🦋
«هایکو شعر ناتمام»
گستره ی یک اثر هنری زمانی وسعت می یابد که در ذهن مخاطب تفسیر و در قلب او جا باز کند. از این رو شعر جهانی هایکو به مثابه ی یک هنر کلامی، فضایی پیش روی مخاطب می گشاید تا وی در آن به کشف ناگفته های متن بپردازد و از منظر برداشت های شخصی دست به باز آفرینی تجربه ی نیم گفته ی شاعر بزند. امروزه هایکو بازتاب همدلی ها و کوشش ها ی جمعی هایکوسرایان جهان برای آفرینش متنی ست که در نهایت فشردگی به واقعیت های هستی ما می پردازد. هایکو از مرزهای ملی ژاپن فراتر رفته، در جان و ذهن شاعران دیگر کشورها ریشه دوانده است. اگرچه نوعی وفاق جهانی درباره ی فرم ، ساختار و تکنیک های هایکو وجود دارد، اما این واقعیت به هیچ وجه وجود خصلت های بومی در این ژانر پویا و تپنده را انکار نمی کند. بدون تردید ویژگی های مشترکی مابین هایکو و شماری از ژانرهای کوتاه شعری مانند شعر کم واژه ( شعر کوتاه سه سطری)،هسا شعر گیلکی، چامک و نظایر آن وجود دارد، اما هرکدام از این ها هم ویژگی های منحصر به فردی دارند. برای نمونه وجه “ناتمامی” و “تخیل پرهیزی” در هایکو از برجستگی بیشتری نسبت به سایر ژانرهای کوتاه شعری برخوردار است. ناتمامی یکی از پایه های ابهامvagueness در هایکو است.
دیگر این که هایکو شعر جزییات جهان واقع و بازتاب دریافت های حواس پنجگانه ی شاعر است که حاوی تلنگرهای عاطفی است.
شماری از ویژگی های برجسته ی هنر جهانی هایکو را می توان به ترتیب زیر برشمرد:
۱. هایکو بازتاب کلامی واکنش های حسی شاعر در برابر جزییات واقعی هستی است. هایکو ره آورد خیال پردازی یا آفرینش شاعرانه نیست. هایکو مکاشفهی شاعرانه است.
۲. هایکو شعر نا تمامی است که با مشارکت مخاطب شفاف می شود.
۳. هایکو شعر لحظه و شعر تجربهی زیسته ی شاعر است. هایکو یک طرح ذهنی نیست که در کلامی فشرده به جلوه در آید.
۴. هایکو شعر تصویرها است. در هایکو ترکیب ایماژها و البته چیدمان فشرده ی واژه ها منجر به کیفیتی دینامیک می شود .
۵. زیبایی شناسی هایکو با ایدالیسم ذهنی رابطه ای ندارد. در هایکوی کلاسیک هرچه ایماژهای متن عینی تر باشند، هایکو به حقیقت وجودی خود نزدیک تر می شود. چند هایکو :
۱
تلفن
فقط یک بار زنگ میزند؛
باران پاییزی
نیک اَویس
۲
شب پر ستاره،
هرچه از زندگی ام باقی مانده
کافی ست
ران ماس
۳
زمان زمستانی
دوباره باور داشتن
به عشق
ماریا کانتی
۴
نامهی بدرود
رایحهی رو به زوالِ
رُزهای خزانی
دانیلا میسو
.
نگارش و ترجمه: یوسف صدیق
پروانه
بیشیله پیله
پرواز
#محمد_رضا_قاسمیان
#هایکو
۱)
پروانه
بیشیله پیله
پرواز
#محمد_رضا_قاسمیان
#هایکو
۲)
تقدیم حضورت
یک دسته گل یاس
یا حضرت عباس
#محمد_رضا_قاسمیان
#سه_گانی_آیینی
۳)
از عشق خداوند
لبریز، جهان است
ماه رمضان است
#محمد_رضا_قاسمیان
#سه_گانی_آیینی
۴)
شرمندهام از گناه خود یااللّٰه!
با توبه به درگاه تو آیم یارب!
تا بگذری از گناه من در این ماه
#محمد_رضا_قاسمیان
#سه_گانی_رباعی
4_6023734002492379458.m4a
2.87M
به روی شانهی من دوریت، چه سنگین است!
مرا که نیست توانی، عذاب من این است!؟
عسل بدون تو مانند زهر در کامم
چه روزگار دورویی! چه زهر آگین است!
سخن مگوی ز دوری، که دوریت ما را
به روی شعلهی آتش، شبیه بنزین است
روا مدار برایم همیشه تلخی را
به کام عاشق دلخسته گر چه شیرین است
چگونه صبر کند از غم جدایی تو
دلی که سوخته بیتو، دلی که خونین است!؟
ببین که بیگل رویت، خزان، بهارم شد
چقدر عاشق دلخستهی تو غمگین است!
به درد بیکسیام، مبتلا مکن جانا!
چرا که وصل توام، التیام و تسکین است
بیا بیا گل نرگس! فدای مقدم تو
به شوق آمدنت، کوچهها گلآذین است
#محمد_رضا_قاسمیان
#آوا_سرکار_خانم_پروانه
در شب مهتابی
میخورد سیرابی
گربهی چاقالو
#محمد_رضا_قاسمیان
#سه_گانی_طنز
در شب مهتابی
میخورد سیرابی
گربهی چاقالو
#محمد_رضا_قاسمیان
#سه_گانی_طنز
با موتور میآید
باز آدم برفی
تا نباشد حرفی...
#محمد_رضا_قاسمیان
#سه_گانی_طنز
ای صورت و موی تو مرا لیل و نهار!
ای مستی دائمیام! ای چشم خمار!
من منتظرم، کی از سفر میآیی؟
ای بر دل بیقرارم آرام و قرار!
#محمد_رضا_قاسمیان
#رباعی
#مکتب_خانه_عشق
بر فصل خزان رسیده هنگام فرار
با فرّ و شکوه میرسد چون که بهار
کی این دل بیقرار آید به قرار!؟
روزی که رسد نگار ماهم به کنار
#محمد_رضا_قاسمیان
#رباعی
#مکتب_خانه_عشق
مردم! به خدا! روز شود این شب تار
یک روز نمایان بشود چهرهی یار
با یک گل نرگس که شکوفا بشود
عالم همه پر میشود از عطر بهار
#محمد_رضا_قاسمیان
#رباعی_آیینی
#مکتب_خانه_عشق
هدایت شده از دیارعلم وادب و فرهنگ و هنر شهرستان بشرویه
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🟥جلسه انجمن ادبی بدیع شهرستان بشرویه
🟧دوشنبه 1402/12/21
📌https://eitaa.com/ershad_boshrooyeh
✅️روابط عمومی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان بشرویه
شاخصه های شعر سپکو :
۱ - ✍ سپکو گونه ای جدید از شعر کوتاه معاصر است که بر پایه ی آرایه ی ادبی " ردالعَجُزِ عَلَی الصدر" (تصدیر) بنا و از دو الی هفت سطر و بدون تکرار سایر واژه ها و لزوماً به صورت سپید نوشته می شود و سبک های نیمایی و موزون و مقفی در آن کاربردی ندارند.
۲ - ✍ کلیدواژه (تصدیر) تکواژه یا واژه ای مرکب است که از واژه های متشخص و محوری شعر سپکو برگزیده می شود. این واژه در آغازین سطر اول و پایانی سطر آخر تکرار میگردد.معیار هر مصرع در شعر سپکو یک فصل خوانش (فصلواژه) است . بر این اساس اگر سطر به فعل یا مکث برسد، شاعر سطر را رها و ادامه مصرع را در سطر پایین پی میگیرد.
۳ _ ✍ در سپکو موضوع سخن کاملا بر محوریت "کلیدواژه" استوار است، طوری که اگر بخواهیم تکرار کلیدواژه نداشته باشیم یا آنرا ازسطرآخرحذفش کنیم شعر معنایش را از دست بدهد. و از سویی دیگر، تکرار نباید بصورت #حشو انجام گیرد یعنی با حذف آن خللی در معنای شعر ایجاد نگردد.
۴ _ ✍ داشتن فعل در سپکو از الزامات می باشد اما لازم نیست همه سطرها به فعل برسند.
لازم است فعل بصورت کامل نوشته شود نه بصورت عامیانه گویی و ترانه ای یا صفت مفعولی مثل ( شده _ بوده _ داده و امثالم......)
۵_ ✍ اولویت در انتخاب کلیدواژه در سطر آغازین با تکواژه است.اما اگر واژه ای مرکب کلیدواژه انتخاب گردد، در سطر پایانی باید به همان صورت کامل تکرار شود. نیز اگر در سطر اول، کلیدواژه بصورت تکواژه است در سطر پایانی شاعر میتواند در صورت اضطرار بر روی یکی از مشتقات واژه ی مرکب یا فصلواژه ای که یکی از واژه هایش با تکواژه ی آغازین همخوان و دارای تلفظ و معنای بکسان باشد شعرش را فرود بیاورد و کلیدواژه را تکرار نماید.
مانند :
#خاک _ #خاکسار
#خانه _ #کارخانه
#شب _ #شب_به_شب
۶ _ ✍ ضمایر- حروف ربط- افعال ربطی (اِسنادی) مشتق واژه ها و جناس تام ، در شعر سپکو تکرار آنها بلامانع و از اختیارات شاعر می باشد، اما تمامی افعال غیر ربطی(غیراِسنادی) تکرار واژه محسوب میشوند و شاعر میتواند در سطر آخر کلیدواژه را بصورت فعل هم بکار ببرد. مانند < لرز _ لرزید > نوش _ نوشیدم>
۷ _ ✍ در تکرار کلیدواژه اولویت بر معنای واحد می باشد، اما از آنجا که سپکو شعری است واژه محور، براین اساس، کلیدواژه علاوه بر داشتن معنای واحد باید دارای تلفظ یکسان هم باشد.
ودر خصوص واژه هایی که دارای ساختار و تلفظ یکسانند اما معنایشان متفاوت است (جناس تام ) میتوان بعنوان کلیدواژه بکار برد . مثل ( باد _ باد ) ( شیر _ شیر ) که دارای ساختار و تلفظ یکسان و معنای مختلفند.
۸ _ ✍ در انتخاب " کلیدواژه " باید زبان نوشتاری ملاک باشد نه زبان گفتاری،برای مثال اگر کلیدواژه در سطر اول " سفر " است در سطر آخر به شکل صفر نباشد یا اگر در سطر اول سَمَر است به شکل ثمر در سطرآخر نوشته نشود.
۹ _ ✍ در مواقعی به جهت اینکه سطری طولانی نشود یا بر حسب تاکید شاعر روی یک واژه، الزام پیدا میشود تکواژه ای در یک سطر واقع گردد. در چنین حالتی شاعر میتواند از این تکواژه بعنوان یک مصرع در سپکو استفاده کند. اما لزوماً نباید همه سطرهای سپکو دارای تکواژه باشند.
۱۰ _ ✍ از آنجا که آماج سپکو زنده نگه داشتن واژه های تبارمند پارسی می باشد ( از آغارین روز تیرماه سال ۱۴۰۳ ) و در گرماگرم هفتمین سال بنای شعر سپکو، پارسی بودن کلیدواژه سایر واژه های سپکو از حالت الویت و اختیاری بودن، به #پارسی بودن الزام پیدا می کند و این گریزناپذیری در راستای پارسی سرایی که از آرمان نخستین شعر سپکو بوده در جهت پاسداشت واژه های تبارمند پارسی می باشد.
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
نمونهای از یک شعر سپکو و تاکید شاعر بر واژه ی #چشم و تکرار آن بند پایانی. 👇
#چشمهایم را گردن بگیر
و گونه گونه
بر اشکهایم جاری شو
که من چشمه چشمه
به پای #چشمهایت خشکیدم
#رضا_نعمتی_کرفکوهی
#واضع_شعرسپکو
#تاریخ_بنیان_خرداد_۹۶
(تهیه شده درکانون فرهنگی ادبی سپکو)
#وبسایت_مرکزی_شعرسپکو
sepko.krafkohi.ir
بکن امر خدا را دم به دم گوش
مکن یک لحظه یادش را فراموش
شکوفا میشود هر گل که روزی
کند از لعل نوشین لبت، نوش
برای لقمهی نان حلالی
به کردار نکو، پیوسته میکوش
کجایی ای گل لاله!؟ که باید
لباس خاکیات گیرم در آغوش
بیا از مکتب قرآن بیاموز
لباس متقین، بر پیکرت پوش
مشو غافل ز احوال ضعیفان
تو راحت باشی و همسایه مغشوش!؟
بیا دست دعا چون شاخه بردار
که برگ و گل بگیری باز بر دوش
به پایان کی رسد این شام هجران؟
بگیرم یار را روزی در آغوش
شود عالم سراسر غرق شادی
شود در هر کجا غمها فراموش
#محمد_رضا_قاسمیان
#بداهه_سرایی_شعر_سه_نقطه
۱۴۰۲/۱۲/۲۶
الهی! آمدم امشب به سویت با دلی دیگر
ندارم غیر درگاهت، خدایا! محفلی دیگر
من آلوده را بنگر که غرقم در گناهانم
به غیر از ساحل عفوت، نبینم ساحلی دیگر
برای توبه آوردم به سویت گوهر اشکی
ولو ناقابل این هدیه ندارم قابلی دیگر
تهیدستم ولی باشد امید من به الطافت
که از درگاه خود هرگز نرانی سائلی دیگر
خداوندا! رسولت را شفیع خویش آوردم
ندارم غیر اولادش، شفیع کاملی دیگر
چنان با لطف و احسانت، به قرب خود پناهم ده
که بین ما نباشد هیچ حد فاصلی دیگر
#محمد_رضا_قاسمیان
#مکتب_خانه_عشق
۱۴۰۲/۱۲/۲۶