#تفسیر #سوره_حمد #ویژگیهای_سوره_حمد 1- این سوره اساسا با سوره‌های دیگر قرآن از نظر لحن و آهنگ فرق روشنی دارد زیرا در این سوره خداوند طرز مناجات و سخن گفتن با او را به بندگانش آموخته است. آغاز این سوره با حمد و ستایش پروردگار شروع و با ابراز ایمان به مبدء و معاد (خداشناسی و ایمان به رستاخیز) ادامه و با تقاضاها و نیازهای بندگان پایان می‌گیرد. 2- سوره حمد، اساس قرآن است، در حدیثی از پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و اله می‌خوانیم که: «الحمد امّ القرآن» و این به هنگامی بود که «جابر بن عبد اللّه انصاری» خدمت پیامبر صلّی اللّه علیه و اله رسید، پیامبر صلّی اللّه علیه و اله به او فرمود: «آیا برترین سوره‌ای را که خدا در کتابش نازل کرده به تو تعلیم کنم». جابر عرض کرد آری پدر و مادرم به فدایت باد، به من تعلیم کن، پیامبر صلّی اللّه علیه و اله سوره حمد که امّ الکتاب است به او آموخت. سپس اضافه فرمود: «این سوره شفای هر دردی است مگر مرگ». «امّ» به معنی اساس و ریشه است. شاید به همین دلیل «ابن عباس» مفسر معروف می‌گوید: «هر چیزی اساس و شالوده‌ای دارد ... و اساس و زیر بنای قرآن، سوره حمد است». 3- در آیات قرآن سوره حمد به عنوان یک موهبت بزرگ به پیامبر صلّی اللّه علیه و اله برگزیده تفسیر نمونه، ج‌1، ص: 24 معرفی شده، و در برابر کل قرآن قرار گرفته است، آنجا که می‌فرماید: «ما به تو سوره حمد که هفت آیه است و دوبار نازل شده دادیم همچنین قرآن بزرگ بخشیدیم» محتوای سوره حمد: از یک نظر این سوره به دو بخش تقسیم می‌شود، بخشی از حمد و ثنای خدا سخن می‌گوید و بخشی از نیازهای بنده. در حدیثی از پیامبر صلّی اللّه علیه و اله می‌خوانیم: خداوند متعال چنین فرموده: «من سوره حمد را میان خود و بنده‌ام تقسیم کردم نیمی از آن برای من و نیمی از آن برای بنده من است. و بنده من حق دارد هر چه را می‌خواهد از من بخواهد در فضیلت این سوره از پیامبر صلّی اللّه علیه و اله نقل شده: «هر مسلمانی سوره حمد را بخواند پاداش او باندازه کسی است که دو سوم قرآن را خوانده (و طبق نقل دیگری پاداش کسی است که تمام قرآن را خوانده باشد) و گوئی به هر فردی از مردان و زنان مؤمن هدیه‌ای فرستاده است». همچنین در حدیثی از امام صادق علیه السّلام می‌خوانیم: «شیطان چهار بار فریاد کشید و ناله سر داد نخستین بار روزی بود که از درگاه خداوند رانده شد، سپس هنگامی بود که از بهشت به زمین تنزل یافت، سومین بار هنگام بعثت محمد صلّی اللّه علیه و اله بعد از فترت پیامبران بود و آخرین بار زمانی بود که سوره «حمد» نازل شد»! •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها 🆔 @valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #بخش_دوم 🌻محتواى #سورۀ_حمد: از يك نظر اين سوره به دو بخش تقسيم مى‌شود، بخشى از حمد و ثناى خدا سخن مى‌گويد و بخشى از نيازهاى بنده. در حديثى از پيامبر صلّى اللّه عليه و اله مى‌خوانيم: خداوند متعال چنين فرموده: «من سورۀ حمد را ميان خود و بنده‌ام تقسيم كردم نيمى از آن براى من و نيمى از آن براى بندۀ من است. و بندۀ من حقّ دارد هر چه را مى‌خواهد از من بخواهد. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #سوره_حمد #بخش_سوم 🌟در #فضيلت_سوره_حمد از پيامبر صلّى اللّه عليه و اله نقل شده: «هر مسلمانى سورۀ حمد را بخواند پاداش او باندازۀ كسى است كه دو سوّم قرآن را خوانده (و طبق نقل ديگرى پاداش كسى است كه تمام قرآن را خوانده باشد) و گوئى به هر فردى از مردان و زنان مؤمن هديه‌اى فرستاده است» . همچنين در حديثى از امام صادق عليه السّلام مى‌خوانيم: «شيطان چهار بار فرياد كشيد و ناله سر داد نخستين بار روزى بود كه از درگاه خداوند رانده شد، سپس هنگامى بود كه از بهشت به زمين تنزّل يافت، سوّمين بار هنگام بعثت محمد صلّى اللّه عليه و اله بعد از فترت پيامبران بود و آخرين بار زمانى بود كه سورۀ «حمد» نازل شد. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #سوره_حمد #بخش_چهارم #وجه_نام_گذاری_سوره #دلائل_تجمیع_قرآن_در_زمان_پیامبرص 🍁چرا نام اين سوره فاتحة الكتاب است؟ ❇«فاتحة الكتاب» به معنى آغازگر كتاب (قرآن) است، و از روايات استفاده مى‌شود كه اين سوره در زمان خود پيامبر صلّى اللّه عليه و اله نيز به همين نام شناخته مى‌شده است. از اينجا دريچه‌اى به سوى مسألۀ مهمّى از مسائل اسلامى گشوده مى‌شود و آن اينكه بر خلاف آنچه در ميان گروهى مشهور است كه قرآن در عصر پيامبر صلّى اللّه عليه و اله به صورت پراكنده بود، بعد در زمان ابوبكر يا عمر يا عثمان جمع آورى شد، قرآن در زمان خود پيامبر صلّى اللّه عليه و اله به همين صورت امروز جمع آورى شده بود و سر آغازش همين سورۀ حمد بوده است، مدارك متعددى در دست است كه قرآن به صورت مجموعه‌اى كه در دست ماست در عصر پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و به فرمان او جمع آورى شده بود . «على بن ابراهيم» از امام صادق عليه السّلام نقل كرده كه رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله به على عليه السّلام فرمود: «قرآن در قطعات حرير و كاغذ و امثال آن پراكنده است آن را جمع آورى كنيد» . سپس اضافه مى‌كند: على عليه السّلام از آن مجلس برخاست و آن را در پارچۀ زرد رنگى جمع آورى نمود سپس بر آن مُهر زد. به علاوه حديث مشهور «ثقلين» كه شيعه و سنّى آن را نقل كرده‌اند كه پيامبر صلّى اللّه عليه و اله فرمود من از ميان شما مى‌روم و دو چيز گرانبها را به يادگار مى‌گذارم «كتاب خدا» و «خاندانم» خود نشان مى‌دهد كه قرآن به صورت يك كتاب جمع آورى شده بود. و در پاسخ اين سؤال كه در ميان گروهى از دانشمندان معروف است كه قرآن پس از پيامبر جمع آورى شده (به وسيلۀ على عليه السّلام يا كسان ديگر) بايد گفت: قرآنى كه على عليه السّلام جمع‌آورى كرد تنها خود قرآن نبود بلكه مجموعه‌اى بود از قرآن و تفسير و شأن نزول آيات و مانند آن. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #سوره_حمد #بخش_پنجم #تفسیر_بسمله 🌸 بِسمِ اللّه الرَّحمن الرَّحيم🌸 (آيه ١) -ميان همۀ مردم جهان رسم است كه هر كار مهمّ و پر ارزشى را به نام بزرگى از بزرگان آغاز مى‌كنند، يعنى آن كار را با آن شخصيت مورد نظر از آغاز ارتباط مى‌دهند. ولى آيا بهتر نيست كه براى پاينده بودن يك برنامه و جاويد ماندن يك تشكيلات، آن را به موجود پايدار و جاويدانى ارتباط دهيم كه فنا در ذات او راه ندارد؟ از ميان تمام موجودات،آنكه ازلى و ابدى است تنها ذات پاك خداست و به همين دليل بايد همه چيز و هر كار را با نام او آغاز كرد و از او استمداد نمود لذا در نخستين آيۀ قرآن مى‌گوئيم: «بنام خداوند بخشندۀ بخشايشگر» (بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ) . و در حديث معروفى از پيامبر صلّى اللّه عليه و اله مى‌خوانيم: «كلّ امر ذى بال لم يذكر فيه اسم اللّه فهو ابتر»: «هر كار مهمّى كه بدون نام خدا شروع شود بى فرجام است» . و نيز امام باقر عليه السّلام مى‌فرمايد: «سزاوار است هنگامى كه كارى را شروع مى‌كنيم، چه بزرگ باشد چه كوچك، بسم اللّه بگوئيم تا پر بركت و ميمون باشد» . كوتاه سخن اينكه: پايدارى و بقاء عمل بسته به ارتباطى است كه با خدا دارد به همين مناسبت خداوند به پيامبر دستور مى‌دهد كه در آغاز شروع تبليغ اسلام اين وظيفۀ خطير را با نام خدا شروع كند: اِقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ (سورۀ علق آيۀ ١) ، و مى‌بينيم حضرت نوح در آن طوفان سخت و عجيب هنگام سوار شدن بر كشتى براى پيروزى بر مشكلات به ياران خود دستور مى‌دهد كه در هنگام حركت و در موقع توقّف كشتى «بسم اللّه» بگويند (سورۀ هود آيۀ ٤١ و ٤٨) . و آنها نيز اين سفر را سر انجام با موفقيّت و پيروزى پشت سر گذاشتند. و نيز سليمان در نامه‌اى كه به ملكه سبا مى‌نويسد سر آغاز آن را «بِسْمِ اللّهِ» قرار مى‌دهد (سورۀ نحل آيۀ ٣٠) . روى همين اصل، تمام سوره‌هاى قرآن-با بسم اللّه آغاز مى‌شود تا هدف اصلى از آغاز تا انجام با موفقيّت و پيروزى و بدون شكست انجام شود و تنها سورۀ توبه است كه بسم اللّه در آغاز آن نمى‌بينيم چرا كه سورۀ توبه با اعلان جنگ به جنايتكاران مكّه و پيمان شكنان آغاز شده، و اعلام جنگ با توصيف خداوند به «رحمان و رحيم» سازگار نيست. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #سوره_حمد #بخش_ششم 🌺نكته‌ها: ١-آيا بسم اللّه جزء سوره است؟ در ميان دانشمندان و علماء شيعه اختلافى نيست كه بسم اللّه جزء سورۀ حمد و همۀ سوره‌هاى قرآن است، اصولاً ثبت «بسم اللّه» در آغاز همۀ سوره‌ها، خود گواه زنده اين امر است، زيرا مى‌دانيم در متن قرآن چيزى اضافه نوشته نشده است، و ذكر «بسم اللّه» در آغاز سوره‌ها از زمان پيامبر صلّى اللّه عليه و اله تاكنون معمول بوده است. به علاوه سيرۀ مسلمين همواره بر اين بوده كه هنگام تلاوت قرآن بسم اللّه را در آغاز هر سوره‌اى مى‌خواندند، و متواتراً نيز ثابت شده كه پيامبر صلّى اللّه عليه و اله آن را تلاوت مى‌فرمود، چگونه ممكن است چيزى جزء قرآن نباشد و پيامبر و مسلمانان همواره آن را ضمن قرآن بخوانند و بر آن مداومت كنند. به هر حال مسأله آنقدر روشن است كه مى‌گويند: يك روز معاويه در دوران حكومتش در نماز جماعت بسم اللّه را نگفت، بعد از نماز جمعى از مهاجران و انصار فرياد زدند أسرقت أم نسيت؟ ؛ آيا بسم اللّه را دزديدى يا فراموش كردى! •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #سوره_حمد #بخش_هفتم 🌸٢-اللّه جامع ترين نام خداست: زيرا بررسى نامهاى خدا كه در قرآن مجيد و يا ساير منابع اسلامى آمده نشان مى‌دهد كه هر كدام از آن يك بخش خاصّ از صفات خدا را منعكس مى‌سازد، تنها نامى كه جامع صفات جلال و جمال است همان «اللّه» مى‌باشد. به همين دليل اسماء ديگر خداوند غالباً به عنوان صفت براى كلمه «اللّه» گفته مى‌شود به عنوان نمونه: «غفور» و «رحيم» كه به جنبۀ آمرزش خداوند اشاره مى‌كند (فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ) -سورۀ بقره آيۀ ٢٦٦. 🌸«سميع» اشاره به آگاهى او از مسموعات، و «عليم» اشاره به آگاهى او از همه چيز است (فَإِنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ) -بقره:٢٢٧. 🌸 و در يك آيه بسيارى از اين اسماء، وصف «اللّه» قرار مى‌گيرند. هُوَ اللّهُ الَّذِي لا إِلهَ إِلاّ هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبّارُ الْمُتَكَبِّرُ : «اوست اللّه كه معبودى جز وى نيست، اوست حاكم مطلق، منزّه از ناپاكيها، از هر گونه ظلم و بيدادگرى، ايمنى بخش، نگاهبان همه چيز، توانا و شكست ناپذير، قاهر بر همه موجودات، و با عظمت» . 🌸 يكى از شواهد جامعيّت اين نام آن است كه ابراز ايمان و توصيه تنها با جملۀ لا اله الاّ اللّه مى‌توان كرد. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #سوره_حمد #بخش_هشتم ❓چرا صفات ديگر خدا در «بسم اللّه» نيامده است؟ ❓ و تنها روى صفت «رحمانيّت و رحيميّت» او تكيّه مى‌شود؟ 🌸 با توجه به يك نكته، پاسخ اين سؤال روشن مى‌شود و آن اينكه در آغاز هر كار لازم است از صفتى استمداد كنيم كه آثارش بر سراسر جهان پرتوافكن است، همۀ موجودات را فرا گرفته و گرفتاران را در لحظات بحرانى نجات بخشيده است. بهتر است اين حقيقت را از زبان قرآن بشنويد آنجا كه مى‌گويد: وَ رَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ «رحمت من همه چيز را فرا گرفته است» (اعراف-١٥٦) . 🌸 از سوى ديگر مى‌بينيم پيامبران براى نجات خود از چنگال حوادث سخت و دشمنان خطرناك دست به دامن رحمت خدا مى‌زدند، در مورد «هود» و پيروانش مى‌خوانيم: فَأَنْجَيْناهُ وَ الَّذِينَ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنّا : «هود و پيروانش را به وسيلۀ رحمت خويش (از چنگال دشمنان) رهائى بخشيديم» (اعراف-٧٢) . 🌸 پس اساس كار خداوند بر رحمت است و مجازات جنبۀ استثنائى دارد، چنانكه در دعا مى‌خوانيم: يا من سبقت رحمته غضبه «اى خدائى كه رحمتت بر غضبت پيشى گرفته است» . انسانها نيز بايد در برنامۀ زندگى اساس و پايۀ كار را بر رحمت و محبّت قرار دهند و توسّل به خشونت را براى مواقع ضرورت بگذارند. ٣-رحمت عام و خاصّ خدا: مشهور در ميان گروهى از مفسران اين است كه صفت «رحمان» اشاره به رحمت عامّ خداست كه شامل دوست و دشمن، مؤمن و كافر و نيكوكار و بدكار مى‌باشد، زيرا «باران رحمت بى‌حسابش همه را رسيده، و خوان نعمت بى‌دريغش همه جا كشيده» . ولى «رحيم» اشاره به رحمت خاصّ پروردگار است كه ويژۀ بندگان مطيع و صالح و فرمانبردار است. و تنها چيزى كه ممكن است اشاره به اين مطلب باشد آن است كه «الرَّحْمنِ» در همه جا در قرآن به صورت مطلق آمده است كه نشانۀ عموميّت آن است، در حالى كه «الرَّحِيمِ» گاهى به صورت مقيّد ذكر شده كه دليل بر خصوصيّت آن است مانند (وَ كانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيماً) «خداوند نسبت به مؤمنان رحيم است» (احزاب:٤٣) . 🌸در روايتى نيز از امام صادق عليه السّلام مى‌خوانيم: «خداوند معبود همه چيز است، نسبت به تمام مخلوقاتش رحمان، و نسبت به خصوص مؤمنان رحيم است» . •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #سوره_حمد #بخش_نهم چرا صفات ديگر خدا در «بسم اللّه» نيامده است؟ و تنها روى صفت «رحمانيّت و رحيميّت» او تكيّه مى‌شود؟ 🌸امّا با توجه به يك نكته، پاسخ اين سؤال روشن مى‌شود و آن اينكه در آغاز هر كار لازم است از صفتى استمداد كنيم كه آثارش بر سراسر جهان پرتوافكن است، همۀ موجودات را فرا گرفته و گرفتاران را در لحظات بحرانى نجات بخشيده است. بهتر است اين حقيقت را از زبان قرآن بشنويد آنجا كه مى‌گويد: وَ رَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ «رحمت من همه چيز را فرا گرفته است» (اعراف-١٥٦) . 🌸 از سوى ديگر مى‌بينيم پيامبران براى نجات خود از چنگال حوادث سخت و دشمنان خطرناك دست به دامن رحمت خدا مى‌زدند، در مورد «هود» و پيروانش مى‌خوانيم: فَأَنْجَيْناهُ وَ الَّذِينَ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنّا : «هود و پيروانش را به وسيلۀ رحمت خويش (از چنگال دشمنان) رهائى بخشيديم» (اعراف-٧٢) . 🌸 پس اساس كار خداوند بر رحمت است و مجازات جنبۀ استثنائى دارد، چنانكه در دعا مى‌خوانيم: يا من سبقت رحمته غضبه «اى خدائى كه رحمتت بر غضبت پيشى گرفته است» . انسانها نيز بايد در برنامۀ زندگى اساس و پايۀ كار را بر رحمت و محبّت قرار دهند و توسّل به خشونت را براى مواقع ضرورت بگذارند. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #سوره_حمد #بخش_دهم 🌸سورهء فاتحه آیهء ۲ «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ » ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است. بعد از «بسم اللّه» كه آغازگر سوره بود، نخستين وظيفۀ بندگان آن است كه به ياد مبدأ بزرگ عالم هستى و نعمتهاى بى‌پايانش بيفتند، همان نعمتهاى فراوانى كه راهنماى ما در شناخت پروردگار و انگيزۀ ما ، در راه عبوديّت است. اينكه مى‌گوئيم: انگيزه، به خاطر آن است كه هر انسانى به هنگامى كه نعمتى به او مى‌رسد فوراً مى‌خواهد، بخشندۀ نعمت را بشناسد، و طبق فرمان فطرت به سپاسگزارى برخيزد و حقّ شكر او را ادا كند به همين جهت علماى علم كلام (عقائد) در نخستين بحث اين علم «وجوب شكر منعم» را كه يك فرمان فطرى و عقلى است به عنوان انگيزۀ خداشناسى، يادآور مى‌شوند. و اينكه مى‌گوئيم: راهنماى ما در شناخت پروردگار نعمتهاى اوست، زيرا بهترين و جامعترين راه براى شناخت مبدأ، مطالعه در اسرار آفرينش و رازهاى خلقت و مخصوصاً وجود نعمتها در رابطه با زندگى انسانها است. به اين دو دليل سورۀ فاتحة الكتاب با اين جمله شروع مى‌شود «حمد و ستايش مخصوص خداوندى است كه پروردگار جهانيان است» (الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ) . 🌸 «حمد» در لغت به معنى ستايش كردن در برابر كار يا صفت نيك اختيارى است. ١-هر انسانى كه سر چشمۀ خير و بركتى است و هر پيامبر و رهبر الهى كه نور هدايت در دلها مى‌پاشد، هر شخص سخاوتمندى كه بخشش مى‌كند، و هر طبيبى كه مرهمى بر زخم جانكاهى مى‌نهد، ستايش آنها از ستايش خدا سر چشمه مى‌گيرد، چرا كه همۀ اين مواهب در اصل از ناحيۀ ذات پاك او است، و نيز اگر خورشيد نورافشانى مى‌كند، ابرها باران مى‌بارند، و زمين بركاتش را به ما تحويل مى‌دهد، همه از ناحيۀ او است. 🌸٢-جالب اينكه «حمد» تنها در آغاز كار نيست، بلكه پايان كارها نيز چنانكه قرآن به ما تعليم مى‌دهد با حمد خواهد بود، در مورد بهشتيان مى‌خوانيم: «سخن آنها در بهشت نخست منزّه شمردن خداوند از هر عيب و نقص و تحيّت آنها سلام، و آخرين سخنشان اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ است» . (يونس:۱۰ ) 🌸۳ــ امّا كلمه «ربّ» در اصل به معنى مالك و صاحب چيزى است كه به تربيت و اصلاح آن مى‌پردازد. 🌼كلمۀ «الْعالَمِينَ» جمع «عالَم» است و عالم به معنى مجموعه‌اى است از موجودات مختلف و هنگامى كه به صورت «عالمين» جمع بسته مى‌شود اشاره به تمام مجموعه‌هاى اين جهان است. 🌼در روايتى از على عليه السّلام چنين مى‌خوانيم كه در ضمن تفسير آيۀ «الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ» فرمود: «رَبِّ الْعالَمِينَ اشاره به مجموع همۀ مخلوقات است اعم از موجودات بيجان و جاندار» . •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #سوره_حمد #بخش_یازدهم 🔴سوره مبارکهء فاتحه؛ آیه ۳ (الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ ) 🔶️ (خداوندی که) بخشنده و بخشایشگر است (و رحمت عامّ و خاصّش همگان را فرا گرفته). 🔴(آيه ٣) - «خداوندى كه بخشنده و بخشايشگر است» و رحمت عامّ و خاصّش همه را رسيده. (الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ) . 🔶️ معنى «رحمن» و «رحيم» و همچنين تفاوت ميان اين دو كلمه را در تفسير «بسم اللّه» خوانديم. نكته‌اى كه بايد اضافه كنيم اين است كه اين دو صفت در نمازهاى روزانۀ ما حدّاقل ٣٠ بار تكرار مى‌شوند (در هر يك از دو ركعت اول نماز دوازده بار) و به اين ترتيب ٦٠ مرتبه خدا را به صفت رحمتش مى‌ستائيم. و اين درسى است براى همه انسانها كه خود را در زندگى بيش از هر چيز به اين اخلاق الهى متخلّق كنند. به علاوه اشاره‌اى است به اين واقعيّت كه اگر ما خود را عبد و بندۀ خدا مى‌دانيم مبادا رفتار مالكان بى‌رحم نسبت به بردگانشان در نظرها تداعى شود. نكتۀ ديگر اينكه «رحمان و رحيم» بعد از «رَبِّ الْعالَمِينَ» اشاره به اين است كه ما« خداوند»در عين قدرت نسبت به بندگان خويش، با مهربانى و لطف رفتار مى‌كنيم. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #سوره_حمد #بخش_دوازدهم 🔴سوره مبارکه: فاتحه آیه شماره: ۴ مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ (خداوندی که) مالک روز جزاست. 🔴 آيه ٤) -دوّمين اصل مهمّ اسلام يعنى قيامت و رستاخيز: 🔶️«خداوندى كه مالك روز جزاست» (مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ) . در اينجا تعبير به «مالكيّت خداوند» شده است، كه نهايت سِيطَره و نفوذ او را بر همه چيز و همه كس در آن روز مشخص مى‌كند، روزى كه همۀ انسانها در آن دادگاه بزرگ براى حساب حاضر مى‌شوند و در برابر مالك حقيقى خود قرار مى‌گيرند، تمام گفته‌ها و كارها و حتى انديشه‌هاى خود را حاضر مى‌بينند، هيچ چيز حتّى به اندازۀ سر سوزنى نابود نشده و به دست فراموشى نيفتاده است، و اكنون اين انسان است كه بايد بار همۀ مسئوليّتهاى اعمال خود را بردوش كشد! حتّى در آنجا كه بنيانگزار سنّت و برنامه‌اى است، باز بايد سهم خويش را از مسئوليّت بپذيرد! 🔶️ بدون شكّ مالكيّت خداوند نسبت به جهان هستى مالكيّت حقيقى است نه مالكيّت اعتبارى. نظير مالكيّت ما نسبت به آنچه در اين جهان ملك ما است. و به تعبير ديگر اين مالكيّت نتيجۀ خالقيّت و ربوبيّت است، آنكس كه موجودات را آفريده و لحظه به لحظه فيض وجود هستى به آنها مى‌بخشد، مالك حقيقى موجودات است. و در پاسخ اين سؤال كه مگر خداوند مالك تمام اين جهان نيست كه ما از او تعبير به «مالك روز جزاء» مى‌كنيم؟ بايد بگوئيم: مالكيّت خداوند گر چه شامل «هر دو جهان» مى‌باشد، اما بروز و ظهور اين مالكيّت در قيامت بيشتر است، چرا كه در آن روز همۀ پيوندهاى مادّى و مالكيّتهاى اعتبارى بريده مى‌شود، و هيچ كس در آنجا چيزى از خود ندارد، حتّى اگر شفاعتى صورت گيرد باز به فرمان خداست. 🔶️ اعتقاد به روز رستاخيز، اثر فوق العاده نيرومندى در كنترل انسان در برابر اعمال نادرست و ناشايست دارد و يكى از علل جلوگيرى كردن نماز از فحشاء و منكرات همين است كه نماز انسان را هم به ياد مبدئى مى‌اندازد كه از همه كار او با خبر است و هم به ياد دادگاه بزرگ عدل خدا. 🔶️ در حديثى از امام سجّاد عليه السّلام مى‌خوانيم: هنگامى كه به آيۀ «مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ» مى‌رسيد، آنقدر آن را تكرار مى‌كرد كه نزديك بود روح از بدنش پرواز كند. امّا كلمۀ «يَوْمِ الدِّينِ» : 🔶️در قرآن در تمام موارد به معنى قيامت آمده است، و اينكه چرا آن روز، روز دين معرفى شده؟ به خاطر اين است كه آن روز روز جزا است و «دين» در لغت به معنى «جزا» مى‌باشد، و روشنترين برنامه‌اى كه در قيامت اجرا مى‌شود همين برنامۀ جزا و كيفر و پاداش است. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #سوره_حمد #بخش_سیزدهم 🔴سوره مبارکه: فاتحه آیه شماره: ۵ إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ (پروردگارا!) تنها تو را می‌پرستیم؛ و تنها از تو یاری می‌جوییم. 🔴(آيه ٥) -انسان در پيشگاه خدا: از اينجا گوئى «بنده» پروردگار خود را مخاطب ساخته نخست از عبوديّت خويش در برابر او، و سپس از امدادها و كمكهاى او سخن مى‌گويد: «تنها تو را مى‌پرستم و تنها از تو يارى مى‌جويم» (إِيّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيّاكَ نَسْتَعِينُ) . 🔶️در واقع آيات گذشته سخن از توحيد ذات و صفات مى‌گفت و در اينجا سخن از توحيد عبادت، و توحيد افعال است. توحيد عبادت آن است كه هيچ كس و هيچ چيز را شايستۀ پرستش جز ذات خدا ندانيم تنها به فرمان او گردن نهيم، و از بندگى و تسليم در برابر غير ذات او بپرهيزيم، توحيد افعال آن است كه تنها مؤثّر حقيقى را در عالم او بدانيم، نه اينكه دنبال سبب نرويم بلكه معتقد باشيم هر سببى هر تأثيرى دارد به فرمان خداست. اين تفكّر و اعتقاد انسان را از همه كس و همۀ موجودات بريده و تنها به خدا پيوند مى‌دهد. •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #سوره_حمد #بخش_چهاردهم 🔴سوره مبارکه: فاتحه آیه شماره: ۶ اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ ما را به راه راست هدایت کن... 🌟(آيه ٦) - «ما را به راه راست هدايت فرما» (اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ) . پس از اظهار تسليم در برابر پروردگار و وصول بر مرحلۀ عبوديّت و استمداد از ذات پاك او نخستين تقاضاى بنده اين است كه او را به راه راست، راه پاكى و نيكى، راه عدل و داد، و راه ايمان و عمل صالح هدايت فرمايد. 🌟در اينجا اين سؤال كه چرا ما همواره درخواست هدايت به صراط مستقيم از خدا مى‌كنيم مگر ما گمراهيم! مطرح مى‌شود. وانگهى اين سخن از پيامبر و امامان كه نمونۀ انسان كامل بودند چه معنى دارد؟ ! در پاسخ مى‌گوئيم: 🌟 انسان در مسير هدايت هر لحظه بيم لغزش و انحراف در بارۀ او مى‌رود، به همين دليل بايد خود را در اختيار پروردگار بگذارد و تقاضا كند كه او را بر راه راست ثابت نگهدارد. 🌟دوّم اينكه، هدايت همان پيمودن طريق تكامل است كه انسان تدريجاً مراحل نقصان را پشت سر بگذارد و به مراحل بالاتر برسد. بنابراين جاى تعجّب نيست كه حتّى پيامبران و امامان از خدا تقاضاى هدايت «صراط مستقيم» كنند، چه اينكه كمال مطلق تنها خدا است، و همه بدون استثناء در مسير تكاملند، چه مانعى دارد كه آنها نيز تقاضاى درجات بالاترى را از خدا بنمايند. 🌟 امام صادق عليه السّلام در تفسير اين آيه مى‌فرمايد: «خداوندا! ما را بر راهى كه به محبّت تو مى‌رسد و به بهشت واصل مى‌گردد، و مانع از پيروى هوسهاى كشنده و آراء انحرافى و هلاك كننده است ثابت بدار». 🌟 صراط مستقيم چيست؟ «صراط مستقيم» همان آئين خدا پرستى و دين حقّ و پايبند بودن به دستورات خداست، چنانكه در سورۀ انعام آيۀ ١٦١ مى‌خوانيم: «بگو: خداوند مرا به صراط مستقيم هدايت كرده، به دين استوار آئين ابراهيم كه هرگز به خدا شرك نورزيد.» •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#محتوای_پژوهشی #تفسیر_پژوهی #سوره_حمد #بخش_پانزدهم 🔴سوره مبارکه: فاتحه آیه شماره: ۷ « صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ» 🔶️ راه کسانی که آنان را مشمول نعمت خود ساختی؛ نه کسانی که بر آنان غضب کرده‌ای؛ و نه گمراهان. 🔴دو خط انحرافى! «مرا به راه كسانى هدايت فرما كه آنان را مشمول انواع نعمتهاى خود قرار دادى (نعمت هدايت، نعمت توفيق، نعمت رهبرى مردان حقّ و نعمت علم و عمل و جهاد و شهادت) نه آنها كه بر اثر اعمال زشت و انحراف عقيده، غضب تو دامنگيرشان شد و نه آنها كه جادّۀ حقّ را رها كرده و در بيراهه‌ها گمراه و سرگردان شده» (صِراطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ الضّالِّينَ) . 🔶️ در حقيقت خدا به ما دستور مى‌دهد طريق و خط پيامبران و نيكوكاران و آنها كه مشمول نعمت و الطاف او شده‌اند را بخواهيم و به ما هشدار مى‌دهد كه در برابر شما هميشه دو خط انحرافى قرار دارد، خطّ «الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ» و خطّ «الضّالِّينَ». 🔴۱ ــ «الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» كيانند؟ 🔶️سورۀ نساء آيۀ ٦٩ اين گروه را تفسير كرده است: «كسانى كه دستورات خدا و پيامبر را اطاعت كنند، خدا آنها را با كسانى قرار مى‌دهد كه مشمول نعمت خود ساخته، از پيامبران و رهبران صادق و راستين و جانبازان و شهيدان راه خدا و افراد صالح، و اينان رفيقان خوبى هستند». 🔶️ بنابراين ما در سورۀ حمد از خدا مى‌خواهيم كه در خطّ اين چهار گروه قرار گيريم كه در هر مقطع زمانى بايد در يكى از اين خطوط، انجام وظيفه كنيم و رسالت خويش را ادا نمائيم. 🔴۲ ــ «الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ» و «الضّالِّينَ» كيانند؟ 🔶️از موارد استعمال اين دو كلمه در قرآن مجيد چنين استفاده مى‌شود كه «الضّالِّينَ» گمراهان عادّى هستند، و «الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ» گمراهان لجوج و منافق، به همين دليل در بسيارى از موارد، غضب و لعن خداوند در مورد آنها ذكر شده. 🔶️ در آيۀ ٦ سورۀ فتح آمده است: «خداوند مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرك و آنها را كه در بارۀ خدا گمان بد مى‌برند مورد غضب خويش قرار مى‌دهد، و آنها را لعن مى‌كند، و از رحمت خويش دور مى‌سازد، و جهنّم را براى آنان آماده ساخته است» . به هر حال «الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ» آنها هستند كه علاوه بر كفر، راه لجاجت و عناد و دشمنى با حقّ را مى‌پيمايند و حتّى از اذيّت و آزار رهبران الهى و پيامبران در صورت امكان فرو گذار نمى‌كنند. 🌟 پايان سورۀ حمد🌟 •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•                                              #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔️@valiasrk

#تفسیر_قرآن #سوره_حمد استاد گلمکانی (حفظه الله) جلسه دوم ویژگی های سوره حمد ┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔@valiasrk

#تفسیر_قرآن #سوره_حمد استاد گلمکانی (حفظه الله) جلسه سوم ┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔@valiasrk

#تفسیر_قرآن #سوره_حمد استاد گلمکانی (حفظه الله) جلسه چهارم ┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• #کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی) #مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها(عج) 🆔@valiasrk