🔰بِسمِ اللهِ کَلِمَۀِ النُّور🔰
#درس_چهاردهم: #اشباء
🔶ازمواردی که جزء اصل کلمه نمی باشند:
🔶مواردی که جزء اصل کلمه می باشند :
✳️در این مبحث با جزئیات و نحوه ے کتابت و علامتگذاری آنها آشنا می شویم:
#مواردی_که_جزء_اصل_کلمه نمی باشد.
#اشباء_هاء_ضمیر.. .
🌿اشباء=اشباء دراصطلاح قرائت به معنای سیر کردن حرکت و آن اینکه
🔶از کسره ِ یاء مدی و از #ضمّه ُ واو مدّی حاصل گردد.
[ هاء ضمیر مفتوحه نداریم.]
#هاء_ضمیر=نیز در آخر بعضی کلمات می آید و جایگزین بعضی اسه ها می گردد. و معنی (او _آن )میدهد. #مهمّ
(حسن برای علی کتاب خرید/حسن برای او کتاب خرید)
💢مانند لَه=برای او /
💢فِیهِ=در آن
💢ودراین مبحث: # هاء ضمیر در صورتی اشباء می گردد که #حرف قبل از هاء متحرک باشد:
1💢بِهِ ے ِ =بِهِے بِهِی=کسره را آنقدر سیر میدهیم که یاء مدّی بوجود آید. ..
2💢مانند: مَعَهُ+ ُ =معهُو=یعنی حرکت ضمه را آنقدر سیر میدهیم که از آن واو مدّ تولید شود.
3💢هاء ضمیر مفتوحه نداریم مانند رَبَّهَ ❌ یعنی #مجاز نیستی در مبحث اشباء هاء ضمیر فتحه را تبدیل به الف مدی کنی #مهمّ
🔵چند مثال : از #اشباء_هاء ضمیر:
فِی بَطنِهِ ی/فِی بَطنِهِ ے/فِی بَطنِهِ ے/هاء ضمیر به مقدار دو حرکت کشیده شد.
🔵مثال ضمّه: عَبدَهُ ُ ُ/مَالُهُ ُ /عَبدَهُ ٬/
البته الف مقصوره ٬ زیر حرف ه قرار می گیرد. (این موارد اشباء جزء اصل کلمه نمی باشد. )
#عدم_اشباء :
💢در سه مورد هاء #ضمیر اشباء نمی شود. ( #بلا_اشباء)
1💢 #یک قبل از هاء ضمیر حرف ساکن باشد: مِنْهُ /فَبشِِّرْهُ/
2💢دو زمانی که قبل از هاء ضمیر حروف مدّی باشد: اَنزَلنَاهُ/هَوَاهُ/
فِیهِ/
💢و پایه يٰ #مانند :لِفَتَيٰاهُ. .. اگر قبل از حرف هاء باشد هاء ضمیر اشباِء نمی شود.
3💢_سه زمانی که بعد از #هاء ضمیر قبل ار همزه وصل ا واقع شود ( همزه وصل سر کلماتی که ساکن یا مشدد باشد می آید در واقع سرِ حرف ساکن ) #هاء ضمیر اشباء نمی شود.
🌿🌸🌿🌸
#مثال هاءِ ضمیر بر سر همزه وصل👇👇
💢مثال:لَهُ الحُکم/لَهُ الحَمد/اشباء هاء ضمیر مفتوحه نداریم /⚜عدم اشباء
🔶 ی= فِیهِ القُلوب/دُونِهِ البَاطِلُ ⚜عدم اشباء
🔶و=/اَنزَلَهُ الَّذِی/جَاءهُ الأَعمَيٰ ⚜عدم اشباء
🌿🌸🌿🌸
2_# دسته_دوّم : ✅مواردی_که_جزء_اصل_کلمه_می باشند : ( سه حرف الف واو یاء)
و ء قطع
#عربها در کتابهای خود از تکرار #سه حرف الف أ /واو و/ یاء ی / در کنار هم امتناع می کنند. ..
🔶و هر کجا یکی از این سه حرف تکرار شده باشد ؛ با کشش بیشتر هر یک از این #سه_ا_ی_و حرف ؛
#آن حرف را به مرحله اشباء رسانده اند.. .
💢مثال : یَآ أیُّهَا #دو الف کنار هم= يٓ /یَآیُّها/ الف یا را آنقدر می کشی تا #الف آ #اشباء شود. / چنانکه که ملاحظه می فرمایید #الف یَا جزء اصل کلمه هست و در کتابت قرآن به یکی اکتفا شده. ..
💢سوره نساء یَآَیُّهَاالنَّاسُ اتَّقُوا
(در قرآن های قبل یَا اَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا)
اینجا سبب مد در کلمه بعدی هست(مدّ منفصل) امّا بخاطر موضوع بحث اشباء الف در حالت پیوسته که گفته شد این مدِ در آموزش هم 4 حرکت تمرین شود.
💢عبارت نَبِییِینَ=نَبِیِّنَ گاهی ے این شکل را بالا و یا پایین حرف ی می بینیم و گاهی یک الف' مقصوره زیر حرف یا/ ی اُمِّییینَ_اُمِّیِّنَ/نَبِیّیینَ =نَبِیّنَ
باید حرف یا کشیذه شود به مقدار 3یا تا حرف یَا اشباء شود و یا جزء اصل کلمه می باشد.
💢حرف واو ؛ و یَستَوُوونَ=یَستَوُونَ *یَستَوُ ُُن باید حرف و به مقدار3و کشیده شود تا حرف واو اشباء شود ؛ و ؛ جزء اصل کلمه می باشد گاهی در بعضی قرانها روی حرف و یک ضمه وارونه کنار ه مضموم می بینیم(قرآنهای چاپ پاکستان)
💢غَاوُونَ =دَاوُود=یَلوُون=در هر سه مورد به یک واو اکتفا می شود.
💢#اشباء همزه قطع درچند مورد👇
مانند :#یَشَاٶُونَ /جَاٶُو/فَاٶُو/ بَآٶُو/
#کلمه خَاطِٶُون؛ که بجای و دوم یک ضمّه وارنه روی همزه می باشد /فَاقرَٶُا
این ضمّه وارونه نشانگر کشش صدای ضمه روی همزه تا رسیدن به اشباء همزه گردد (تعداد این نوع کلمات محدود است. )
✅ @eshragholqoran
👌زبان عرب میگه ( أَ ءْ=تبدیل به 'ا َا / اِ ءْ=تبدیل به اِی/ أُ ءْ=تبدیل به أُو )
از یک جنس حرف #فقط یکی نوشته شود. .
💢یعنی ء از جنس فتحه َ=أَءْ 1 /ا ٰ2/#أََءْمَنَ= #اٰمَنَ
/ ئ از جنس ِکسره اِئ 1 ْ=اِي 2
/ٶ=از جنس ُضمّه ُ / أُُٶ 1 =أو 2
🔶 با چنین کلماتی در قرآنها با رسم الخطّ متفاوت از جمله رسم الخطّ #عثمَان طاها برخورد خواهید کرد.
#چه نیکو است که تحقیق کنیم و به زیبایهای کاتبان و با نویسندگان خطّ از کشورهای مختلف جهان در کلام الهی آشنا شویم...
✅ @eshragholqoran
🔶⚜🔶⚜🔶⚜🔶
⚜
🔶
#بِسمِ اللهِ النُّور*بِسمِ اللهِ النُّرٍ النُّور*. .
با تحیت و تعزیت در خدمت شما با ادامه #احکام_هاء_آخر_کلمه..
⚜از هاء جوهری/هاء سکت/
🔶 واینک #هاء_ضمیر در آخر کلمه :
بارها گفته ایم و فی الحال تعریف هاء ضمیر: =هاء ضمیر یا #هاء_کنایه
⚜هاء مضموم و یا مکسوری است که کرات در قرآن دیده می شود و گاهاً در
آخر آیات هم می بینیم و
#جایگزین اسم می شود.
[ ضمیر مفرد مذکّر غایب ] و معنی او و آن میدهد.. (لَهُ =برای او * برای آن) میبینید او و آن اینجا وجود ندارد و ❗️ بلکه #هُ ( ضمیر برای شخص غایبی که در باره اش صحبت می کنیم)
در #معیت است. و شخص غایب را
#کفایت می کند ؛ #مهمّ
(کِتَابِهِ =کتاب او ) و یا(نَصَرُوهُ = اورا یاری کردند )=( واو جمع پس فعل کردند هم جمع آمده )
🔶گفته ایم و میدانید که ما #هاء_ضمیر #مفتوحه نداریم #مهمّ
✅ هاء_ضمیر= از نظر اصطلاحی در قرآن : اینکه شما کسره هِ را انقدر سیر بدهی که تبدیل به یاء مدّی شود بِهِ=بِهِی
و یا از هُ = واو مدّی حاصل شود لُهُ =لهُو
🔶⚜🔶⚜🔶
قبلاً عرض شده هر اصطلاحی که در تدریس از آن صحبت می شود : یک معنای لغوی دارد و یک معنای کاربردی ؛ که در اینجا بحث از اشباء و عدم اشباء هاء ضمیر می باشد...
✅ ابتدا #اشباء = یعنی سیر کردن و پرکردن و مقصود از آن #تبدیل حرف با صدای کوتاه به حرکات کشیده( حروف مدّی ) و
✅بلا اشباء : ضدّ اشباء را گویند و معنای آن #اداء_حرف با صدا و یا حرکت کوتاه است)
🔶ابتدا با شرایط #عدم اشباء
[ اگر خاطرتان باشد در دوره روخوانی گفتیم واو مدی در شش کلمه خوانده نمی شود ] و منظورمان أُ مضمومه بود 💢 أُو لَی =ضمه اشباء شد و واو = أُولَی /
💢 امَا در کلمه #أُولِی #بلا اشباء
چرا که ضمه اشباء نمی شه و ناچار واو تلفظ نمی شود 💢و یا در کلمه جَاٶُو
[ دقت بفرمایید اگر ما حرکت ضمه را از #جَاٶو حذف کنیم دلیلی بر اشباء نداریم یعنی حرکتی وجود ندارد ]
در واقع ضمه اشباء گردیده ولی در کلمه جَاٶُ ضمه اشباء نشد..
🔶ذیلاً به موارد #هاء_ضمیر می پردازیم : 👇👇
✅ #شرایط_عدم_اشباء (بلا اشباء) #هاء_ضمیر
🔶الف : وقتی دو طرف یا یکی از طرفین #هاء_ضمیر؛ ساکن باشد:
💢
💢 مثال :
الف💢اِليْهِ الْمَصِیرُ_ لَدَيْهِ خُبْرًا _مِِنْ َدُونِهِ الْبَاطِلُ _ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ _مَِنْهُ لَحْمًا _ و لَهُ الْحَُمْدُ
ب💢 وقتی #بعد از هاء ضمیر حرف #مشدد بیاید:
ب_ بِهِ الَّذينَ- مِنْ دُونِهِ الشَّفاٰعَةَ- لَهُ الذِّكْرٰي- اَنٌزَلَهُ الَّذي
ج_ وقتی #قبل از #هاء_ضمیر یکی از حروف #مدّی بیاید:
💢مانند:
اَنْزَلْناٰهُ اِلَيْكَ- اٰتَيْناٰهُ رَحْمَةً- فيهِ هُدًي- بالِغيهِ اِلاّٰ- وَ تُعَزِّرُوهُ وَ تُوَقِّرُوهُ
🔶 #شرایط_اشباع_هاء_ضمیر
اگر دو طرف هاء ضمیر #متحرک باشد ؛ در این صورت #هاء_ضمیر_اشباع می گردد ؛ یعنی اگر #مکسور باشد به #یاء مدی و اگر.... مضموم باشد به #واو مدی خوانده می شود:
💢( بِهِ وَلاٰ -> بِهي وَلاٰ )- ( فَلَهُ عَشْرُ -> فَلَهُو عَشْرُ )
( في حُكْمِهِ اَحَداً -> في حُكْمِهي اَحَداً )- ( اِنَّهُ لَقَوْلُ -> اِنَّهُو لَقَوْلُ )
(مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَداً -> مِنْ دوُنِهي مُلْتحَداً)
( رَبُّهُ بِكَلِماتٍ -> رَبُّهُو بِكَلِماتٍ )
( مَواٰضِعِهِ وَ نَسُوا -> مَواٰضِعِهي وَ نَسُوا )
(قاٰلَ لَهُ صاٰحِبُهُ -> قاٰلَ لَهُو صاٰحِبُه)
🔶به اشباع #صله نیز می گویند.
⚜ #صله در لغت به معنای #بخشش و جایزه ؛ خویشاوندی و در اصطلاح کاربردی عبارت از:
#اشباع #ضمّه و #کسره به صورتی که از آنها #واو_مدّی و #یاء_مدّی حاصل شود.
🔶البته در صورتی که #میم_جمع صدای واو مدّی به خود بگیرد ؛ به این کار نیز #صله ے میم جمع گویند ؛ و در قرائات دیگر تحت شرایطی انجام می شود. #در قرائت عاقم فقط زمانی که #میم_جمع در کنار ضمیر قرار گیرد ؛ #صله داده می شود. و در قرآن مکتوب است.
( اَنْزَلْتُمْ -> اَنْزَلْتُمُوهُ) - ( قَتَلْتُمْ -> قَتَلْتُمُوهُمْ )
🔶 لذا قاری به اختیار خود نمی تواند هر #میم_جمع را صله دهد.
✅نکات و #استثناءات_هاء_ضمیر :
🔶هاء ضمیر در دو کلمه ے
" اَرْجِهْ "( سوره اعراف ۱۱۱)و(شعراء آیه ۳۶)
و " فَاَلْقِهْ " ( در سوره نمل آیه ۲۸)
نباید با #هاء_سَکت اشتباه شود. #مهمّ
🔶 هاء ضمیر در #" اَنْساٰنِيهُ "(کهف _۶۳) و
" عَلَيْهُ اللهَ "( فتح _۱۰) که قاعدتاً باید مکسور باشد ؛ بر خلاف معمول با #ضمّه خوانده می شود. #دقت بفرمایید.
۳🔶 هاء ضمیر در عبارت "
#وَ_يَخْلُدْ_فيهِ_مُهاٰناً " ( فرقان _۶۹) به #اشباه خوانده می شود =(فيـهي مُهاٰناً )
۴🔶 هاء ضمیر در عبارت " #يَرْضَهُ_لَكُمْ " ( زمر _۷ ) بر خلاف قاعده #بلا_اشباع خوانده می شود.
یعنی اشباع نمی شود. #دقت بفرمایید.
✅ البته تمام موارد اشباء به #جز استثناءات هاء ضمیر در قرآن آمده و به خوبی مشهود است چه در وسط آیات و چه در هنگام وقف که
(بنا به سنّت نبیّ مکرم اسلام صلواة الله موظف به وقف می باشیم ) و اگر بخواهیم آیه را به آیه بعد وصل کنیم تمام قوانین و موارد #اشباع و #عدم_اشبا مدّ نظر باشد. #مهمّ
و موارد خاصّ( استثناء) باید حفظ شود تا برای شما بزرگواری که علاقه مندانه جزء حاملان قرآن هستید دروس را مطالعه می فرمایید:
در زمان برخود با عبارات خاصّ به استناد کتاب حلیة القرآن سطح دو موارد هاء ضمیر . .. و... عمل شود شود. ..
#درس سنگین هست چندبن بار مطالعه بفرمایید..
به مواردی برخورد کردید که سٶال برانگیز باشد؛ پاسگو هستیم. .
موفق باشید #ان_شاءالله..
🔶 @eshragholqoran
🔶⚜🔶⚜🔶⚜🔶⚜🔶
┄┅═✧❁﷽❁✧═┅┄
#باب_فرش_الحروف_👇👇
#آخرین درس از کتاب تجوید #دو۲* اُستاد موسوی بلده تقدیم می گردد🌹🍃
(نحوهِ قرائت برخی از کلمات قرآن به روایت حفص از عاصم)
((فرش))=بهمعنای((بسط_پراکندگی))
آمده است.🌸🍃
و ((حروف)) جمع فرش حروف است از :
((احکام ویژهِ برخی از کلمات قرآن در یک قرائت خاصّ))
✅((قوائد ے)) که ضمن دروس گذشته فرا گرفتیم ؛
#کلیّاتی است از ((اُصول)) قرائت #عاصم به روایت حفص ؛ که به صورت قواعد و ضوابط #مدوّن_و_معیّن ؛ عرضه می شود .🌹🍃
✅لذا: به این قواعد((اُصول قرائت)) گویند. برای هر یک از #أئمّه: قرائت و راویان آنها ((اُصول قرائت)) ویژه ا ے؛ #مدوّن و موجود است؛
(مانند احکام نون ساکنه و تنوین یا احکام مدّ). 🌸🍃
✳️ اما هر یک از #قرّاء و راویان آنها ؛ همچنین ؛ کلماتی از قرآن را ؛ به صورت ((پراکنده)) و خارج از #ضوابط مشخص و #ثابت ؛ متفاوت با بعض دیگر خوانده اند.
✅ #لذا این بخش ار قرائت هر قاری یا راوی را ؛((فرش الحروف)) گویند.
✳️ هرچند ما در طول مباحث گذشته ؛ به تناسب هر درس ؛ #اشاراتی به برخی از این #کلمات و #نحوهِ_قرائت آنها داشته ایم ؛
✅اما اینک در پایان مباحث کتاب ؛ یکبار دیگر ؛((فرش الحروف به روایت حفص از عاصم)) را به صورت جمع بندی همراه با مواردی که تا به حال #ذکر نشده است ؛ می آوریم🌸🍃
✍دقت فرمایید: 👇👇
✳️1_ءَأعْجمییٌّ (فصّلت_۲۴)، همزهِ دوم به ((تسهیل)) خوانده می شود.
[باب صفات حروف؛ صفت نبرة] 🌸🍃
✳️2_(( أَلْذَّکَرَینِ)) ؛ (( آلَْانَ)) ؛ ((آللّهُ))
به دو وجه((الف مدی با مدّ لازم))و
((دو همزهِ مفتوحه با تسهیل همزهِ دوّم)) خوانده می شود.
[درس همزهِ وصل و نیز باب صفات ؛ صفت نبرة] 🌹🍃
✳️3_أَلْاِسْمُ :
(حجرات_۱۱) در حالت وصل به کلمهِ #ماقبل ؛ فقط به صورت((بِيْسَ لِسْمُ))
با کسرهِ لام و #حذف همزه وصل خوانده می شود.
اما در صورت #ابتداء؛ به دو وجهِ
(( أََلْسْم ُ)) (( َلْسْم ُ)) قرائت می گردد. [باب همزه وصل]🍃🌸🍃
✳️4_مَجْريٰهَا (هود_۴۱) الف مدی پس از راء به ((امالهِ کبری')) خواند می شود. طبعاً را نیز ترقیق است .
[باب همزه وصل]
[درس همزهِ وصل و نیز باب صفات ؛ صفت نبرة] 🌸🍃
✳️ 5_أَنَّا_لَکِنَّا_آلظُّنُونَا_آلرَّسُولَا_
آلسبِبِلَ _قَوَارِیرَا_سَلَاسِلَا :
#کلمات فوق در وصل به فتحه و در وقف به((الف مدّی)) خوانده می شود. #البته آخرین کلمه؛ یعنی سَلَاسِلَا(سوره انسان_۴) دو #وجهی است. =یعنی علاوه بر وجه مذکور؛ هنگام وقف ؛ به سکون لَام
(سلاسِلْ) نیزخوانده شده است.🌸🍃
✳️ 6_أِرْکَبْ مَعَنَا _ یَلْهَثْ ذَالِکَ
اظهار (( ثْ )) و (( ثْ )) نزد حرف بعدیِ خود نیز به طریقی از حفص آمده. است. اما #ادغام آنها #ارجح و معمول است.[ باب ادغام(متجانسین)]🌹🍃
✳️ 7_یَبْصُطُ_ بَصْطَۀَّ _
(بقره_۲۴۵_؛ اعراف _۶۹) هردو با
(( س )) خوانده می شود. #هرچند این دو با((ص))
نیز خوانده شده اند ؛ امّا قرائت به
((س)) #ارجح و مشهور است.🌸🍃
✳️ 8_ أَلمُصَيْطِرُونَ _ بِمَصَيْطِرٍ
(طور_ ۳۷؛ غاشیه _۲۲) هردوبا ((ص)) خوانده شده اند .#هر جند قرائت به ((س)) نیز وارد شده است؛ #اما ضعیف است. 🌹🍃
✳️ 9_ضَعْفٍ _ضَفعْاً (روم _۵۴) اولی #دوبار و #دومی یک بار در آیه ے مذکور آمده اند. #علاوه بر
((فتحه)) ضاد؛ حفص ؛ هر سه مورد را با((ضمة)) نیز خوانده است.
#اما ((فتحه)) در قرائت آن #مقدم است. 🌸🍃
✳️10_کهمعص_حم_عسق(مریم_شوری )((عین)) را در این دو مرد ؛ به طول _توسط و حتی #قصر خوانده شده است .#امّا ترجیح با طول است .
[ باب مدّ و قصر(مدّ لین) ]🌹🍃
✳️ 11_أَلَمْ نَخلُقْکُمْ_(مرسلات_۲۰)
#ادغام قاف سامن در حرف کاف به هر دو وجه ((تامّ)) و ((ناقص)) جایز است. #اما وحه ادغام #تامّ رجحان دارد. [باب ادغام(متقاربین)] 🌸🍃
✳️12_لَا تأ مَنَّا (یوسف_۱۱) نون مشدّد به ((اشمام)) خوانده شده است.🌸🍃
یعنی هنگام تلفظ آن باید لب ها جمع شده و حالت((ضمّة)) را نشات دهد! چراکه اصل آن((لَا تَأمَنُنَا))بوده است.
[باب طرق وقف بر #آخر کلمات🌹🍃
✳️ 13_یس *والقُرْءَآنِ الحکیم_ #نوالقَلَُمْ_ *نون ساکنهِ واقع در هجاء #حرف_مقطعه ؛ در صورت وصل تزد
((و)) اظهار می گردد. 🌸🍃
✳️ 14_أ رجَْهْ_فَاَلقَْهْ_(اعراف_۱۱ و شعراء _۳۶) _ ( نمل_۲۸) در هر دو ؛ #هاء_ضمیر به سکون خوانده شده است. 🌹🍃
✳️15_یَرْضُهُ لکَُُمْ_(زمر_۷ )هاء ضمیر بلا اشباع خوانده می شود. 🌸🍃
✳️️ 16_فِیهِ مُهَانَا(فرقان_۶۹) هاء ضمیر اشباء می شود.🌹🍃
✳️ 17_وَیَتَّقَْهِ_(نور_۵۲) حفص به #سکون قاف و عدم اشباع هاء ضمیر خوانده است. 🌸🍃
✳️ 18_ءَا تینِیَ(نمل_۳۶) در وصل؛ به فتحه یاء و در وقف به دو وجه
((اثبات یاء))
(ءَاتيٰنیَ) و ((حذف)) آن(ءَاتيٰنْ)
قرائت می شود. 🌹🍃
✳️ 19_موارد سکت واجب :
به((طریقی)) از حفص که بر طبق آنذمدّ منفصل((قصر)) آمده است.
این موارد