🔹مؤید این مطلب، سیر تاریخی است که این چهار مذهب همراه با مردم طی کرده‌اند. در تاریخ اسلام سه قرن ابتدایی را به ترتیب قرن سیاست، قرن فقاهت و قرن حدیث می‌خوانند. چون اساساً در قرن سوم تمایلات و گرایش‌ها به سمت حدیث و حدیث‌گرایی افزایش پیدا می‌کند. 🔸 این سیر گرایش به سمت حدیث کاملاً با سیر پیدایش مذاهب چهارگانه نیز منطبق است. در تاریخ، جریان حنفیه و مالکی با هم به وجود می‌آیند، پس از آن مذهب شافعی و در آخر نیز مذهب حنبلی که حدیث‌گراترین گرایشها است، پدید می‌آید. از عقل‌گرایی آغاز می‌شود و کم کم به سمت حدیث‌گرایی صرف ادامه پیدا می‌کند. 🔹با مقبولیت پیدا کردن جریان حدیث‌گرایی در میان مردم و علما، آن‌ها تصمیم بر تلاشی مهم کردند؛ تلاشی که صحیح‌ترین احادیث موجود در میان منابع اهل سنت را پیدا و مدوّن کرد. حاصل این تلاش ۶ کتاب مهم در جهان اهل سنت شد، که به آن‌ها «صحاح سته» گویند و دو مورد از مهم‌ترین آن‌ها، «صحیح بخاری» و «صحیح مسلم» است. 🔸اینگونه شد که فقه اهل سنت با قدرتی از نص‌گرایی شروع شد و اتفاقی موجب شد تا برای سالیان دراز در نص‌گرایی باقی بماند. آن اتفاق، چیزی نبود جز انسداد اجتهاد در فقه. منظور از انسداد این است که دیگر راه اجتهاد بسته می‌شود و هیچ‌کس حق ندارد خارج از دایره این چهار تا مذهب اجتهاد کند و نظری فقهی بیان کند. همه باید تا آخر عمر از این چهار مذهب پیروی کنند، حتی اگر قرن‌ها گذشته باشد و مردم به جای الاغ و شتر از اتوموبیل استفاده کنند! #تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی #استاد_قطرانی 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir

🔹آنچه از تقسیمات بیان شد، جریاناتی بودند که در فقه اهل سنت ایجاد شده و آن‌ها را عقل‌گرا، و یا نص‌گرا کرده است. اما باید توجه داشت که اهل سنت در حوزه کلام و اعتقادات نیز همچون حوزه فقه و احکام از این دوگانه‌ای که در پاسخ به نیازهای اجتماعی جامعه اهل سنت به وجود آمده بود، مصون نماندند و آنان نیز به دو دسته‌ی عقل‌گرا و نص‌گرا تبدیل شدند. 🔸 برای اهل سنت، بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) برخی سؤالات جدید پدید آمد. ❓آیا اگر یک مسلمانی گناهی کبیره از او سر زد، از دایره‌ی ایمان و اسلام خارج می‌شود...؟ ❓ و یا اینکه هم‌چنان مسلمان می‌ماند و تکفیر نمی‌شود...؟ ❓ یا اینکه در جنگ صفین که هر دو طرف جنگ مسلمان بودند، کدام یک خطاکار بوده و حق با کدام طرف بوده است...؟ ❓ اساساً آیا ایمان با عمل رابطه‌ی مستقیم دارد...؟ ❓به راستی در جنگ جمل کدام یک از علی (ع) و طلحه که هر دو از صحابی پیامبر (ص) بودند خطا کرده‌اند...؟ ❓ آیا با وجود خطایشان هنوز در دایره‌ی ایمان و اسلام باقی مانده‌اند...؟ 🔹 در راستای پاسخ به این دست از سؤالات، دو مذهب مهم اعتقادی در میان اهل تسنن به وجود آمد. عده‌ای بر این باور شدند که جواب تمامی سؤالات را باید در روایات جست‌وجو کرد و عده‌ای نیز در صف مقابل قرار گرفتند و بر این باور شدند که باید از عقل نیز استفاده کرد و استدلال عقلی آورد. 🔸 نام گروه اول اهل حدیث و گروه دوم معتزله شد. در میان آن سه مذهب فقهی نص‌گرا، مسلکی ‌ها و شافعی‌ها نفوذ نص را تنها در حوزه‌ی فقه می‌دانستند و در حوزه‌ی اعتقادات از استدلالت عقلی نیز بهره می‌بردند. اما حنبلی‌ها که در حوزه‌ی فقه سنگ تمام گذاشته بودند و نص‌گرایی را به انتهای خودش رسانده بودند، در این حوزه نیز رفیق نیمه راه نبودند و نص‌گرایی را رها نکردند. #تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی #استاد_قطرانی 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir

شماره (۱۸) 💠اهل حدیث از چه چیز حرف می‌زنند؟ 🔹 در میان اهل حدیث، این احمد بن حنبل بود که اعتقادات مطابق با نص‌گرایی را پایه‌ریزی کرد و به شکلی منظم درآورد و به بسیاری از سؤالات پاسخ داد. به اصولی که او پایه‌ریزی کرد، امروزه اصول اهل سنت و الجماعت گفته می‌شود. 🔸 در میان اهل سنت عده‌ای بودند که خلیفه سوم را عثمان و عده‌ای بودند که خلیفه سوم را علی (ع) می دانستند. احمد بن حنبل میان این دو گروه جمع کرد و ۴ خلیفه را به عنوان خلفای راشدین انتخاب کرد: ابوبکر، عمر، عثمان و علی (ع). 🔹خب همان مسأله‌ی گذشته باز هم مطرح شد؛ «آقای احمد بن حنبل، برخی از این خلفای راشدین شما با هم سر جنگ داشتند. مگر می‌شود که این‌ها با هم در یک جا جمع شوند؟» احد بن حنبل در اینجا پاسخی می‌دهد که مسأله را در فضای اهل حدیث حل و تبدیل به یکی از اعتقادات اساسی آنان می‌کند. آن پاسخ این بود که هر کدام از این افراد مخصوصاً از آن روی که صحابه هستند، مجتهد بودند و هر یک طبق فتوای خودشان عمل کردند. حال یکی در نهایت به خطا رفته است و یکی نرفته است. مهم این است که هر دو مجتهد بودند و از روی اجتهاد عمل کردند. از همین رو است که نمی‌توان بر هیچ یک خرده گرفت و نمی‌توان در رابطه با اینکه کدام یک خطا کرده است، بررسی انجام داد. 🔸 این یک از تفکر اساسی بود. از دیگر تفکرات اهل سنت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 1⃣ تمسک به احادیث رسول خدا (ص) 2⃣ افضل امت، آن چهار خلیفه‌ی راشد به ترتیب هستند. 3⃣ تمامی اصحاب شوری لیاقت و فضیلت امامت و خلافت را داشتند و بعد از آن‌ها اهل بدر و مهاجرین و انصار افضل هستند. 4⃣ اطاعت از خلیفه‌ی وقت چه عادل باشد و چه ظالم، چنانچه امت بر او اتفاق نظر داشته باشند، واجب است. پس هیچ‌کس حق ندارد بر خلیفه خروج کند. 5⃣ هرکس نقص صحابه پیامبر (ص) را بگوید، بدعت‌گذار است. چون از روی اجتهاد کار می‌کردند، نباید در رابطه با خطا بودن یا نبودنشان کنکاش کرد و باید به خدا واگذار کرد و باید بر همه‌ی صحابه ترحم کرد. 🔹 با دیدن این تفکرات، دور بودن این گروه از شیعیان و بدعت‌گذار دیده شدن شیعیان روشن می‌شود. اما آن شق دیگر که عقل گرا، یا معتزله بودند، زیر بار حق شمردن همه صحابه نرفتند. لکن می‌گفتند: ما نمی‌دانیم حقیقتاً کدام طرف حق و طرف دیگر باطل است. معتزلی‌ها نزدیک‌ترین گروه به شیعیان در میان اهل سنت بودند. #تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی #استاد_قطرانی 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir

شماره(۱۹) 💠عصر نوین جهان اهل تسنن

🔹 اهل سنت سنتی پس از قرن ها یک رنگ بودن، دچار تغییری اساسی شده و جهان اهل سنت را وارد عصری نوین می‌کنند. 🔸 جریان اعتقادی اهل تسنن در قرن ۱ و ۲ با گرایش هایی به احادیث نبوی شروع شده و در قرن سوم تبدیل به مذهبی تحت عنوان اهل حدیث می‌شود. سنی‌هایی که در اعتقاد نص‌گرا بودند و در فقه غالبا حنبلی. این گرایش نص‌گرایی تا جایی ادامه پیدا می‌کند که در قرن ۴ جریان حدیث‌گرایی بر جهان اهل تسنن مسلط می‌شود. اما این ماجرا تا همیشه ادامه پیدا نمی‌کند و جریان حدیث گرایی در قرن های ۵ و ۶ کم رنگ می شود. اما با ورود اهل تسنن به قرن ۷، اتفاق مهمی می‌افتد. 🔹 تا قبل از آن، چند باری از دهان اهل حدیث اسم سلفیت به گوش رسید بود، اما این لغت در قرن ۷ توسط شخصی به نام ابن تیمه بازگو و دچار خوانشی مهم می‌شود. 🔸در کتب روایی اهل سنت روایتی مهم از پیامبر اکرم (ص) وجود داشت که در سرنوشت اهل سنت بسیار اثر‌گذار بود. در آن از قول پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که می‌فرمایند: «خیرالقرن قرنی، ثم یلونی، ثم یلونی». (بهترین مردم، مردم زمان من هستند. سپس مردمی که پس از آنان می آیند. سپس مردمی که بعد از آن گروه می آیند.) 🔹 تا قبل از ابن تیمیه هرکس از اهل تسنن وقتی به این روایت می‌رسید، آن را سیاسی تفسیر می‌کرد و علت بهتر بودن سه قرن ابتدایی را وجود حکومت اسلامی در عصر پیامبر (ص) می دانست. اما ابن‌تیمیه تفسیر متفاوتی از این روایت داشت. او علت این موضوع را تنها در وجود حکومت اسلامی نمی‌دید و علاوه بر آن مسلمانان سه قرن ابتدایی را دارای درک و فهم بهتری از اسلام می‌دانست و همین موضوع را سبب اصلی برتری قرار می‌داد. 🔸 او معتقد بود اگر قرار است کسی اسلام را تفسیر کند، این مسلمانان سه قرن اول هستند که چنین صلاحیتی را دارند. یعنی قرن صحابه، قرن تابعین و قرن تابعین تابعین از صحابه، برترین قرون هستند. بر همین اساس ابن تیمیه تمامی علما و مذاهب قرن چهارم به بعد را منحرف دانست و تبعیت از آنها را بدعت. چرا؟ چون صرفا قرن چهارم به بعد بودند! 🔹 او علمای ۳ قرن اول را علمای سلف و مابقی را علمای خلف نامید. او در میان علمای سلف نیز طرفدار نص‌گرایی بود، با این تفاوت که هفتاد درصد نظرات او نص و مابقی ابداعات خود او بود. درست است که غالب تفکرات ابن تیمیه از نص‌گرایی تشکیل شده است، لکن نفسِ ابداعات نوین او تغییر عظیمی در تفکرات اهل تسنن بود. 🔸 ابن تیمیه زیارت پیامبر اکرم (ص) را حرام اعلام می‌کند و سرانجام طبق فتوای ۴ مذهب فقهی حنفی و مالکی و شافعی و حنبلی به زندان می‌افتد و همان جا از دنیا می‌رود. او موجی بود که زود شکسته شد، لکن این انتهای راه او نبوده و در آن روزها بنیان تفکری را بنا نهاد که امروزه موجب پیدایش گروه‌ها و مذاهب زیادی تحت عنوان گروه‌های سلفی شده است. #تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی #استاد_قطرانی 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir

شماره (۲۰) 💠 ابداعات ابن تیمیه چه بود؟ 🔹 ابن تیمیه ۳ ابداع مهم و اساسی داشت: 1⃣ تغییر مفهوم سلفیت. او تعریفی جدیدی از سلفیت ارائه می‌دهد و بر اساس آن تمامی جریان‌های قرن ۴ به بعد را منحرف می‌خواند. 2⃣ تغییر مفهوم عبادت. او تعریف جدیدی از عبادت، مخصوصا در حوزه زیارت انجام می‌دهد و مطلقا وجود قبر و برجستگی بر روی قبور را ممنوع و زیارت آنها را حرام و براساس همین تحول بسیاری از مسلمین را مشرک قرار می‌دهد. نکته قابل توجه این است که هم‌اکنون ابن تیمیه قبری برجسته دارد و این درحالی است که این کار خلاف تفکرات خود او می باشد. 3⃣ تغییر مفهوم اجتهاد. او این بار مشکل را درست تشخیص می‌دهد. او معتقد بود که هیچ لزومی بر تبعیت از ۴ مذهب فقهی وجود ندارد و هرکسی می‌تواند مجتهد باشد. او خود را یک مجتهد می‌دانست. البته دایره این اجتهاد در فقه محصوره نبوده و در سایر حوزه‌ها نیز جایز می‌باشد. 🔸 درست است که تفکر ابن تیمیه با قدرت شروع شد و بسیار سر و صدا به راه انداخت، لکن با مرگ ابن تیمیه در همان قرن ۷، عملا تفکرات او نیز به پایان می‌رسد. آری، موج بزرگ در ابتدای ایجادش شکسته شد. اما این پایان راه سلفیت و ابن تیمیه نیست. #تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی #استاد_قطرانی 🔻 @HDSUT hd.sharif.ir

شماره(۲۱) 💠 احیای سلفیت در قرن ۱۲

🔸 سلفیت در قرن ۷ مرد، اما بار دیگر در قرن ۱۲ احیا شد. در قرن ۱۲، افرادی در شهر مدینه به فکر بازخوانی تفکرات ابن تیمیه افتادند. حوزه مدینه پس از مطالعه و احیای آثار ابن تیمیه، سه خروجی مهم داشت. سه نفر با تفکرات مختلف که هرکدام به نوعی از آثار ابن تیمیه متأثر شدند. سه ورودی متفاوت که در آخر نیز به سه خروجی متفاوت از هم منتهی شدند و تنها وجه مشترکشان این بود که هر سه با ریشه هایی از جنس تفکرات ابن تیمیه تنومند شده بودند. 🔹 هرکدام از آنها به منطقه ای رفتند و با توجه به شرایطی که در آن منطقه وجود داشت و تفکراتی که بخشی از آن را از قبل و بخش دیگر آن را از ابن تیمیه گرفته بودند، موجب پیدایش جریانی جدید شدند. اما قبل از بیان توضیحاتی در رابطه با این سه نفر، باید گفت که اساسا تفکرات ابن تیمیه و به تبع سلفیه، دو دغدغه اساسی را دنبال می کند که همین دو دغدغه موجب تقسیمات متفاوتی در میان سلفیون شده است. یکی از آن دو دغدغه، اصلاح اعتقادی جماعت مسلمین، و دیگری دغدغه اصلاح سیاسی حکومت می باشد. ◀️ شاه ولی الله دهلوی: مسافری برای مدینه که از هند سفر خودش را آغاز کرده بود. وقتی سخن از هند به میان می آید، باید از یکی از مراکز خرافه گرایانه جهان سخن گفت. همین مسئله بسیار مورد تنفر شاه ولی الله بوده و موجب می شود تا وقتی به مدینه می رود و با تفکرات ابن تیمیه آشنا می شود، بسیار مجذوب و شیفته و به تبع متأثر از آن بشود. او آثار ابن تیمیه رو مطالعه، و آن را در زندگی خود تأثیر می دهد. وقتی شاه ولی الله به هند بر می گردد، هر دو دغدغه ای را که سلفیت به او داده بود در هند مشاهده می کند. یکی خرافه گرا بودن هندی ها که دغدغه اصلاح اعتقادات را بیدار می کرد و دیگری استعمار هند توسط انگلیسی ها که محرک بیداری دغدغه اصلاح سیاسی در شاه ولی الله می شد. از همین رو شاه ولی الله پایه گذار مکتبی برای اصلاح می شود که اکنون دیوبندیه نام دارد و در حال حاضر گروه طالبان دست به نقدترین محصول این گروه می باشد. آنها حوزه ای را در روستای دیوبند تأسیس کردند و از جهت آموزشی قدرتمند شدند. ◀️ عبدالأمیر الصنعانی او که مسافری از یمن بود، با تأثیراتی که از تفکرات ابن تیمیه پذیرفته بود به میان زیدی های یمن برگشت و سلفیت را با زیدیه ادغام کرد و مؤسس جریان سلفیه زیدی شد. این دو خروجی تأثیرات مهمی را در آينده جهان اهل تسنن ایجاد می کنند. #تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی #استاد_قطرانی 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir

شماره (۲۲) 💠 تاثیر ابن تیمیه بر باختر آسیا 🔹 حتما تا به حال نام وهابیت، آل سعود و عربستان سعودی به گوشتان خورده است. اگر امروز شما این اسم‌ها را می شناسید، به این خاطر است که کسی به نام محمد بن عبد الوهاب در شهری به نام مدینه با تفکرات شخصی به نام ابن تیمیه آشنا شده و از آن تأثیر پذیرفته است. ◀️ آری، نفر سوم، محمد بن عبدالوهاب است که پس از آشنایی با تفکرات ابن تیمیه، به منطقه حجاز رفته و جریانی را تحت عنوان وهابیت بوجود آورده است. اما او در ادامه این راه تنها نبوده و با شخصی به نام سعود بن عبدالعزیز آشنا شده و ادامه راه را با سرمایه و قدرت او ادامه می‌دهد. 🔹 محمد بن عبدالوهاب فتوی می‌داده و سعود آن را اعمال می کرده است. آنها با پشتوانه فتاوای محمد بن عبدالوهاب و سیاست‌های سعود به نقاط مختلفی حمله می کنند و کشتارها و غارت‌های زیادی را رقم می‌زنند. 🔸 در دولت‌های اول و دومی که وهابیون با خاندان آل سعود تشکیل می دهند، نمی‌توانند کار بجای زیادی ببرند و در هر دو دولت شکست می‌خورند. اما سرانجام هم‌زمان با سقوط دولت عثمانی و آغاز شدن جنگ جهانی اول، آنها در دولت سوم مشترکشان، موفق می‌شوند تمام منطقه شرق و غرب عربستان را بگیرند و حکومت یکپارچه عربستان سعودی را ایجاد کنند. آنها عربستان را بین خود تقسیم می کنند و وظیفه بخش های معنوی و دینی عربستان را فرزندان محمد بن عبدالوهاب و وظیفه بخش‌های سیاسی و حکمرانی را فرزندان سعود بر عهده می‌گیرند. #تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی #استاد_قطرانی 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir

🏴 ای اهل حرم‌ میر و علمدار نیامد... 🏴 📹 ماجرای شهادت حضرت عباس به روایت رهبرمعظم انقلاب 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir