"تفسیر نور (محسن قرائتی)
ادْعُ إِلى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ «125»
(اى پيامبر! مردم را) با حكمت (و گفتار استوار و منطقى) و پند نيكو، به راه پروردگارت بخوان و (با مخالفان) به شيوهاى كه نيكوتر است جدال و گفتگو كن، همانا پروردگارت به كسى كه از راه او منحرف شده آگاه‌تر است و (همچنين) او هدايت يافتگان را بهتر مى‌شناسد.
نکته ها
از اين آيه تا آخر سوره دَه دستور جالب اخلاقى براى برخورد مطرح شده است.
اين آيه براى همه مسئولان و مربيان و معلّمان و اساتيد و علما، دستور جامعى مى‌دهد كه بايد آنان براى موفقيّت خود با شيوه‌هاى گوناگونى نسبت به مخاطبان گوناگون خود، مجهز
جلد 4 - صفحه 601
باشند، چرا كه همه‌ى مردم را نمى‌توان با يك شيوه دعوت كرد، هر شخصى يك روح و ظرفيّتى دارد كه بايد با زبان خودش با او سخن گفت؛ خواص را با حكمت و استدلال، و عوام را با موعظه نيكو، و مخالفان را با جدال نيكوتر ارشاد كنيم.
موعظه نيكو آن است كه واعظ به آنچه مى‌گويد عمل كند و جدال نيكو آن است كه در آن توهين و تحريك غلط احساسات نباشد.
پیام ها
1- اوّلين وظيفه انبيا، دعوت است. «ادْعُ»
2- دعوت بايد جهت الهى داشته باشد. «إِلى سَبِيلِ رَبِّكَ»
3- دعوت، مراحل و مراتبى دارد. (حكمت، موعظه، جدال نيكو كه حكمت راه عقلى و موعظه راه عاطفى مى‌باشد.)
4- موعظه بايد حَسن باشد، ولى جدال بايد احسن باشد. «الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ- بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ» (هم محتوا نيكو باشد و هم شيوه و بيان)
5- بيان آثار وبركات خوبى‌ها وآفات وخطرات بدى‌ها از شيوهاى دعوت است.
«بِالْحِكْمَةِ» (حكمت يعنى آشنايى با مصالح و مفاسد امور از طريق علم و عقل)
6- شما ضامن وظيفه هستيد، نه ضامن نتيجه. «إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ»
7- حكمت و برهان هميشه نيكو است، ولى موعظه و جدال ممكن است با شيوه خوب يا شيوه‌ى بد باشد. (كلمه حسن و احسن براى حكمت آورده نشد)
8- اسلام به طرفداران خود هم غذاى فكرى مى‌دهد، «بِالْحِكْمَةِ» هم غذاى روح «الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ» و به مخالفان برخورد منطقى دارد. جادِلْهُمْ ...
تفسير نور(10جلدى)، ج4، ص: 602"
#تفسیر_سوره_نحل_آیه_۱۲۵جز۱۴
#سوره_مبارکه_نحل
@tafsir_qheraati ایتا
https://t.me/md6Asتلگرام
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ إِنْ عاقَبْتُمْ فَعاقِبُوا بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ بِهِ وَ لَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِلصَّابِرِينَ «126»
و اگر عقوبت مى‌كنيد، چنان عقوبت كنيد كه شما را بدان عقوبت كردند و البتّه اگر صبر و شكيبايى كنيد قطعاً صبر براى صابران بهتر است.
نکته ها
به گفته روايات، همين كه حضرت حمزه در جنگ احد شهيد و قطعه قطعه شد، پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: اگر ما بر كفّار غالب شويم آنها را مُثله (قطعه قطعه) خواهيم كرد. در اين هنگام اين آيه نازل شد كه در صورت انتقام عدالت و صبر را از دست ندهيد، حضرت فرمود: صبر مى‌كنم صبر مى‌كنم. آرى، براى معرّفى اسلام بايد جنگ احد را در كنار فتح مكّه و عفو رسول اللَّه در كنار هم مقايسه كنيم.
پیام ها
1- حتّى نسبت به دشمنان و شكنجه كنندگان، عدل و انصاف را مراعات بكنيد. «بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ»
2- مقابله به مثل، حقّ طبيعى و الهى است. «فَعاقِبُوا»
3- در صبر لذّتى است كه در انتقام نيست. «وَ لَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ»
4- آنجا كه هيجان و ناباورى در كار است، وعده‌هاى خود را با تأكيد مطرح كنيد. (در «لَهُوَ خَيْرٌ» تاكيدى است كه در «فَهُوَ خَيْرٌ»* نيست)
5- جنگ هم قانون و اخلاق دارد. بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ، وَ لَئِنْ صَبَرْتُمْ ...
6- قانون به تنهايى كارساز نيست، اخلاق لازم است. (عبارت «بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ» قانون و «لَئِنْ صَبَرْتُمْ» اخلاق است.)
7- فكر نكيند كه صبر شما به سود مخالفان است، بلكه به سود خودتان مى‌باشد.
(روزى مى‌رسد كه برگ سبز پيروزى به دست شما مى‌افتد، ووجدان مخالفان بيدار شده ودنيا صحنه‌هاى برخورد ميان شما را مى‌بيند، به عظمت و بزرگى شما و ... پى مى‌برد.) «لَهُوَ خَيْرٌ لِلصَّابِرِينَ»
جلد 4 - صفحه 603"
#تفسیر_سوره_نحل_آیه_۱۲۶_جز۱۴
#سوره_مبارکه_نحل
@tafsir_qheraati ایتا
https://t.me/md6Asتلگرام
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ اصْبِرْ وَ ما صَبْرُكَ إِلَّا بِاللَّهِ وَ لا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَ لا تَكُ فِي ضَيْقٍ مِمَّا يَمْكُرُونَ «127»
(و اى پيامبر!) صبر پيشه كن وصبر تو جز (به يارى وتوفيق) خداوند نيست و بر آنان اندوه مخور، و از آنچه مَكر وتدبيرهاى خصمانه‌اى كه مى‌كنند، دلتنگ و در فشار مباش.
إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوْا وَ الَّذِينَ هُمْ مُحْسِنُونَ «128»
زيرا كه خداوند با كسانى است كه تقوا پيشه كردند و (با) كسانى (است) كه آنان نيكوكارند.
نکته ها
دعوت از طريق حكمت و موعظه و جدال نيكو كار بسيار دشوارى است، زيرا گروهى لجاجت كرده و دعوت را نمى‌پذيرند و گروهى علاوه بر آن توطئه و كارشكنى مى‌كنند و گروهى دست به براندازى مى‌زنند و براى رسيدن به اهداف شوم خود از حربه‌هايى همچون تهمت، مسخره، تهديد، رقيب‌تراشى و محاصره اقتصادى، جنگ و هرگونه شكنجه و آزار استفاده مى‌كنند. لذا اين دو آيه يك نوع تسلّى و دلدارى و رهنمودى است كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در دعوت خود به بن‌بست كشيده نشود.
به گفته تفسير نمونه در اين سوره نعمت‌هاى زيادى براى تحريك روحيّه شكرگزارى بيان شد كه ما تمام چهل نعمت را نام مى‌بريم:
1. آسمان: «خَلَقَ السَّماواتِ»
2. زمين: «وَ الْأَرْضَ»
3. چهارپايان: «وَ الْأَنْعامَ»
4. پوشش: «لَكُمْ فِيها دِفْ‌ءٌ»
جلد 4 - صفحه 604
5. منافع حيوانات: «وَ مَنافِعُ»
6. گوشت: «مِنْها تَأْكُلُونَ»
7. جمال و زيبايى: «فِيها جَمالٌ»
8. حمل و نقل: «تَحْمِلُ أَثْقالَكُمْ»
9. هدايت: «عَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ»
10. آب: «مِنْهُ شَرابٌ»
11. مراتع: «فِيهِ تُسِيمُونَ»
12. ميوه‌ها: «وَ مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ»
13. شب و روز: «سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ»
14. خورشيد و ماه: «وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ»
15. ستاره: «وَ النُّجُومُ»
16. نعمت‌ها و موجودات رنگارنگ زمينى: «ذَرَأَ لَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُخْتَلِفاً أَلْوانُهُ»
17. دريا و جواهرات دريايى: سَخَّرَ الْبَحْرَ ... تَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْيَةً
18. حركت كشتى: «تَرَى الْفُلْكَ مَواخِرَ»
19. كوهها: «وَ أَلْقى فِي الْأَرْضِ رَواسِيَ»
20. نهرها: «وَ أَنْهاراً»
21. راه‌ها: «وَ سُبُلًا»
22. علائم طبيعى: «وَ عَلاماتٍ»
23. راهيابى از طريق ستارگان: «وَ بِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ»
24. سرسبزى زمين: «فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها»
25. شير خالص: «لَبَناً خالِصاً»
26. فرآورده‌هاى ميوه‌ها: «تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَراً وَ رِزْقاً حَسَناً»
27. عسل: «فِيهِ شِفاءٌ»
28. همسر: «مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً»
جلد 4 - صفحه 605
29. فرزندان و نوه‌ها: «مِنْ أَزْواجِكُمْ بَنِينَ وَ حَفَدَةً»
30. رزق: «رَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ»
31. گوش: «جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ»
32. چشم: «وَ الْأَبْصارَ»
33. عقل و روح: «وَ الْأَفْئِدَةَ»
34. مسكن ثابت: «مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَناً»
35. مسكن سيّار: «جَعَلَ لَكُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعامِ بُيُوتاً»
36. انواع پوشاك: «مِنْ أَصْوافِها وَ أَوْبارِها وَ أَشْعارِها أَثاثاً وَ مَتاعاً»
37. نعمت سايه: «جَعَلَ لَكُمْ مِمَّا خَلَقَ ظِلالًا»
38. پناهگاه مطمئن در كوهها: «مِنَ الْجِبالِ أَكْناناً»
39. نعمت لباسى كه انسان از گرما و سرما حفظ كند: سَرابِيلَ تَقِيكُمُ ...
40. نعمت زره و لباس رزم: «تَقِيكُمْ بَأْسَكُمْ»
ناگفته پيداست كه هدف خداوند از نام بردن، منّت گذاشتن يا كسب وجهه يا تأمين غرائز نيست كه او منزه است، بلكه براى ايجاد روحيّه شكر و تفكّر و تسليم و تذكّر است. «لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» آيه، 14. «لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ» آيه، 15. «لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ» آيه، 44. «لَعَلَّكُمْ تُسْلِمُونَ» آيه، 81. «لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ» آيه، 90.
پیام ها
1- صبر (و هر توفيق ديگرى)، از ناحيه اوست. «وَ ما صَبْرُكَ إِلَّا بِاللَّهِ»
2- مبلّغ بايد صبور باشد. ادْعُ إِلى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ ... وَ اصْبِرْ
3- صبر و ظفر هر دو دوستان قديمند، بر اثر صبر نوبت ظفر آيد. وَ اصْبِرْ ... إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوْا
4- ايمان به امدادهاى الهى، سبب سعه‌صدر وصبر مى‌شود. اصْبِرْ ... إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ
5- تقوا و احسان، وسيله‌ى جلب حمايت‌هاى الهى است. إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوْا وَ الَّذِينَ ... مُحْسِنُونَ
«الحمدللّه ربّ العالمين»"
#تفسیر_سوره_نحل_آیه_۱۲۷_۱۲۸جز۱۴
#سوره_مبارکه_نحل
@tafsir_qheraati ایتا
https://t.me/md6Asتلگرام