تأثیر می گذارند. 🔹دو نهاد #خانه و #مدرسه مکمل یکدیگرند، بر هم تأثیر متقابل دارند و هر یک نقش خاصی در #تربیت_کودک ایفا می کند؛ چرا که رابطه کودک و افراد پیرامون او در ا ین دو محیط متفاوت است؛ یعنی: روابط در خانواده، فردی تر و عاطفی تر، ولی در محیط مدرسه، جمعی تر و منطقی تر است. برای دستیابی به تربیت مطلوب، به خصوص در زمینه مذهبی همکاری این دو نهاد ضروری است. مدرسه علاوه بر تکمیل آموخته های دینی کودک از محیط خانواده، می تواند آموزش های تازه ای در زمینه های دینی با شیوه های جدید به وی ارائه دهد. [۱] 🔹اگر این دو کانون تربیتی (خانه و مدرسه) در محور تربیت دینی از قبیل #القاء_ارزشها، #ارائه_الگوهای_مناسب و دستورات لازم به کودکان، به صورت یکسان و هماهنگ عمل کنند، بدون تردید، نتیجه مطلوبی به دست خواهد آمد. از این رو، برقراری روابط عمیق میان این دو نهاد تربیتی ضروری است و در این زمینه، انجمن اولیاء و مربیان نقش اساسی دارد. وظیفه مهم این انجمن فراهم ساختن شرایط مناسب تربیتی و ایجاد هماهنگی لازم میان خانه و مدرسه است که در صورت انجام آن، زمینه شکوفایی استعدادهای مذهبی کودکان فراهم می گردد. #ادامه_دارد... پی نوشت؛ [۱] موریس دبی، مراحل تربیت، ترجمه کاردان، انتشارات دانشگاه، ص ۷۳ برگرفته از فصلنامه معرفت، شماره ۳۲، محمد احسانی منبع: حوزه نت #تربیت #تربیت_دینی @tabyinchannel #انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد

🌸☄🌸☄🌸☄🌸☄🌸 ☄ ⭕️تربیت دینی خانواده (بخش هفتم) 🔸انواع تربیت دینی (۲) 💠 #تربیت_دینی در مقام اجرا، به دو شکل #رسمی و #غیر_رسمی در قالب نهادهای آموزشی رسمی، خانه و جامعه انجام می گیرد و هر کدام نقش اساسی در تدین فرد دارد. 🔹«غیر رسمی»؛ این نوع از تربیت دینی در قالب دو نهاد #خانه و #جامعه بدون طرح و برنامه پیشین انجام می گیرد. پس از خانه و مدرسه، #جامعه‌ای که #کودک در آن زندگی می کند به عنوان #یک_عامل_مؤثر در #تربیت_دینی وی ایفای نقش می کند؛ زیرا کودک تمامی آداب و رسوم اجتماعی و بیشتر #نگرشهای_دینی و مذهبی را از اجتماع فرا می گیرد. اگرچه در زمینه تربیت دینی کودک در جامعه، طرح و برنامه ریزی قبلی پیش بینی نمی شود، ولی آنچه در #جامعه می گذرد، اعم از فرهنگ عمومی مردم، روابط اجتماعی، مسائل سیاسی و برداشت های دینی، بدون شک، بر ابعاد جسمی و روحی #متربی تأثیر می گذارد. 🔹به عنوان مثال، اگر فضای حاکم بر اجتماع و محل زندگی، فضای دینی و معنوی باشد و هر روز برنامه های نماز جماعت و دیگر مراسم دینی و مذهبی در آن برقرار شود، کودکی که در چنین جامعه ای پرورش می یابد به احتمال بسیار قوی، متدین خواهد بود. به عکس، در جوامع آلوده به انواع انحرافات و بی بند و باری های فکری و عملی، بعید است افراد صالح و متعهد به ارزش های دینی و اسلامی پرورش یابند. 🔹بنابراین، #فرهنگ و #ارزشهای_رایج در #اجتماع مستقیم یا غیر مستقیم، بر فکر و اندیشه #کودک تأثیر می گذارد و بدین روی باید از وی مراقبت نمود. اما آنچه بیش از همه بر ابعاد رشد کودک مؤثر است و اهمیت فراوانی در تربیت دینی او دارد نهاد #خانواده است. از این رو، لازم است به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گیرد که در بخش های این نوشتار بدان ها پرداخته خواهد شد. #ادامه_دارد... برگرفته از فصلنامه معرفت، شماره ۳۲، محمد احسانی منبع: حوزه نت #تربیت #تربیت_دینی @tabyinchannel #انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد