🔅فقه و اصول 🔅اعتناء به آراء شیخ طوسی 🔅میتوانید مثل شرایع بنویسید؟ ♻️در بیان فقیه محقق، آیت‌الله زنجانی(دام‌عزه) @alfigh_alosul

🔅به مناسبت سالروز شهادت آیت الله سیدمحمدباقرصدر(رضوان‌الله‌علیه)_ ۱۹ فروردین ۱۳۵۹ش/ ۲۲ جمادی الاولی ۱۴۰۰ق ♻️نکاتی درباره نظریات‌علمی‌شهید #شهید_صدر #نظریه_علمی 👇👇👇 https://eitaa.com/alfigh_alosul/969

#نشست‌علمی 🔅به مناسبت سالروز شهادت آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر 🔹با موضوع: تبیین ابعاد نظریه حق الطاعة شهید صدر 🔹 به بیان: محمد متقیان @alfigh_alosul

#مقاله 🔹عنوان: نقد نظریه حق الطاعة 🔹به قلم: استاد حاج شیخ صادق لاریجانی(دام عزه) @alfigh_alosul

#مقاله 🔹عنوان: پاسخ به نقد 🔹به قلم: استادسیدعلی اکبر حائری(دام عزه) @alfigh_alosul

☀️ و با همین نماز است که حجت‌ بر اهل علم تمام می‌شود. @alfigh_alosul

♻️نکاتی چند درباره نقد استاد لاریجانی(دام عزه) ✍محمد متقیان 1⃣ همانطور که از مقاله «نقد نظریه حق‌الطاعه» پیداست و در درس خارج استاد که در سال تحصیلی 1398-1399 بر محور مباحث اصول عملیه، صورت گرفت، ایشان، مسئله پیش‌روی شهیدصدر را در فرودگاه شبهات بدویه فرود می‌آورند و افق گشایی صورت گرفته در نظریه حق الطاعه را لحاظ نمی‌کنند. البته روشن است که، نتیجه اولیه از نظریه حق الطاعه، وجوب احتیاط عقلی در شبهات‌بدویه است، لیکن مسئله پیش‌روی شهیدصدر در سطحی بالاتر از شبهات مطرح می‌شود. و چون این مسئله تنزل داده می‌شود و آن افق مورد نظر، ملاحظه نمی‌شود، نقدهایی بر آن وارد می‌گردد که، حکایت از ناهمزبانی با نظریه دارد. 2⃣ مسئله پیش‌روی شهیدصدر که در نظریه حق الطاعه متجلی می‌شود، حل رابطه کلام و اصول در مسئله «حجیت قطع» است. به نظر او، نمی‌توان از زیرساخت کلامی این مسئله چشم پوشید و امتداد آن را در علم اصول ندید. یعنی نمی توان «مولویت حقیقی» را که خاستگاه کلامی دارد و به تبع آن «حق طاعت» مولای حقیقی مطرح می‌شود، ملاحظ نکرد و در علم اصول فارغ از چنین واقعیت و حقیقتی، از حجیت قطع سخن گفت. و چون پای مولویت حقیقی مولا و دائره حق طاعت او به میان می‌آید، حجیت از ذات قطع برخاسته و به تبع رابطه عبد و مولی تفسیر می‌شود. اگر این رابطه، با مولای حقیقی باشد، نه تنها قطع بلکه هرگونه احتمالی منجز تکلیف است. امتداد کلام در علم اصول و تأثیر عملی آن که منجر به وجوب عقلی احتیاط می شود، مسئله اصلی شهید صدر است. 3⃣ اما بحق نمی‌توان از نقد «ناسازگاری درونی» استادلاریجانی کناره گرفت. به نظر می‌رسد که، این نقد بر نظریه حق الطاعه وارد باشد. لب و مغزای نظریه حق الطاعه این است که، باید تمام احتمالات مولا را مراعات نمود که شهید صدر از این ضرورت مراعات، الزامات را نتیجه می‌گیرد، در حالیکه این احتمال هم وجود دارد که، مولی در موضوعاتی، جعل اباحه کرده باشد و بنابر ضرورت مراعات حق طاعت مولی، مکلف موظف به رعایت احتمال اباحه واقعیه است. @alfigh_alosul

🔅فقه نظام چیست؟ 🔅چه نسبتی با شهید صدر دارد؟ 🔅محل نزاع در فقه نظام، میان مدافعین این اندیشه، کجاست؟ و.... @alfigh_alosul

♻️ از طهارت تا دیات ☀️حضرت آیت الله خامنه‌ای(مدظله العالی): 🔹نکته‌ی نهم این است که فکر #وحدت دین و سیاست را، هم در تفقه و هم در عمل دنبال بکنید. آقایان بدانند که فکر #جدایی دین و سیاست، به عنوان یک آفت، بکلی ریشه‌کن نشده است. متأسفانه هنوز در حوزه‌ها کسانی هستند که خیال میکنند حوزه باید به کار خودش مشغول بشود، اهل سیاست و اهل اداره‌ی کشور هم مشغول کار خودشان باشند؛ حداکثر این‌که با هم مخالفتی نداشته باشند! اما این‌که دین در خدمت اداره‌ی زندگی مردم باشد و سیاست از دین تغذیه بکند، هنوز در بعضی از اذهان درست جا نیفتاده است. 🔹ما بایستی این فکر را در حوزه #ریشه‌دار کنیم؛ به این شکل که هم فقاهت را این‌طور قرار بدهیم، و هم در عمل این‌گونه باشیم. یعنی چه؟ یعنی استنباط فقهی، بر اساس #فقه‌اداره‌ی‌نظام باشد؛ نه فقه اداره‌ی فرد. فقه ما از طهارت تا دیات، باید ناظر به اداره‌ی یک کشور، اداره‌ی یک جامعه و اداره‌ی یک نظام باشد. شما حتّی در باب طهارت هم که راجع به ماء مطلق یا فرضاً ماءالحمام فکر میکنید، باید توجه داشته باشید که این در یک جا از اداره‌ی زندگی این جامعه تأثیری خواهد داشت؛ تا برسد به ابواب معاملات و ابواب احکام عامه و احوال شخصی و بقیه‌ی ابوابی که وجود دارد. بایستی همه‌ی اینها را به عنوان جزیی از مجموعه‌ی اداره‌ی یک کشور استنباط بکنیم. این در استنباط اثر خواهد گذاشت و گاهی تغییرات ژرفی را به وجود خواهد آورد. ۱۳۷۰/۰۶/۳۱ بیانات در آغاز درس خارج فقه‌ #فقه_نظام @alfigh_alosul

♻️گلچینی از مطالب مفید مربوط به فقه نظام 🔸ایده‌های مختلفی درباره فقه نظام مطرح می‌شود، مواردی را که به نظر می‌رسد، برخوردار از غنای علمی برای علاقمندان به این موضوع است، چه مخالف باشند و چه موافق، گزینش کرده و تقدیم می‌کنم. آیت‌الله علیدوست: فقه با انگاره قبول نظامات شرعی/ آیات و روایات دلالت بر فقه نظام دارند. https://b2n.ir/s04612 آیت‌الله کعبی: نقطه آغاز قانون‌گذاری باید فقه نظام باشد/ فقه سرپرستی فقه عینی و اجرایی است. https://b2n.ir/a38322 آیت‌الله محسن اراکی: جامعه همان انسان کلان است که فقه کلان پاسخگوی آن است/ فقه نظام اختراعی نیست بلکه اکتشافی است. https://b2n.ir/t80216 آیت الله میرباقری: جایگاه «مکتب» در فقه نظام‌سازی شهید صدر https://b2n.ir/k32336 آیت الله فاضل لنکرانی: فقه نظامات، تخریب فقه حکومتی امام خمینی و نظریه شهید صدر است. https://b2n.ir/h67419 آیت‌الله جعفرنجفی بستان: ماهیت فقه مقاصدی با فقه نظامات متفاوت است/ فقه مقاصدی ابهاماتی دارد که نزد قائلین به آن هم برطرف نشده است. https://b2n.ir/897313 #فقه_نظام @alfigh_alosul

🔅مسئله فقه نظام ♻️ از میان تمام مسائلی که می‌توانند مهم‌ترین موقف نزاع در فقه نظام باشند، تعریف «نظام» است. این مسئله، تحلیل لغت نیست، بلکه تدقیق واقع و حقیقتی است که، تأثیر عملی در فرآیند و روش تحقیق فقیه دارد. آیا نظام، وصف روش فقاهت است؟ یا وصف زاویه دید فقیه یا اینکه وصف فقه و مواد فقهی است؟ هرکدام اقتضائاتی در تحقیق فقهی دارند و نتایج متفاوتی را ثمر می‌دهند، فلذا نیاز به اتخاذ مبنا در معنای نظام است. آیا معنای نظام، در سطح ارتکازات عرفی و بنائات عقلائیه، مقصود است یا اینکه، معنایی تخصصی برای نظام مطرح است؟ اگر چنین است، کدام علم است که، عهده دار تبیین حقیقت نظام است؟ #فقه_نظام @alfigh_alosul

▪️نتیجه‌ای ناامید کننده از جلسه‌ای مطنطن ✍محمد متقیان تبریزی 1⃣ روز چهارشنبه، اول اردیبهشت ۱۴۰۰ به جلسه‌ای با عنوان «گردهمایی فعالان عرصه هوش مصنوعی و علوم اسلامی» دعوت شدم. بنده که فعالیت خاصی در این عرصه ندارم و به نظرم، دلیل دعوت، یادداشت‌هایی است که نگاشته شده و به محضر آقایان رسیده بود. امید آن را داشتم که، این جلسه نشان از توجه و التفات ویژه مدیریت حوزه علمیه به موضوع پرچالش هوش مصنوعی باشد، فلذا در آن شرکت کردم. 2⃣ ابتدای جلسه با صحبت‌های استادمکرم حجة الاسلام و المسلمین پارسانیا آغاز شد که از محضر ایشان بهره بردیم و از توجه ایشان به #عقبه‌نظری هوش مصنوعی، خوشحال شدم، توجهی که در میان مشتاقان بکارگیری هوش مصنوعی چندان به چشم نمی‌خورد، و به اذعان ایشان، آن مقداری که از هوش مصنوعی بهره‌برداری کرده‌ایم، به همان میزان و حتی کمتر از آن هم به موضوع «فلسفه هوش مصنوعی» هم نپرداخته‌ایم. و این نکته جای بسی تأسف برای اهل فلسفه را دارد. 3⃣ ادامه جلسه، همراه با ارائه یکی از بزرگواران فعال در این عرصه بود که، به جهت نقدی که می‌خواهم عرض کنم، اسم ایشان را نمی‌برم. ایشان اطلاعات خوبی از هوش مصنوعی و آینده دنیا در پرتو هوش مصنوعی دادند، و آنگونه که عیان بود، از جلوه سینمایی هوش مصنوعی هم متأثر بودند. ایشان سخنان خود را در نهایت به «چه باید کرد؟» منتهی ساخت و بنده منتظر که، چه راهبردی ارائه می‌دهد. بیان ایشان آنچنان #مأیوس‌کننده و غمبار بود که، فقط به نقل کلامش اکتفا می‌کنم و تمام. فرمودند: ما باید کدهایی اخلاقی برای بکارگیری هوش مصنوعی بنویسیم، هرچند بعید نیست که، هوش مصنوعی با ارتقاء خود از این کدهای اخلاقی هم عبور کند و پایبند به آنها نباشد. 4⃣ این بود خلاصه یک جلسه مطنطن با عنوان گردهمایی فعالان عرصه هوش مصنوعی و علوم اسلامی. بارها به دوستان مشفق گفته شد که عزیزان دلسوز در این ستاد، هیچ راهبرد انتقادی در مواجهه با هوش مصنوعی ندارند و فقط خواهان بکارگیری آن هستند و چشم انداز پیش رویشان، مبهم و مه آلود است، اما توجهی نشد. با فقدان چنین راهبردی، آیا می‌توان دلخوش به پروژه نجف (ناصر جامع فقیه) بود؟ آیا این حدس درست نیست که، پروژه نجف به زودی فقیه مصنوعی تحویل خواهد داد که باب اجتهاد و فقاهت را به کلی ببندد؟ #راهبرد_انتقادی #هوش_مصنوعی @alfigh_alosul

🔅حجیت روایات غیرفقهی 🔹بحث مفید و قابل استفاده‌ای با عنوان «حجیت روایات غیرفقهی» توسط استاد آیت الله قائنی(دام عزه) آغاز شده است. این موضوع، یکی از مسائل چالش برانگیز پیش‌روی پژوهشگران عرصه #فقه‌مضاف یا #فقه‌نظام است. فلذا مطالعه و تأمل بر محور افادات حضرت استاد، برای دستیابی به یک جمع‌بندی، ضروری می‌نماید. 👇👇 https://eitaa.com/qaeninajafi_osul 🔹پیرامون برخی از مطالب استادمکرم، نکاتی به ذهن می‌رسد که، به مرور عرض خواهد شد. #حجیت https://eitaa.com/alfigh_alosul/983

🔅اعتبار روایات غیرفقهی 🔸استاد قائنی(دام عزه) در جلسه اول به چند نکته مهم اشاره کردند: ۱. موضوع بحث، اعتبار روایات غیر فقهی در دو حوزه اعتقادات و حقایق تکوینیه است، اما از آنجا که مناط بحث پیش روی، محدود به خبر واحد نیست، هر ظنی را مانند ظواهر کتاب شامل می شود. ۲. معنای حجیت هم در روایات فقهی و هم در روایات اعتقادی، همان تنجیز و تعذیر است، زیرا مقصود از فقه، فعل اختیاری جوارحی و مقصود از اعتقاد، فعل اختیاری جوانحی است که امکان اتصاف به وجوب و حرمت را دارد. ۳. معنای حجیت در روایاتی که ناظر به حقایق تکوینیه و واقعیات هستند، تنجیز و تعذیر نیست بلکه ترتیب اثر و مبنای عمل قرار گرفتن است. 🔸دو معنایی که ایشان برای حجیت لحاظ کرده‌اند، مقید به عمل است؛ یا تنجیز و تعذیر است یا ترتیب اثر و اتخاذ مبنا برای عمل. حال سؤالی مطرح می‌شود که باید آن را تا انتهای مباحث پیگیری نمود: آیا بنابر نظر استاد، تحول معنای حجیت با توجه به سعه موضوعاتی که در اخبار وجود دارد، ضروری است، یا اینکه با تحفظ بر همین معانی که مقید به موقف عمل هستند، از اعتبار و عدم اعتبار خبرواحد و ظنون مختلفه بحث می‌شود؟ #حجیت @alfigh_alosul

☀️روش‌شناسی استنباط فقه‌نظام 🔹روز پنج شنبه ۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ در ماه مبارک رمضان ۱۴۲۲، طی یک جلسه علمی در محضر #استادعلیدوست(دام عزه) بودیم. جلسه‌ای که با اقامه نماز و افطاری آغاز شد و با ارائه استاد و پرسش‌های حاضرین، ادامه پیدا کرد، جلسه‌ای صمیمی و علمی. مطالبه اصلی عزیزان که پیش از جلسه در قالب سؤالاتی خدمت استاد تقدیم شده بود، بررسی روش استنباط فقه نظام در نگاه استاد بود. ایشان نیز بعد از بیان مقدماتی وارد به این موضوع شدند. آنچه که از مباحث روش شناسی ایشان برمی‌آمد، نکاتی است که در ادامه تقدیم می‌شود: 1⃣از منظر استاد، برای ورود در عرصه فقه نظام، ابتدائاً باید #گفتمان فقه نظام یا فقه حکومی در افراد به وجود بیاید. مقصود از گفتمان، #فرهنگ و شخصیت این موضوع است که در برخی از اهل فن در فقاهت، موجود نیست و در برخی هم موجود است. این گفتمان به دنبال خود، #رویکرد فقه حکومی را تولید می‌کند و از درون آن گفتگوها و بحثهای فقه حکومی استخراج می‌شود. اثر بارز گفتمان فقه حکومی، در تفسیر نصوص دینی و کیفیت تعامل با آنها ظاهر می‌شود. به عنوان نمونه، می‌توان به دو شیوه متفاوت شیخ انصاری و امام خمینی در مواجهه با مسئله «بیع السلاح من اعداء الدین» مراجعه نمود. شیخ انصاری خارج از گفتمان فقه حکومی مسئله را حل می‌کند و نتیجه‌ای می‌گیرد و امام راحل نیز براساس این گفتمان، نتیجه‌ای دیگر می‌گیرد. 2⃣بعد از طرح این سه گانه، سؤال از وضعیت اصول فقه موجود می‌شود. آیا این اصول برای فقه نظام، #کافی است؟ نظر استاد بر این است که، اساساً اصول فقه موجود، بنیان علمی طلبه پژوهشگر در عرصه فقه نظام است و مورد نیاز اوست، و لیکن باید به این نکته توجه داشت که، اصول فقه موجود نه از جهت مسائل بلکه از حیث #تطویل بحث، در برخی مواضع، متورم شده است و می‌توان از این تورم کاست و مسائل اساسی دیگری را به عنوان دفتر دوم و سوم اصول فقه یا به عنوان #فلسفه‌فقه طرح نمود. مسائلی مانند: گستره شناسی شریعت که به دنبال خود گستره شناسی فقه، گستره شناسی اجتهاد و گستره شناسی تقلید را می آورد. یا مسئله بسیار مهم و تأثیرگذار مقاصد شریعت که مورد غفلت واقع شده است. کسانی که با اندیشه #مقاصد، مخالفت دارند، الزاماً و باید این اندیشه را طرح کرده و آن را نفی نمایند و نباید بدون بررسی علمی، با آن مخالفت بورزند. یعنی ایشان، باید تکلیف خود را با آیاتی که مبین مقاصد هستند، روشن نمایند، یا آنها را دخیل و مؤثر در فرآیند استنباط می‌دانند و یا نمی‌دانند، و در هر دو صورت، باید بحثی پیرامون این مسئله صورت بگیرد که در دفاتر بعدی علم اصول باید منقح گردد. ▫️با توجه به اینکه، از پرسش‌ها و پاسخ‌های جلسه اینگونه برمی‌آمد که، مسئله «فقه مقاصد» در روش‌شناسی استنباط فقه نظام، تأثیرگذار است، قرار جلسه دیگری با استاد گذاشته شد که، بعد از مطالعه دیدگاه ایشان توسط فضلای حاضر، جلسه‌ای رو به پیش و با بیان نکات جدید، برگزار شده و ابهامات و اشکالات پیرامون این اندیشه، مرتفع گردد. بعونه تبارک و تعالی. #فقه_نظام #روش_استنباط @alfigh_alosul

☀️عدم امکان تعبد به خلاف واقع_۱ 🔹استاد قائنی(ره) در جلسات ۲ تا ۴ بر محور بحث از حجیت در روایاتی که ناظر بر واقع و حقایق تکوینیه هستند، نکاتی را فرمودند. از جمله اینکه: شرط #تعبد این است که خلاف واقع و حقیقت نباشد و ضابطه #حجیت، احتمال صدق است و حجیت در آنچه احتمال صدق ندارد، معنا ندارد. 1⃣ روشن است که مقصود ایشان از احتمال صدق، «صدق خبری» و موافقت مضمون خبر با واقع است نه «صدق مخبری» که احراز آن موضوع دانش رجال است. مقصود از صدق نیز #مطابقت با واقع است که در کلام ایشان اشاره شده است. و روشن است که، اندیشه صدق به معنای مطابقت با واقع، متأثر از معرفت شناسی سلامی است. یعنی از منظر استاد، آن خبر واحدی که صادق مطابق با واقع بود، حجت و معتبر است. حال این سؤال مطرح می‌شود که؛ مقصود از «مطابقت با واقع» چیست؟ یا اینکه، به تعبیر استاد، مقصود از «مخالفت با واقع» چیست؟ و احراز مخالفت و مطابقت با چیست؟ 2⃣ از بیانات استاد برمی آید که، واقع همان امری است که، وقوع یافته و مطابقت خبر هم به این معناست که، کلمات و جملات خبر آن چیزی را که وقوع یافته، حکایت کرده و ارائه نموده و در قالب الفاظ نشان میدهند. و احراز مطابقت با واقع نیز به تناسب هر موضوعی با یک علم و دانشی است که اساساً #تجربی و طبیعی است. براساس این تعریف، این پرسش مطرح می شود که: چه نسبتی میان #واقع‌منکشف به علم تجربی با خبر و آیه صادر از منبع غیبی وجود دارد؟ توضیح اینکه: زمانی متکلم غیرمعصوم و جاهل به غیب، قیام زید را می‌بیند و آن را در جمله «قام زید» حکایت می کند. خب طبعاً آنچه که از واقع گزارش شده است، امر محسوسی است که متکلم، خودش تجربه حسی کرده و آن را گزارش کرده است. اما اگر واقعیتی را براساس علوم تجربی از طریق آزمونها و آزمایشات و مشاهدات مختلف، ولی از طریق دانش #غیرمعصوم، کشف نماییم، لیکن آن واقع منکشف به کشف غیرمعصومانه را با خبر صادر از معصوم بخواهیم گزارش کنیم، آیا نسبتی میان حاکی و محکی وجود دارد؟ به عبارت دیگر، اینکه خبر و آیه قرآن حاکی از واقع است صحیح، اما آنچه که در مثال بازه زمانی ولوج روح مطرح است، واقع نیست بلکه واقع منکشفی است که تبدیل به گزاره علم تجربی شده است و گویا استاد میخواهند بگویند؛ شرط تعبد به خبر موافقت با علم تجربی است. و پرواضح است که، علم تجربی محصول دانش غیرمعصوم بشری است و خبر ثقه و آیه قطعی الصدور، صادر از منبع غیبی است و هیچ تناسبی میان این دو وجود ندارد. یعنی نمی‌توان آیه قرآن را حکایتگر از واقع منکشف به علم تجربی بشری دانست. چرا که دانش بشری، دانشی تدریجی الحصول و تکاملی است و همیشه آمیخته به خطا و غلط بوده است. و نکات دیگری نیز در این عدم تناسب دخیل است که، تفصیل آن بماند. 3⃣ممکن است اینگونه پاسخ داده شود که: مقصود از علم تجربی یا واقع منکشف، واقع منکشف به #کشف‌قطعی و جزمی است نه هر واقعی. و اینگونه نیست که هر حدس و تخمین و گمانی را ملاک اعتبار خبر واحد بدانیم. پاسخ این است که: جزم به واقع برای چه کسی حاصل شده است؟ یعنی چه کسی ادعای جزم به آن واقعی را دارد که می خواهد خبر را موافق با آن بداند؟ روشن است که، #دانشمند علوم تجربی اعتقاد به جزمیت واقعی دارد که آن را کشف کرده است، سؤال: این واقع جزمی، چه ارتباطی با فقیه و پژوهشگر فقه دارد که شرط اعتبار خبر را تعبد به واقعی می داند که، دانشمند علوم تجربی از جزمیت آن خبر میدهد؟ همانگونه که در استنباط حکم شرعی، برای فقیه جزمیت حاصل می شود، درباره آن واقع منکشف نیز جزمیت برای دانشمند تجربی حاصل می شود نه فقیه. پس فقیه نمی‌تواند با اتکای به جزم او، آیه قرآن را موافق با واقع جزمی توصیف نماید. ضمن اینکه، تاریخ علم مشحون است از جزمیاتی که بعداً تبدیل به اباطیل شده اند. ادامه دارد..... #حجیت @alfigh_alosul

☀️روز بزرگداشت شیخ کلینی اشاره 1⃣ آنچه که از تحقیقات برمی آید این است که، کلینی سه مدرسه حدیثی را درک کرده است: ری، قم و بغداد. اما میزان حضور و استفاده او از این مدارس متفاوت است. با بررسی اسناد کافی روشن می شود که، ۱۳ نفر از مشایخ او از مدرسه ری هستند و ۴۷ نفر از مدرسه قم و حدود ۷ نفر از مدرسه بغداد. شاید بتوان او را پرورش یافته #مدرسه‌قم دانست، هم با نظر کثرت مشایخ قمی او، هم با نظر به اینکه، قدما و از جمله کلینی، سعی بر استفاده حضوری از مشایخ را داشتند و قاعده اصلی در تحمل حدیث برای آنان سماع بوده است که نیاز به حضور و شاگردی دارد. برخی هم نظرشان بر این است که، کلینی اساساً بغدادی است، اما حضور او در بغداد، نشان از شاگردی ندارد بلکه به نظر می رسد، بخش انتهایی حیات خود را در بغداد سپری کرده است. 2⃣ تبویب کلینی در اخبار کافی همراه است با عناوینی که، به نظر برخی اساتید (استاد سیداحمد #مددی) فتاوای او محسوب می‌گردند، فلذا در استظهار از روایات باب، باید به #عناوین‌باب نیز توجه شود، همچنان که به تبویب ابواب نیز باید نظر داشت که، حامل #قرائن متعددی برای فهم روایات است. 3⃣ از مطالعه #المقنعه و تطبیق آن با اخبار کافی، چنین برمی آید که، متن روایی پیش روی شیخ مفید، کتاب کلینی بوده است. همچنان که بعد از تدوین تهذیب الاحکام شیخ طوسی، این کتاب به عنوان منبع پیش روی فقهای بعد از شیخ مانند محقق حلی و علامه حلی قرار گرفت. و همین اختلاف منابع، در آراء فقهی ایشان تأثیرگذار بوده است. @alfigh_alosul

🔹اشاره‌ای به تطورات معنای حجیت در علم اصول موضوع «حجیت» یکی از اساسی ترین موضوعات علم اصول است که سهم تأثیر بالایی در عملیات استنباط و تفقه دارد. در بیان نقش بی بدیل این موضوع همین مقدار کافی است که بدانیم، احراز مشروعیت یک نظر و استناد فتوایی به شارع، متوقف بر تعریف مختار ما و تفسیر گستره و دامنه حجیت است. به عنوان مثال، یکی از منازعات روز که میان نخبگان فقهی مطرح می شود مسئله «طب اسلامی» است. این مسئله از زوایای مختلفی بررسی شده و پاسخ های متعددی پیدا می کند. یکی از پاسخ های متداول از زاویه حجیت داده می شود:«حجیت به معنای «تنجیز و تعذیر» نمی تواند بر «علم طب» تطبیق کند، پس باید از دایره استنباطات فقهی بیرون گذاشته شود، فلذا نمی توان از «فقه الطب» سخن گفت». این امر نشان از وزن خاص «حجیت» در نظام مسائل علم اصول و تأثیر آن در فقاهت دارد. نگاهی به #تطورات‌تاریخی این موضوع، زاویه دیدی روشن از آن به دست پژوهشگر اصولی خواهد داد و بسیار احتمال دارد که بتواند زمینه ساز #تحول‌مفهومی در موضوع حجیت و مسائل پیرامونی آن باشد. آنچه ارائه می شود چکیده ای است از یک پژوهش تفصیلی که سیر تطوری معنا و مفهوم حجیت را در متون اصولی از کتاب شیخ مفید تا دوران معاصر ملاحظه کرده و طبقه بندی کرده است.... 👇👇👇 https://b2n.ir/s86896 #حجیت @alfigh_alosul

🔹فقدان پژوهشی پیرامون «حجیت» در پایگاه #نورمگز و #سازمان اسناد و کتابخانه ملی به دنبال مقاله‌ یا کتابی بودم که، درباره «حجیت» نگاشته شده و این مفهوم را زیر ذره‌بین برده و معنا و ماهیت و مبانی آن را واکاوی کرده باشد، اما پیدا نکردم. هر تحقیقی که بود، یا حجیت خبر ثقه یا حجیت سیره یا شهرت و.... را بررسی کرده بود، در حالیکه به نظر میرسد، تحقیق #بنیادین آن است که، درباره نفس حجیت، انجام پذیرد و ابعاد و مبانی آن را بکاود. #حجیت @alfigh_alosul

🔹اطلاعیه دفتر مقام معظم رهبری؛ هلال ماه شوال رؤیت شد پنج‌شنبه ۲۳ اردیبهشت عید سعید فطر است دفتر مقام معظم رهبری در اطلاعیه‌ای اعلام کرد پنج‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ روز اول شوال المکرم و عید سعید فطر است. متن اطلاعیه به این شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم با آرزوی قبولی طاعات و عبادات مردم عزیز در ماه مبارک رمضان، به اطلاع می‌رساند برابر گزارش‌های رسیده از گروههای رصدی خبره و مورد اطمینان، رؤیت هلال ماه شؤال در غروب چهارشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ برای رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله‌العالی) محرز شده و به آن حکم کرده‌اند، بنابراین پنج‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰، اول شوال المکرم ۱۴۴۲ و عید سعید فطر خواهد بود.

🔹**حکم حاکم در ثبوت هلال** ♻️درباره مقلدین مراجعی که، حکم حاکم را نافذ میدانند، این حکم نافذ است. آیات عظام: فاضل لنکرانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، صافی گلپایگانی، **جواد تبریزی**، حکم حاکم را در ثبوت هلال نافذ می دانند. البته این قول، مقید به این نکته است که؛ هلال به طرق متعددی ثابت می شود و از جمله به «و بحكم الحاكم الذي لم يُعْلَم خَطَؤُهُ و لا خطأ مستنده.» اما برخی از مراجع دیگر قبول ندارند: خوئى: مسأله اول ماه به حكم حاكم شرع ثابت نمى‌شود و رعايت احتياط، اولىٰ است. سيستانى: مسأله اوّل ماه به حكم حاكم شرع ثابت نمى‌شود، مگر اين كه از حكم او يا ثابت شدن ماه نزد او، اطمينان به ديده شدن ماه حاصل شود. زنجانى: مسأله ثبوت ماه با حكم حاكم، محل اشكال است؛ بلى اگر موجب اطمينان شود كافى است. @alfigh_alosul

🔹 نظر آیت الله مکارم شیرازی(دام عزه) پیرامون عید فطر بودن فردا ♻️بنابر استفتائی که دقایقی پیش از موثقین معظم له شخصا انجام شد، فرمودند: با توجه به اینکه تا این لحظه حلول ماه شوال محرز نگردید و از سویی مقام معظم رهبری حکم به عید بودن فردا نموده اند، مقلدین معظم له احتیاط نموده و فردا مسافرت کرده و افطار نموده و بعدا قضا نمایند... چنانچه هلال ماه شوال رویت گردد در سایت معظم له به آدرس زیر اطلاع رسانی خواهد شد: makarem.ir ✍به نظر می رسد: ایشان حکم حاکم را قبول دارند که در متن پیام هم تصریح شده است، فلذا شبهه حرمت روزه وجود دارد، از طرف دیگر، گویا در مستندات ثبوت هلال برای حاکم تردید دارند، فلذا احتیاط را در سفر می بینند نه ماندن و روزه گرفتن. @alfigh_alosul

💠حجت‌الاسلام والمسلمین محمد رضایی، مدیر دفتر استفتائات و مطالعات فقهی دفتر مقام معظم رهبری بر «حکم حکومتیِ» رهبری به ثبوت هلال ماه شوال تأکید کرد. 🔻در اطلاعیه دفتر رهبری نسبت به استهلال ماه شوال آمده است: «بسم الله الرحمن الرحیم؛ با آرزوی قبولی طاعات و عبادات مردم عزیز در ماه مبارک رمضان، به اطلاع می‌رساند برابر گزارش‌های رسیده از گروههای رصدی خبره و مورد اطمینان، رؤیت هلال ماه شؤال در غروب چهارشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ برای رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله‌العالی) محرز شده و به آن 👈حکم کرده‌اند، بنابراین پنج‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰، اول شوال المکرم ۱۴۴۲ و عید سعید فطر خواهد بود.» ✅به دنبال تشکیک برخی نسبت به معنای «حکم» در بیانیۀ مذکور، مدیر دفتر استفتائات و مطالعات فقهی دفتر مقام معظم رهبری در گفتگویی تلفنی با سایت #اجتهاد بر صدور «حکم حکومتی» از سوی مقام معظم رهبری نسبت به ثبوت هلال شوال تأکید کرد. 💫با توجه به اینکه برخی مراجع معظم تقلید «حکم حاکم» را همراه با شرایطی برای ثبوت هلال ماه، کافی می‌دانند، لازم است مؤمنین مطابق نظر مرجع تقلید خود، عمل کنند. @alfigh_alosul

🔹دفتر آیت الله سیدکاظم حائری(دام عزه): ♻️هلال عید فطر، عصر روز چهارشنبه، شب پنج شنبه، ثابت شد. و این ثبوت براساس #عین‌مسلحه در جمهوری اسلامی ایران، صورت گرفته است. برهمین اساس، روز پنج شنبه در ایران و عراق و تمام بلادی که با بلد محل رویت هلال، اشتراک در بخشی از شب داشته باشند، عید فطر می‌باشد. در ضمن شهاداتی در بلاد دیگری وجود دارد که براساس رویت با #عین‌مجرده صورت گرفته است. تذکر: به نظر آیت الله سیدکاظم حائری، وحدت افق شرط نیست و اشتراک در بخشی از شب، برای اثبات هلال کافی است. فلذا امکان دارد که شهاداتی که با عین مجرده صورت گرفته، در بلادی باشد که اشتراک در بخشی از شب دارند و اتحاد افق ندارند. در این صورت، این شهادت، برای کسی که وحدت افق را شرط میداند، اثری ندارد. @alfigh_alosul

🔹 دفتر آیت الله صافی گلپایگانی(دام عزه) ♻️با عرض تبریک فرارسیدن عید سعید فطر به امت اسلامی و روزه‌داران گرامی، به اطلاع مومنان عزیز می‌رساند حلول ماه شوال ۱۴۴۲ برای حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی ثابت شد و پنج‌شنبه (۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰)، روز اول ماه شوال و عید سعید فطر می‌باشد. ضمن تبریک این عید بزرگ، از همه مومنان مسئلت داریم دعا جهت تعجیل در فرج موفور السرور حضرت بقیه الله الاعظم ارواح العالمین له الفداء را در صدر اعمال و ادعیه این روز مبارک قرار دهند و برای عزّت و عظمت امّت اسلامی و شیعیان اهل البیت علیهم‌السلام دعا نمایند. @alfigh_alosul

♻️ دسته‌بندی مبانی مراجع در ثبوت هلال ✍محسن فصاحت با جمع‌بندی فتاوای ذکرشده از مراجع عظام تقلید دربارۀ «رؤیت هلال با چشم عادی یا مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق یا عدم آن»، مبانی فقهیِ ایشان را می‌توان چنین دسته بندی کرد: 1⃣ مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، محمّدتقی بهجت(ره)، سیّدعلی سیستانی، سیّدموسی شبیری‌زنجانی، ناصر مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی 2⃣ مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» مبنای فقهی حضرت آیت‌الله حسین وحیدخراسانی 3⃣ مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» مبنای فقهی حضرات آیات خویی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض 4⃣ مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» مبنای فقهی حضرت آیت‌الله بشیرحسین نجفی 5⃣ مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» مبنای فقهی حضرت آیت‌الله سیّدعلی خامنه‌ای 6⃣ مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» مبنای فقهی حضرات آیات محمّد فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری 7⃣ مبنای هفتم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای از قارّه‌های آسیا و استرالیا و آفریقا و اروپا برای تمام همین قارّه‌ها، و کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای از قارّه‌های آمریکا و اقیانوسیّه برای همین دو قارّه» مبنای فقهی حضرت آیت‌الله سیّدمحمّدسعید حکیم 8⃣ مبنای هشتم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی یا دوربین‌های متعارف(و عدم کفایت رؤیت با تلسکوپ)» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» مبنای فقهی حضرت آیت‌الله سیّدمحمود هاشمی‌شاهرودی(ره) 🔹 به نقل از سایت اجتهاد https://b2n.ir/689860 @alfigh_alosul