#زندگینامه
🔰مرحوم میرزا عبدالرزاق محدّث حائری اصفهانی همدانی فرزند مرحوم «میرزا علیرضا بن عبدالحسین حائری» در سال ۱۲۵۳ شمسی(۱۲۹۱ قمری) در شهر اصفهان به دنیا آمد.
او عالمی فاضل و ادیبی محقق بود و از دانشمندان اصفهان در قرن چهاردهم هجری محسوب می شد.
ایشان پس از ورود به حوزه علمیه اصفهان از محضر جمعی کثیری از فضلای شهر همدان همچون؛
*مرحوم آیت الله سید محمد بدیع درب امامی اصفهانی
*مرحوم آیت الله ملامحمد آخوند کاشانی معروف به «آخوند کاشی»
*مرحوم آیت الله منیرالدین بروجردی اصفهانی
*مرحوم آیت الله محمدتقی نجفی اصفهانی
*مرحوم آیت الله سید محمدباقر درچهای بهره برد.
سپس به شهر همدان مهاجرت نمود و در همدان نیز از محضر مرحوم آیت الله #سید_عبدالمجید_گروسی استفاده کرد و در نجف نیز در درس جمعی از بزرگان حاضر شد.
مرحوم آیت الله #آخوند_ملاعلی_معصومی_همدانی نزد ایشان در همدان مدتی تلمذ کرده بود و ایشان در همدان تا آخر عمر به ترویج دین و نشر احکام، از راه تالیف و تصنیف و منبر و محراب مقیم همدان شد و ایشان از ثمرات سه حوزه پُر رونق آن دوران یعنی نخست اصفهان و آنگاه کربلای معلّی و بالاخره همدان بود.
مرحوم آیت الله شیخ #احمد_صابری_همدانی درباره ایشان می نویسد :
«او اطرافش از شاگردان و مریدان خالی بود و افراد مخصوصی به او می گرویدند که از
وضع روحی او کاملاً با خبر و بر معنویات او واقف بودند.
روزهای جمعه در منزل یکی از تجار متدین صحبت می کرد و نصایح و موعظه و توسل مؤثری داشت که خواص در آن مجلس شرکت می نمودند و بنده در ایام جوانی و اوائل طلبگی ام در مجلس او شرکت می کردم.
چهره پر از اشک او همه را متأثر می ساخت.
این فقیه حائری اصفهانی از علمای بزرگ همدان و اهل تحقیق و مطالعه در فنون مختلف بود و آثار گوناگون در رشته عدیده و مناظره با مخالفان و نوشته های سودمند دارد که بعضی ها به چاپ رسیده است.
او منزوی بود و ارتباط زیادی با علماء و دیگران نداشت.»(تاریخ مفصل همدان، ج۲، ۴۲۲)
مرحوم حائری اصفهانی بیش از هفتاد کتاب در موضوعات مختلف دینی نوشته اند.
که از جمله آنان کتاب «مواکب حسینیه» است که دو بار به چاپ رسیده است.
در این کتاب گرانسنگ، بحثهای فقهیِ نابی راجع به شیوه های عزاداری و شعائر حسینی بیان شده است.
از دیگر آثار ایشان می توان به تالیفاتی چون؛
۱)بدایل المنطقیّه
۲)تنقیح الحجاب
۳)رساله جواز نقل الموتی
۴)الخلافیّه بین الشیخیّه و سائر الامامیه
۵)رساله در درایه
۶)ذریعه المعاد در شرح کتاب «نجاه العباد»
۷)دلایل امامت از اسلام و خلافت
۸)زید و زینب و قضیتهما
۹)سلاسل الحدید فی عنق الفرید در ردّ بر کتاب «اسلام و رجعت» عبدالوهاب فرید
۱۰)سؤال و جواب در ردّ شیخیه
۱۱)سیف القاطع فی ابطال الرّکن الرّابع
۱۲)الشّهب الثّاقبه
۱۳)الغدیریه
۱۴)رساله در غناء
۱۵)الفیصل در تحریف کتاب
۱۶)فهرس عقائد الشیخیّه
۱۷)القرآن و الحجاب
۱۷)کشکول
۱۸)مختصر المقاله الجوابیه
۱۹)المقاله الاسلامیه در رد بر نصاری
۲۰)مناظرات و مقالات در احوال سیّد الشهداء(علیهالسّلام) و اصحابش
۲۱)المواعظ المنبریّه نام برد.
این عالِم ربّانی، عشقی عمیق به امام حسین(علیه السلام) و ارتباط روحی وثیق با حضرت عباس(علیه السلام) داشت.
ایشان در حوزه علمیه همدان فعالیت علمی داشت.
سرانجام ایشان در اواخر ماه بهمن سال ۱۳۴۲ شمسی برابر با اوائل ماه شوال سال ۱۳۸۳ قمری در سن ۸۹ سالگی در همدان درگذشت و سپس پیکر ایشان به کربلا منتقل شد و طبق وصیتش در رواق ورودی عتبه مقدس حرم حضرت عباس(علیه السلام) به خاک سپرده شد.
✍کانال #علمای_همدان
🆔 @OlamayeHamedan
#زندگینامه
🔰مرحوم میرزا حیدرعلی جابری انصاری همدانی فرزند مرحوم «شیخ صفر على» در سال ۱۲۵۷ شمسی(۱۲۹۵ قمری) در روستای زاغه از توابع شهرستان بهار همدان به دنیا آمد.
ایشان از اکابر و مشاهیر علماء و مجتهدین در قرن حاضر همدان و مورد اعتماد و علاقه و ارادت مردم این شهر بود که زندگی با متانت و تقوی و پرهیزگاری و دور از هیاهوی اجتماع و هوای نفس و آلایشهای دنیوی داشت.
نسب ایشان به جابر بن عبدالله انصاری صحابی حضرت رسول اکرم(ص) می رسد.
او در دوران طفولیت تحت تربیت پدر دلسوز و عالم خود تربیت یافت و قسمتی از خط و قرآن کریم را از او آموخت و همچنین کتب فارسی معمول آن زمان را نیز از پدر فرا گرفت.
سپس پدرش او را برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه همدان(مدرسه فعلی مرحوم آقای آخوند) نزد علمای آن زمان سپرد.
مدرسه مرحوم آخوند در آن هنگام از وجود فضلاء و علماء و محصلین با تقوی و با فضیلت و معروف به زهد برخوردار بود که هر یک مرجع امور دینی شهر همدان بودند.
ریاست مدرسه در آن زمان با عالم و فقیه بزرگ مرحوم آخوند ملاعبدالله بروجردی(متوفای ۱۲۷۶ شمسی) بود.
میرزا حیدرعلی ابتدا دروس مقدمات را در محضر مرحوم ملا محمدنقی همدانی و مرحوم شیخ علیرضا همدانی آموخت و پس از رشد علمی در ادامه چندین سال از درس مرحوم #سید_حسن_شورینی_همدانی و مرحوم سید ابراهیم ینگجه ای و سید اسحاق ینگجه ای استفاده نمود و سطوح عالی را نیز نزد مرحوم میرزا محمدهادی ینگجه ای و مرحوم #سید_عبدالحسین_فاضل_همدانی از فقهای همدان گذراند و مدتی نیز از عالم جلیل مرحوم آیت الله #سید_عبدالمجید_گروسی استفاده علمی برد و در خلال تحصیل و طی این مراحل، کتب عربی شرح لمعه را تدریس می کرد.
او همچنین در سال ۱۲۸۳ شمسی به عتبات عالیات مشرف شد و مدتی در شهر سامراء ادامه تحصیل داد و به درس مرحوم آیت الله میرزا محمدتقی شیرازی(میرزای ثانی) حاضر می شد و بعد از مدتی به نجف اشرف عزیمت نمود و از محضر مراجع بزرگ و فقهای سترک آنجا بهره علمی برد.
علماء و مراجعی از قبیل؛
*مرحوم آیت الله آقاضیاء الدین عراقی
*مرحوم آیت الله آخوند محمدکاظم خراسانی
مرحوم آیت الله سید محمدکاظم طباطبائی صاحب «عروة الوثقى» و گاهی هم به درس
*مرحوم آیت الله ملافتح الله شریعت اصفهانی
*مرحوم آیت الله سید محمد بحرالعلوم حاضر می شد از دروس و تقریرات درس آنان نوشته هایی ترتیب داد.
مرحوم جابری انصاری به مدت هشت سال با جدیت و بهره گیری از مجتهدین بزرگ و تحقیقات آنان در عراق بود.
اما او در سال ۱۲۹۱ شمسی به علت کسالت به همدان برگشت و در مدرسه مرحوم آخوند به تدریس سطوح عالی پرداخت، ولی کسالت مانع از ادامه تدریس او شد.
ایشان تا سال ۱۲۹۸ شمسی در همدان محترمانه و با احترام زندگی نمود و مجدداً به نجف اشرف برگشت.
این بار از آیات عظام در سطوح بالا و درس خارج استفاده شایانی کرد و در دروس خارج فقه و اصول علماء و مراجعی چون؛
*مرحوم آیت الله العظمی میرزا محمدحسین نائینی
*مرحوم آیت الله میرزا محمدمهدی امامی مازندرانی
*مرحوم آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی
*مرحوم آیت الله سید ابوتراب خوانساری شرکت نمود و در سال ۱۳۱۰ شمسی به تقاضای بعضی از تجار همدان مانند؛ مرحوم حاج محمد سوری، مرحوم حاج ابوالقاسم منصور و مرحوم حاج ابوالقاسم اعتماد به وطن خود همدان برگشت و در محله حاج احمد ساکن شد.
او سالها در مسجد حاج احمد(واقع در خیابان شریعتی همدان) اقامه نماز داشت و به تهذیب و تربیت نفوس و ارشاد پرداخت و عمر خود را با مطالعه و مباحثه و به دور از هیاهو و هوای نفس گذراند و نزد عوام و خواص مورد احترام بود.
مخصوصا مرحوم آیت الله العظمی #آخوند_ملاعلی_معصومی_همدانی نسبت به ایشان ارادت ویژه داشت.
مرحوم آیت الله شیخ #احمد_صابری_همدانی درباره ایشان می نویسد :
«من ایشان را در سال ۱۳۷۲ قمری(۱۳۳۱ شمسی) در همدان زیارت کردم و گفتار و رفتارش را توأم با وقار و مقرون با روحانیت و معنویت دیدم.»(تاریخ مفصل همدان، ج۲، ص۳۲۸)
از جمله آثار علمی ایشان که تقریرات زیادی از اساتید خویش نوشته است، می توان به آثاری چون؛
*یک دوره اصول از تقریرات آخوند خراسانی
*دو رساله در باب وجوب حجاب
*یک رساله در باب غیبت
*یک رساله درباب قاعده تجاوز که متأسفانه همه غیر منظم است و حواشی و همچنین تعلیقات بر بسیاری از کتب علمی اصول و فقه اشاره نمود.
شهید دکتر #محمد_مفتح(رضوان الله علیه) داماد ایشان و همسر مرحومه فاطمه جابری انصاری بود که در سال ۱۳۲۸ شمسی این وصلت صورت گرفته بود.
ایشان در اواخر عمر خود مبتلا به سکته ناقص شد و در درمان آن بسیار کوشید ولی درمان ایشان مفید نیفتاد.
سرانجام ایشان در تیر ماه سال ۱۳۳۶ شمسی برابر با ماه ذی الحجه سال ۱۳۷۶ قمری در سن ۷۸ سالگی در همدان از دنیا رفت و جنازه ی ایشان بعد از تشییع در همدان، به شهر مقدس قم حمل شد و در «قبرستان نو» به خاک سپرده شد.
✍کانال #علمای_همدان
🆔 @OlamayeHamedan
۳۱)مرحوم #شیخ_علی_عالمی_دامغانی
۳۲)مرحوم #محمد_علی_عالمی_دامغانی
۳۳)مرحوم #محمد_تقی_عالمی_دامغانی
۳۴)مرحوم #محمد_تقی_عندلیب_همدانی
۳۵)مرحوم #حسین_عندلیب_همدانی
۳۶)حاج #محمد_عندلیب_همدانی
۳۷)مرحوم میرزا #محمد_حجت_دریایی_همدانی
۳۸) مرحوم میرزا #اسدالله_حجت_همدانی
۳۹)مرحوم #حسن_طبسى
۴۰)مرحوم #سید_زین_العابدین_ملیحی
۴۱)مرحوم #سید_محمد_ملیحی
۴۲)مرحوم #سید_حسین_ملیحی
۴۳)مرحوم #سید_اسماعیل_موسوی_همدانی
۴۴)مرحوم #سید_محمدباقر_موسوی_همدانی
۴۵)مرحوم #احمد_صابری_همدانی
۴۶)مرحوم #رسول_رسولی
۴۷)مرحوم #محمد_رسولی
۴۸)مرحوم #میرزا_محمد_واعظ_همدانی
۴۹)مرحوم #ابوالقاسم_صدوقی_همدانی
۵۰)مرحوم #حسین_خلیلى
۵۱)مرحوم #علی_خلخالی
۵۲)مرحوم #سید_موسی_کلانتر_همدانی
۵۳)مرحوم #سید_محمد_حسینی_کمالی
۵۴)مرحوم #سید_حسن_مدنی_همدانی
۵۵)مرحوم #سید_محمود_حسنی_حلم
۵۶)مرحوم #سید_محسن_حسنی_حلم
۵۷)حاج #سید_مرتضی_حسنی_حلم
۵۸)مرحوم #سید_احمد_حسینی_قائم_مقامی
۵۹)مرحوم #سید_محمد_طباطبایی_همدانی
۶۰)مرحوم #سید_حسن_شورینی_همدانی
۶۱)مرحوم #سید_خسرو_خسروی_همدانی
۶۲)مرحوم #سید_محمدعلی_خسروی_همدانی
۶۳)مرحوم #سید_رضا_خسروی_همدانی
۶۴)مرحوم #سید_عبدالحسین_خسروی_همدانی
۶۵)مرحوم #سید_محمدحسین_خسروی_همدانی
۶۶)مرحوم #سید_احمدعلی_خسروی_همدانی
۶۷)مرحوم #سید_حسن_خسروی_همدانی
۶۸)مرحوم #محمود_مفتح
۶۹)شهید #محمد_مفتح
۷۰)مرحوم #سید_حسن_حسینی_شفایی
۷۱)مرحوم #سید_خلیل_حسینی_شفایی
۷۲)مرحوم #سید_ابوالقاسم_کردستانی
۷۳)مرحوم #سید_حسن_موسوی_خوانساری
۷۴)مرحوم #سید_موسی_موسوی_خوانساری
۷۵)مرحوم #سید_جواد_موسوی_خوانساری
۷۶)مرحوم #سید_صادق_موسوی_خوانساری
۷۷)مرحوم #محمد_جابری_عربلویی
۷۸)مرحوم #سید_حسین_سجادی
۷۹)مرحوم #سید_جواد_سجادی
۸۰)مرحوم #سید_باقر_سجادی
۸۱)مرحوم #سید_محمد_سجادی
۸۲)حاج #سید_مهدی_حسینی_بیان
۸۳)مرحوم #فخرالدین_راحمی
۸۴)مرحوم #سید_تاجالدین_موسوی
۸۵)حاج #علی_نظامی_پور_همدانی
۸۶)حاج #محمد_جوادی
۸۷)حاج #سید_جلال_رضوی_مهر
۸۸)حاج #علی_اصغری_همدانی
۸۹)حاج #حمید_ملکی
۹۰)حاج #علی_بلندی_نیری
۹۱)مرحوم #احمد_زمانیان
۹۲)حاج #سید_احمد_زمانی
۹۳)حاج #سید_فاضل_حسنی
۹۴)مرحوم #اسدالله_ملکیان
۹۵)مرحوم #سید_مجتبی_صباح_حسینی
۹۶)مرحوم #روح_الله_انصاری
۹۷)مرحوم #نوح_نجفی_موسیوند
۹۸)مرحوم میرزا #حسن_سایانی
۹۹)مرحوم #سيد_ابوالقاسم_حميدی_همدانی
۱۰۰)حاج #سيد_هاشم_حميدی_همدانی
۱۰۱)مرحوم #علی_اصغر_باقری_همدانی
۱۰۲)مرحوم #محمد_عمانی_همدانی
۱۰۳)مرحوم #سید_حسین_صفوی_همدانی
۱۰۴)مرحوم #علیاصغر_شفیعی_همدانی
۱۰۵)مرحوم #اسدالله_غروی_شریعتمداری
۱۰۶)مرحوم #محمدعلی_عراقچی_همدانی
۱۰۷)مرحوم #علی_عراقچی_همدانی
۱۰۸)مرحوم میرزا #علینقی_کوثر_همدانی
۱۰۹)مرحوم #محمدحسین_کوثر_همدانی
۱۱۰)مرحوم #مرتضی_تألهی_همدانی
۱۱۱)مرحوم #محمد_هادی_تألهی_همدانی
۱۱۲)مرحوم #سید_مصطفی_هاشمی
۱۱۳)مرحوم #سید_محمدصادق_طباطبایی_همدانی
۱۱۴)مرحوم #محمد_همدانی_نجفی
۱۱۵)مرحوم #عبدالله_اردستانی
۱۱۶)مرحوم #غلامحسین_جعفری_همدانی
۱۱۷)مرحوم #سید_رضا_فاضلیان
۱۱۸)حاج #سید_محمدحسن_فاضلیان
۱۱۹)مرحوم #سید_علی_اصغر_ابطحی
۱۲۰)شهید #سید_مصطفی_الحسینی
۱۲۱)شیخ #عبدالمناف_شریفی
۱۲۲)شیخ #مصطفی_سلیمانیان
۱۲۳)مرحوم #سید_ابوالقاسم_موسوی_همدانی
۱۲۴)مرحوم #سيد_جمالالدين_حسينى_همدانى
۱۲۵)حاج #سید_هاشم_موسوی_همدانی
۱۲۶)حاج #محمد_دوست_پرور
۱۲۷)مرحوم #محمد_تقی_همدانی
۱۲۸)مرحوم #سید_مهدی_طباطبایی
۱۲۹)مرحوم #سید_میرزا_امامیزاده
۱۳۰)مرحوم #حاجبابا_عقیقی
۱۳۱)مرحوم #سید_عباس_داعی_الاسلام
۱۳۲)مرحوم #محمدحسن_قوام_الشریعه
۱۳۳)حاج #سید_محمدمهدی_حسینی_همدانی
۱۳۴)مرحوم #سید_عبدالحسین_فاضل_همدانی
۱۳۵)مرحوم #شیرمحمد_جورقانی_همدانی
۱۳۶)مرحوم #عبدالحسین_فاضل_گروسی
۱۳۷)مرحوم #سید_حسین_درودآبادی_همدانی
۱۳۸)مرحوم #علی_اصغر_فریدی
۱۳۹)مرحوم #بشیر_مهدوی_متقی
۱۴۰)مرحوم #غلامحسن_بهرامی_نوید
۱۴۱)مرحوم #ملاعبدالله_بروجردی_همدانی
۱۴۲)مرحوم #محمدهادی_ینگجهای
۱۴۳)مرحوم #حیدرعلی_محقق
۱۴۴)مرحوم #محمدباقر_واثق_همدانی
۱۴۵)مرحوم #حبیبالله_نیّر_همدانی
۱۴۶)مرحوم #محمدحسین_همدانی
۱۴۷)مرحوم #سید_علی_شاهطاهری
۱۴۸)مرحوم #سید_یحیی_فاضلیان
۱۴۹)مرحوم #سید_محمد_فاضلیان
۱۵۰)مرحوم #سید_مرتضی_فاضلیان
۱۵۱)مرحوم #سیدآقا_حسینی
۱۵۲)مرحوم #سید_احمد_فاضلی
۱۵۳)مرحوم #ابوالقاسم_قاسم_آبادی_همدانی
۱۵۴)مرحوم #فضل_الله_محمدی_پیام
۱۵۵)مرحوم #محمد_حاتم_پور
🆔 @OlamayeHamedan
#زندگینامه
🔰مرحوم میرزا اسدالله حجت همدانی فرزند مرحوم میرزا #محمد_حجت_دریایی_همدانی(رضوان الله علیه) در سال ۱۲۷۱ شمسی(۱۳۱۰ قمری) در محله جولان همدان در یک خانواده علم و فقاهت به دنیا آمد.
پدرش مرحوم آیت الله میرزا محمد حجت(دریایی) همدانی از اعاظم مجتهدین و از فقهای برجسته و افاضل علمای همدان بود که از تربیت یافتگان حوزه علمیه نجف محسوب می شد.
جدش مرحوم حاج شیخ محمدحسن حجت نیز از اکابر علماء و فضلای همدان بود.
مرحوم میرزا اسدالله از نظر سنی از مرحوم آیت الله #آخوند_ملاعلی_معصومی_همدانی هم بزرگتر بود و در همدان به «آمیرزا اسدالله حجت» معروف بود.
مرحوم میرزا اسدالله تحصیلات مقدمات و بخشی از دروس سطوح را در محضر مرحوم والد در همدان بهره برد و سپس برای کسب علم به شهر اصفهان عزیمت نمود.
او در حوزه اصفهان مدتی از بزرگان و علمای اصفهان از جمله مرحوم آیت الله سید ابوالقاسم دهکردی استفاده علمی کرد، ولی فکر سرشار و ذهن موّاج او اقامت در اصفهان را با همه عظمت علمی آن، مناسب ندید و به شهر قم عزیمت نمود.
او در حوزه علمیه تازه تاسیس قم نزد مرحوم موسس، آیت الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری یزدی سالها تلمذ نمود.
مرحوم آیت الله صابری درباره ایشان می نویسد :
«او عالمی جلیل و فاضلی کامل فقیهی محقق مجتهدی دقیق و در دقت نظر و ظرافت فکر بر بسیاری از اقران خویش برتری داشت و مانندش کمتر پیدا می شد.»(تاریخ مفصل همدان، ج۲، ص۲۰۳)
او در همدان در کنار مرحوم آیت الله میرزا #اسدالله_غروی_شریعتمداری(رضوان الله علیه) لقب «اسدین» را به آن دو عالم بزرگوار داده بودند.
متأسفانه شرایط بد و خفقان دوران سلطنت رضاخان پهلوی، مانع از شکوفایی دانش و مقام علمی آنان گردید.
میرزا اسدالله حجت به همراه مرحوم میرزا اسدالله غروی شریعتمداری برای ادامه تحصیل و تکمیل مدارج علمی عازم نجف اشرف گردید و از اساطین علم و فقهای آن دیار به استفاده علمی پرداخت و سالیانی در درس محقق اصولی مرحوم آیت الله آقاضیاء الدین عراقی حاضر و با تمام دقت و مراقبت به تکمیل مراتب علمی خود اشتغال داشت و از بسیاری از مجتهدین به اخذ اجازه و گواهی اجتهاد نائل و در همه اجازات از دقت نظر و جودت فکر و استقامت رأی او تمجید و توصیف شده است.
مرحوم آمیرزا اسدالله حجت پس از نیل به کمالات عالیه علم و فضل و شایستگی به ایران بازگشت و در همدان در محله جولان مسکن پدری خویش ساکن شد و در مسجد جامع شب و ظهر در یکی از شبستانها اقامه نماز جماعت می نمود و صبحها در مسجد «نظر بیگ» نزد محله جولان امامت می کرد و برای عده ای تدریس فقه و اصول داشت.
از جمله شاگردان ایشان در همدان؛
*مرحوم آیت الله #علی_عراقچی_همدانی
*مرحوم آیت الله #احمد_صابری_همدانی
*مرحوم آیت الله #احمد_رحمانی_همدانی
*مرحوم حاج شیخ #احمد_علی_مروج بودند.
مرحوم آیت الله عراقچی درباره ایشان در خاطرات خود می نویسد :
«وقتی به همدان آمد از نظر مالی وضعیت خوبی نداشت و به ناچار دفتر ازدواج باز کرد و این امر به موقعیت اجتماعی او ضربه زد؛ زیرا در آن ایام اگر کسی محضردار میشد، مردم او را با حکومت طاغوت مرتبط میدانستند و در اذهان مردم از عدالت ساقط میشد. به همین خاطر پس از درگذشت پدر، وقتی به اقامه نماز در مسجد پدرشان پرداخت، مردم چندان استقبال نکردند.»(پرتو آفتاب، ص۲۳)
مرحوم آمیرزا اسدالله حجت از علمای بزرگ اجازه اجتهاد و روایت دارد که همه را مؤلف مشاهده و قرائت کرده و الفاظ و القابی که در آنها به کار برده شده، همه از مقام عالی و موقعیت بزرگ علمی و عملی و تقوای او حکایت دارد.
در اجازه ای که مرحوم آیت الله آقاضیاء الدین عراقی برای او نوشته این عبارات دیده می شود :
«العالم الفاضل جمال الملة والدين و بهاء الفقهاء والمجتهدين العالم الرباني و الفاضل الصمداني»
مرحوم آیت الله شیخ عبدالکریم جزی اصفهانی در تاریخ ۱۲ رجب ۱۳۳۶ قمری اجازه روایتی برای ایشان نوشته و در آن اجازه چنین گفته که من بنا و معاهده با خود داشتم که برای کسی اجازه ننویسم، ولکن او از نظر شدت اعتماد به استعداد و حصول قوه قدسیه و تقوای ایشان این اجازه را نوشتم.
مرحوم آمیرزا اسدالله حجت از آنجایی که مدتی هم نزد مرحوم آیت الله سید ابوالقاسم دهکردی اصفهانی درس خوانده بود، از ایشان هم اجازه ی اجتهاد دارد که او در آن اجازه نامه با این عبارت و جملات توصیف شده است.
«العالم العادل والفاضل الكامل نور حديقة بساتين الفقهاء قد حضر عندي برهة من الزمان و قرأ جملة من الاحكام فوجدته ذاخ جودة القريحة و استقامة السليقة بالغارتبة الاجتهاد(الاجازه)»
سرانجام ایشان در روز پنجشنبه، در اول مهر سال ۱۳۶۱ شمسی مطابق با دوم(پنجم) ذی الحجه سال ۱۴۰۲ قمری در سن ۹۰ سالگی در همدان درگذشت و پس از تشییع، پیکر ایشان در آرامستان باغ بهشت همدان به خاک سپرده شد.
✍کانال #علمای_همدان
🆔 @OlamayeHamedan
مرحوم آیت الله شیخ #احمد_صابری_همدانی در وصف او می نویسد :
«من او را حدود سال ۱۳۳۲ شمسی در تهران ملاقات کردم از نزدیک به متانت و وقار و صفای باطن او پی بردم و او را شخصی شایسته و دور از هوا و هوس یافتم.»
مرحوم شیخ محمد فیاض علاوه بر مقام فقاهت و دانش روز از ذوق شعر و ادب هم بهره مند بود.
طبع شعری نیکو داشت و گاهی اشعار عارفانه می سرود و از جمله سروده های او که در وصف حضرت بقیة الله الاعظم(ارواحنا فداه) سروده است؛
«گلشن فردوس سر کوی توست
نخله ی طوبی قد دلجوی توست
تابش خورشید و فروغ قمر
پرتوی از روشنی روی توست
خیل حوادث همه جا تاخته
مرکز آسایش ما کوی توست
دل شده دیوانه ی عشقت ولیک
بسته ی در حلقه ی گیسوی توست
آب حیاتی که حکایت کنند
وصف لب لعل سخنگوی توست
گر تو نداری نظری سوی من
دیده ی فیاض همه سوی توست»
خلاصه فعالیتهای ایشان در مدتی که در ایران بود را می توان در موارد زیر خلاصه کرد :
*تدریس ادبیات و عربی در مدرسه نصرت همدان(به درخواست اداره معارف و اوقاف همدان)
*معلمی و مدیریت مدرسه در تهران(به دعوت وزارت معارف و اوقاف به تهران)
*تدریس در دانشکده معقول و منقول در دانشگاه تهران
*تدریس در دانشکده ادبیات و دانشسرای عالی دانشگاه تهران
*نگارش سه رساله عربی در معانی و بیان و بدیع و یک رساله در شرح قسمتی از نهج البلاغه به زبان فارسی
*نگارش دو رساله در فقه و اصول
از ایشان فرزندانی به یادگار مانده است، بعضا هم اکنون ساکن تهران هستند.
سرانجام این عالم ربانی در خرداد سال ۱۳۵۴ شمسی برابر با ماه جمادی الثانی سال ۱۳۹۵ قمری در سن ۹۳ سالگی در تهران درگذشت و پس از انتقال و تشییع پیکر ایشان، در قبرستان «وادی السلام» شهر قم به خاک سپرده شد.
✍کانال #علمای_همدان
🆔 @OlamayeHamedan
#زندگینامه
🔰مرحوم میرزا محمد همدانی کاظمینی فرزند مرحوم «میرزا عبدالوهاب بن داوود همدانی» ملقب به «امام الحرمین» در قرن سیزدهم در شهر همدان به دنیا آمد.
او عالم شیعی، فقیه، ادیب، لغوی و نحوی و شاعر بود و دارای حافظهای قوی و خطی نیکو و از افاضل علماء و مجتهدین و از اکابر ادباء است که در دانش و ادب و فقاهت، مقامی رفیع داشته و از زبده ترین مفاخر همدان محسوب می شده که در کاظمین از طرف ناصرالدین شاه در میان رعایای ایرانی به قضاوت می پرداخته و مورد علاقه و اعتماد دانشمندان و فقهاء و مجتهدین زمان خویش بوده و از تنوع آثارش می توان به نبوغ و تبحر و دیدگاه وسیع او در علوم و فنون مختلف پی برد.
در مورد تاریخ دقیق ولادتش اطلاعات دقیقی در دسترس نیست.
گرچه مشهور به کاظمینی است، ولی از اهالی همدان است. چنانکه خود می گوید :
«قال امام الحرمين الفطن
و من له فی همدان الموطن»
او از همان اوان نوجوانی به تحصیل علوم دینی پرداخت و در شهر کاظمین، علوم مقدمات و ادبیات را آموخت و در علوم مختلف کامل شد و بعدها در محضر مرحوم شیخ اعظم مرتضی انصاری سالها تلمذ نمود.
یکی دیگر از اساتید او مرحوم علامه سید معزالدین حسینی قزوینی حلّی می باشد.
امام الحرمین همدانی از بسیاری از علماء و فقهاء و بزرگان دین اجازات اجتهاد دارد که قسمتی از آنها در کتاب «فصوص اليواقيت» تألیف خود او درج شده است و نقل همه نیاز به کتاب جداگانه ای دارد و از جمله آنان؛
حضرات و آیات عظام؛
*مرحوم شیخ اعظم مرتضی انصاری
*مرحوم سید علی شوشتری از نوادگان مرحوم «سید نعمت الله جزایری»
*مرحوم شیخ عبدالحسین حائری تهرانی مشهور به «شیخ العراقین»
*مرحوم علامه ملارفیع شریعتمدار گیلانی
*مرحوم #ملاحسینعلی_تویسرکانی
*مرحوم علامه شیخ راضی بن محمد نجفی
*مرحوم سید
زين العابدين بن حسین طباطبایی(رضوان الله تعالى علیهم) و غیر آنان که همه آنها در کتابی به نام «الشجرة المورقة و المشيخة المونقة» جمع آوری شده و بیش از چهل اجازه است و همچنین کثیری از این اجازات در كتاب «ملتقطات الفصوص» نیز ذکر شده است.
میرزا محمد در شهر کاظمین به قضاوت منصوب و از جانب ناصرالدین شاه قاجار ملقب به «امام الحرمین» شد. ولی به روایت مرحوم آیت الله آقابزرگ تهرانی این لقب از طرف سلطان روم(ترک) به او داده شد.
ماجرا از این قرار است که؛
مرحوم امام الحرمین همدانی به شهر استانبول پایتخت امپراطوری عثمانی سابق مسافرتهای زیادی داشت، که در طی سفری که به استانبول کرد، شهری که اکثر علماء و دانشمندان بزرگ اسلامی در آن پایتخت به سر می بردند و هر یک برای خود داعیه های علمی داشتند، امام الحرمین با سلطان عبدالعزیز(پادشاه وقت عثمانی) ملاقات کرد و او از نظر علمی و دانش مورد توجه سلطان قرار گرفت و از جهت تسلط بر تفسیر قرآن کریم و ادبیات، نظر علماء و بزرگان دین را به خود جلب کرد، از این رو جایزه و مدال علمی از طرف سلطان عبدالعزیز به او اعطاء شد و آن هم لقب «امام الحرمین» بود.
هر چند برخی هم اینگونه گفته اند که؛
سلطان عبدالعزیز عثمانی در سال ۱۲۷۸ قمری هنگامی که به عراق سفر کرد، مرحوم میرزامحمد همدانی را ملاقات نمود و با نظر به مقام علمی و فکری او لقب «امام الحرمین» به او داد.
به هر ترتیب، او در سال ۱۲۸۷ قمری دارای این مقام شد و شعراء در این رابطه اشعاری سرودند و مقام فضل و عظمت او را هم بیان داشتند.
امام الحرمین نه تنها در فقه و اصول استاد بوده، بلکه در شعر و ادبیات و فنون دیگر سرآمد زمان و مورد توجه ارباب کمال بوده و ادباء و فضلاء مجلس درس او را مغتنم می شمردند.
او در صحن مطهر حرم امامین کاظمین عصرها در یکی از حجره ها جلوس می کرد و جلسات درس و بحث در آنجا برقرار و به سوالات مختلف شفاها و کتبا جواب می داد.
مرحوم امام الحرمین همدانی از بزرگترین شخصیتهای علمی و ادبی عصر خود و از گرانبهاترین مفاخر همدان است و از کسانی است که قدر او در میان مردم جز خواص از دانشمندان مجهول مانده و جامعه پی به مقام والای علمی و جامعیت و نبوع او نبرده است.
مرحوم آیت الله شیخ #احمد_صابری_همدانی درباره علت مجهول ماندن این شخصیت در طول تاریخ می نویسد :
«به نظر من دو عامل در این باب وجود داشت :
*یک؛ مناعت طبع و بلندی همت او که از مواهب طبیعی الهی اکثر علمای همدان است.
*دوم؛ دخالت در امور دولتی و پذیرفتن قضاوت از طرف ناصرالدین شاه در شهر مقدس کاظمین، که این دو امر سبب شده که این نابغه زمان جز نزد دانشمندان شهرت شایان پیدا نکند.»(تاریخ مفصل صابری همدانی، ج۳، ص۲۸۹)
ترجمه و شرح حال مرحوم امام الحرمین در بسیاری از کتب رجال و تراجم و تذکره ها بیان شده و در توصیف و تمجید آن برآمده و بالاترین تعریفات را از مقام اجتهاد و فنون او نموده اند و بعضیها او را «مجدد» در قرن سیزده شمرده اند.
@OlamayeHamedan
ادامه مطالب :👇
#زندگینامه
🔰مرحوم حاج میرزا ابوالقاسم شاهنجرینی ملقب به «ربّانی» فرزند مرحوم «حاج ملّاطاهر شاهنجرینی» در سال ۱۲۷۰ شمسی در روستای شاهنجرین علیا از توابع شاهنجرین شهرستان درگزین همدان به دنیا آمد.
ایشان دروس ابتدائی را نزد والد آموخت، سپس برای ادامه تحصیل روانه حوزه همدان شد و شش سال از اساتید همدان بهره برد.
سپس به تهران عزیمت نمود و مدت چهار سال از علمای تهران همچون؛
*مرحوم آیت الله میرزا مسیح طالقانی
*مرحوم آیت الله سید محمد تنکابنی[در فقه و اصول]
*مرحوم آیت الله میرزاحسن کرمانشاهی
*مرحوم آیت الله آخوند محمد هیدجی زنجانی[در علوم معقول و فلسفه] کسب فیض نمود.
ایشان در سال ۱۲۹۸ شمسی به همدان بازگشت و در مدرسه بزرگ زنگنه به تدریس علوم عقلی و نقلی پرداخت و سپس در همان سال به نجف اشرف عزیمت نمود و به مدت هشت سال از محضر علمایی چون؛
*مرحوم آیت الله میرزا محمدحسین نائینی
*مرحوم آیت الله آقاضیاء الدین عراقی
*مرحوم آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی بهرمند شد.
ایشان پس از اخذ اجازه اجتهاد از بزرگان آن دیار مقدس، به زادگاه خویش بازگشت و مدرسه علمیه شاهنجرین را بنیان نهاد و در آنجا مشغول تدریس شد.
در کتاب تاریخ مفصل همدان اثر مرحوم آیت الله صابری همدانی، در بخش معرفی مدارس دینی و مساجد همدان، «مدرسۀ شاهنجرین» چنین توصیف شده است :
«این مدرسه در قصبه «شاهنجرین» از بلوک درجزین به وسیله یکی از محترمین بنا شده و آیت الله حاج میرزا ابوالقاسم شاهنجرینی، پس از مراجعت از نجف اشرف به تکمیل علوم اسلامی و تربیت و تعلیم طلاب پرداخت ولی ادامه نداد و به همدان هجرت نمود.
پس از ایشان مرحوم حاج #میرزاحسن_رازینی از علمای موجه درجزین از آن سرپرستی کرد و طلابی را تربیت نمود که او نیز عاقبت آن را رها کرد که در حال حاضر بی استفاده مانده است.»(تاریخ مفصل قم، ج۱، ص۲۶۸)
به این ترتیب مرحوم ربانی شاهنجرینی به همدان آمد و در مسجد محله ذوالریاستین اقامه جماعت نمود و در آنجا به تدریس پرداخت و گاهی در مدرسه آخوند نیز تدریس می کرد و ایشان از لحاظ سنی از مرحوم آیت الله #آخوند_ملاعلی_معصومی_همدانی بزرگتر بود.
پس از اینکه در شهریور سال ۱۳۲۰ شمسی مدرسه زنگنه به اشغال فرنگیان در آمده بود، توسط علمای همدان مخصوصا مرحوم آیت الله #سید_نصرالله_بنی_صدر آزاد شد و در اختیار علماء و طلاب همدان قرار گرفت.
و مرحوم ربانی شاهنجرینی با استقرار در همدان جزء اساتید مبرز «مدرسۀ زنگنه» به شمار آمد.
از جمله شاگردان ایشان نیز می توان به علمایی چون؛
*مرحوم آیت الله شیخ #احمد_صابری_همدانی
*مرحوم آیت الله حاج #سید_رضا_فاضلیان
*مرحوم آیت الله شیخ #علی_انصاری_همدانی
*مرحوم حاج شیخ #رضا_انصاری_همدانی
*مرحوم شیخ #روح_الله_انصاری
*مرحوم شیخ #عبدالمناف_شریفی
*حاج #سید_فاضل_حسنی اشاره کرد.
از جمله آثار ایشان هم می توان به آثاری چون؛
*خلل الصلاة
*صلاة الجماعة
*صلاة المسافر
*کتاب الشهادات
*کتاب القضاء
*و پنج کتاب فوق از تقریرات استاد خود «میرزای نائینی» است که تاکنون به چاپ نرسیده اند.
*و اصول الفقه(دورة کاملة تقریرات النائینی) اشاره کرد.
ایشان در اواخر عمر خود به تهران رفت و در آنجا مشغول خدمات علمی و دینی و مذهبی گردید و بعدها به علت پیری و کسالت تحت درمان واقع شد.
فرزند ایشان ساکن تهران بود و مرحوم والد در نزد او زندگی می کرد.
سرانجام ایشان به دلیل کهولت سن در اواسط آبان سال ۱۳۵۷ شمسی مطابق با اوایل ماه ذی الحجه سال ۱۳۹۸ قمری در سن ۸۷ سالگی در تهران از دنیا رفت و سپس ایشان را به قم انتقال دادند و پس از تشییع، در «قبرستان دارالسلام» خاکفرج قم به خاک سپرده شد.
✍کانال #علمای_همدان
🆔 @OlamayeHamedan
#زندگینامه
🔰مرحوم حاج شیخ ابوالقاسم قاسم آبادی(مهذب همدانی) فرزند مرحوم حاج شیخ «محمد علی قاسم آبادی» در سال ۱۲۶۲ شمسی(۱۳۰۰ قمری) در «روستای قاسم آباد» از توابع بخش مرکزی شهر همدان به دنیا آمد.
جدّ ایشان مرحوم شیخ ابوالقاسم جواهری قاسم آبادی از علمای باتقوا و فضلای معروف و دارای اخلاق حمیده و رفتار پسندیده و از روحانیون مورد احترام عموم و آن دیار بوده و بعضی از فقهاء و مجتهدین همدان از مراتب فضل و علمی او توصیف و تمجید می نمود و او را از علماء و فضلاء کامل می دانستند که جامع کمالات علمی و عملی بوده است.
مرحوم شیخ ابوالقاسم قاسم آبادی در سایه عنایت و مراقبت مرحوم پدرش شیخ محمد علی که او نیز از اعاظم و فقهای همدان بود تربیت شد و پس از رشد، طبق وصیت مرحوم والد مشغول فرا گرفتن علوم دینی شد.
از این جهت او قسمتی از معارف و علوم دینی را در حوزه علمیه همدان آموخت و سپس برای ادامه تحصیل و تکمیل مدارج علمی در سال ۱۲۸۵ شمسی عازم نجف اشرف شد.
او پس از توقف در نجف، به شهر سامراء رفت و در زمان زعامت مرحوم آیت الله العظمی میرزا محمد تقی حسینی شیرازی یک سال در آن شهر ماند و بعد مجدد به نجف برگشت.
او مدتی در نجف نزد علماء و مجتهدینی چون؛
*مرحوم آیت الله شیخ نجفعلی قوچانی
*مرحوم آیت الله شيخ عبدالله گلپایگانی
*مرحوم آیت الله آخوند محمدکاظم خراسانی
*مرحوم آیت الله سید محمد کاظم طباطبایی یزدی شرکت نمود و یک دوره اصول را از صاحب كفايه استفاده کرد.
او در همین اثناء از فقهاء و علمای دیگری مانند؛
*مرحوم آیت الله شیخ هادی تهرانی
*مرحوم آیت الله سید محسن کوه کمری
*مرحوم آیت الله شیخ الشریعة اصفهانی بهره های شایان علمی به دست آورد و تقریراتی از بحث و درس آنان نوشت و پس از طی مراحل عالیه علم و کمال در سال ۱۲۹۸ شمسی به موطن اصلی خود همدان برگشت و مشغول انجام وظایف دینی و علمی شد و در محله شالبافان سکونت نمود و در مسجد جامع و مسجد گازران امامت جماعت داشت و مورد علاقه و ارادت خواص بود.
متانت رفتار و حسن معاشرت او برای همه روشن و ثابت بود و بهترین خلف و یادگار اخلاقی و معنوی والد بزرگوارش بود.
مرحوم آیت الله شیخ #احمد_صابری_همدانی در وصف ایشان می نویسد :
«من او را در سال ۱۳۳۲ شمسی در همدان دیدم و كان شيخا صالحا ورعا موقراً مهذبا و خاندانش در همدان به فامیل «مهذب» شهرت داشتند.»(تاریخ مفصل همدان، ج۲، ص۱۱۴)
نوشته های زیادی در اصول و فقه از تقریرات درس اساتیدش باقی مانده است که از مقام فضل و دقت او حاکی است.
از جمله آثار علمی ایشان؛
۱)یک دوره اصول در یک جلد ضخیم از بحث مرحوم آیت الله سید محسن کوه کمری
۲)تقریراتی از درس مرحوم آیت الله قوچانی
۳)تقریراتی در فقه از دروس مرحوم آیت الله شیخ شریعه اصفهانی
همچنین مرحوم دکتر علی مهذب همدانی که مدتی به عنوان ریاست دپارتمان فقه اسلامى دانشکده حقوق و نیز الهیات دانشگاه تهران، به تدریس دروس مبانى فقه اسلامى می پرداخت و نیز در همراهى با شهید دکتر بهشتى مسئولیت ارزیابى مدارک حوزوى در دانشکده الهیات را به عهده داشت، یکی از اولاد ایشان بود که در حوزه علمیه قم تحصیل و در درس بزرگانی چون مرحوم آیت الله العظمی بروجردی و مرحوم آیت الله حاج شیخ عباسعلی شاهرودی و دیگران استفاده کرده بود و در اواخر عمر خود ساکن تهران شد و در سال ۱۳۹۲ شمسی از دنیا رفت.
مرحوم شیخ ابوالقاسم قاسم آبادی نیز بعد از عمری مجاهدت علمی و دینی، در سال ۱۳۴۸ شمسی در سن ۸۴ سالگی در شهر همدان از دنیا رفت و پس از تشییع در شهر مقدس قم به خاک سپرده شد.
✍کانال #علمای_همدان
🆔 @OlamayeHamedan
3⃣ #دوره دوم خبرگان رهبری(از سال ۱۳۶۹ تا سال ۱۳۷۷) :
👤مرحوم آیت الله #سید_ابوالحسن_موسوی_همدانی(متوفی۱۳۸۶)
👤مرحوم آیت الله شیخ #احمد_صابری_همدانی(متوفی۱۳۹۶)
✍کانال #علمای_همدان
🆔 @OlamayeHamedan
4⃣ #دوره سوم خبرگان رهبری(از سال ۱۳۷۷ تا سال ۱۳۸۵) :
👤مرحوم آیت الله #سید_ابوالحسن_موسوی_همدانی(متوفی۱۳۸۶)
👤مرحوم آیت الله شیخ #احمد_صابری_همدانی(متوفی۱۳۹۶)
✍کانال #علمای_همدان
🆔 @OlamayeHamedan
علمای همدان
3⃣8⃣ #معرفی_علمای_همدان 👤مرحوم آیت الله شیخ #احمد_صابری_همدانی(رضوان الله علیه) 📆متوفی : سال ۱۳۹۴ ش
📷 #تصاویر_علمای_همدان
🔰تصویری قدیمی از مرحوم آیت الله شیخ #احمد_صابری_همدانی در حین سخنرانی
✍کانال #علمای_همدان
🆔 @OlamayeHamedan
👥آیات و حجج اسلام و المسلمین :
۱)شیخ #محمد_تقی_عندلیب_همدانی
۲)شیخ #علی_عراقچی_همدانی
۳)شیخ #احمد_قدوسی
۴)شیخ #علی_قدوسی
۵)شیخ #علی_اصغر_باقری_همدانی
۵)شیخ #نورالدین_نهاوندی
۶)شیخ #علی_انصاری_همدانی
۷)شیخ #سید_عمیدالدین_فاطمی
۸)حاج #سید_محمدباقر_موسوی_همدانی
۹)حاج #سید_محمدعلی_خسروی_همدانی
۱۰)حاج #سید_عبدالحسین_خسروی_همدانی
۱۱)حاج #سید_محمدحسین_خسروی_همدانی
۱۲)حاج #سید_محمد_موسوی_نهاوندی
۱۳)شیخ #محمود_مفتح
۱۴)شیخ #محمد_مفتح
۱۵)شیخ #محمد_متقی_همدانی
۱۶)شیخ #محمد_جواد_انصاری_همدانی
۱۷)شیخ #محمدتقی_انصاری_همدانی
۱۸)شیخ #محمدتقی_ثابتی_همدانی
۱۹)حاج #شیخ_علی_ثابتی_همدانی
۲۰)حاج #میرزاعلی_ثابتی_همدانی
۲۱)حاج #سید_مصطفی_هاشمی
۲۲)شیخ #احمد_رحمانی_همدانی
۲۳)شیخ #ابراهیم_نوری_همدانی
۲۴)شیخ #حسن_نوری_همدانی
۲۵)حاج #سید_جواد_موسوی_خوانساری
۲۶)شیخ #میرزاحسن_رازینی
۲۷)شیخ #محمد_رازینی
۲۸)شیخ #ابوالقاسم_رازینی
۲۹)شیخ #محمود_رازینی
۳۰)شیخ #علیرضا_رازینی
۳۱)شهید شیخ #علی_رازینی
۳۲)شیخ #جمال_الدین_رازینی
۳۳)شیخ #عزیزالله_علیمرادیان_نهاوندی
۳۴)شیخ #احمد_صابری_همدانی
۳۵)شیخ #زین_العابدین_انواری
۳۶)شیخ #یحیی_انواری
۳۷)شیخ #یوسف_انواری
۳۸)حاج #سید_اسدالله_حسینی_همدانی
۳۹)شیخ #مالک_کاویانی_محمدی
۴۰)شیخ #احمد_احمدی
۴۱)شیخ #محمد_ربیع_همدانی
۴۲)شیخ #علیاصغر_شفیعی_همدانی
۴۳)شیخ #غلامحسین_جعفری_همدانی
۴۴)شیخ #موسی_فقیهی_ناظمالشریعه
۴۵)شیخ #محمدباقر_محسنى_ملایرى
۴۶)شیخ #شهابالدین_مصطفوی_سوزنی
۴۷)شیخ #اسماعیل_معزی_ملایری
۴۸)شیخ #یحیی_مثبت_فاضل_همدانی
۴۹)شیخ #علی_مثبت_فاضل_همدانی
۵۰)شهید حاج #سید_اسدالله_مدنی_تبریزی
۵۱)حاج #سید_احمد_حسینی_ملایری
۵۲)حاج #شیخ_علی_گنبدی_همدانی
۵۳)شیخ #کمال_الدین_لطیفی_گنبدی
۵۴)شیخ #حيدرعلی_جابری_انصاری_همدانی
۵۵)شیخ #محمداسماعیل_بهاری
۵۶)حاج #سید_عباس_داعی_الاسلام
۵۷)شیخ #محمد_حجت_دریایی_همدانی
۵۸)شیخ #محمد_فیاض_همدانی
۵۹)شیخ #ابوالقاسم_ربانی_شاهنجرانی
۶۰)شیخ #عبدالرحیم_نهاوندی
۶۱)حاج #سید_محمد_شیخالاسلامی_تویسرکانی
۶۲)حاج #سید_حسین_شیخالاسلامی_تویسرکانی
۶۳)شیخ #ابوالقاسم_قاسم_آبادی_همدانی
۶۴)شیخ #احمد_غروی_تویسرکانی
✍کانال #علمای_همدان
🆔 @OlamayeHamedan