💠 از «فریادهایِ بی‌ثمر» تا «کنش‌هایِ پنهانیِ موثر» (تأملی در نوع مواجهه با مخالفان) 🔰 امیرالمومنین(ع): ▫️«غَضَبُ الجاهِلِ في قَولِهِ‌، و غَضَبُ العاقِلِ في فِعلِه» (بحارالانوار) ▫️خشم #جاهل و نادان در گفتار اوست و خشم #عاقل و خردمند در رفتار او. 🔰 پیامبر(ص): ▫️«اَلْمُؤْمِنُ قَلِيلُ اَلْكَلاَمِ كَثِيرُ اَلْعَمَلِ وَ اَلْمُنَافِقُ كَثِيرُ اَلْكَلاَمِ قَلِيلُ اَلْعَمَلِ» (تحف العقول) ▫️مومن، کمتر #حرف میزند و بیشتر #عمل میکند اما منافق بیشتر حرف زده و کمتر عمل میکند. 📌پ.ن: 🔺این سخن، تنها توصیه‌ای اخلاقی برای خویشتنداری فردی نیست، بلکه صورت‌بندی دقیقی از دو نوع مواجهه با مخالفان را پیش‌روی ما می‌گذارد؛ یکی #سطحی و هیجانی، اما دیگری #عمیق و سنجیده. در این دوگانه‌ی معنادار، تمایز میان خِرد و جهل، بلوغ و خامی، و اثر و ادعا پدیدار می‌شود. 🔺#نادان، مخالفت را تاب نمی‌آورد؛ دهان به اعتراض، دشنام یا داد و فریاد می‌گشاید، بی‌آنکه بداند صدایش چون فریادی در باد، جز پژواکی #بی‌اثر نخواهد بود. او گمان می‌برد شدتِ صدا، نشانه‌ی قدرت است؛ حال آنکه خردمند می‌داند گاه سکوت، #فریاد_عقلانیت است، و گاه کنش خاموش، به مثابه تیغی برّان و موثر. 🔺تصور کنیم مدیری خطایی کرده، یا اشکال و فسادی در زیرمجموعه‌اش دیده می‌شود. در چنین بزنگاهی، دو مسیر پیش روی ماست: 1️⃣ راه نخست: آن است که خطا و فساد را همان ابتدا برملا کرده و فریاد بزنیم و #افشا کنیم؛ که در اغلب موارد، نه اصلاحی در عمل رخ خواهد داد و نه نتیجه‌ای درخور. 2️⃣راه دوم: مسیری است با یک سلسله #کنش_های_پنهان و سنجیده: گفت‌وگو با فرد مسئول یا بالادستی آن، ورود هوشمندانه از مسیر حقوقی، یا استفاده از ظرفیت‌های غیرعلنی برای اصلاح مؤثر؛ که در عمده موارد، اثر اصلاحی را به دنبال خواهد داشت. 🔺این دو راه، هر دو مشروع‌اند، اما تفاوتشان در «#ثمره» است. گاه فریاد، صرفاً پژواکی در باد است، و گاه سکوتی هدفمند، درختی از تغییر می‌رویاند. 🔺گاهی همین مسئله نسبت به مخالفین ما مطرح میشود، حرف اینجا نیز صادق است. لذا در دنیایی که فریاد، جای استدلال را گرفته، و بروز هیجان در فضای مجازی به‌جای تغییر واقعی نشسته است، این روایت علوی ما را به بازنگری در شیوه‌ی مواجهه با مخالف، فرا می‌خواند. تاریخ، قضاوت خواهد کرد که بسیاری از تغییرات بزرگ، نه با #خشم_آشکار، که با #صبر_اندیشمندانه و کنش‌های دقیق پنهانی و کم‌صدا آغاز شدند. 🔺خردمند، به‌جای آنکه خود را خرج #هیاهوی_بی‌فرجام کند، سرمایه‌ی وجود خویش را در #کنشی_هدف‌مند و آرام، اما برهم‌زننده‌ی #ساختارهای_ناعادلانه صرف می‌کند. امروز، جامعه بیش از هر زمان، نیازمند فرهنگ #مخالفتِ_مؤثر است. مخالفتی که نه لزوما در «لحن تند»، «فریاد» و «غوغا»، بلکه در «طرح بدیل و جامع»، «اصلاح» و «راهبرد» پدیدار می‌شود. ‼️اما با نگاهی عمیق‌تر، درمی‌یابیم که مناط و #معیار_اصلی در این روایت، «اثرگذاری در عمل» است. با این ملاک، اگر در موقعیتی خاص، فریاد، ثمربخش‌تر از سکوت باشد، آری، آن فریاد دیگر نه «خشم جاهل»، بلکه «#خشم_عاقل» است. و اگر سکوت و خویشتنداری، نتیجه‌ای ژرف‌تر به بار آورد، همان کنش خاموش، «#برترین_فریاد» است. 🔆 یعنی گاه در موقعیتی میبینیم که اتفاقا تاثیر، در فریاد و هیاهوست، و در اینجا کنش های پنهانی، صرفا امری بی نتیجه و انفعالی است لذا در اینجا باید کار را با فریاد پیش برد، اما این فریاد دیگر «فریاد جاهلانه» نیست، بلکه «#فریاد_عاقلانه» است. 🔺«#خشم_خردمندانه» همان چیزی است که در ادبیات دینی، از آن تعبیر به «#تقیه» میکنیم. یعنی «#تکتیک های_متغیر» و روش های متعدد، در عین اصول و «#راهبردهای_ثابت». 🔺لذا معنای روایت، این نیست که انسان عاقل، همواره سکوت کرده و هیچ‌گاه فریاد نمی‌زند، چه اینکه حضرت میفرمایند: «مَنْ عَقَلَ اِسْتَقَالَ» (غررالحکم) یعنی عاقل در موضع درست خود، به دنبال سخنوری و تبیین است. 🔺بلکه بدین معناست که عاقل، همیشه صحنه را به درستی دیده و با لحاظ موقعیت، روش صحیح را انتخاب میکند، نه اینگونه است که با دهن‌لَقی، #بی_صبری و دریده‌گویی، مشت خود را در برابر دشمنان باز کند و #طرح_ولیّ را بهم زند؛ نه اینگونه است که با #سکوت_منفعلانه خود، کمک به پیشبرد #طرح_دشمن بکند. بلکه با تدبیری شگفت، افکار عمومی را آماده ساخته، و با صبر و حکمت، طرف مقابل را ناگزیر «#وادار» به پذیرش خواسته‌های برحق خود می‌کند. 📌📌اما چرا در این روایات، فریاد و زیاد حرف زدن و کم عمل کردن، به جاهل و منافق نسبت داده شده و عکس آن به عاقل و مومن؟ چون #عمده_مواقع، فریاد و هیاهو، بی ثمر است، اکثرا ولو با نیت درست، این روش، مثمر به نتیجه نیست اما در مقابل چون کنش های پنهان، موثرتر بوده، لذا حضرت چنین تعبیر کرده اند.