#پرونده_علمی #فقه_معاصر 🔰 عناوین جالب دروس خارج فقه معاصر+ ضعفها و آسیبها ۱. فقه اجتماعی ۲.فقه احیای حقوق عامه ۳. فقه اخلاق ۴. فقه اداره ۵. فقه امنیت ۶. فقه بورس و بازارهای مالی ۷. فقه بیمه ۸. فقه پزشکی ۹. فقه پول ۱۰. فقه پولشویی ۱۱. فقه تربیت ۱۲. فقه جمعیت ۱۳. فقه حریم خصوصی ۱۴. فقه حقوق بشر ۱۵. فقه حکمرانی ۱۶. فقه حکومت ۱۷. فقه خانواده ۱۸. فقه رسانه و احکام آن ۱۹. فقه رمز ارزها ۲۰. فقه روابط بین الملل ۲۱. فقه رؤیت هلال ماه با چشم مسلح ۲۲. فقه شخص حقوقی و شرکت های سهامی ۲۳. فقه عدالت ۲۴. فقه عقود مستحدثه ۲۵. فقه فضای مجازی ۲۶. فقه قانون ۲۷. فقه مالکیت فکری ۲۸. فقه محیط زیست ۲۹. فقه هوش مصنوعی ۳۰. فقه ورزش ۳۱. فقه کارگزاران ۳۲. نظام اقتصادی اسلام ۳۳. فقه هوش مصنوعی #صدای_حوزه: ✍️ اصل وجود چنین دروسی که حاصل رهنمودهای دقیق رهبر معظم انقلاب و پیگیری شخص آیت الله اعرافی و همچنین تلاش مسئولین دفتر فقه معاصر و همراهی اساتید معظم حوزوی می باشد، بسی مایه خوشحالی و امید است اما متاسفانه گاه مشاهده می شود که سطح برخی از این دروس خارج چنان که باید باشد نیست و حتی گاه استاد مربوطه از موضوع شناسی ضعیف رنج می برد و صرفا به بیان همان محتواهای سابق با اشاراتی به موضوع مذکور اکتفا می شود؛ البته بدیهی است که با استمرار تدریس این موضوعات، رفته رفته مباحث پخته تر و غنی تر خواهند شد. 🔹عملیات غنی سازی دروس خارج فقه معاصر می تواند با ضریب دهی بیشتر مسئولین و اساتید معظم سرعت بگیرد؛ حوزه علمیه قطعا به عقب ماندن خود از جریان اتفاقات پرشتاب روز، آگاه است و می داند دیگر نمی تواند با سرعتی طبیعی و آرام، عقب ماندگی ها را جبران کرد... ➕ اندر حکایت ضعف موضوع شناسی در دروس خارج فقه معاصر: 🌐 https://eitaa.com/sedayehowzeh/39199 🔸پیشنهاد می شود شرط اصلی برگزاری این دروس، گزینش از اساتیدی باشد که تخصص های میان رشته ای داشته و قدرت اقناع و اشباع علمی طلاب حاضر در این دروس را داشته باشند تا نشان دهیم فقط وقتی صدای غرش ما بلند می شود که بباریم!! #فقه_معاصر #آسیب_شناسی 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

🔻اندر حکایت ضعف موضوع شناسی در دروس خارج فقه معاصر #دیدگاه_طلاب ▫️در سال تحصیلی جدید وقتی با عناوین دروس خارج فقه معاصر که رشد چند برابری نسبت به سال قبل داشت مواجه شدم ذوق زدگی خاصی پیدا کردم و خوشحال از این که الحمدلله رویکرد حوزه در تحول خواهی رو به ارتقا بوده است و اتفاقات خوبی در راه است. 🔹براساس آماری که منابع حوزوی منتشر کرده اند در سال تحصیلی جدید حوزه‌های علمیه، تاکنون ۷۳ نفر از اساتید برای درس خارج فقه معاصر، زمان کلاس درس خارج خود را اعلام کرده‌اند و ۸۲ درس خارج فقه معاصر، برگزار می‌شود که شامل ۲۶ عنوان درسی است. ▫️فقه اداره، فقه امنیت، فقه بورس و بازارهای مالی، فقه بیمه، فقه پزشکی، فقه پول، فقه تربیت، فقه جمعیت، فقه حکمرانی، فقه حکومت، فقه خانواده، فقه رمزارزها، فقه روابط بین‌الملل، فقه شخص حقوقی و شرکت‌های سهامی، فقه عقود مستحدثه، فقه فضای مجازی و... 🔹ولی با شرکت در برخی از این دروس متوجه شدم که برخی از این اساتید بزرگوار در موضوع شناسی مشکلات جدی دارند و مطالعات عمیق در این حوزه ها نداشته اند و تخصص لازم را ندارند و به همین جهت مطالب تقریبا سطحی مطرح می شود! ▫️ این در حالی است که این سطحی نگری در صورت استمرار در میان مدت مطمئنا این رویکرد تحولی حوزه را دچار مشکل و خدشه خواهد کرد و این موضوع فقه معاصر را در ادامه دچار اختلال و حامیان این طرح ها را دلسرد می کند. 🔸 پیشنهاد می شود شرط اصلی برگزاری این دروس، گزینش از اساتیدی باشد که تخصص های میان رشته ای داشته و قدرت اقناع و اشباع علمی طلاب حاضر در این دروس را داشته باشند تا نشان دهیم فقط وقتی صدای غرش ما بلند می شود که بباریم!! ✍️ دلنوشته طلبه ای که به امیدی در این دروس شرکت کرد ولی... #فقه_معاصر #موضوع_شناسی #آسیب_شناسی 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#پرونده_علمی #فقه_معاصر #دیدگاه_اساتید 🔻چند ملاحظه در مورد طرح فقه معاصر ▫️حجت الاسلام احمدحسین شریفی ♦️حجت الاسلام احمدحسین شریفی در مطلبی پیرامون طرح #فقه_معاصر، ضمن تمجید از اصل و ایده فقه معاصر، به طرح چند ملاحظه پرداخته اند. ملاحظات ایشان از قرار ذیل است: یک. طبیعتاً انتظار این را نداریم که عمق طرح و ارائه چنین مباحثی به عمق مباحث استخوان‌دار و سنتی فقه در موضوعات بیع و طهارت و نجاست و صوم و صلاة باشد. اما این انتظار را داریم که اساتید دغدغه‌مندی که از سر تکلیف و با اعتقاد به غنایی مبانی و منابع و اصول فقه شیعی به این مباحث ورود کرده‌اند، اولاً، در موضوع‌شناسی دقت کامل داشته باشند، و به صورت عمیق و دقیق با موضوعات مورد بحث آشنا شوند. ثانیاً، به هیچ وجه از روش‌شناسی اجتهادی مرسوم و متعارف، در ارائه این مباحث عدول نکنند؛ دو. معتقدم برای آنکه حوزه علمیه قم بتواند نگاه جامع و همه‌جانبه اسلام را به مسائل اجتماعی و نوپدید عرضه کند، در کنار مباحث فقهی ناظر به این موضوعات، باید مباحث اخلاقی و الهیاتی (فلسفی) آنها را نیز با قوت دنبال کند. یعنی مباحثی مثل «اخلاق اجتماعی»، «اخلاق اداری»، «اخلاق امنیت»، «اخلاق پزشکی»، «اخلاق حکمرانی»، «اخلاق خانواده»، «اخلاق رسانه»، «اخلاق روابط بین‌الملل» و ... همچنین «فلسفه اجتماعی»، «فلسفه مدیریت»، «فلسفه امنیت»، «فلسفه خانواده»، «فلسفه رسانه»، «فلسفه حقوق»، «فلسفه عدالت»، «فلسفه محیط زیست»، «فلسفه ورزش» و ... را به طور جد در دستور آموزش و پژوهش خود قرار دهد. سه. طرح این مباحث هرگز نباید محدود به حوزه علمیه قم شود؛ طلاب حاضر در شهرستان‌ها و سایر حوزه‌های علمیه کشور نیز به شدت به چنین مباحثی نیازمندند. طلاب و حوزه‌های شهرستان‌ها، ویترین و پیشانی حوزه علمیه قم و نماینده علم و پژوهش و اخلاق حوزه علمیه قم هستند، باید از حیث علمی و پژوهشی و تبلیغی دائماً تغذیه شوند. چهار. برای عمیق‌تر شدن این موضوعات و مباحث، بسیار مناسب است که مدیریت حوزه، تدبیری به کار گیرد که با محوریت اساتید مربوطه، متخصصان دانشگاهی ایران و بلکه جهان، نیز امکان حضور در جلسات درس حوزویان را داشته باشند و جدیدترین مباحث ناظر به موضوعات مربوطه را در حضور اساتید حوزه، با طلاب علوم دینی در میان بگذارند. با این تدبیر، هم اساتید دانشگاه با دغدغه‌های اسلامی حوزویان آشناتر می‌شوند و هم اساتید و طلاب حوزه‌های علمیه، بهتر و بیشتر عمق مباحث موجود درباره موضوعات مورد بحث خود را آگاه می‌شوند. پنج. مدیریت حوزه‌ علمیه باید تدبیری به کارگیرد که چنین مباحثی به «فناوری‌های نرم و فرهنگی» تبدیل شوند. زیرا تا آموزش‌ها و پژوهش‌های اجتهادی نتوانند کاربرد و کاربست خود را در مسائل اجتماعی و صنعی و مبتلابه مردم نشان دهند، جامعه هدف این مباحث و ذی‌نفعان و مخاطبان، طعم شیرین چنین مباحثی را به صورتی ملموس نخواهند چشید؛ و در نتیجه امیدی به ماندگاری و استمرار چنین مباحثی هم نخواهد بود. به تعبیر دیگر، باید امتداد فناورانه این مباحث اجتهادی را هم مورد توجه قرار داد. #فقه_معاصر #آسیب_شناسی 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#دیدگاه_طلاب این موضوعات را هیچ وقت یک حوزوی صرف ولو با مباحث چند ضلعی نمی تواند دقیق تحلیل فقهی کند. دو را دارد یا تمهیداتی بشود که اساتید مبرز دانشگاه وارد حوزه شوند و یک دوره دروس را از مقدمات تا اجتهاد طی کنند. یا دانشگاه هایی شبیه دانشگاه رضوی تاسیس شود اما سایر رشته های دیگر هم تدریس شود. یکی از عناوین این دروس خارج فقه پزشکی است. یک مجتهد حوزوی که یک بیمار هم ویزیت نکرده ، تا حالا حتی از نزدیک هم تیغ جراحی را ندیده بهتر می تواند موضوع شناسی کند یا پزشکی که شاید ۵۰۰ بیمار را ویزیت کرده، ده ها نفر را جراحی کرده. با توضیحات و لجنه های مشورتی نمی شود موضوع شناسی دقیقی انجام داد. چون مجتهد با این روش ها نمی تواند به عمق مسئله پی ببرد. مثل اینکه یک مکانیک ۵ ساعت نحوه باز و بسته کردن موتور ماشین رو توضیح بده. تا خود فرد موتور را باز و بسته نکند نمی تواند دقیق درک کند. #فقه_معاصر #آسیب_شناسی 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#دیدگاه_طلاب مسلماً ورود به این موضوعات گامی به جلوست ولی هنوز با مطالبه جامعه فاصله دارد. جامعه طالب این نیست که بداند حکم فلان موضوع اقتصادی، تربیتی ، اجتماعی و... چه می شود. بلکه به دنبال آن است که بداند با چه روشی، از کجا، به کجا و چگونه تربیت کند، اقتصاد را سامان دهد، به امور اجتماعی بپردازد و... و تا حوزه نظر دین در این زمینه ها را به صورت روشمند استنباط نکند و ارائه ندهد از قافله مطالبه جامعه عقب است و جامعه نیازهایش را از دیگر مکاتب تامین خواهد کرد و پای لرزش خواهد نشست و خواهیم نشست. #فقه_معاصر #آسیب_شناسی 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#نشست_علمی #فقه_معاصر #دیدگاه_اساتید 🔰 موضوع: بایسته ها و آسیب های فقه معاصر 🎙 ارائه توسط استاد محترم حضرت آیة الله ابوالقاسم علیدوست (دامت برکاته) 📆زمان: چهارشنبه 4 مهر 1403 ⏱ساعت 17 🌐 پخش زنده از طریق: 🆔 @neshast_mfemb #فقه_معاصر #آسیب_شناسی 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#پرونده_علمی #فقه_معاصر 💢دفتر فقه معاصر و ضعف در روش تفقه ✍️حجت‌الاسلام یحیی عبدالهی ✂️حوزه‌های علمیه مادامی که روش و منطق تفقه خود را ارتقاء ندهند و به سوی استنباط مکتب‌های مختلف مورد نیاز جامعه همت نگمارند، با عقلانیت ضعیف روش انتزاعی در برابر محصولات و ساختارهای غربی منفعل بوده و‌ نمی‌توانند این ساختارها را به سوی الگوی مطلوب، هدایت و راهبری کنند. به نظر‌ می‌رسد، حرکت‌هایی همچون «دفتر فقه معاصر» با همه ابتکار و نوآوری‌هایش، از آنجا که فاقد ارتقاء روش تفقه و حرکت به سوی استنباط نظام و مکتب‌های مختلف اسلام است،‌ نمی‌توان جز انفعال در مقابل هجمه تمدنی را از آن انتظار داشت. 📝 متن یادداشت در «اجتهاد»: http://ijtihadnet.ir/?p=76254 #فقه_معاصر #روش_شناسی #آسیب_شناسی 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#پرونده_علمی #فقه_معاصر #دیدگاه_اساتید 🔻 انتقاد تلویحی آیت الله فاضل لنکرانی از #طرح_فقه_معاصر: آقایان راهی را می‌روند که اصلاً مزیل فقاهت در حوزه است! ▫️واقعاً باید تأسف خورد، این همه رهبری معظم دارند روی اساس فقاهت در حوزه‌ها تأکید می‌کنند اما آقایان راهی را می‌روند که اصلاً مزیل فقاهت در حوزه است! 🔹 مکاسب را از بین می‌برند، رسائل و کفایه را از بین می‌برند! شما کجا می‌توانید یک چنین بحثی را بیاورید که به طلبه یاد بدهد چه زمانی می‌شود به یک اطلاق تمسک کرد؟ این را باید سر سفره اجتهادی امثال شیخ بنشینیم و این را منِ طلبه‌ی ناچیز عرض می‌کنم که به مثل شیخ در میان فقها نیامده است؛ کسی که اینقدر ذهنش قوی، دقیق و منسجم باشد و به خوبی ضوابط اجتهادی را به ما یاد بدهد. ▫️یک وقتی ما دقایق نهایة الدرایه را مطرح می‌کردیم، مرحوم شیخ محمدحسین در حاشیه کفایه واقعاً در اوج فکر و تفکر است و خیلی قوی است، ولی باز عظمت شیخ از او بیشتر است، نباید یک چنین سرمایه‌ای را به راحتی از دست بدهیم. 🔹 آمدند قوانین و فصول و معالم را کنار گذاشتند، نتیجه این شد که فقیه در حوزه زیادتر شد یا کمتر شد؟ اینها را از دست ندهیم! العهدة علیهم... #فقه_معاصر #آسیب_شناسی 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

🔰«فقه معاصر» یا «فقه در دوران معاصر»! 🔸 عباسعلی مشکانی سبزواری 1️⃣ فقه نرم افزار پاسخگویی به نیازهای جامعه انسانی/اسلامی در ساحات مختلف است؛ و لذا با تغییرات زمانی- مکانی و به تبع آن تغییرات رخ داده در مسائل حیات آدمی، و طرح شدن پرسش‌‏ها و نیازهای نو به نو، مشاهد تحولاتی در قلمرو، نوع و روش پاسخگویی فقه هستیم. چنانکه در جوامع و دوره‌‏هایی که اقبال مردم و حکومت‌‏ها به فقه و فقها بیشتر بوده، شاهد سیر صعودی فقه در عرصه پاسخگویی و حضور در حوزه‌ها و ساحات مختلف جامعه هستیم، و در دوره‌‏هایی که این اقبال به فقه و فقها، فروکش کرده، شاهد فقهی لاغر و محدود به قلمروهایی خاص هستیم. بر این اساس فراز و فرود و صعود و نزول فقه در ادوار مختلف، امری طبیعی و ناشی از خاصیت فقه و نسبت وثیق آن با عرصه عینیت حیات و جامعه انسانی/اسلامی است. 2️⃣ در کنار این مهم، اتخاذ رویکردهای مختلف در عرصه فقاهت و گاهاً اختلافات روشی فقهای مختلف، تکثر مناهج و مکاتب فقهی را در پی داشته است. به عنوان مثال، فقیهی با رویکرد اخباری و فقیهی دیگر با رویکرد اصولی، و در رویکرد اصولی، فقیهی با منهج «فردی» و فقیهی دیگر با منهج «حکومتی» به تفقه پرداخته است. از سوی دیگر، اندیشمندان فقه با توجه به رخدادهای فوق الذکر پیرامون فراز و فرود فقه، عناوین و اصطلاحات مختلفی را برای روش‌ها و دوره‌‏های فقهی برگزیده‌اند. 3️⃣ در دسته بندی‌های دیگری، مبتنی بر مولفه‌های مختلف، شاهد تقسیماتی از قبیل فقه فردی، فقه پویا، فقه گویا، فقه حکومتی، فقه اجتماعی، فقه سرپرستی، فقه نظام، فقه نظامات اجتماعی، فقه ولائی، فقه پیشرفت، فقه نظام ولایی و … هستیم. اخیرا نیز عنوان جدیدی مطرح شده که از آن با تعبیر «فقه معاصر» یاد‌ می‌‏شود. 4️⃣ پرسش اصلی پیرامون اصطلاح نوپدید «فقه معاصر» این است که: مقصود از فقه معاصر چیست؟ آیا فقه معاصر‌ می‌‏تواند به عنوان رویکردی جدید در فقه، در کنار دیگر رویکردهای پیش‏گفته تلقی شود؟ یعنی مثلا همانطور که گفته‌ می‌‏شود «رویکرد حکومتی در فقه»، و در مقابل آن «رویکرد فردی به فقه» مطرح است، آیا ما در ظل و ذیل تعبیر فقه معاصر، با رویکردی جدید در فقه مواجه هستیم که مقابل آن، مثلا تعبیر «فقه متقدم» و نظائر آن قرار دارد؟ یا اینکه مقصود از این تعبیر، «فقه در دوران معاصر» است؟ یعنی فقهی که در دوران معاصر به آن نیازمندیم! 5️⃣ به نظر‌ می‌‏رسد اگر طراحان مرکب واژه «فقه معاصر» معنای اول را در نظر داشته‌اند، باید بتوانند به طور مشخص فارق و تمایز رویکرد پیشنهادی ‏شان در مقابل چندین رویکرد دیگر را بیان کرده، مختصات، ویژگی‌‏ها، ارکان و عناصر، روش شناسی آن را تبیین کنند. سوگمندانه اما، آنچه از ادبیات تولید شده پیرامون این واژه تاکنون در دسترس قرار دارد، حاکی از فقدان چنین ادبیاتی است! حتی بر فرض بیان نیز، بعید است حامیان و حاکیان بتوانند آنقدر وجه تمایز و فارق بیان کنند که منجر به شکل‌گیری رویکردی جدید در فقه شود. نتیجه اینکه طرح چنین ترکیب و مرکب واژه‌‏ای، صرفاً اضافه کردن اصطلاحی جدید در خیل انبوه اصطلاحات مجعوله در زمینه «فقه مطلوب» به شمار رفته و حاصلی جز، افزودن تشتت و تکثر بی‌حاصل، در این حوزه، به دنبال نداشته باشد. 6️⃣ اما اگر به جای افزودن اصطلاحی جدید بر اصطلاحات و عناوین پیشین، به دنبال یافتن فقه مطلوب برای دوران معاصر بوده و تلاش‌ می‌‏کنند رویکردی از فقه که پاسخگوی مسائل و نیازهای عصر حاضر است را یگیری کنند، طبیعی است چنین فقهی را باید با مختصات و ویژگی‏‌های عصری و مصری تعریف و تحدید کنند و متصف کردن چنین فقهی به «فقه معاصر»، آورده و حاصلی جز دامن زدن به تعابیر متکثر و مشتت در این زمینه ندارد. فقهی که امروز و در پرتو تشکیل و تاسیس نظام سیاسی اسلامی/شیعی با محوریت فقه و کارگزاری فقیه عادل، بدان نیازمند هستیم، چنانکه امامین فقیه انقلاب و دیگر فقها و بزرگان فقه پژوه، بر آن تصریح و تاکید کرده‌اند «فقه حکومتی» است. به تعبیر دیگر، بهترین و کارآمدترین «فقه در دوران معاصر» گفتمانی است که با عنوان «فقه حکومتی» از آن یاد‌ می‌‌شود. گفتمانی که با لحاظ عنصر بنیادین حکومت و از پایگاه آن، فقه و احکام را به‌مثابه نرم افزار اداره و مدیریت جامعه و حکومت و نیز در راستای نظام سازی و جامعه سازی مدنظر قرار داده و به دنبال استنباط و اجرای احکام الهی در عرصه عینیت است. 🔺بنابر آنچه گذشت، به نظر‌ می‌‌رسد تعبیر «فقه معاصر» تعبیری است که در موضع و جایگاه درستی به کار نرفته و آنچه شایسته است «فقه در دوران معاصر» است و رویکرد صحیح بر فقه در دوران معاصر، «رویکرد حکومتی به فقه/فقه حکومتی» است. #فقه_معاصر #آسیب_شناسی #دیدگاه_اساتید 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#پرونده_علمی #فقه_معاصر #دیدگاه_اساتید 🔰فقه در دنیای معاصر؛ آسیب ها و بایسته ها 🔹 حجت الاسلام و المسلمین احمد رهدار 🔻اگر در گذشته، فقیه با یک مطالعه مختصر در مورد موضوع می‌توانسته از پس قصه بر بیاید اما الان این روش جواب‌گو نیست! ▫️فقه به‌عنوان یک دانش، اگر می‌خواهد در جهان امروزی نقش و اثری داشته باشد بایستی خودش را در تمامی ابواب روزآمد کند. دلیلش هم این است که نقش مهم علم، صورتبندی جهان پیرامونش است. اگر جهان پیرامون تحولاتی پیدا کرد و دانش‌های متناسب با آن به تناسب آن تحولات تغییر نکند، شکاف میان حوزه دانش و حوزه واقع زیاد می‌شود. یکی از دلایلی که فقه ما برغم نشاط فی الجمله درونی خودش، روز بروز فاصله‌اش با واقع بیرونی زیادتر می‌شود این است که در دهه‌های اخیر جهان تغییراتی پیدا کرده که فقه خودش را متناسب با این تغییرات ساماندهی جدید نکرده است. ▫️برای اینکه ما در آینده بتوانیم بهره مؤثری از فقه بگیریم باید یک سری اصول و قواعدی را استخراج کنیم که بتواند نظام اولویت‌های فقه را متناسب با شرایط پیرامون ساماندهی کند. به دلیل پیچیدگی‌های سیستمی و غیرسیستمی که در جهان بیرون ایجاد شده است احتمالاً روش موضوع‌شناسی ما در آینده طبق مدل کنونی جواب نمی‌دهد. احتمالاً لازم باشد فقیهی که در یک موضوع می‌خواهد حکمی صادر کند، یک تجربه زیستة در آن موضوع کسب کند و بعد به صدور حکم بپردازد. این باعث می‌شود که فقه، انضمامی و واقعی شود. از لوازم این کار این است که نهاد آموزش فقه ما از قم به جاهای دیگر منتشر و پخش شود. ▫️یکی از مشکلات شایع و رایج این است که ارتباط نهادی بین نهاد فقاهت و نهاد اجرا وجود ندارد؛ یعنی ممکن است بزرگواری در حوزه علمیه قم درس خارج فقه انرژی هم داشته باشد و یا طلبه‌هایی باشند که رساله سطح چهارشان در حوزه مسائل فقه انرژی باشد اما ساختارهای دانشی و اجرایی ما به‌گونه‌ای مرتبط به همدیگر تعریف نشده است که طلبه یا دانشجو برای نوشتن رساله خودش ناگزیر باشد که با برخی از ساحات انرژی در بیرون ارتباط برقرار کند... ما چطوری می‌توانیم فرض کنیم که در مورد فقه هسته‌ای یا انرژی به طور مطلق درس خارج بدهیم یا کتاب بنویسیم، درحالی‌که قبل از آن، حتی یک ارتباط حداقلی با میدان‌های انرژی نیز برقرار نکرده‌ایم. الآن این ارتباط برقرار نیست. این عدم ارتباط تنها به نهاد فقاهت ما بر نمی‌گردد بلکه سیستم اجرایی ما هم باید دغدغه داشته باشد که بخش‌های مختلف خودش را با بخش‌های مرتبط فقه ارتباط بدهد. اگر بخواهیم فقه انرژی کارآمدی داشته باشیم باید به این ارتباط نهادی تن بدهیم و تا زمانی که این ارتباط نهادی شکل نگیرد کاری پیش نخواهد رفت. ▫️به نظر من موضوع‌شناسی در آینده از ظرافت‌ها و پیچیدگی‌هایی برخوردار خواهد شد که در گذشته آن اندازه پیچیدگی نداشته است؛ لذا اگر در گذشته، فقیه با یک مطالعه مختصر در مورد موضوع می‌توانسته از پس قصه بر بیاید اما بعدازاین، این روش جواب‌گو نخواهد بود. #فقه_معاصر #آسیب_شناسی 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan