📸 #عکسنوشت 🔰 پرسمان مقاصد الشریعه 🔻 در جستار #مقاصد_الشریعه باید از سنجش و قیاس عبادیات با معاملات پرهیز کرد. میان این دو بخش از شریعت جدایی ها هست که برخی از آنها به پرسمان #مقاصد_الشریعه باز می گردند. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول(مقاصد شریعت) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 لزوم سنجش مبانی دستگاه قضا با یکدیگر 🔻 باید پیرامون نسبت مبادی قضا با یکدیگر گفتگو شود و آشکار شود که هر مبدأ با مبادی دیگر چه نسبتی دارد. برای نمونه مبانی #هستی_شناختی کشف نظام چه تفاوتی با مبانی انسان شناختی آن دارند و این دو چه نسبتی با مبانی علمی آن دارند؟ 🔻گاه میان این مبانی تعارضی رخ می دهد و باید این تعارض چاره شود از این رو باید مبانی را به لحاظ کیفی با هم بسنجیم تا بدانیم که کدام بر دیگری در صورت و ساختار مقدم است چرا که در تبدیل هر یک از این مبانی به دستگاه بایسته است که ارزش و گرانسنگی هر کدام را بدانیم. برای نمونه #مقاصد_الشریعة و شرایط زمان و مکان هر دو پیش انگاره و مبدأ هستند ولی هنگام تعارض میان آنها کدام را باید مقدم بداریم؟ 💢 بریده ای از درس خارج #فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 تاثیر مقاصد الشریعه در دیگر اضلاع هندسه ی دین ◾️این مطلب شایان پاسخگویی است که آیا #مقاصد_الشریعه جز در فقه در دیگر اضلاع هندسه ی دین مانند عقاید و اخلاق نیز اثرگذار است یا خیر؟ پاسخ آن است که اگر مقاصد الشریعه سامان در خور و شایسته بیابد می تواند در دیگر #علوم_اسلامی مانند علوم قرآنی و حدیثی چون تفسیر و #درایه_الحدیث نیز نقش پرداز باشد. ◾️ برای رسیدن به این غایت باید به مقاصد الشریعه به گونه ی مستدل پرداخت و آن را از گزاف گویی های پیروان مکتب مقاصد که آن را در جایگاه اصول نشانده اند پیراست. افزون بر آنچه که بیان شد جستار مقاصد الشریعه در روش شناسی علم اصول و همچنین در کاربرد آن برای اکتشاف #شریعت موثر است. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصد_الشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 شأن فقها در اجرای شریعت بر اساس مقاصد آن ◾️ شأن فقها تنها استنباط #احکام_شرعی و بیان آن برای توده ی مردم یا مطالبه ی اجرای شریعت نیست بلکه فقیه باید برای برداشتن موانع و اجرای حدود الهی راهکار ارائه کرده و در صورت لزوم خود برای تطبیق شریعت بپاخیزد. ولی آیا سنجه و معیاری برای اصل اثرگذاری مقاصد الشریعة در ساحات گوناگون دین و اندازه ی این اثر گذاری در دست ما هست؟ ◾️ آیا نمی توان خود #مقاصد_الشریعه را به مثابه ی سنجه و ابزاری برای اندازه گیری میزان کامیابی ما در اجرای شریعت انگاشت؟ یعنی هر اندازه که با اجرای #شریعت به مقاصد آن دست یافته ایم واقعاً به شریعت عمل و آن را اجرا کرده ایم و هر اندازه که در رسیدن به آن #مقاصد ناکام بوده ایم در اجرای شریعت به راه خطا رفته ایم. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصد_الشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 جایگاه مقاصد الشریعه در ما لا نص فیه ◾️ در بخش تطبیق کمتر از بخش روش و در بخش روش کمتر از بخش استنباط دارای نص هستیم. در اینجا یک نکته شایان یادآوری است و آن این است که حتی اگر کسی به #مقاصد_الشریعه ناباور باشد نمی تواند آن را در ما لا نص فیه نادیده بگیرد و ناچار باید آن را بپذیرد همانگونه که در ما لا نص فیه فقها روی آوردن به اصول عملیه و حتی رجوع به قرعه را روا می دارند. ◾️ مقاصد الشریعه نیز مانند #اصول_عملیه می توانند در ما لا نص فیه جانشین ادله شوند. در عرصه ی اجرا عقلانیت توجه فزونتری را می طلبد چرا که نسبت به استنباط حکم میدان در اجرا بازتر است. از این رو در مقاصد الشریعه هماره حیث عقلانی نیرومندتر است. بر وارون مقام تشریع در مقام اجرا بایسته نیست که پرودگار متعال چگونگی اجرای فرمانهای خویش را جزء به جزء برای بندگان بیان کند بلکه چند و چون اجرای #شریعت را به عقل آدمی واگذاشته است. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصد_الشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 مقاصد الشریعه و علم دینی ◾️ یکی از مولفه های مهم هر نظام علم مربوط به آن نظام است که بخش مهمی از تدابیر اجرایی و تحقق هر نظام را بر عهده دارد. گرچه در عرصه هایی مانند قضا هنوز #علم_دینی تولید نشده است. علم دینی یک دستگاه معرفتی پویا است که فراخور شرایط محیطی و زمان و مکان الگوی اجرایی مناسب را تولید می کند. ◾️ کار علم دینی تبدیل نظام به الگوی اجرایی است. الگو باید #مولفه_های_پایا و ثابت نظام را دارا باشد و افزون بر آنها از شماری مولفه های پویا و متغیر که فراخور شرایط و زمان و مکان است نیز برخوردار باشد. الگوسازی به سیاستگذاری، نقشه ی راه، برنامه ریزی و بودجه نگاری، روش و اسلوب، ابزارها و ساختارها و شماری ادارات نیاز دارد. ◾️ در این میان باید به اولویت های ذاتی و غیر ذاتی برخی از #مقاصد بر برخی دیگر نیز توجه داشت. برای نمونه حفظ جان هماره و ذاتا مهم تر از حفظ مال است. همچنین اجرای نظام باید گام به گام و با رعایت چیدمان انجام شود. با لحاظ #مقاصد_الشریعه و رعایت این شرایط گفته شده فقه پیوسته روز آمدتر و کارآمدتر می شود. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصد_الشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 آزمودن روش های علم اصول با استفاده از مقاصد الشریعه ◾️ می توان با یاری جستن از #مقاصد_الشریعه سنجه ها و معیارهایی را پیدا کرد تا با آنها به سنجش و آزمودن روش های اصول و اجرای آن روش ها بپردازیم. ◾️ بی گمان کارکرد مقاصد الشریعه هر جای دیگر که انکار شود در این مقام قابل وازدن و رد کردن نیست. چون همه ی #گزاره_های_دینی برای رسیدن به غایتی آمده اند و اگر جز این باشد دین، بیهوده و لغو خواهد بود و از پرودگار حکیم کار بیهوده صادر نمی شود. ◾️ در حقیقت اگر #غایات_شریعت محقق شد خواهیم دانست که هم شریعت را به درستی کشف نموده ایم و هم آن را به درستی اجرا کرده ایم. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصد_الشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 تعریف انسان در علوم انسانی اسلامی و سکولار ◾️ باید دانست که تاثیرات #مقاصد_الشریعه در علوم انسانی گاه بی واسطه و گاه با واسطه است. برای نمونه تاثیر مقاصد الشریعة در غایت علوم انسانی بی واسطه است چرا که اساسأ مقاصد الشریعة خود غایت شریعت است. برای نمونه دین در پی برپایی عدل و داد است و اگر علوم انسانی هم در پی برپایی عدل و داد باشند به علمی اسلامی بدل می شوند. ◾️ علم اقتصاد نیز اگر در پی #عدالت_اجتماعی باشد اسلامی به شمار می رود. بی گمان اگر #اصول با این تنوع مسائل به سبب غایت خویش علم دینی محسوب می شود اقتصاد نیز اگر در پی غایات شریعت از جمله عدالت باشد علم دینی به شمار خواهد رفت. بدین گونه همه ی علوم انسانی می توانند در ظل شریعت بالمعنی الاعم قرار گیرند. ◾️ #علوم_انسانی_سکولار انسان را حیوان برتر می دانند ولی علوم انسانی اسلامی انسان را موجودی برتر از حیوان به شمار می آورد. علوم انسانی سکولار به انسان زیست شناسانه و #بیولوژیک نظر می کنند و وجه ملکوتی انسان را در نظر نمی گیرند. پس انسانی که اسلام می گوید غیر از انسانی است که علوم انسانی سکولار می گویند. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصد_الشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 نقش مقاصد الشریعه در تعادل و تراجیح میان گزاره های اخلاقی ◾️ ورود #مقاصد_الشریعه به علم اخلاق پاسخ این پرسش کهن را هم می دهد که آیا گزاره های اخلاقی مطلق اند یا نسبی و نتیجه می دهد که قبح رذایل اخلاقی مطلق است گرچه گاه امری مانند دروغ با وجود قبحی که دارد بر سخن راست رجحان دارد. اما مقاصد شریعت چه کارکردی در تولید ابزارهای نقد و ارزیابی علم اخلاق دارند تا مانند مبحث تعادل و تراجیح سنجه های در دست داشته باشیم که با آنها هنگام ضرورت گزاره های ارزشی را سنجیده و برخی را بر برخی دیگر ترجیح دهیم. ◾️ پیش از این دانستیم که جستار تعادل و تراجیح شایسته ی گسترش است و نباید آنها را در سنجش دو خبر با یکدیگر مرزبسته و محدود کنیم بلکه ادله ی #گزاره_های_اخلاقی از جمله مقاصد شریعت نیز می توانند موضوع تعادل و تراجیح در علم اخلاق باشند. یعنی دلیلی که گزاره ای را تولید می کند و آن گزاره به مقاصد شریعت نزدیک تر است بر غیر آن ترجیح دارد. حتی می توان میان دو دلالت از یک لفظ واحد و دو دستگاه فکری مانند اشعریت و معتزله سنجش انجام داد و هر کدام که به #مقاصد_شریعت نزدیک تر بود آن را بر دیگری رجحان داد. 💢 بریده ای از درس #خارج_مقاصد_الشریعه آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 اجماع، در اثبات مقاصد الشریعة نقشی ندارد 📌 ادعای باورمندان به #مقاصد_الشریعه که اجماع را از اسالیب کشف مقاصد شریعت دانسته اند پذیرفتنی نیست. چرا که اولاً به حسب مبنای امامیه اجماع بما هو اجماع و بذاته حجت نیست. بر وارون عامه که با تمسک به روایتی ضعیف از پیامبر اکرم اسلام (ص) که فرموده است: لا تجتمع امتی علی الخطا اجماع را ذاتأ حجت می پندارند. 📌 روشن است که گردهم آمدن انبوهی از انسان ها بر گرد یک باور دلیل #عصمت ایشان و صحت آن باور نیست. گذشته از این در این عصر و با افزونی شمار مسلمین و اختلاف مذاهب و مکاتب و مدارس ایشان چه بسا تحقق اجماع میان امت اسلامی یا حتی میان همه ی علمای امت شدنی نباشد. 📌 گذشته از این حتی اگر چنین اجماعی در #نفس الأمر قابل حصول باشد تحصیل آن و علم ما به آن چگونه شدنی خواهد بود. چه بسا تحصیل و علم ما به این اجماع از تحقق خود این اجماع دشوارتر باشد. 💢 بریده ای از درس #خارج_فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 میراث جهانی هجرت حضرت رضا(ع) برای ایران 📌 یکی از اسنادی که اکنون در اختیار داریم از یکی از شاگردان امام رضا (ع) به نام «فضل بن شاذان نیشابوری» متوفای سال ۲۶۰ و رساله ای به نام «#العلل» است که گاهی تعبیر به «#علل_الشرائع_وحکمها» می شود؛ 📌 این رساله مختصری است و در اینکه آیا متن رساله تماما از امام رضا(ع) باشد برخی بر این عقیده هستند که عین متن از آن حضرت است و برخی گفته اند که خیر این نوشته‌ای است که فضل از کلمات حضرت و تعالیم ایشان در دوره ای که از ایشان اخذ کرده نوشته است؛ 📌 آنچه که مسلم است مجموعه مفاهیم و معارفی که در این رساله آمده است همه از کلمات آن بزرگوار است، یکی از عناصری که کمتر مورد توجه است مساله #مقاصد_الشریعه است. 💢 بریده ای از سخنرانی آیت الله علی اکبر رشاد در کنگره بین االمللی امام رضا(ع) 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 مقاصد الشریعه و تحول ساختاری فقه 🔹 #مقاصد_الشریعه نقش محوری در ساختار فقه دارد و می تواند بنیادهای آن را متحول کند. فقها رویکردهای مختلفی برای ساختاربندی فقه ارائه کرده اند: از تقسیم سنتی بر اساس افعال مکلفین که محقق حلی پایه گذاری کرد تا تقسیم بر اساس روابط چهارگانه انسان (با خدا، خود، خلق و دنیا) که از حدیث امام صادق(ع) الهام گرفته است. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصدالشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir