📌واکنش امیرمؤمنان علی(ع) در برخورد با تحریک کنندگان اغتشاش و آشوب
حَنظَلةبن رَبیع، که جزو لشکریان امیرمؤمنان #علی(ع) در جنگ #صفین بود، هنگام حرکت سپاه اسلام به سوی جنگ با #معاویه، روحیه مردم را #متزلزل می کرد و حتی حضرت را از جنگ با معاویه برحذر میداشت.
امام در مرحله اول به او فرمود:
«آیا بر ضد ما هستی یا با ما؟ او اظهار داشت: نه بر ضد شما و نه با شما هستم. امام باتوجه به زمان خاص و موقعیتی که برای حرکت به سوی معاویه تشخیص داده بود، #حنظله را به رُها(شهری بین موصل و شام) #تبعید کرد، ولی وی از اجرای حکم تخلف کرد و شبانه از #کوفه گریخت و به معاویه پیوست. امیرمؤمنان علی(ع) نیز با قاطعیت دستور داد که #خانه او را در کوفه خراب کنند، تا درس عبرتی برای دیگران باشد.
📚منقری، وقعة صفین، ص97.
📌شاهدان غدیر به گزارش اهل تسنن
به گزارش «سعيد بن وهب» امیرمومنان #علي(ع) در ميدان #كوفه فرمود:
[شما را] به خدا سوگند، چه كسي در #غديرخم از رسول خدا شنيد كه فرمود:
خداوند ولي من و من ولي مؤمنان هستم و هر شخصي كه من ولي او هستم، علي ولي اوست، خداوندا دوستدار او را دوست و دشمنش را دشمن بدار و ياري دهنده وي را ياري نما.
سعيد مي گويد:
شش نفر از كنار من برخاستند و شهادت دادند، «زيد بن يثيع» نيز مي گويد شش نفر نيز نزد من بلند شده وشهادت دادند.
📚نسائي، خصائص امير المؤمنين علي بن ابي طالب، ص 117.
📚ابن كثير دمشقي پس از نقل اين گزارش از نسائي با تعبير «وهذا اسناد جيد»، بر اعتبار آن تاكيد مي ورزد.
📚ابن كثير، البداية والنهاية، ج5، ص 210.
📌شاهدان غدیر به گزارش اهل تسنن
به گزارش «سعيد بن وهب» امیرمومنان #علي(ع) در ميدان #كوفه فرمود:
[شما را] به خدا سوگند، چه كسي در #غديرخم از رسول خدا شنيد كه فرمود:
خداوند ولي من و من ولي مؤمنان هستم و هر شخصي كه من ولي او هستم، علي ولي اوست، خداوندا دوستدار او را دوست و دشمنش را دشمن بدار و ياري دهنده وي را ياري نما.
سعيد مي گويد:
شش نفر از كنار من برخاستند و شهادت دادند، «زيد بن يثيع» نيز مي گويد شش نفر نيز نزد من بلند شده وشهادت دادند.
📚نسائي، خصائص امير المؤمنين علي بن ابي طالب، ص 117.
📚ابن كثير دمشقي پس از نقل اين گزارش از نسائي با تعبير «وهذا اسناد جيد»، بر اعتبار آن تاكيد مي ورزد.
📚ابن كثير، البداية والنهاية، ج5، ص 210.
📌 #کوفه_شناسی
اگرچه کتابها و مقالات زیادی درباره کوفه نوشته شده است، اما به نظر می رسد هنوز بخش هایی از کوفه شناسی مورد غفلت واقع شده است. ابن سعد در کتاب #طبقات_الکبرا(کبیر) به شخصیت هایی از رجال کوفه اشاره کرده و آنان را در چند دسته بندی معرفی می کند. در این دسته بندی نگرش آنان نسبت به #خلفا یا #اهل_بیت(ع) بسیار واضح است:
به عنوان نمونه:
1. گروهی که از خلفا روایت نقل می کردند؛
2. گروهی که از خلفا و امیرمؤمنان علی(ع) روایت نقل می کردند؛
3. گروهی از خلفا روایت نقل می کردند، ولی از امیرمؤمنان علی(ع) روایت نقل نمی کردند؛
4. گروهی تنها از عبدالله بن مسود روایت نقل می کردند؛
5. گروهی تنها از امیرمؤمنان علی(ع) روایت نقل می کردند؛
و....
در این جریان شناسی مشخص است که جریان #تشیع در کوفه در اقلیت بوده است؛
در این جریان شناسی می دانیم که چرا عده ای در واقعه کربلا تصمیم های متفاوتی دارند؛
چرا نخبگان و پیروان آنان در جامعه کوفه تاثیر داشته اند و.....
📌شخصیت #رنگارنگ مردم کوفه از زبان مولی امیرمؤمنان
آیا با این مردم می شود کار کرد؟
مردم کوفه به امیرمؤمنان #علی(ع) #تهمت_دروغگویی زدند.(1) آن حضرت نیز خطاب به مردم #کوفه فرمود:
«اى مردمِ رنگارنگ و دلهاى پريشان و پَراكنده، كه بدن هايشان حاضر و عقل هايشان از آنان غايب و دور است! من شما را به سوى #حق مى كشانم، امّا مانند بزغاله هائى كه از غرّش شير فرار كنند، مى گريزيد! هيهات كه با شما بتوانم تاريكى را از چهره عدالت بزدايم و كجى هایی را كه در حق راه يافته است، راست نمايم.»(2)
📚سیدرضی، نهج البلاغه، خطبه: 71، ص100.
📚سیدرضی، نهج البلاغه، خطبه: 131، ص189.
برای مطالعه بیشتر، ر.ک:
📚ابن سعد، الطبقات الکبرا، ج6، ص131 به بعد
📌برخورد امام حسن(ع) با سست مذهبان کوفه
امام #حسن مجتبی(ع) در جریان سنت زدایی #امویان خطاب به #معاویه و مردم #کوفه فرمود:
اگر مردم سخن خدا و رسولش را به گوش مىگرفتند، آسمانْ #باران خويش را به آنان مىبخشيد و زمين #بركتش را به ايشان عطا مىكرد و هيچ دو شمشيرى در اين امّت [به نزاع] ردّ و بدل نمىشد و تا روز #رستاخيز، مردم از سرسبزى و طراوت زمين بهره مىبردند.
📚شیخ طوسی، الأمالی، ص٥٦٦.
📌 نتیجه حکومت ظلم، #بردگی و #ذلت است.
هنگامی که اسرا و سرهای #شهدا را به #کوفه بردند، #عبیدالله_بن_زیاد لعنت الله علیه، با #چوبی که در دستش بود، ساعتی بر #دهان و دندان امام #حسین(ع) میزد. #زیدبن_ارقم به وی اعتراض کرد و گفت:
به خدای یکتا سوگند، رسول خدا(ص) لب های حسین(ع) را می بوسید. آنگاه زید گریه اش گرفت و بیرون رفت و با خودش می گفت:
ابن زیاد #برده #یزید است و او هم مردم را به بردگی گرفته است. شما ای مردم عرب، از این پس همگی برده اید. پسر #فاطمه(س) را کشتید و پسر #مرجانه را به #حکومت پذیرفتید.
او نیکان شما را می کشد و بدان شما را به #بردگی می گیرد. شما تن به #ذلت دادید.
📚طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۶؛
📚خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲، ص۴۵؛
📚بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۱۲.
📌رشوه اموی
امام #حسین(ع) از #شیعیان کوفی که به وی ملحق شده بودند، اوضاع #کوفه را پرسید. مجمع بن عبدالله عايذى كه يكى از آن چهار نفر ملحق شده به امام بود، گفت:
بنی امیه، برای جذب نیرو، به بزرگان قوم #رشوه_هاى كلان داده اند، جیب های آنان را پر كرده اند و بر ضد شما متفقند؛ اگرچه دل های عده ای از مردم به شما مايل است، اما فردا شمشيرهاي آنان بر ضد شما كشيده مىشود.
📚طبری، تاريخ الأمم و الملوك، ج5، ص404
📌عاشورا...
#دین، تنها بر زبان مردم جاری است.
امام #حسین(ع) در مسیر #کوفه، به #فرزدق شاعر برخوردند و از وی درباره وضعیت #کوفه پرسیدند.
فرزدق پاسخ داد:
«قلوبهم معک و سیوفهم علیک!»
«قلب هایشان با تو و شمشیرهایشان علیه توست!»
امام حسین(ع) در پاسخ فرمودند:
«مردم، بنده #دنیا هستند و دین، تنها بر زبانشان جاری است.
از #دین سخن می گویند؛ تا وقتی که معیشت آنان بگذرد. اما در وقت سختی، دیندار واقعی، اندک است.»
📚دینوری، اخبار الطوال، ص۲۴۵.
📌شاهدان غدیر به گزارش اهل تسنن
به گزارش «سعيد بن وهب» امیرمومنان #علي(ع) در ميدان #كوفه فرمود:
[شما را] به خدا سوگند، چه كسي در #غديرخم از رسول خدا شنيد كه فرمود:
خداوند ولي من و من ولي مؤمنان هستم و هر شخصي كه من ولي او هستم، علي ولي اوست، خداوندا دوستدار او را دوست و دشمنش را دشمن بدار و ياري دهنده وي را ياري نما.
سعيد مي گويد:
شش نفر از كنار من برخاستند و شهادت دادند، «زيد بن يثيع» نيز مي گويد شش نفر نيز نزد من بلند شده وشهادت دادند.
📚نسائي، خصائص امير المؤمنين علي بن ابي طالب، ص 117.
📚ابن كثير دمشقي پس از نقل اين گزارش از نسائي با تعبير «وهذا اسناد جيد»، بر اعتبار آن تاكيد مي ورزد.
📚ابن كثير، البداية والنهاية، ج5، ص 210.
📌شدت دشمنی بنی امیه با کاروان اسرای کربلا
امام #سجّاد(ع) در مورد رفتار دشمن نسبت به ايشان چنين ميفرمايد: «من را بر شتري لاغر و عريان و لنگ، سوار كردند (كه ناهموار راه ميرفت) درحالي كه سرِ #حسين(ع) بر نيزه و #زنان خاندان ما پشت سر من، سوار بر شتراني لاغر و استخواني ميآمدند و بچههاي كوچك و بزرگ پشت سرِ ما و نيزهها گرداگرد ما بود.
اگر اشکي از چشم يکي از ما جاري ميشد، با #نيزه به سرش ميزدند، تا آنکه وارد #شام شديم آنگاه امام سجاد اضافه کرد:
حتي اذا دخلنا الدمشق صاح صائح: يا اهلالشام هولاء سبايا اهلالبيت الملعون»
بنا به نقل ابناعثم و خوارزمي، مأموران عُبَيْداللهبنزياد، حرم #رسولخدا(ص) را از #كوفه تا شام بر محملهاي بي پرده و پوشش، شهر به شهر و منزل به منزل بردند، آنگونه که اسيران كافر ترک و ديلم را ميبردند.
📚سيدبنطاووس، الاقبال بالاعمالالحسنة، ج3، ص 89.
📚ابناعثم، كتاب الفتوح، ج5، ص 127؛
📚خوارزمي، مقتلالحسين، ج2، ص 56 ـ 55.
📌حفاظت از جان امام معصوم
👈 امام #سجاد(ع) میگوید وقتی ما را به #کوفه بردند، #ابنزیاد نامم را پرسید گفتم علی بن الحسین. گفت مگر خدا علی را نکشت گفتم برادری داشتم که به او هم علی میگفتند و مردم او را کشتند. ابنزیاد تکرار کرد که خدا او را کشت آنگاه دستور کشتن علی بن الحسین(ع) را داد.
📣 زینب(س) فریاد بر آورد: ای ابنزیاد! ریختن خون ما بس است. به خدا اگر قرار بر کشتن اوست باید مرا هم به قتل آوری.
✅ ابن زیاد تسلیم این فریاد پرشور دختر شجاع #امیرالمؤمنین شد و امام را به حال خود گذاشت.
📌حفاظت از جان امام معصوم
👈 امام #سجاد(ع) میگوید وقتی ما را به #کوفه بردند، #ابنزیاد نامم را پرسید گفتم علی بن الحسین. گفت مگر خدا علی را نکشت گفتم برادری داشتم که به او هم علی میگفتند و مردم او را کشتند. ابنزیاد تکرار کرد که خدا او را کشت آنگاه دستور کشتن علی بن الحسین(ع) را داد.
📣 زینب(س) فریاد بر آورد: ای ابنزیاد! ریختن خون ما بس است. به خدا اگر قرار بر کشتن اوست باید مرا هم به قتل آوری.
✅ ابن زیاد تسلیم این فریاد پرشور دختر شجاع #امیرالمؤمنین شد و امام را به حال خود گذاشت.