تحول و مانع ساختار سازمانی آموزش و پرورش: #بخش_نخست در مورد ساختار سازمانی آموزش و پرورش چندیدن مطلب نوشته‌ام. مسئله مهمی است. یکی از موانع تحول همین ساختار است و با توجه به قاعده «دفع ضرر اولی به جلب منفعت» در طراحی تحول باید به این بخش توجه کرد وگرنه هرگونه اقدام تحولی یا متوقف می‌شود و یا اثراتش کمینه می‌شود اگر به ضد خودش تبدیل نشود. ما نمی‌توانیم نسبت به نحوه چینش و ارتباطات حدود پنجاه هزار نفر در ساختار رسمی اداری در وزارت، استان‌ها و مناطق بی توجه باشیم. این‌ها قرار است پشتیبان مدرسه و پشتیبان و راهبران اصلی تحول باشند. فارغ از کمیت و کیفیت افراد شاغل در جایگاه‌های اداری، نحوه ارتباط و سازماندهی آن‌ها نیز بسیار پر اهمیت می‌باشد. افرادی که توان دارند در برابر فرهنگ و اثرات منفی ساختار سازمانی خصوصاً برای بلند مدت مقاومت کنند بسیار محدودند. اگر بخواهم تجربیات و مشاهدات خود را در این زمینه بیان کنم نوشته طولانی خواهد شد، همچنین قصد ندارم برای اصل موضوع استدلال مبسوطی ارائه کنم. توجه به الزامات تحقق سند تحول بنیادین به خصوص تربیت متوازن شش ساحته و چشم‌انداز مدرسه در افق 1404، کاهش تعارضات اداری و مأموریتی در سطوح مختلف اداری، کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری برخی از مبادی استدلالی در این زمینه است. بیشتر هدف این است در این یادداشت کوتاه پیشنهادات را با مخاطبین در میان بگذارم. در ذیل به چند مورد به صورت گذرا اشاره می‌کنم، امید دارم زمینه‌ای برای عمق بخشی و بررسی بیشتر به خصوص توسط مخاطبین عزیز باشد: 1- ساختار نهضت سوادآموزی در ستاد، استان‌ها و مناطق نامتناسب است. اساس نهضت سوادآموزی در بدو تأسیس یک سازمان جهادی بوده است. بی شک با گذشت سال‌های اولیه انقلاب اسلامی و خدمات درخشان جمهوری اسلامی در انسداد مبادی بی سوادی در آموزش و پرورش عمومی و آموزش ابتدایی مأموریت این سازمان باید پایان می‌یافت و یا شکل عوض می‌کرد. (بحث در مورد مأموریت نهضت سوادآموزی در یادداشت جداگانه‌ای می‌توان توسعه داد) در حال حاضر انجام مأموریت نهضت در استان‌ها از طریق یک معاونت در سطح اداره کل پیگیری می‌شود. در صورتی که حجم مأموریتی و عملیاتی مخاطبانش به هیچ وجه با سایر معاونت‌ها در سطح اداره کل برابری نمی‌کند و در این زمینه اسراف وجود دارد. به نظر می‌رسد مأموریت نهضت سوادآموزی را می‌توان از طریق یک ستاد چابک جهادی در وزارتخانه و در استان‌ها از طریق ظرفیت‌های مردمی و جهادی پوشش داد و جهت پایش و نظارت در سطح استان‌ها و مناطق از ظرفیت معاونت‌های آموزشی بهره برد. (هر چند در مورد تفکیک معاونت‌های آموزش ابتدایی و متوسطه نیز نظر مساعدی ندارم) ظرفیت اداری آزاد شده می‌تواند برای ارتباط ساختاری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در استان‌ها و همچنین سازمان تعلیم و تربیت کودک یا تقویت ساختار آموزش نیروی انسانی مورد استفاده قرار گیرد. 2- ساختار معاونت تربیت بدنی و سلامت و جدایی آن در سطح ستاد و استان از معاونت فرهنگی و پرورشی و تلفیق آن در سطح مناطق یکی دیگر از چالش‌های ساختار سازمانی آموزش و پرورش است. هر چند در نگاه اولیه بنده موضوع تربیت بدنی و سلامت در سطح وزارت آموزش و پرورش نیاز به معاونت مستقل ندارد و امور آن از طریق یک اداره کل قابل پیگیری است. اما به هر حال این جدایی و تلفیق دوباره در سطح مناطق بسیار آسیب‌زاست. خصوصاً اینکه یکی از مبادی اصلی گلایه همیشگی مدارس و مناطق از تعدد بخشنامه‌های ستادی مربوط به همین دو حوزه می‌باشد. 3- ساختار اداری مدارس خاص از جمله شاهد، استعداد درخشان و استثنایی نیز یکی از اشکالات ساختار خصوصاً در سطح استان و مناطق است. ضمن اینکه در مورد جدایی این نوع مدارس مناقشه‌های تربیتی و عدالتی جدی‌ای وجود دارد. تلفیق ساختار اداری این ادارات در معاونت‌های فرهنگی و آموزشی شدنی است و پیشنهاد می‌گردد. 4- انجمن اولیاء و مربیان نیز یکی از ساختارهاست که با توجه به تشکیل سازمان توتک نیاز به بازنگری دارد و ساختار اداری آن در سطح استان و مناطق در شرایط جدید نیازمند تغییر است. 5- ساختار فربه و ناهمگون معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع در سطح ستاد و استان و تفکیک آن در سطح مناطق نیز محل تأمل است. البته ساختار این معاونت از حیث نحوه ارتباط و تعامل با سایر معاونت‌‌ها و بخش‌های وزارت نیز نیازمند بررسی مجزا است. ادامه در پیام بعد👇👇👇

تحول و مانع ساختار سازمانی آموزش و پرورش: #بخش_پایانی در پایان ضروری می‌دانم این نکته را مورد توجه قرار دهم که تغییرات سازمانی (حداقل در آموزش و پروش) همواره هزینه‌بر و زمان‌بر و با مقاومت همراه بوده و عمدتاً نیز کارآمد نبوده است. دو علت اساسی در این زمینه وجود دارد یکی اینکه مدیریت تغییر ساختار عمدتاً توسط معاونت توسعه مدیریت صورت پذیرفته که کمترین ارتباط را با حوزه مأموریتی اصلی آموزش و پرورش را دارد و دوم اینکه بر مبنای تحلیل اسناد بالادستی و مأموریت اصلی آموزش و پرورش صورت نگرفته است و سوم اینکه کمترین توجه به نیازها و الزامات پشتیبانی مدرسه صورت گرفته است. برای رفع این چالش‌ها سه پیشنهاد هم‌افزا وجود دارد: پیشنهاد اول برای امکان بررسی بیشتر و کاهش مقاومت و هزینه‌ها این است که برخی موارد اصلاح ساختاری به صورت نرم و از طریق صدور ابلاغ مأموریتی مورد بررسی و اقدام قرار گیرد. به عنوان مثال می‌توان در دو یا چند اداره کل استانی برای بررسی مطلوبیت تلفیق معاونت آموزش ابتدایی و متوسطه به یک فرد برای این دو معاونت ابلاغ داد و تجارب و نتایج کسب شده را مستند و بررسی کرد. همچنین برای اصلاح ساختار سازمانی باید یک تیم مستقل پژوهشی در ذیل وزیر آموزش و پرورش تشکیل گردد که مطالعات خود را در سه سطح استان، منطقه و مدرسه متمرکز کند. خصوصاً نیاز است نیازهای پشتیبانی برای «ارتقاء کیفیت و تحول مدرسه» مورد توجه باشد و ساختار و فرآیندهای آموزشی و تربیتی محور قرار گرفته و ضرورت‌های اداری در کنار و حاشیه آن تکمیل گردد. سوم اینکه در تغییر ساختار اداری استفاده از ظرفیت فناوری اطلاعات و دولت الکترونیک به عنوان رکن اصلی و اساسی مورد توجه قرار گیرد. البته توجه به امکانات و شرایط فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ایران و تصمیم‌گیری در مورد نحوه حرکت به سمت عدم تمرکز نیز از مهم‌ترین وجوه طراحی ساختار سازمانی در آموزش و پرورش است. 🆔 abbasebayat.ir

یک نکته‌ی دیگری که در مورد تولید دانش‌بنیان و در پاسخ به این اشکال به ذهن انسان میرسد، این است که ما اگر چنانچه تولیدمان را دانش‌بنیان کردیم، در واقع نوعِ نیروی انسانی شاغل را ارتقاء میدهیم؛ یعنی چه کسی می‌آید در مجموعه‌ی دانش‌بنیان کار میکند؟ جوان تحصیل‌کرده‌ی ما. امروز بسیاری از جوانان تحصیل‌کرده‌ی دانشگاهی ما که [جمعیّتشان] یک درصد خیلی بالایی است ــ حالا یک آماری داده‌اند، بنده چون خودم دنبال نکرده‌ام نمیتوانم آمار بدهم، امّا آمار بالایی است ــ در رشته‌هایی کار میکنند که با رشته‌ی تحصیلی آنها هیچ ارتباطی ندارد؛ این [جور] است دیگر؛ این یک اشکال بزرگی است؛ این در واقع یک نوع بیکاری است. زحمت کشیده، درس خوانده، دولت خرج کرده، عمری مصرف شده امّا از او استفاده نمیشود؛ این یک نوع بیکاری است. وقتی که ما توانستیم شرکتهای دانش‌بنیان را توسعه بدهیم، همه‌ی این جوانها به کار جذب میشوند و کیفیّت نیروی انسانیِ دستگاه‌های کاری ما بالا خواهد رفت، ارتقاء پیدا خواهد کرد؛ نخبگان می‌آیند [کار] میکنند و دیگر نخبگان ما مجبور نیستند که به مشاغل خدماتیِ کم‌ارزش رو بیاورند و توجّه کنند. رهبرمعظم انقلاب اسلامی 23 فروردین 1401

مجموعه پیش‌رو متن بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدارهای معظم له با فرهنگیان، معلمان و مسئولان آموزش و پرورش است (از سال 1369 تا اردیبهشت 1401، مجموعاً 44 عنوان) که در سال‌های رهبری ایشان ایراد شده است. 🆔 abbasebayat.ir

همانطور که ستاد کل نیروهای مسلح برای رفتن به دانشگاه معافیت تحصیلی ارائه می‌کند «معافیت شغلی و حرفه‌ای» هم برای دانش‌آموزان هنرستانی که شاغل می‌شوند، ارائه شود. https://tn.ai/2737282 🆔 abbasebayat.ir

https://virasty.com/abbasebayat/1674386158961353408 🆔 abbasebayat.ir

#بهمن_۵۷ تعداد هنرجویان هنرستانی کمتر از ۲۳۳ هزار نفر بود و در #بهمن_۱۴۰۱ بیش از یک میلیون و هفتاد هزار نفر؛ این یعنی جهش ۴.۶ برابری. آموزش‌های #فنی‌وحرفه‌ای_و_مهارتی پیشران تولید، اشتغال و پیشرفت کشور است. #دهه_فجر مبارک https://virasty.com/abbasebayat/1675270416482053080 🆔 abbasebayat.ir

گام نخست سامانه جامع مدیریت #هنرستان‌ها مبتنی بر موقعیت مکانی، در راستای #کیفیت_بخشی و توسعه بر اساس #آمایش_سرزمین و بهبود فرآیند #هدایت_تحصیلی در سومین جلسه #ستاد_هماهنگی_و_توسعه_آموزش‌های_فنی‌وحرفه‌ای_و_مهارتی توسط وزیر محترم آموزش و پرورش رونمایی شد. ویراستی | ایتا | بله | خلق دنیای آینده | سند تحول بنیادین

به نام خدای آورنده بهار، خدایی که زمین و گیاهان را زنده می‌کند بعد از مرگشان! و به نام خدایی که برای جان‌ها نیز بهاری قرار داد تا زنده و زنده‌تر شوند! آغاز سال ۱۴۰۲ که جلوه‌ی رحمت الهی، رمضان‌الکریم، از آستان آن هویداست را خدمت همه همکاران تبریک عرض می‌کنم. ‌بی شک تقارن بهاران امیدآفرین است. می‌تواند موتور محرک گام‌های بلند باشد؛ تلاش و برنامه‌ریزی برای استفاده هرچه بیشتر از این فرصت گران‌بها بی شک تداوم‌بخش روح بهاری و ساری و جاری کردن آن در طول سال خواهد بود. برای تقویت و توسعه هنرستان‌ها از سال گذشته دو راهبرد «تولیدی کردن هنرستان‌ها» و «آموزش در محیط واقعی کار» را در اولویت قرار داده‌ایم. تولید همانگونه که موتور محرک اقتصاد است، عامل اساسی ارتقاء کیفیت آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای و مهارتی در هنرستان‌ها نیز هست. آموزش و پرورش زیرساخت اصلی #پیشرفت کشور است و محل آماده شدن برای #زندگی؛ حرفه و شغل یک بعد اساسی زندگی است، هیچ تفکر و تمدنی بدون مهارت نه محقق می‌شود و نه تداوم می‌یابد! #هنرستان‌ها با تلفیق علم و عمل شبیه‌ترین محیط تعلیم و تربیتی به زندگی است. امروز تولید عامل قوام‌بخش جامعه ایرانی است و هنرستان‌ها مرکز آموزش رسیدن به #توان_تولید برای آینده‌سازان این کشور است. #هنرجوی_هنرستانی در عنفوان جوانی قدم در راه تولید بر می‌دارد و بر مسائل و چالش‌ها غلبه پیدا می‌کند و این یک سرمایه‌گذاری دوچندان برای آینده است. تلاش برای تولیدی کردن هنرستان‌ها در سال ۱۴۰۲ جهادی مضاعف است که در خط مقدم باید توسط #مدیران_هنرستان‌ها و #هنرآموزان گرامی برنامه‌ریزی گردد. ما هم وظیفه داریم در این مسیر تسهیل‌گر و حمایت‌گر باشیم. از خداوند منان می‌خواهم همه تلاشگران عرصه حرفه و مهارت آموزی را در این سال پر برکت بیش از هر سال از لطف و عنایت خود بهره‌مند سازد و تلاش‌هایشان را زمینه‌ساز رشد و پیشرفت کشور و گامی در جهت آمدن بهار حقیقی حضرت صاحب الزمان عجل الله تعالی فرجه شریف قرار دهد. عباس بیات - دفتر آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش یاعلی ویراستی | ایتا | بله | خلق دنیای آینده | سند تحول بنیادین

کار، حیات جامعه است؛ کار، ستون فقرات زندگی مردم است؛ کار نباشد هیچ چیزی نیست... امکاناتی که از آن در زندگی استفاده می‌کنیم -که حیات ما وابسته‌ی به آنها است- ناشی از کار است... کار ظرفیّت‌ها را شکوفا می‌کند... از لحاظ معنوی هم ما به کار احتیاج داریم؛ کار مانع فساد می‌شود. #امام_خامنه‌ای #هنرستان

تأکید دوباره رهبر معظم انقلاب اسلامی بر آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای و مهارتی هم مایه مباهات است و هم مسئولیت ما را سنگین‌تر می‌کند. یاعلی ویراستی | ایتا | بله | خلق دنیای آینده | سند تحول بنیادین

یک نکته‌ی دیگر در باب آموزش‌وپرورش ــ که این هم یکی از اساسی‌ترین نکات مربوط به آموزش‌وپرورش است ــ مسئله‌ی انطباق یا عدم انطباق نظام آموزشی آموزش‌وپرورش و نظام ساختاری آموزش‌وپرورش با نیازهای کشور است. ساختار آموزش‌وپرورش ما ــ مثلاً وضع کلاس‌بندی‌های دبستان و دبیرستان یا [برنامه‌ریزی‌های] منطقه‌ای و امثال اینها ــ و همچنین ترتیب درسی و علمی در این دستگاه عظیم، چقدر با نیازهای کشور تطبیق میکند؟ این یکی از آن مسائل بسیار مهم است. مسئولان عالی فرهنگی کشور، بخصوص در خود آموزش‌وپرورش، باید روی این فکر کنند. البتّه در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم باید فکر کنند و آن شورای عالی آموزش[و پرورش] باید روی این فکر کنند، مدیران اجرائی آموزش‌وپرورش هم باید روی این فکر کنند. ما در کشور به چه چیزی احتیاج داریم و حالا به این نوجوان‌مان چه چیزی داریم یاد میدهیم؟ آیا این به درد فردای او خواهد خورد؟ البتّه کشور به نیروی متفکّر و دانشمند احتیاج دارد؛ [امّا] به نیروی کار چطور؟ احتیاج ندارد؟ همان قدر که به نیروی مغزافزار نیاز است، به بازوی کارافزار هم نیاز است، در سطح کشور، در همه‌ی بخشها؛ این را چه‌جوری تنظیم میکنیم؟ همان اندازه‌ای که به نرم‌افزار نیاز داریم، به سخت‌افزار نیاز داریم. خب الان نسبت این آموزشهای عمومی که در دبیرستان‌های ما رایج است، با آموزش فنّی‌وحرفه‌ای آیا نسبت متعادلی است؟ بنده چقدر در دوران‌های گذشته راجع به آموزش‌های فنّی‌وحرفه‌ای سفارش کردم!(۳) خب حالا ایشان گفتند که یک مقداری افزایش پیدا کرده امّا باید نسبت، یک نسبت متعادلی باشد. یا مثلاً آیا نیروی کارِ ماهر در نظام آموزشی ما پرورش پیدا میکند؟ مهارت در کار، به انواع خدمات لازم، در تولید و در امثال اینها. خب آموزش‌وپرورش باید فکر اینها را بکند. یا این مسیر کنونی دبیرستان‌های ما؛ مسیر کنونی یک مسیری است به سمت دانشگاه؛ یعنی این [مسیری] که الان هست یک دالانی است از دبستان و دبیرستان به سمت دانشگاه؛ آیا این ضروری است؟ واقعاً باید همه همین‌طور بیایند عبور کنند بروند به سمت دانشگاه؟ این ضروری است؟ این اصلاً برای کشور بهره‌ده است؟ رهبر معظم انقلاب اسلامی ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲