آیات و روایات اجتماعی
💠 عقلانیت دینی، تعاملی چند بُعدی و پیچیده
🔸در تفسیر منسوب به #امام_حسن_عسکری(ع) ص586 روایتی بسیار مهم نقل شده که #امام_سجاد(ع) فرمودند: دو نفر از اصحاب #اميرالمؤمنين(ع) که يكى از آنها را #مار گزیده بود و دیگری را نیز #عقرب نیش زده بود، درحالی که هر دو از درد و ناراحتی گریه میکردند، محضر حضرت آمدند که مثلا حضرت کاری برایشان بکند.
🔸حضرت فرمود: این بلا هنوز تمام نشده و ادامه دارد. لذا آن دو را به منزلشان بردند و هر دو تا دو ماه همچنان درگیر این مریضی و ناراحتی بودند.
پس از دو ماه، حضرت امیر به دنبال آنها فرستاد. در مسیر که آن دو را می آوردند، اینگونه گمان میشد که اینها از شدت درد و ناراحتی حتما خواهند مرد، از بس درد داشتند.
🔸حضرت به آنها فرمود: حال شما چطور است؟ گفتند: بسيار درد شدیدی داریم. حضرت فرمود: #استغفار كنيد از گناهى كه موجب اين ناراحتى و درد براى شما شد و به خدا پناه ببريد از آنچه موجب از بين رفتن اجرتان و شدت #گناه برايتان گرديد و اين ناراحتى فقط بواسطه گناهى بود كه مرتكب شديد.
🔸به حضرت گفتند ماجرا چیست؟ حضرت به یکی از آنها رو کرد و فرمود:
فلانی يادت مىآيد فلان روز كه فلان كس به #سلمان_فارسی، چون ما را #دوست ميداشت، زخم زبان و طعنه زد ولى تو هیچ به او نگفتی و از سلمان دفاع نکردی، درحالیکه آن روز #تکلیف و وظیفه تو دفاع از سلمان بود چون اگر دفاع میکردی، آن شخص و آن افرادی که آنجا بودند، نه میتوانستند به خودت آسیب و ضرری بزنند و نه به خانواده و فرزندانت، و نه به مالت.
اما تو بيشتر ملاحظه آن شخص را کردی و به خاطر #رودربایستی ای که داشتی هیچ به او نگفتی و همین باعث شد گرفتار این درد شوی.
🔸بعد حضرت ادامه میدهند که اگر ميخواهى خداوند ناراحتى و درد تو را از بين ببرد، تصميم بگير که از این به بعد هر شخصی، دوستى از ما را مورد طعنه قرار داد، در صورتى كه بتوانى او را كمك كنى، كمك نمایى و کوتاهی نکنی، مگر اینکه بترسی بر خود و خانواده و فرزند و مالت آسیبی برسد.
🔸حضرت به شخص دیگری نیز رو کرد و فرمود: تو ميدانى چرا دچار چنين درد و ناراحتى شدى؟ گفت: خیر. حضرت به او گفت:
يادت هست وقتى #قنبر خادم من آمد و تو پيش فلان ستمگر ايستاده بودى و تو برای احترام به قنبر از جاى خود بلند شدی و این حرکت تو به خاطر احترام به ما بود اما آن شخص ستمگر به تو اعتراض كرد كه چرا پيش من برای قنبر بلند شدی و تو به او گفتی چرا بلند نشوم براى كسى كه ملائكه پر و بال خود را زير پايش ميگسترانند.
اين حرف تو باعث شد که آن شخص ستمگر بلند شود و قنبر را بزند و #دشنام بدهد و او را #اذیت و آزار بدهد و مرا نیز #تهدید و مجبور بکند که بر این اتفاق صبر کنم. لذا این کار تو باعث شد گرفتار این درد و ناراحتی بشوی.
🔸بعد حضرت به او میگویند: اگر میخواهی خدا به تو #عافيت بخشد، تصميم بگير از امروز نسبت به ما و هر يك از دوستان ما، كارى در مقابل دشمنانمان انجام ندهى كه موجب اذيت و آزار آنها با ما شود.
🔸بعد حضرت به عنوان نمونه اشاره به #سیره_پیامبر اکرم میکنند و میفرمایند: پيامبر اكرم با اينكه مرا بر همه مقدم ميداشت اما وقتی من در مجلسی وارد میشدم، آنگونه که جلوی پای دیگران بلند میشد، جلوی پای من بلند نمیشد، درحالی که آنها قابل مقايسه با من نبودند، چرا که پيامبر اكرم ميدانست اين كار، دشمنان را وادار ميكند عكس العملى انجام دهند كه موجب غم و ناراحتى او و من و مؤمنين شود.
📎#کلیدواژه: «يَوْمَ غَمَزَ عَلَى سَلْمَانَ الْفَارِسِيِّ فُلَانٌ وَ طَعَنَ عَلَيْهِ لِمُوَالاتِه»
📌پ.ن: این روایت اشاره به #پیچیدگی های تعاملات اجتماعی سیاسی دارد. همانطور که دفاع نکردن از مؤمن در جایی که ضرر به انسان نمیرسد، گناه است، تعریف بی موقع از مؤمن که موجب اذیت او میشود، هم گناه است. #تکلیف و وظیفه دینی، یک امر بسیط و یک خطی نیست بلکه نسبت به موقعیت های مختلف، متفاوت میشود.
تشخیص صحیح این مسئله، #نکته_اساسی است.
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
💠 عقلانیت دینی، تعاملی چند بُعدی و پیچیده
🔸در تفسیر منسوب به #امام_حسن_عسکری(ع) ص586 روایتی بسیار مهم نقل شده که #امام_سجاد(ع) فرمودند: دو نفر از اصحاب #اميرالمؤمنين(ع) که يكى از آنها را #مار گزیده بود و دیگری را نیز #عقرب نیش زده بود، درحالی که هر دو از درد و ناراحتی گریه میکردند، محضر حضرت آمدند که مثلا حضرت کاری برایشان بکند.
🔸حضرت فرمود: این بلا هنوز تمام نشده و ادامه دارد. لذا آن دو را به منزلشان بردند و هر دو تا دو ماه همچنان درگیر این مریضی و ناراحتی بودند.
پس از دو ماه، حضرت امیر به دنبال آنها فرستاد. در مسیر که آن دو را می آوردند، اینگونه گمان میشد که اینها از شدت درد و ناراحتی حتما خواهند مرد، از بس درد داشتند.
🔸حضرت به آنها فرمود: حال شما چطور است؟ گفتند: بسيار درد شدیدی داریم. حضرت فرمود: #استغفار كنيد از گناهى كه موجب اين ناراحتى و درد براى شما شد و به خدا پناه ببريد از آنچه موجب از بين رفتن اجرتان و شدت #گناه برايتان گرديد و اين ناراحتى فقط بواسطه گناهى بود كه مرتكب شديد.
🔸به حضرت گفتند ماجرا چیست؟ حضرت به یکی از آنها رو کرد و فرمود:
▫️فلانی يادت مىآيد فلان روز كه فلان كس به #سلمان_فارسی، چون ما را #دوست ميداشت، زخم زبان و طعنه زد ولى تو هیچ به او نگفتی و از سلمان دفاع نکردی، درحالیکه آن روز #تکلیف و وظیفه تو دفاع از سلمان بود
▫️چون اگر دفاع میکردی، آن شخص و آن افرادی که آنجا بودند، نه میتوانستند به خودت آسیب و ضرری بزنند و نه به خانواده و فرزندانت، و نه به مالت.
اما تو بيشتر ملاحظه آن شخص را کردی و به خاطر #رودربایستی ای که داشتی هیچ به او نگفتی و همین باعث شد گرفتار این درد شوی.
🔸بعد حضرت ادامه میدهند که اگر ميخواهى خداوند ناراحتى و درد تو را از بين ببرد، تصميم بگير که از این به بعد هر شخصی، دوستى از ما را مورد طعنه قرار داد، در صورتى كه بتوانى او را كمك كنى، كمك نمایى و کوتاهی نکنی، مگر اینکه بترسی بر خود و خانواده و فرزند و مالت آسیبی برسد.
🔸حضرت به شخص دیگری نیز رو کرد و فرمود: تو ميدانى چرا دچار چنين درد و ناراحتى شدى؟ گفت: خیر. حضرت به او گفت:
▫️يادت هست وقتى #قنبر خادم من آمد و تو پيش فلان ستمگر ايستاده بودى و تو برای احترام به قنبر از جاى خود بلند شدی و این حرکت تو به خاطر احترام به ما بود اما آن شخص ستمگر به تو اعتراض كرد كه چرا پيش من برای قنبر بلند شدی و تو به او گفتی چرا بلند نشوم براى كسى كه ملائكه پر و بال خود را زير پايش ميگسترانند.
▫️اين حرف تو باعث شد که آن شخص ستمگر بلند شود و قنبر را بزند و #دشنام بدهد و او را #اذیت و آزار بدهد و مرا نیز #تهدید و مجبور بکند که بر این اتفاق صبر کنم. لذا این کار تو باعث شد گرفتار این درد و ناراحتی بشوی.
🔸بعد حضرت به او میگویند: اگر میخواهی خدا به تو #عافيت بخشد، تصميم بگير از امروز نسبت به ما و هر يك از دوستان ما، كارى در مقابل دشمنانمان انجام ندهى كه موجب اذيت و آزار آنها با ما شود.
🔸بعد حضرت به عنوان نمونه اشاره به #سیره_پیامبر اکرم میکنند و میفرمایند: پيامبر اكرم با اينكه مرا بر همه مقدم ميداشت اما وقتی من در مجلسی وارد میشدم، آنگونه که جلوی پای دیگران بلند میشد، جلوی پای من بلند نمیشد، درحالی که آنها قابل مقايسه با من نبودند، چرا که پيامبر اكرم ميدانست اين كار، دشمنان را وادار ميكند عكس العملى انجام دهند كه موجب غم و ناراحتى او و من و مؤمنين شود.
📎#کلیدواژه: «يَوْمَ غَمَزَ عَلَى سَلْمَانَ الْفَارِسِيِّ فُلَانٌ وَ طَعَنَ عَلَيْهِ لِمُوَالاتِه»
📌پ.ن: این روایت اشاره به #پیچیدگی های تعاملات اجتماعی سیاسی دارد. همانطور که دفاع نکردن از مؤمن در جایی که ضرر به انسان نمیرسد، گناه است، تعریف بی موقع از مؤمن که موجب اذیت او میشود، هم گناه است. #تکلیف و وظیفه دینی، یک امر بسیط و یک خطی نیست بلکه نسبت به موقعیت های مختلف، متفاوت میشود.
تشخیص صحیح این مسئله، #نکته_اساسی است.
💢 آیات و روایات اجتماعی | #عضویت👇
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9
💠 عدالت علوی یعنی قنبر هم باید پاسخگوی خطایش باشد...
🔰 امیرالمومنین(ع) به غلامش #قنبر، دستور داد تا حدّى را بر شخص مُجرمی اجرا كند. قنبر از روى اشتباه، سه تازیانه بیشتر به مُجرم زد. حضرت متوجه این نکته شد لذا به جهت قصاص به خاطر سه ضربه بیشتری که به مُجرم زده بود، سه تازیانه به قنبر زد.
(إِنَّ أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ(ع) أَمَرَ قَنْبَرَ أَنْ يَضْرِبَ رَجُلاً حَدّاً فَغَلُظَ قَنْبَرٌ فَزَادَهُ ثَلاَثَةَ أَسْوَاطٍ فَأَقَادَهُ عَلِيٌّ(ع)مِنْ قَنْبَرٍ ثَلاَثَةَ أَسْوَاطٍ)
📚 کافی، ج7، ص260.
📌پ.ن:
▫️این مدل برخورد حضرت با قنبر، نمونهاى است درخشان، در حفظ #كرامت_انسان ها، ولو مجرم باشند. قنبر شخص کمی نبود، او يكى از تربيت شدگان مولا بود. چه بسا بتوان گفت، از اولياء الله بود، اما حضرت از این اشتباهش که در حق یک شخص عادی بود نیز چشم پوشى نمیکند.
▫️یعنی از طرفی، نمیتوان به اسم «حفظ اقتدار» یا «#اشتباه_مأمور»، هیچ انسانی(هرچند مجرم) را نادیده گرفت. انسان، #کرامت دارد، ولو خطاکار باشد.
و از طرف دیگر، نسبت ویژه قنبر با حاکم، موجب معافیت از پاسخگویی نمیشود. این یعنی: در حکومت امیرالمؤمنین، هیچکس فراتر از #قانون نیست.
▫️وقتی زاغه نشینان، محرومین، فقرا، پایین دستان جامعه و حتی متهمان، ببینند که حقوقشان در برابر حاکمان محفوظ است و در حق آنها ظلم نمیشود، #اعتماد_عمومی به عدالت نظام به شدت بالا میرود.
و از آن طرف، نظام سیاسی اگر نتواند میان «#رابطه» و «#ضابطه» تفاوت بگذارد، دچار فساد، تبعیض و زوال اعتماد عمومی خواهد شد.
▫️حضرت میتوانست خطای قنبر را بپوشاند؛ نه #رسانهای به آن شکل بود و نه #افکار_عمومی آنچنان حساس میشد. اما اقتدار علوی در شفافیت و #مسئولیتپذیری است، نه در #تطهیر_اشتباهات زیردستان.
▫️لذا حضرت خطای قنبر را #توجیه نمیکند و نمیگوید: براى حكومت اسلامى زشت است که قبول كند مأمورش خطا كرده است. بلکه او را با عمل امروزیناش میسنجد، نه با ترازوی شخصیت گذشتهاش. اینجا نه تعارف هست و نه تطهیر.
▫️حضرت بهترین کاری که ممکن بود را انجام داد یعنی #قاطعانه با این خطا برخورد کرد و تازیانه را از قنبر گرفت و در برابر اشتباه او که در آن هیچ عمد و تعمدی هم وجود نداشت، سه تازیانه بر او زده و قصاصش کرد.
این یعنی حکومت عدل، صرفاً با لحاظ نیت و انگیزه اداره نمیشود،؛ بلکه با پاسخگویی نسبت به «#اثر_اجتماعیِ_عمل» پیش میرود، ولو اینکه مجرم در انجام آن فعل، نیت الهی داشته باشد.
▫️اساسا جامعهای سالم است که در آن، حتی «#خطاهایِ_ناخواسته» نیز پیامد حقوقی و اجتماعی داشته باشد. این، قاعدهی #پیشگیری است، نه #تنبیه.
💢 آیات و روایات اجتماعی|#عضویت👇
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9