آنا دیلیمیز گنجی (گنجینه‌ی زبان مادری -6) لغات و اصطلاحات گُز (6) 🌹 ۵۸- گُز گُرَه گُرَه جلو چشم همه؛ علناً مثال: گُز گُرَه‌گُرَه کیشی‌نین دوکانونو چاپدولا. 🌹۵۹- گُزگُز مُشبّک مثال: گِئد اُ گُزگُز پنجره‌دَن باخ چؤلَه. 🌹۶۰- گُز گُزؤ گُرمَگ صاف بودن هوا مثال: شَهَری اِئلَه توتون دوتوب که گُزگُزؤ گُرمؤرؤ. 🌹۶۱- گُز گُزه تیکمَگ چشم در چشم هم دوختن مثال: اوغلان گُزونؤ تیکدی معلّمینین گُزؤنه، دِئدی یاخچو درس وِئرمیری. 🌹۶۲- گُز گُزه ساتاشماق به همدیگر رسیدن مثال: بیلَه‌سی‌ئینَن پیس ترپَنمَه! گُز گُزَه ساتاشار. 🌹۶۳- گُز گؤندَن آچولماق از مشکلات رهایی پیدا کردن مثال: بو اوغلان بُیوگ اولالو دَده‌ نَنَه سینین گُزو گؤندَن آچولمایوب. هر گون بیر باش آرغو بیلَه‌لَرینه دؤزَلدیری. 🌹۶۴- گُز گیرمَگ از عهده کاری یا شخصی برآمدن؛ حریف کسی یا کاری بودن مثال: 1- گُزؤمؤز گیرمَه‌دی اُ بُیؤگلوگ‌دَه‌ کتابو اَزبَر اِئلییَگ. 2- اوغلان یُغونایوب، داهو دَدَه‌نین بیلَه‌سینه گُزو گیرمیری. ‌ 🌹۶۵- گُز گیرنلیگ اِئله‌مَگ زور گفتن به کسی مثال: آدام گَرَگ اُزوندَن عِجیزَه گُز گیرَنلیگ اِئلَه‌مییَه. 🌹۶۶- گُز گیللَه‌سی حدقه چشم مثال: اوغلانون گوزونون گیللَه‌سی عیب تاپوب. 🌹۶۷. گُزلَریم! عزیز من مثال: گُزلَریم! بُیوگ سُزونَه قولاق آسانون عاقبتی یاخچو اولار. 🌹۶۸. گُزلَشمَگ مواظب بودن؛ رعایت حال کسی را کردن مثال: 1- گُزلَه آخوب یِئخیلمی‌یَی. 2- کاسوب گَرَگ مشتَریلَرینین حالونو گُزلَشَه. 🌹۶۹- گُزلَگچی نگهبان مثال: باغا گُزلَگچی قویوبدولا دَئگیب دُلاشان اُلمویا. 🌹۷۰- گُزلَگ چیخمَگ پاییدن مثال: جوانلار گُزلَگ چیخسین‌لَه، گُرسونلَه اُغرولار هایان‌دان گَلیللَه. #گنجینه_زبان_مادری #عظیم_سرودلیر

آنا دیلیمیز گنجی (گنجینه‌ی زبان مادری -7) لغات و اصطلاحات گُز (7) 🌹 ۷۱- گُزلَه‌مَگ مراقبت کردن؛ چشم زخم زدن؛ رعایت حال کسی را کردن؛ انتظار کشیدن مثال: 1- اوشاقو گُزلَه ایتیب باتماسون. 2- مَنی گُزلَه‌دیلَه نُخوش اُلدوم. 3- بیزی بیر آز گُزلَه، جنسی اوجوز حیساب اِئلَه. 4- چوخداندو گُزلوروگ. 🌹۷۲- گُز مونجوقو مونجوق سفالی فیروزه‌ای رنگی که روی شانه بچّه‌ها می‌دوختند تا آن‌ها چشم زخم نخورند مثال: بیزیم کنددَه اوشاقلارون چیگنینَه گُز مونجوقویونان داغ‌داغان آغاجو تیکردیله که اوشاقا گُز دَگمیَه. 🌹 ۷۳- گُزو توخ چشم‌سیر مثال: عجب گُزو توخ آدامویوز سیز! 🌹 ۷۴- گُزو چیخمیش! چشم درآمده! (نفرین) مثال: گُزو چیخمیش! نِئیَه وُردوی یاغو جالادوی! 🌹 ۷۵. گُز وُرماق چشمک زدن؛ چشم زخم زدن؛ شروع به روئیدن ساقه‌های درخت‌ها مثال: 1- اُشاقا گُز وُرما! قوی شیرینی‌لَردَن یِئسین! 2- دِئیِللَه اوشاقا گُز وُروب‌لا نُخوش اُلوب. 3- باهار یِؤخونلاشورو آغاجلار گُز وُروللا. 🌹 ۷۶. گُز وِئریب ایششیق وِئرمَه‌مَگ روزگار کسی را سیاه کردن مثال: بو شَرّ اوشاق، رفیق‌لَرینه گُز وِئریری ایششیق وِئرمیری. 🌹۷۷- گُزوم اوسته به روی چشم مثال: گُزوم اوسته! حتما سیز بویورانو اِئلَه‌رَم. 🌹۷۸- گُزون ساروسو چِئکیلمَگ انتظاز بیش از حد کشیدن مثال: از بس سَنئی یولویو گُزلَه‌دیگ گُزؤمؤزؤن ساروسو چِئکیلدی. 🌹 ۷۹- گُزون قاراسو گِئدیب آغو گَلمَگ مدتی طولانی چشم انتظار کسی ماندن مثال: گُزوموزون قاراسو گِئددی آغو گَلدی یولداشوموزدان خبر اولمادو. 🌹 ۸۰- گُزوی آرغوماسون چشم‌تان بی‌بلا مثال: الف: سَنئی فرمایِش‌ئی منیم گُزوم اؤسته. حتمآ سَن بویرانو اِئلَه‌رَم. ب: گُزویوز آرغوماسون. مَن دِئیَه‌نی اِئلَه‌سَی عاقبتئی یاخچو اُلار. 🌹۸۱- گُزوی آیدون! چشمت روشن! (به کسی‌که مسافری برایش آمده باشد) مثال: نفر اوّل: گُزوی آیدون! اوغلویوز سَفَردن گَلیب. نفر دوم: آیدونلوقا چیخئَی! #گنجینه_زبان_مادری #عظیم_سرودلیر

آنا دیلیمیز گنجی (گنجینه‌ی زبان مادری -8) لغات و اصطلاحات گُز (8) 🌹۸۲- گُزویدن (گُزویوزدَن) ایراق (خ)! دور از چشم شما! (هنگامی‌که با کسی در باره رویداد ناگواری صحبت می‌شود) مثال: گُزویدن (گُزویوزدن) ایراق، دونَن قُنشو اِئوینده بیر قیرها قیریدی که گَلمَه گُرَه‌سَی! 🌹۸۳- گُزویودَه اُوورام! چشمت‌ را هم در‌می‌آورم!؛ کار خوبی می‌کنم! (ناسزا) مثال: گُزویودَه اُوُرام که سَنی ماشونوما میندیرمیرَم! بو چیرکَنچیل پالتارونان مینسَی ماشونو بولارای. 🌹۸۴- گُزَه اُلدؤرمَگ کسی را از چشم دیگران انداختن مثال: بیربیرینی گُزَه اُلدؤرمَه‌یین! 🌹۸۵- گُزه بیرماق اوزادماق عیب کسی را به رُخَش کشیدن مثال: بیز اُزؤمؤز اشتباهوموزا دؤشؤنمؤشؤگ. سیز داهو گُزؤمؤزه بیرماق اُزادمایون. 🌹۸۶- گُزَه چُپ اوزادماخ عیب کسی را به رُخَش کشیدن مثال: اوغلان اُزؤ خطاسونا دؤشؤنؤب. سیز داهو گُزؤنه چُپ اوزادمایون. 🌹 ۸۷- گُزَه دؤرتمَگ برای دقیق‌تر دیدن، نزدیک چشم گرفتن؛ خود را بیشتر در معرض دید کسی قرار دادن مثال: 1- کتابو بیر بِئلَه گُزؤیؤزه دؤرتمَه‌یین! 2- بو کارمند اُزونو چوخ رئیسین گُزونَه دؤرتؤرؤ بلکه بیر پست و مقام آلا. 🌹 ۸۸. گُزَه دؤرتؤلمَگ خود را در جلو چشم قرار دادن مثال: آرواد هی گُزَه دؤرتؤلؤرو گُرَه هِئچ ایستییَن تاپولار بیلَه‌سینه. 🌹 ۸۹- گُزه گَلمَگ قابل توجه بودن؛ مورد توجه بودن مثال: ایشلَه‌دیگیمیز اصلاً ایش صاحابون گُزؤنه گَلمیری. 🌹 ۹۰- گُزَه‌لیم! زیبای من مثال: تارو سَنی ساخلاسون، گُزَه‌لیم! 🌹 ۹۱- گُز یاشارماق (خ) اشک در چشم جمع شدن مثال: سوغان چوخ آجویودو، گُزؤم یاشاردو. 🌹۹۲- گُز یاشو اشک چشم مثال: بیر بِئلَه گُز یاشو تُکمه! اؤرَه‌گیمی سیزیللاددوی! #گنجینه_زبان_مادری #عظیم_سرودلیر

آنا دیلیمیز گنجی (9) لغات و اصطلاحات گُز (۹) 🌹 ۹۳- گُز یاشو اَلَه‌مَگ شدیداً گریه کردن مثال: ایتمیش اُشاق گُز یاشوسونو اَلیردی. 🌹۹۴- گُز یاغو یِئدیردمَگ در تنگنای اقتصادی کسی‌ را تربیت و بزرگ کردن؛ نهایت پذیرایی‌ را به عمل آوردن مثال: 1- یؤخسؤل کیشی اُشاقونو گُز یاغو یِئدیردمَه‌گینَن بُیؤددؤ. 2- بو اِئو آداملارو قوناق گَلَندَه ایستَللَه گُزلَرینین یاغونو قوناقا یِئدیردَه‌لَه. 🌹 ۹۵- گُز یِئره تیکمک خجالت کشیدن مثال: قیز خیجالاتلوقوندان گُزؤنؤ تیکدی یِئرَه هِئچ زاد دِئمَه‌دی. 🌹 ۹۶- گُز یولا تیکمگ انتظار کشیدن مثال: نِئیَه اُشاق گَلیب چیخمه‌دی. ناهاردان گُزؤمؤ تیکمیشَم یولا. 🌹۹۷- گُز یولدا قالماق (خ) انتظار کشیدن مثال: دورون تِئز گِئدَگ قوناخلوقا، اِئو صاحابون گُزو قالوب یولدا. 🌹 ۹۸- گُز یؤلدا قویماق منتظر گذاشتن مثال: حتما تشریف گَتیرین! گُزؤموزؤ یولدا قویمایون! 🌹 ۹۹. گُز یومماق (خ) چشم‌ را بستن؛ نادیده گرفتن مثال: 1- گُزؤیؤ یومگینَن صابون گِئدمَه‌سین گُزؤیَه! 2- بو بیر ایشده گُزؤموزؤ یومنوخ، قویدوخ اوشاقلار گؤیؤنلَری ایستَه‌دیگلَرینی اِئلییَه‌لَه. 🌹 ۱۰۰- گُز یوموب آغوز آچماق بی حساب و کتاب حرف نامربوط زدن مثال: نانجیب قُنشو گُزؤنؤ یومنو آغزونو آچدو، آغزونا گَلَه‌نی قُنشولارا دِئدی. 🌹 ۱۰۱- گُز ییغمَگ چشم ها را برای بیان مقاصد مختلف یک جا جمع کردن مثال: گُزؤیؤ ییغیب منی قُرخودما. من قُرخان دَئگیلَم. پایان اصطلاحات گُز = چشم #گنجینه_زبان_مادری #عظیم_سرودلیر

آنا دیلیمیز گنجی (گنجینه‌ی زبان مادری -1) لغات و اصطلاحات گُز (1) 🌹1- گُز چشم؛ روزنه؛ محل خروج آب مثال: 1- جوان کیشی بیر گؤی گُز خانومونان توی اِئلَه‌ییب. 2- اُ کیمدی که قاپو گُزوندن باخورو؟ 3- کؤزَه‌نی آپار کَهریزین گُزوندن دولدور گَتیر! 🌹2- گُز آچماق چشم باز کردن؛ حواس را جمع کردن مثال: 1- گُزویو آچ یوخودان اُیان! 2- گُزویو آچ بیل کیم‌اینَن اُتور دور اِئلیرئَی! 🌹گُز آچوخ ساخلاماق حواس را یک جا جمع کردن مثال: گُزویو آچوخ ساخلا. دوست و دشمنئی‌یی تانو. 🌹 3- گُز آچوخ قالماق شگفت‌زده شدن؛ باز ماندن چشم مثال: 1- بعضی آدام‌لارون ایشیندَن آدامون گُزو آچوخ قالورو. 2- بو کیشی یاتاندا گُزو آچوخ قالورو. 🌹4- گُز آچوخ قویماق چشم انتظار و مات و مبهوت گذاشتن مثال: گَلمَه‌دی؛ گؤزؤمؤزو آچوخ قویدو. 🌹5- گُز آستو باخماق زیر چشمی نگاه کردن مثال: اوغلان اُزؤنو وورموشدو باخمامازلوقا، آما گُز آستو باخوردو. 🌹6- گُز آغاردانلوق اِئله‌مَگ زور گفتن مثال: بُیؤک قارداش کوچؤگ‌لَرَه گُز آغاردانلوق اِئلیردی. 🌹7- گُز آغاردماق زور گفتن؛ تهدید کردن مثال: گُزویو مَنَه آغاردما. منیم سَندَن قورخوم یوخ. 🌹8- گُز آلماق با حق‌به‌جانبی کسی را، به هر نحو، تنبیه کردن مثال: گُزؤنؤدَه آلدوم که ووردوم بیلَه‌سینی. ایستَردی سؤگؤش وِئرمِیَه! 🌹9- گُز اُتو آلماق ترساندن؛ زهر چشم گرفتن مثال: کیشی اِئلَه کؤلفت اُشاقونون گُزونون اُتونو آلوب که هِئچ بیری جیک چوخادا بیلمیری. 🌹10- گُز اُتو وِئرمَگ فخر فروختن؛ موفقیت خود را به رخ کسی کشیدن مثال: اوغلان بستنی‌نی‌ یِئیِردی، باجوسونادا گُز اُتو وِئریردی. 🌹گُز اِوماق (خ) تنبیه کردن و آن را حق خود دانستن مثال: گُزؤنؤدَه اِوموشام که وُرموشام بیله‌سینی. ایستیردی پیس دانوشمویا ادامه دارد ... #گنجینه_زبان_مادری #عظیم_سرودلیر

آنا دیلیمیز گنجی (گنجینه‌ی زبان مادری -2) لغات و اصطلاحات گُز (2) 🌹11- گُز ایششیق‌لَنمَگ قوی شدن قدرت دید؛ خوشحال شدن مثال: 1- هُووج سویونو ایچندَن سورا گُزلَریم بیز آز ایششیق‌لَندی. 2- سیزی گُردؤگ گُزؤمؤز ایششیق‌لَندی. 🌹۱۲- گُز ایششیق وِئرمَگ میدان دید داشتن مثال: گُزؤم ایششیق وِئرَه‌نَه‌جَه هِئچ کیمسَه گُرسَنمیری. 🌹۱۳-گُز ایششیقی نور چشم؛ بینائی؛ عزیز کرده مثال: ۱-آروادون گُزؤنؤن ایششیقی چِئکیلیب. ۲- سَن منیم گُزومون ایششیقی‌یَی. 🌹۱۴- گُز ایششیقی اولماق چشم امید دیگران بودن مثال: سن منیم گُزومون ایششیقی‌یَی. سَندَن ساوای بیر کیمیم یوخ. 🌹۱۵- گُز اُیماق ضعف کسی را به رخ‌اَش کشیدن؛ به کسی طعنه زدن مثال: 1- بیر بِئلَه گُزؤمؤزؤ اویمایون. اُزؤمؤز بیلیریک نه‌ ایش گُرمؤشؤگ. 2- اَیَه بو ایشی گُرئَی اُیان بویان گُزؤیؤ اُیار! 🌹۱۶- گُز اَیمَگ با چرخش چشم اشاره کردن مثال: رفیقینی سُرُشدوق. دیلینَن دِئمَه‌دی، گُزونو ایمَه‌گینَن یِئرینی گُرسَددی. 🌹۱۷- گُز باخاباخا علناً؛ با چشم‌های باز مثال: 1-کیشییَه باخ! گُز باخاباخا، صف‌ده دورمورو، خالخون نوباتونو دوتورو. 2- قوجانون گُزو باخاباخا ماشونونو گُتوردولَه گِددیلَه. 🌹۱۸- گُز باخا باخا قویماق چیزی را غیر منتظره از کسی گرفتن؛‌ چیز مورد انتظار را به کسی ندادن مثال: 1- اوغلان میوه‌لَرین هاموسونو گُتؤردؤ گِئددی، گُزؤموزؤ قویدو باخا باخا. 2- کیشی قول وِئردیگی زادلارو گَتیرمَه‌دی. گُزؤمؤزؤ باخا باخا قویدو. 🌹۱۹- گُز باسماق با اشاره چشم چيزي را فهماندن مثال: دَدَه اوغلونا گُز باسدو كه دورا گِئدَه، داهو اُتورمويا اُردا. 🌹۲۰- گُز ببَگی کره چشم؛ نوازش کودک مثال: 1- گُزومون بَبَگی آرغورو. 2- گُزومون بَبَگی قیزیم! 🌹۲۱- گُز بَرَلدمَگ چشم غرّه رفتن مثال: نِئیَه اُشاقا گُزؤیؤ بَرَلدیرئَی؟ قوی اویناسون. 🌹۲۲- گُز بؤزاردماق (خ) کاری را در رابطه با کسی انجام دادن که متناسب با خطایش باشد (تهدید) مثال: آرواد کیشی‌سی‌نین گُزؤنؤدَه بؤزارددو که اِئوَه قویمادو،‌ کیشی‌سی ایستیردی وار یوخونو بافور دَلیگیندَن گِئچیردَه. ادامه دارد... #گنجینه_زبان_مادری #عظیم_سرودلیر

آنان دیلی گنجیمیز قولاخ کلمه لری _ ____________________________________________ 🌹قولاق (خ) گوش مثال: قُنشوموزون قولاقو تایار اِئشیدمیری. 🌹قولاق آرغوسو گوش‌درد مثال: اوشاق گِئجَه‌نی قولاق آرغوسوندان یاتمایوب. 🌹قولاق (خ) آسماق گوش دادن؛ با تمرکز، به صدای کسی گوش سپردن مثال: 1- بیر نفر قرآن اُخورو، قالان باقولار قولاق آسوللا. 2- قولاق آس گُر بیر سَس سَلَم اِئشیدیرئَی! 🌹قولاقا دوشمَگ؛ قولاقا یِتیشمَگ سخن به گوش کسی رسیدن مثال: 1- بو سُزلَری دِئمَه گِئدَر دوشَر صاحابونون قولاقونا، اینجیر. 2- منیم که بیر سَس سَلَم قولاقوما یِتیشمیری، سیزئی نیجَه؟ 🌹قولاقاگیرَن هزارپا مثال: قولاقا گیرن یاش یِئرلَردَه اولار. 🌹قولاق (خ) اَلَه گَلمَگ به کسی دست‌رسی پیدا کردن مثال: اَیَه سَنی وُرانون قولاقو گَلَر اَلیمَه بیللَم نیلییَم! 🌹قولاق (خ) باشا صاداقا (مَثَل) چیز کوچکی را برای حفظ چیزی بزرگتر از دست دادن مثال: اَیَه ماشونویون گوشه‌سی دَئگیب قاپویا اَزیلیب عیبی یوخ. قولاخ باشا صاداقا! هَلَه اُزویَه که بیر زاد اُلمویوب. 🌹قولاق (خ) تُزو بیخ گوش مثال: کیشی بیر شاپالاخ وُردو اُنوینان چیرپیشَن‌ئین قولاقو تُزوندَن. 🌹قولاق (خ) تُزوندَن چِئکمَگ بیخ گوش کسی سیلی زدن مثال: دُوا اِئلییَن‌لَرین بیریسی چِئکدی اُبیریسینین قولاقو تُزوندَن. 🌹قولاق (خ) تِولاماق گوش کسی را پیچاندن؛ تنبیه کردن مثال: 1- دوتوب اوشاقون قولاقونو تِولاماق خطرلی ایش‌دی. 2- معللم شلوخ‌کار اوشاقون قولاقونو تِولادو تا اُبیریسی‌لَر اُتورالا یِئرلَریندَه. 🌹قولاق (خ) دیبیندَن چِئکمَگ بیخ گوش کسی سیلی زدن مثال: اُبیریسی دُوا اِئلییَن‌ چِئکدی بوبیریسینین قولاقو دیبیندَن. 🌹قولاق (خ) دیبینی ایسسیدمَگ به بیخ گوش کسی سیلی زدن مثال: اَیه دوزعَمَللی ترپَنمییَی دِئیَه‌رَم دَدَئَی قولاقوی دیبینی ایسسیدَر. 🌹قولاق دينج اولماق از مشكلات و حرف‌هاي اين و آن به دور بودن مثال: تارويا شوكور، بيز آزا قانع‌ئيگ قولاقوموزدا دينج‌دي. 🌹قولاق (خ) ساللانماق مأیوس شدن مثال: کیشی بَرک جواب اِئشیدَندَن سورا قولاخلارو ساللاندو. 🌹قولاق سالماق با دقّت گوش دادن به منظور شنیدن صدایی ضعیف که نشان از خبری باشد مثال: قولاق سال گُروم سَن‌ده بیر بالاجا زارونتو سَسی اِئشیدرئَی! 🌹قولاق (خ) شَکله‌مَگ گوش را بلند و تیز کردن اسب و الاغ و دیگر حیوانات برای شناسایی صداهای مشکوک مثال: آت حیوان قولاخلارونو شَکلَه‌دی. من بیر زاد بیلمَه‌دیم، آما دِئمَه قورد اُ دورَه‌وَ‌ردَه‌ایمیش. 🌹قولاق (خ) قولاقا وِئرمَگ درِگوشی حرف زدن مثال: اوشاقلار قولاخ قولاقا وِئریبدیلَه، بیلمیرَم نَمَه نقشه‌سی چِئکیللَه. 🌹قولاق (خ) قولاق (خ) اویناماق درِ گوشی حرف زدن مثال: نَمَه‌دی قولاق قولاق اُینورویوز! آززاددان دِئیین بیزدَه اِئشیدَگ. 🌹قولاق (خ) قیرپمَگ گوش به طرف عقب سیخ کردن اسب و الاغ و دیگر حیوانات به منظور آمادگی برای مبارزه یا حرکت تند مثال: آتلار بیربیریئینَن چِئکیشَن‌نَه قولاخلارونو قیرپَللَه. 🌹قولاق (خ) کَسمَگ گوش بریدَن؛ سر کسی کلاه گذاشتن مثال: 1- تولانون قولاقونو کَسَللَه که یِککَه اُلاندان خیرا اُلا. 2- دوکان‌دارون قولاقونو کسیب وارونو یُخونو گُتوروب گِئدیبلَه. 🌹قولاق (خ) گِئدمَگ در اثر سر و صدا سردرد گرفتن مثال: آرواد اَزبَس دانوشدو قولاقوموز گِئددی. 🌹قولاق (خ) وِئرمَگ توجه کردن؛ دستور کسی را به کار بستن مثال: 1- استادون سُزونَه تایار قولاق وِئرین، یاخچو سُزلَر دِئیِری. 2- اوغلان دَدَه‌سینین سُزونَه قولاق وِئرمیری. #گنجینه_زبان_مادری #عظیم_سرودلیر

#گنجینه_زبان_مادری #عظیم_سرودلیر سلام علیکم اگر شما بازی بالا را به فرزندان عزیزتان آموزش داده‌اید و بازی می‌کنند، فیلم بگیرید بفرستید منتشر کنیم

کلمات و عباراتی که با "آغوز = دهان" ساخته می‌شوند (1) 🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺 🌹آغوز دهان؛ نخستین شیر بز یا میش پس از زایمان مثال: آغوزونان سُز دانوشاللا، چُرَگ یِئیَللَه. 2- گِئچینین مایاسونو ساغدولا آغوز پیشیردیلَه. 🌹آغوز آچماق به حرف درآمدن؛ باعث بد و بی‌راه گفتن شدن مثال: 1- ایستیرَم آغزومو آچام اُلوب اُلانو دِئیَم. 2- اوغلان دِئدی: دِئییرَم بیلَه‌یَه که آغزومو اؤستؤیَه آچما، اُندا آغزوما گَلَه‌نی دِئیَرَم بیلَه‌یَه. 🌹آغوز آچوق قالماق شگفت زده شدن مثال: کیشی‌نین یالان دانوشماقوندان آغزوموز آچوق قالدو. 🌹آغوز آغوزا حریف اولماق از عهده‌ی جواب دادن به بحث کسی برآمدن مثال: منیم که آغزوم سَنئی آغزویا حریف دَئگیل، بس هر‌نَه دِئیَه‌جَگ‌ئَی دِء! 🌹آغوز آغوزا وِئرمَگ با کسی بحث و جدل کردن مثال: ‌اوشاقونان آغوز آغوزا وِئرمَگ دوز ایش دَئگیل. 🌹آغوزا دَنلَه‌مَگ اندک اندک و به تدریج به کسی یا حیوانی غذا دادن مثال: اوشاق نُخوشلوقدا چوخ آروخلاموشدو. بار اُلاندان سورا نَنَه‌سی هی آغزونا دَنلَه‌دی تا بیرآز جانلاشدو. 🌹آغوزا گَلَن هر گفتنی که به ذهن بیاید یا دل بخواهد مثال: آدام هر آغوزا گَلَه‌نی دِئمَز. 🌹آغوزا گَلَه‌نی دِئمَگ بی حد و حساب ناسزا گفتن مثال: ‌مشتری آغزونا گَلَه‌نی دوکاندارا دِئدی، آما دوکاندار لام و کام دانوشمادو! 🌹آغوز اَزمَگ کسی را کتک زدن مثال: اَیَه کیشی سَنی سُگدو، دور آغوزونو اَز! 🌹آغوز اؤستَه آچماق سبب ناسزا گفتن کسی شدن مثال: کیشی آروادونا دِئیِردی: آغزومو اؤستؤیه آچما، و ایللا آغزوما گَلَه‌نی بیلَه‌یَه دِئیَرَم. 🌹آغوز اِوکَه‌له‌مَگ (اِوماق) تنبیه کردن مثال: اَیَه گوج دِئیَنین آغزونو اِوکَه‌لَه‌مَه‌سَی، گؤنؤیؤ قارا اِئلَر. 🌹آغوز ایچینده دانوشماق (دِئمَگ) زیرلب حرف زدن مثال: قوجا کیشی گِئدیردی یو آغزو ایچینده بیلمَم نَمَه دِئیِردی. 🌹آغوز اَیمَگ به کسی دهن‌کجی کردن مثال: بونون اُنون آغوزونو اَیمَگ یاخچو ایش دَئگیل. 🌹آغوز باغلاماق مانع از سخن گفتن کسی شدن؛ خاتمه دادن به گفتار ناشایست مثال: 1- پول وِئردیلَه شاهادون آغوزونو باغلادولا. 2- آَیَه آغزویو باغلامویای، من بیللَم و سَن! 🌹آغوز بوزلاماق سکوت کردن و حرف نزدن مثال: مَیَه آغزوی بوزلایوب؟ نِئیَه تهمت وُرانون جوابونو وِئرمیرئَی؟ 🌹آغوز تامسوللادماق دهان را با تصوّر مزه‌ي غذا آب انداختن مثال: هَلَه ناهار پيشمَه‌ييب، باخوب آغزويوزو تامسوللادمايون. 🌹آغوزو داغ آیرانا (اَیران) باسماق با ارعاب پیشدستانه مانع رفتار و کردار کسی شدن مثال: اوغلانون آغزونو باسوبلا داغ آیرانا، اُدو که هرنَه سُروشوللا جواب وِئرمیری. 🌹آغوزدان آغوزا دوشمَگ شایعه درست شدن مثال: سُز که آغوزدان آغوزا دوشدو داهو یِئغیشدیرمَگ اُلماز. #گنجینه_زبان_مادری #عظیم_سرودلیر

آنا دیلی گنجی کلمات و اصطلاحاتی که با "اؤرَگ = قلب" ساخته می‌شوند (1) 🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸 🪴اؤرگ= قلب؛ دل؛ میل و رغبت مثال: 1- اورَگ دُشؤن سُل یانوندادو. 2- دشمَنین اورَه‌گیندَه رحم و مروت تاپولماز. 3- اؤرَه‌گیم چِئکمیری بو غذانو یِئیَم. 🪴اؤرَه‌گ آچولماق شاداب شدن مثال: از بس اُلوم خبری یِتیشیری آدامون اؤرَه‌گی آچولمورو گؤلؤب دانوشا. 🪴اؤرَگ آغارماق کینه‌ی کسی را از دل بیرون کردن مثال: بعضی آداملار بیرجور تَرپَه‌نیللَه که آدامون گؤینو ایستَه‌میری اورَه‌گی بیلَه‌‌لَه‌ریندَن آغارا. 🪴اؤرَگ آغوزا گلمَگ شدیداً ناراحت شدن؛ تحت فشار عصبی شدید قرار گرفتن مثال: اوشاق! بَسدی بیربیری‌ئینَن اؤزلَش‌دیئیز. اُؤرَگیمیز گَلدی آغزوموزا. 🪴اؤرَگ اَزمَگ دل‌ را زدن مثال: غذا یاغلویودو. اؤره‌گیمیزی اَزدی. 🪴اؤرَگ اَزیلمَگ دل زده شدن؛ دل ضعف رفتن مثال: 1- یاغلو زاد یِئمیشَم، اؤرَه‌گیم اَزیلیری. 2- بیر یِئمه‌لی گتیرین یِئییم. اؤرَه‌گیم اَزیلیری. 🪴اؤرَگ اَسمَگ میل شدید پیدا کردن؛ دل خواستن مثال: 1- تَززه لاواش قُخوسونو ایشیدَن‌نَه اؤرَه‌گیمیز اسدی. 2- خانوم چوخداندو دَدَه‌ نَنَه‌سی‌نی گُرمؤیؤب، اؤرَه‌گی بیلَه‌لریندَن سارو اَسیری. 🪴اؤرَگ اُد دوتماق غمگین شدن شدید مثال: کیشی‌نین جوان اوغلو شهید اولوب. اُدؤ که اؤرَه‌گی اُد دوتوب یانورو. 🪴اؤرَگ ایسته‌مَگ مورد علاقه بودن؛ دل خواستن مثال: 1- اوغلان غذا یِئمیری، دِئیِری اورَه‌گی ایستَه‌میری. 2- اصلا اؤرَه‌گیم ایستَه‌میری قالام بو شهرده. 🪴اؤرَگ باشو سردل مثال: اوشاقون اؤرَگ باشوسو وار. اُدو که اِئرتَه‌دَن آرام دوتمورو. 🪴 اؤرگ بندی قیریلمگ ترسیدن شدید ناگهانی؛ گرسنگی زیاد مثال: ۱- یِئر تیتیره‌دی، قورخودان آز قالموشدو اؤره‌گیمین بندی قیریله. ۲- گتیرین شام یِئیَگ‌ اؤره‌گیمیزین بندی قیریلیری. 🪴اؤرَگ بندینی قیریب آپارماق دل‌ضعفه ایجاد کردن مثال: چوخ چایو ایچمَگ اؤرَه‌گین بندینی قیرَر آپارار. 🪴اؤرَگ بوشالماق از مخالفت شدید دست برداشتن؛ از فشار روانی خلاصی یافتن مثال: 1- اِئو صاحابون اؤرَه‌گی بوشالوب. شاید قویا بیر ایل‌ده بو اِئوده اُتوراق. 2- زندانداکی کیشی آرواد اوشاقلاروندان داروخوردو. بیر آز آغلادو اؤرَه‌گی بوشالدو. 🪴اؤرَگ بولاشماق (بولانماق) دل‌آشوب شدن (به هم خوردن) مثال: 1- خانومون بوگؤن اِئرتَه‌دَن اؤرَه‌گی بولاشورو. بیلمیرم نَمَه‌دَن نَگیراندو. 2- گِئجَه‌دَن قالموش غذا یِئمیشَم اُدو که بیر آز اؤرَه‌گیم بولاشورو. 🪴اؤرَگ بولاندورماق دل را آشوب کردن (به هم زدن) مثال: چیبین اُلؤسؤ اؤرَه‌گیمی بولاندورورو. 🪴اورَگ پیرپیر اوچماق زیاد هوس کردن مثال: چوخداندو اوشاقلاروموزو گُرمَه‌میشَم. اورَه‌گیم بیلَه‌لَریندَن سارو پیرپیر اوچورو. 🪴اؤرَگ پیس اؤلماق از هوش رفتن؛ غش کردن مثال: بیرنفر خیاباندا اؤرَه‌گی پیس اولموشدو. دالو وار... #گنجینه_زبان_مادری #عظیم_سرودلیر

آنا دیلی گنجی کلمات و عباراتی که با "اؤرَگ = قلب" ساخته می‌شوند (۲) 🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸 ‌ 🪴اؤرَگ جوشماق بغض گرفتن مثال: اوشاقون نِئیَه اؤرَگی بیر‌بِئله جوشوبدو، آغلورو؟ 🪴اؤرَگ چاتلاماق بسیارترسیدن مثال: بولود اِئلَه شاققوللادو که آز قالدو اؤرَه‌گیم چاتلویا. 🪴اؤرَگ چِئکمَگ میل داشتن؛ دل کشیدن مثال: نُخوشام. اؤره‌گیم چِئکمیری هیچ زاد یِئیَم. 🪴اؤرَگ چیرگیدمَگ مشمئز کردن مثال: چیبین دؤشدؤ چایو ایچینه، اؤرَه‌گیمیزی چیرگیددی. 🪴اؤرَگ چیرگینمَگ مشمئز شدن مثال: باخدوم معتاد اوغلانون پُخلو پؤسؤرلو اؤز گُزونَه اؤرَگیم چیرگیننی. 🪴اؤرَگ دار اولماق دلتنگ شدن مثال: اؤرَگیم، بو گؤن چوخ داردو، اُزوم‌دَه بیلمیرَم نِیَه. 🪴اؤرَگ داروخماق دلتنگ کسی یا چیزی شدن مثال: اؤرَگیم اوشاخلارومنان سارو چوخ داروخورو. بیلمیرَم نئیلییَم. 🪴اؤرَگ دُگؤنمَگ دغدغه داشتن؛ نگران شدن مثال: اؤشاق مدرسه‌دَن گِئج گلمیشدی. نَنَه‌سینین اؤره‌َگی دُگؤنؤردؤ. 🪴اؤرَگدَن گَلمَگ دل‌رحمی را کنار گذاشتن مثال: 1- نیجَه اؤرَگئی‌دَن گَلدی اوشاقو وُردوی؟ 2- اِئو صاحاب چوخ یاخچو آدامنو، اصلاَ اؤرَگئیندَن گَلمَز مستأجرینی حَیَط‌دَن چوخادا. 🪴اؤرَگ دوتولماق دلتنگی کردن مثال: بیلمیرم نِئیَه بیر بیلَه اورَه‌گیم دوتولورو. 🪴اورَگ دولماق دل پُر شدن؛ به حالت گریه افتادن مثال: بیلمیرَم نِئیَه اورَ‌گ‌ئی دولوب! ایستیرئَی آغلویای. 🪴اؤرَگ سیخیلماق گرفتن دل مثال: بوگؤن اِرتَه‌دَن اؤرَگیم سیخیلیری. بیلمیرم نِئیَه. 🪴اؤرَگ قارجالاشماق دل به هم خوردن از کشیده شدن چیزی تیز روی صفحه‌ی آهنی مثال: اوشاق! پیچاقو چِئکمَه سینی ایچینَه، اؤرَگیم قارجالاشورو. 🪴اؤرَگ قِوزانماق استفراغ کردن؛‌ هوس رفتن به ‌جایی را کردن مثال: 1- اؤرَگ باشوی وار. اؤرَگئی قوزانسا بار اوللای. 2- اوره‌گیم قِوزانوب گِئدَم اُز اِئویمیزه. داهو قالمویام بوردا. 🪴اؤرَگ کُپو چیخمَگ با انجام کاری به رضایت خاطر رسیدن مثال: اؤغلان اِئلَه قشنگ ایشینی گُردو که اؤرَ‌گیمین کُپو چیخدی. 🪴اورَگ گِئدمَگ بی‌حال شدن مثال: اوشاق آجوندان اورَ‌گی گِئدیب. 🪴اورَگ گیزلَنمَگ بیهوش شدن مثال: نُخوش آروادون اورَگی گیزلَنمیش‌دی دالو وار.... #گنجینه_زبان_مادری #عظیم_سرودلیر

آنا دیلی گنجی کلمات و عباراتی که با "اؤرَگ = قلب" ساخته می‌شوند (۳) 🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸 🪴اؤرَگلَنمَگ از درون جوشیدن گریه مثال: 1- اوشاق ایچَه‌‌ریدَن اؤرَگلَه‌نیردی آغلویا، آما اُزونو ساخلادوردو. 2- خانومون اوغلو گِئدمیشدی خارجه، اُزودَه اُتورموشدی هی اؤرَگلَه‌نیردی و آغلوردو. 🪴اورَگ‌لی شجاع مثال: اورَگ‌لی آدام ایستیری که گیرَه‌ قویودان هوش‌دان گِئدمیش کیشی‌نی چوخادا. 🪴اؤرَگ وُرماق دل زدن مثال: یاغلو زاد اورَگیمی وُرار. 🪴اورَگ یارماق (چاتلادماق) ترساندن مثال: سَنئی پیس خَبرئی آز قالموشدو منیم اورَگیمی یارا. 🪴اورَگ یارولماق (چاتلاماق) به شدت ترسیدن مثال: ایلدیریم چالاندا، آز قالموشدو اورَگیم یارولا (چاتلویا). 🪴اؤرَگ یانان مهربان مثال: قُنشوموزون بیر اورَگ یانان آروادو وار. 🪴اؤرَگ یِئرین‌دَن اؤیناماخ شدیداً ترسیدن مثال: بی‌غافول‌دان بَعع اِئلَه‌دئی. اؤشاقون اؤرَ‌گی آز قالدو یِئرین‌نَن اؤینویا. 🪴اؤرَگ یِئرین‌دَن چیخمَگ شدیداً وحشت کردن مثال: ایلدیریم وُراندا ایستیردی اؤشاخلارون اؤرَ‌گی یِئرین‌دَن چیخه. 🪴اؤرَگین یاغو اَریمَگ دچار ترس یا نگرانی شدید شدن مثال: قیز بو نِچچَه‌ ایلی گِئدیب آیرو شهردَه درس اُخویوب قِئیِدَنَه، دَدَه‌ نَنَه‌سینین اؤرَگلَرینین یاغو اَریدی. آردو چیخدی #گنجینه_زبان_مادری #عظیم_سرودلیر