یادداشت #میلاد_حبيبي پیرامون دیدار شاعران با مقام معظم رهبری:
قسمت دوم:
شب شعر بیت رهبری!
اصطلاحی بین جامعهی شاعران رایج شده است که درست یا غلط دیدار شاعران با رهبر انقلاب را «شب شعر بیت رهبری» مینامند. اما آنچه که در دهها و شاید صدها شب شعر که هر سال در کشور برگزار میشود میگذرد، بسیار متفاوت با دیدار شاعران با رهبر انقلاب است. در شبهای شعر، مرسوم این است که مجری شاعری را صدا میزند، وی پشت تریبون رفته و شعرش را میخواند و به همین ترتیب جلسه تمام میشود. دیگر هیچ اهمیتی ندارد که شعری که خوانده شده، شاهکاری در ادبیات است یا شعری ضعیف و سطحی؛ دقیقاً برخلاف آنچه که در شبهای نیمهی رمضان در بیت رهبری برگزار میشود!
اینجا شاعر در حین شعرخوانی اگر لازم باشد از سوی «آقا» تحسین میشود و اگر ایشان نکتهای را لازم بدانند حتماً متذکر میگردند؛ دقیقاً همان کاری که انجمنهای ریشهدار شاعرپرور انجام میدهند. به عبارت دیگر رهبر انقلاب هرگز فقط به محتوا فکر نمیکنند
بلکه از حساسیتشان روی شعرها میشود فهمید که چقدر سالم بودن و تمیز بودن ساختار شعر، برایشان اهمیت دارد. بهعنوان مثال در مواجهه با این بیت از رضا صالحی که سروده بود:
یوسف از دامان پاکش حبس و زندان دیده است / کام یونس از جهان، کام نهنگی بیش نیست
رهبری «حبس و زندان» را تکراری بیوجه میدانند که همان حشو و از عیوب بلاغی است.
در شبهای شعر، مرسوم این است که مجری شاعری را صدا میزند، وی پشت تریبون رفته و شعرش را میخواند و به همین ترتیب جلسه تمام میشود. دیگر هیچ اهمیتی ندارد که شعری که خوانده شده، شاهکاری در ادبیات است یا شعری ضعیف و سطحی؛ دقیقاً برخلاف آنچه که در شبهای نیمهی رمضان در بیت رهبری برگزار میشود!
یا هنگامی که افشین علا به این بیت میرسد:
یک روز پدر بهخاطر قرض / با غصه و آه و اخم بسیار
صبحانهنخورده رفت کنجی / تا صبح نشسته بود بیدار
تذکر منطقی رهبری درخصوص رعایت نکردن منطق زمانی در شعر و اینکه: نمیشود کسی صبحانه نخورد و تا صبح بیدار باشد، هم خود گواه بر حساسیت بر سالم بودن شعرها است.
یا نقدی که به شعر سیدعلی شکراللهی و شعرهای دیگر وارد کردند و و و...
این روند نکتهسنجی آنقدر شدید میشود که مجری مراسم میگوید «مدام به شورای هشتنفره میگوییم دقت کنند اما باز آقا نکاتی را پیدا میکنند».
دغدغههای بزرگ
آنچه که رهبر انقلاب هر سال بهعنوان صحبتهای پایانی میفرمایند دغدغهی کلی دلسوزان ادبیات انقلاب است؛ دغدغههایی که چهبسا از چشم مدیران فرهنگی نیز دور مانده: از «احیای سرود» و «ورود جوانان به عرصهی نوحهسرایی و هجو» و «حفظ عفت هزارسالهی شعر فارسی» تا جملهای مثل «تعداد لایکهای فضای مجازی ملاک ارزش یک مطلب نیست»، همه و همه خط مشیهایی است که رهبر معظم انقلاب در همین جلسه تعیین کردهاند و بر شاعران انقلاب اسلامی فرض است که این مسائل را با جدیت دنبال کنند؛ هرچند در همین لحظه هم میتوان نتیجهی این سیاستگذاری را در رشد جریان شعر انقلاب مشاهده کرد.
@ghalamhaye_bidar
💠 متن شعر پیش از نماز #عید_فطر سال ۱۳۹۷
به امامت رهبر معظم انقلاب خوانده شده توسط دکتر میثم مطیعی
تهران، مصلی بزرگ امام خمینی (ره)
۲۵ خرداد ماه ۱۳۹۷
آمدی و دل ما بردی و رفتی ای ماه!
با تو خوش بود سحرهای «بِکَ یا الله»
چه سحرها، چه سحرهای خوشی بود و گذشت
چه خبرها، چه سفرهای خوشی بود و گذشت
نظر لطف خدا بود که افتاد به ما
تشنگی، فرصت سیراب شدن داد به ما
یاد جوع و عطشِ روز قیامت کردیم
یاد ظهر عطشافروز قیامت کردیم
گفته بودم دل من! ماه شو و روشن شو
رمضان است، ز مَنها بگُذر، ایمَن شو
به خدا چلّه عشق است همین سیروزه
میتوان بار سفر بست همین سیروزه
گفته بودم که فقط چند سحر فرصت هست
چند بار ای دل من! بغض تو این ماه شکست؟
روزیات شد سفری در دل شب، با مولا؟
سفری تا سحرِ «فُزْتُ وَ رَبّ» با مولا؟
تشنگی ذکر لب ما شده بود این یکماه
روزه شد روضه لبهای اباعبدالله
سوختیم آه به یاد لب عطشان حسین
یاد لبهای ترکخورده طفلان حسین
ای خوشا آنکه سبکبار به عید آمده است
آنکه با وعده دیدار به عید آمده است
آنکه عیدانه ز لبخند امامش دارد
چشم بر آمدن ماه تمامش دارد
تو عزیز دوجهانی و فقیریم، فقیر
یوسفا «أَوْفِ لَنَا الْكَيْلَ»، تو ما را بپذیر
نوبهارا! دل پرخون چمن را دریاب
روزهداران فلسطین و یمن را دریاب
طاقت امت جدّت به خدا طاق شده
آه خونینجگران، شعله آفاق شده
کاش آیینه دل، مات جمال تو شود
عید ما رؤیت ابروی هلال تو شود
مادران شهدا! عید مبارک باشد
ای خوشا صبر شما، عید مبارک باشد
همسران شهدا! همسفران شهدا!
عید شد، میرسد از فاطمه عیدی به شما
موسم بندگی یار مبارک باشد
مردم ای مردم بیدار! مبارک باشد
عید فطر آمده، باشیم به فکر فقرا
عید فطرآمده، «قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا»
مردم ما دلشان صبر زلالی دارد
سفره کوچکشان نان حلالی دارد
همه هستند اگر نوبت ایثار شود
پای کارند اگر موسم پیکار شود
گلهمندند ولی حُجب و حیایی دارند
مردم ما چه گذشتی، چه وفایی دارند
ای نشسته صف اول! صف ایثار آنجاست
آن سوی «نرده»... ببین... لذت دیدار آنجاست
نکند «نرده» میان تو و مردم باشد
دردِ دلها پسِ این فاصلهها گُم باشد
دوستان! صدق و صفای دهه شصت چه شد؟
راستی حال و هوای دهه شصت چه شد؟
آن مدیران جوانی که جهادی بودند
بیتکلّف، ز همین مردم عادی بودند
شور آن شعله مگویید که خاموش شده
«اختلاس» آمده، «اخلاص» فراموش شده
ای نشسته صف اول! به عدالت برخیز
مانده بر شانه تو بار امانت برخیز
عَلم داد برافراز، که ملت هستند
دل به شاهینِ ترازوی عدالت بستند
همتت قطع ید دانهدُرشتان باشد
وای اگر دزدی از این قافله آسان باشد
وای اگر توصیه و نامه پذیرد قاضی
داد و بیداد اگر رشوه بگیرد قاضی
شکر کن، اینهمه نعمت نرود از دستت
قدر دان، فرصت خدمت نرود از دستت
صف اول، صف خدمت، صف مردمداری
یک نفر نیست مخاطب، همه هستند آری
گر به یک نقد رود صبر و قرارت از دست
صف اول منشین، بین جماعت جا هست
سعی کن در سعه صدر شوی پیشقدم
رهبری گفت که من نیز صف اولیام
گوش کن قصه پرغصه بیکاران را
شِکوه کارگران و کامیونداران را
چه شده ارز؟ که ماتاند همه تاجرها
نرخ مسکن چه شد؟ آه از دل مستأجرها
کاش آرام کنیم این نگرانیها را
سعی ما سد کند این موج گرانیها را
معدن رنج، دل کارگران است هنوز
چشم مردم به عدالت، نگران است هنوز
سنگر تو ست همین میز و امیدی ست به تو
ادامه شعر در پست بعدی👇👇👇
@ghalamhaye_bidar
ادامهی شعر #عید_فطر :
آن سوی میزِ تو چشمان شهیدی ست به تو
گره ار وا نکنی خود گره کار مباش
برنمیداری اگر بار کسی، بار مباش
عید شد، آمدن عید مبارک بادت
وان مواعید که کردی، نرود از یادت
عید رسوا شدن دشمن پیمانشکن است
روز یکدل شدن و جشن خروش وطن است
شد عیان بر همه دنیا که چهل سال چرا
بود ورد لب ما، مرگ به تو آمریکا...
چند روزی به تو و عهد تو دادیم زمان
چند روزی محک تجربه آمد به میان
تا سیهروی شود هر که در او غش باشد
تا سیهروی شود هر که دُروغش باشد
هان! مپندار که پیمانشکنی آسان است
نقض این عهد میندیش که بیتاوان است
پنجه در پنجه مشو روبهکا! با شیران
آن که با آن طرفی، جان جهان است: ایران
یکشبه بر طمع خام شما پایان داد
موشک ما که در آفاق شما جولان داد
پشت گوشت بنویس این سخن، این سیلی را
که یکی گر بزنی، میخوری از ما ده تا
شریانهای حیاتی جهان در کف ماست
تنگه هرمز و دریای عمان در کف ماست
صبر کن روز پریشان شدنت نزدیک است
لحظه سختپشیمان شدنت نزدیک است
قفل تعلیق به امید خدا میشکنیم
هرچه زنجیر کشیدی همه را میشکنیم
چرخه هستهای از نو به تکاپو افتد
آب رفته همه باز آید و در جو افتد
دست تو رو شد و شرّت کم و ننگت افزون
پنجه از دستکش مخملیات زد بیرون
شرّ تو از سرمان کم شده حمداً لله
دشمنیهات مسلم شده حمداً لله
دولت ما شده هشیارتر، إنشاءالله
مجلس ما شده بیدارتر، إنشاءالله
دل به لبخند که بستیم؟ خدایا! توببخش
پای عهد که نشستیم؟ خدایا! توببخش
حیف از آن سعی و از آن آمدن و رفتنها
که شده با لگد بوالهوسی باد هوا
دشمن است او، چه سگ زرد و چه روباه سیاه
دشمن است او، چه دموکرات و چه جمهوریخواه
باید این تجربه در «مدرسه تدریس» شود
سند محکم بدعهدی ابلیس شود
دل به لبخند که بستیم، عدو غدار است
وقت اظهار«اَشداءُ علی الکُفار» است
پس اگر ذکر تبرای کسی گشته قضا
حال فریاد کند مرگ بر آمریکا را...
گفته بودند که امضای فلان تضمین است
نه فلان ماند و نه امضاش، حقیقت این است
زان هیاهو چه به جا مانده به غیر از اسمش
جسدی مانده ز برجام و ز روح و جسمش
بوی فاسدشدنش نیز بلند است بلند
اُدکلنهای اروپایی اگر بگذارند
اُدکلنهای اروپایی بیخاصیتی
که ندارند به جز گیج شدن منفعتی
این اروپا مگر آن نیست که در سعدآباد
بست پیمان و بلافاصله دادش بر باد؟
ترس و ترساندنِ از جنگ غلط بود غلط
ترس، دروازه به تحریم گشودهست فقط
مشکلی نیست که با همّت ما حل نشود
کارها کاش به برجام معطّل نشود
آنچه باعث شده تحریم شود طاقتسوز
اقتصادیست که وابسته به نفت است هنوز
نفت ما جوهر امضا شدن تحریم است
نفت ما خونِ دمادم به تن تحریم است
تکیه بر همت خود کن که فرج خواهد شد
ما برآنیم که تحریم، فلج خواهد شد
پشت سر لشکر فرعون و مقابل، دریاست
ذرهای ترس به دل راه مده، حق با ماست
نیل اگر هست عصا در کف موسا هم هست
مژده «إِنَّ مَعِيَ رَبِّي» آقا هم هست
باتوام ای سند جعلی باران دیده!
موریانهزده! طومارِ به هم پیچیده!
ای به هر جنگ جهان، نحسی راه تو دلیل
ننگ بادا به تو و مرگ به تو اسرائیل
ای که از عمر تو جز بیست خزان برجا نیست
حرص بیهوده نخور، نام تو در فردا نیست
از سوی کرب و بلا عازم راه قدسیم
روز پیکار همه عضو سپاه قدسیم
قدس ای قدس! پی یاری تو از همه سو
میرسد لشکر پیروز "رِجالٌ صَدَقوا"
میرسیم از ری و بلخ و نجف و شام و حجاز
صف به صف تا که بخوانیم به صحن تو نماز
مژده ای قدس که آیات رهایی با ماست
بزن ای قلب فلسطین که صدایت زیباست
رود، آن نیست که سنگی به رهش سد نشود
رود، آن است که در راه مردّد نشود
چشم این رود چهلساله به دریاست هنوز
یک جهان، نهر دعا پشت سر ماست هنوز
اولین بارقه صبح سپید است امید
نفس زخمی جانباز و شهید است امید
دشمنانی که گرفتند شهید از من و تو
وای از آن دم که بگیرند امید از من و تو
دل ما مانده به پیروزی فردا روشن
دل ما روشن و راه حججیها روشن
@ghalamhaye_bidar
غزلی از #سیدعلی_شکراللهی
#خوانده_شده در انجمن نارنج
"با سر چه باید کرد"
با من بگو با مرگ در بستر چه باید کرد
با زندگی این قرص خواب آور چه باید کرد
مرداد را با گرمی خون تو طی کردیم
با سردی پایان شهریور چه باید کرد
دنیا به قصد کشتن ما دلبری ها کرد
مادیو را کشتیم با دلبر چه باید کرد
یا کاسه را لبریز کن یا جام را بشکن
ساقی! تو می دانی که با ساغر چه باید کرد
ای دوست در قاموس تو سر داشتن ننگ است
بااین سر جامانده بر پیکر چه باید کرد
سر مهر، سر سجاده، سر تسبیح عشاق است
من تازگی فهمیده ام با «سر» چه باید کرد
ای عشق این از جسم بی پیراهن، این از سر
آماده ی دل کندنم؛ دیگر چه باید کرد
#شهید_محسن_حججی
@ghalamhaye_bidar
غزلی از #میلاد_حبیبی
#خوانده_شده در انجمن نارنج
تقدیم به #امام_خمینی (ره)
"میز مدیران"
چنان با بودنش این خاک غرق نور ایمان شد
که گویی شب به دست مهربانی نورباران شد
به روی هر لب آهی بود از غم ، از ستم ،از رنج
یکایک آه ها با هم گره خوردند... طوفان شد
چه طوفانی که از ریشه درخت ظلم را می کند
چه طوفانی: که از آن کاخ شاهنشاه ویران شد
یقین کردیم ما هر قدرتی جز عشق پوشالی است
پس از آنی که سعد آباد تسلیم جماران شد
دریغ آن پیرمرد مهربان از آن زمان که رفت
تمام حرفهایش در دل تاریخ پنهان شد
یکی دنیا به کامش مزه کرد و راه دیگر رفت
یکی جا زد میان راه؛ برگشت و پشیمان شد
از آن روزی که ما از آرمان هایش گذر کردیم
خمینی در میان شهر، تنها یک خیابان شد
دریغ آن پیرمرد مهربان با آنهمه اوصاف
فقط یک قاب عکس ساده بر میز مدیران شد
@ghalamhaye_bidar
🚩انجمن شعر نارنج
🌻سهشنبهها
📖 #بیدل_خوانی
💡 #نقد_شعر_و_ترانه
⏰ از 19 تا اذان
🏠 جنب پایانه بابلدشت،کوچه شهید مقارزاده،نبش کوچه شهید جلوخانیان،پ 18
سپهر هنر و اندیشه #سها
@ghalamhaye_bidar
#چ_مثل_چمران
چ... مثل چندین چ... مثل چندان
چندی ام بگریان چندی ام بخندان
مثل یک چکامه سخته و مطنطن
مثل چشمه ساده تازه و خروشان
چ چگونه رفتن در پی نشانی
چارراه خندق کوچه ی نیستان
چ... مثل چل شب با خدا نشستن
چله را شکستن چله ی زمستان
تیغ ها چکاچک زلف ها چلیپا
چاره مان شهادت حجله مان چراغان
چ... مثل چزابه میان آتش
چ... مثل چزابه میان طوفان
چ... مثل چفیه چ... مثل چادر
آن به عشق رهبر این به حکم قرآن
مصطفی کجایی در میان مایی
برگزیده ای از تک تک شهیدان
جای خالی ات را عاشقان گرفتند
کودک فلسطین شد چریک لبنان
ف... مثل فکه ک... مثل کرخه
پ... مثل پاوه ب... مثل بستان
آ... مثل آیت ر... مثل روشن
ه... مثل همت چ... مثل چمران
#مهدی_جهاندار
#شهید_مصطفی_چمران
@ghalamhaye_bidar
⭕️توجه⭕️
انجمن شعر نارنج در فصل تابستان بصورت #یک_هفته_در_میان برگزار می شود
اولین جلسه: سه شنبه ی هفته ی آینده 12 تیرماه
@ghalamhaye_bidar
به شهید سیدمحمدجواد شرافت و دیگر شهدای حادثۀ هفتم تیر به خصوص شهید مظلوم آیتالله بهشتی
پرپر شدید، باغ در این غم عزا گرفت
پرپر شدید و باز دل یاسها گرفت
تا لالهوار جای شما خاک تیره شد
داغی بزرگ در دل هر غنچه جا گرفت
پرپر شدید، عطر شما را نسیم برد
عطر شما فضای زمین را فرا گرفت
باغی که خونتان به رگ و ریشهاش رسید
جانی دوباره یافت، دوباره صفا گرفت
آن شب دوباره جمع شما جمع بود آه
باد خزان وزید و شما را ز ما گرفت
«بوی بهشت میرسد»، آوار انفجار
یکباره خاک، بوی خوش کربلا گرفت
«سرچشمه» غرق خون شد خونی که موج موج
سرچشمه از محرّمِ خون خدا گرفت
هفتاد و سه بهشتی از خاک رد شدید
هفت آسمان ز پای شما بوسهها گرفت
آری بهشت را به بها میدهد خدا
با این بهانه بود که جان از شما گرفت
در باغِ ما به یاد شما راستقامتان
هفتاد و چند سرو سرافراز پا گرفت
#سیدمحمدجواد_شرافت
#شهید_بهشتی
@ghalamhaye_bidar
می کند آشفته ام، همهمه ی خویشتن
کاش برون می شدم، از همه ی خویشتن
می کشد از هر طرف، چون پر کاهی مرا
وسوسه ی این و آن، دمدمه ی خویشتن
پنجه در افکنده ام، در دل خونین خویش
گرگ وش افتاده ام، در رمه ی خویشتن
باده ی نابم گهی، زهر هلاهل گهی
خود به فغانم از این، ملقمه ی خویشتن
طفلم و بنهاده سر، بر سر دامان عشق
تا کندم بیخود از، زمزمه ی خویشتن
مست و خرابم #امین، بی خبر از بود و است
از که ستانم بگو! مظلمه ی خویشتن
@ghalamhaye_bidar
تأملی در نظریه ی #موضوع_و_موضع در شعر دینی
#حسن_بیاتانی
درصد بالایی از تولیدات شعر دینی را، تجلیل یا ستایش و سوگ ذوات مقدسه در بر می گیرد. به عبارت دیگر، غالب اشعار دینی، شخصیت محورند. از دلایل مهم این اتفاق وجود یک نظام ریشه دار عرضه و تقاضاست. یعنی تریبون پرمخاطب و گسترده ی هیئات مذهبی نیاز به چنین تولیداتی دارد. این مسأله در دهه های اخیر موجب موضع گیری و هشدار منتقدان ادبی شده است. از جمله اینکه شعری که موضع دینی داشته باشد می تواند به مراتب اثرگذارتر از شعری باشد که موضوع دینی دارد و صرفا به تجلیل از شخصیت های دینی پرداخته است. یا اینکه تجلیل وتمجید از شخصیت های دینی و رساندن ایشان به عرش (به تعبیر منتقدان: اسطوره پردازی) هر چند خالی از غلو باشد، اما چه سودی دارد جز اینکه آنها را برای ما غیر قابل دسترس می کند. چرا شعری نگوییم که به جای توصیف عرش نشینی اهل بیت علیهم السلام به تمجید فرش نشینی آنان بپردازد و آنها را برای ما دست یافتنی و الگو قرار دهد؟ و مثلا روحیه ی عدالتخواهی و ظلم ستیزی را در ما تقویت کند. درباره ی این نقدها که ناشی از دغدغه های درستی است نکاتی قابل طرح است. این نکات همگی تعابیر و بیان های مختلف یک مطلبند اما ذکر همه ی آنها برایم اهمیت داشت:
۱. این یک واقعیت است که در اشعار مذهبی ما، خلأ نگاه #اسوه ای به ذوات مقدسه و پرداختن به سیره ی اجتماعی و سیاسی آن بزرگوارن به شدت حس می شود و این هم یک واقعیت است که شعر مذهبی ما آن قدر که به شخصیت های دینی بها می دهد به سایر موضوعات دینی بها نمی دهد. اما آیا برای پر کردن نمیه ی خالی لیوان، باید نیمه ی پر لیوان را خالی کرد؟ آیا می توان جلوی افراط را با تفریط گرفت؟ این چه دیدگاهی ست که همواره وضع موجود را در تضاد با وضع مطلوب می داند و برای رسیدن به وضع مطلوب خواهان محو کردن وضع موجود است. مثلا در عزای سید الشهدا علیه السلام هم گفته می شود عاشورا را نباید گریست باید نگریست و… این گریستن چه منافاتی با نگریستن دارد و چه جایی را از زیستن تنگ کرده است؟ و مگر این نیست که چشم ها را باید شست جور دیگر باید دید؟ آیا اشک نمی تواند چشم های ما را بشوید تا جور دیگر ببینیم؟
۲. آنچه ارزش ها و فضیلت ها را در یک جامعه زنده نگه می دارد بیش از آنکه خود آن فضیلت ها باشند، ستاره ها و #قهرمان هایی هستند که متصف به آن فضیلت ها هستند. انسان دوست دارد فضیلت ها را بر قامت یکی مثل خودش تماشا کند و شیفته ی او شود. امروز کشورها و دولت ها برای ورزش قهرمانی هزینه ی گزافی می پردازند که البته گزاف نیست. قرار نیست همه ی آحاد یک ملت مدال المپیک بگیرند اما هر چه سرمایه گذاری یک کشور برای ورزش قهرمانی بیشتر باشد و قهرمان ها منزلت بیشتری داشته باشند ورزش عمومی در جامعه تقویت خواهد شد و این منجر به سلامت و تحرک و نشاط عمومی می شود. تجلیل از شخصیت ها به نوعی تجلیل از ارزش ها و فضیلت هاست چرا که خوبی ها آنگاه دوست داشتنی و ملموس می شوند که بر قامت یک خوب پوشانده شوند.
۳. در سوره ی بقره می خوانیم که خداوند اسم ها را به آدم آموخت. ( و علم آدم الاسماء کلها…) و آن گاه ملائکه اعتراض کردند که آیا انسان را آفریدی که در زمین خونریزی و فساد کند؟ در بعضی تفاسیر آمده است که تفاوت ملائکه با انسان در این است که ملائکه از درک و شناخت «اسم» عاجزند و فقط «مسما» برایشان قابل فهم و شناخت است. اما انسان می تواند #اسم ها را بشناسد و اگر بخواهد به #مسما راه پیدا کند این از مسیر اسم ممکن خواهد بود.
۴. خداوند تنها مزد رسالت پیامبرش را «مودت» نسبت به ذوی القربی قرار داده است: «قل لا أسئلکم علیه اجرا الا المودة فی القربی». مودت، به محبتی می گویند که ابراز شود و این ابراز محبت طبق نص قرآن بر امت اسلامی واجب است. البته ابراز محبت فقط زبانی نیست و پیروی عملی از اهل بیت علیهم السلام نیز نوعی ابراز محبت است اما قدر مسلم این است که ابراز محبت زبانی هم #مودت است پس نمی توان کاری را که مزد رسالت برشمرده شده کار بی ثمری تلقی کرد.
👇👇👇
@ghalamhaye_bidar
☝️☝️☝️
۵. در #حدیث_شریف_کسا، داستان به ظاهر ساده ای نقل شده است که در آن تمامی پنج تن، زیر عبای یمانی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم جمع می شوند و جبرئیل نفر ششم این جمع می شود و از طرف خداوند به ابلاغ منزلت رفیع این اجتماع و این جمع می پردازد. در این حدیث تنها منزلت خاندان وحی نقل شده است، آن هم منزلتی که برای هیچ بنی بشری دست یافتنی نیست اما رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم طبق نص همین حدیث، نقل کردن این داستان را در هر یک از مجامع شیعیان و محبان، باعث رفع هم و غم و برآورده شدن حاجات آنان برمی شمرد. در واقع امت خود را به ذکر و مرور مدام این داستان ترغیب می کند. سوال اینجاست که اگر ذکر منزلت عرشی و ملکوتی ذوات مقدسه که برای عموم بشر قابل دسترسی نیست کار بی فایده ای باشد پس چنین ترغیبی چه توجیهی دارد و آیا حداقل تاثیرش، رفع گرفتاری و برآورده شدن حاجات امت اسلامی نیست؟
۶. اگر ذکر منزلت ملکوتی خاندان رسالت را کنار بگذاریم و فقط شخصیت #زمینی ایشان را به تصویر بکشیم چه تضمینی وجود دارد که هر انسانی با هر عقیده و فکر ناقص و شخصیت تک بعدی و با هر دین و مسلک یا حتی بدون دین و مسلک، اسوه و الگوی جامعه نشود و در نهایت ارتباط نسخه های نجات بخش بشر با وحی قطع نشود؟
۷. ابراز #محبت نسبت به کسی که او را دوست داریم موجب تثبیت و تحکیم این دوستی و تداوم آن خواهد شد. ابراز محبت به آرامش و سلامت روحی و برقراری تعادل روانی در انسان کمک خواهد کرد. انسان در ابراز محبت به خانواده و دوستان و هم نوعان خود و حتی در محبت به حیوانات و گیاهان می تواند آثار روانی این کار را به خوبی لمس کند. حال اگر این محبوب ها لایق ترین ها و کامل ترین ها در زمین باشند ناگفته پیداست که در این دوستی چه آثار و خیر و سعادتی نهفته است. در اشعار عاشقانه نیز که شاید پرحجم ترین بخش از گنجینه ی ادبی ما باشند عمده ترین مضمون، ابراز عشق و محبت است اما این ابراز محبت وقتی در شعر مذهبی و نسبت به شخصیت های آسمانی صورت می گیرد بیشتر با نقد مواجه می شود. ما چه بخواهیم چه نخواهیم آدم ها به خصوص جوان ترها و نوجوان ها در زندگی برای خود ستاره هایی انتخاب می کنند و رفتار و گفتارشان را به رنگ آن ستاره ی محبوب در می آورند، چه بهتر که این ستاره ها واقعا آسمانی باشند.
۸. داشتن تصویر ناقص از شخصیت های دینی، خطرات و آفات خاص خود را خواهد داشت. به همان میزان که غفلت از بعد اجتماعی و زمینی اهل بیت علیهم السلام می تواند خسارت بار و محرومیت آفرین باشد، بی اعتنایی به منزلت ملکوتی ایشان نیز چنین خطراتی را در پی خواهد داشت. آیا منطقی است که بر اساس این حجم عظیم از آیات و روایات، چنین منزلت و جایگاه رفیع و محیرالعقولی برای خاندان رسالت ترسیم شده باشد و نشر این فضائل تا این اندازه مورد تاکید قرار گرفته باشد اما بگوییم این منزلت و شأن چه سودی برای ما دارد و چه نیازی به بیان آن است؟ پس آنچه باید از آن برحذر باشیم #نگاه_تک_بعدی به شخصیت های دینی است. توجه هم زمان به بعد تکوینی و اجتماعی و تاریخی اهل بیت علیهم السلام شاید در میان نگاه های مرسوم، نگاه جامع تری باشد. یعنی هم زمان به جایگاه ملکوتی و نقش ذوات مقدس در عالم کائنات (واسطه ی وجود بودن و…)، بعد ملکی و رسالت اجتماعی و سیره ی اخلاقی و در نهایت نقش و رسالت تاریخی ایشان در همراهی و به منزل رساندن قافله ی بشری و همه ی موجودات بپردازیم. توجه به مثلث #تکوین_تاریخ_جامعه را در بررسی ابعاد وجودی اهل بیت علیهم السلام از درس گفتارهای آیت الله میرباقری آموخته ام، هرچند شاید درک و شیوه ی بیان من به عمق اندیشه ی ایشان لطمه وارد کرده باشد.
۹. همه ی این ها را گفتم که حالا با خیال آسوده بگویم واقعا شعر مذهبی امروز ما در اتخاذ موضع دینی فقیر است. که بگویم واقعا توجه به بعد زمینی شخصیت های آسمانی در اشعار ما کم رنگ یا حتی رنگ باخته است. اگر رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم طبق کلام خدا، اسوه ی حسنه است در کلام شاعران جوان ما هنوز اسوه نیست. یک #جریان_شعری_مستمر که به سیره ی اجتماعی و اخلاقی اهل بیت علیهم السلام توجه داشته باشد دیده نمی شود. این ستاره های آسمانی در ادبیات ما آن گونه که باید، راه را پیش پای ما نگذاشته اند و چاه ها را نشان نداده اند.
#نقد_ادبی
#حسن_بیاتانی
@ghalamhaye_bidar
🚩انجمن شعر و ترانه نارنج
🌻سهشنبههای یک هفته در میان
📖 #مولوی_خوانی
💡 #نقد_شعر
⏰ 12 تیرماه 97 از ساعت 7 عصر تا اذان مغرب
🏠 خیابان کاوه، سپهر هنر و اندیشه #سها
@ghalamhaye_bidar
#حقوق_بشر_آمریکایی
چگونه رهایت کنم
مگر تو رها کردی دست عروسکت را
وقتی به میهمانی عروسهای دریایی می رفت
آنقدر کودکی
که هنوز هم فکر می کنی
سقوط هواپیما
به خاطر دعوای تو
با برادر کوچکت
بر سر نشستن کنار پنجره هواپیماست
چه کسی می تواند تو را به دنیای ما بر گرداند
جز من که شاعرم
می توانم
تو را از پله های برقی فرودگاه برگردانم
می توانم
هواپیما را به فرودگاه برگردانم
می توانم
موشک را به ناو
و ناو را به امریکا برگردانم
می توانم
دود را به چپق سرخپوستان برگردانم
من حتی می توانم
فلسطینیها را به خانه ها شان برگردانم
و
یهودی ها را هم به خانه هاشان برگردانم
من خدا نیستم عزیزم
اما شاعرم
و خدا شهیدان را به شاعران سپرده است
می توانم بر مرگ تو مرثیه ای بسرایم
می توانم
نامت را به روزنامه ها
و پرونده ات را به میز کار سیاست مداران برگردانم
می توانم کودکی ات را در بازی گوشی دلفين ها جستجو کنم
و داغت را در خودکشی نهنگ ها
چرا که
مرگ تو باشکوه ترین بود
مرگی در آتش
مرگی در اوج
و تشییعی بر موج
چگونه رهایت کنم
مگر تو رها کردی دست عروسکت را
وقتی به میهمانی عروسهای دریایی می رفت
#محمدحسین_نعمتی
@ghalamhaye_bidar
برگزیدگان سومین جشنواره حقوق بشر آمریکایی در بخش #شعرهجو:
مجتبی صفری (گیلان)، سیدمحمدجواد میرصفی (قم)، مجید موسوی (اصفهان)، فرانک حمزهزاده، پیمان طالبی (تهران)
@ghalamhaye_bidar
🔸 شعری اعتراضی از #علی_سلیمیان خوانده شده در انجمن نارنج
نور را در هاله ی ابهام پنهان کرده اند
واقعیت را پس اوهام پنهان کرده اند!
در لباس شرع با شیطان تبانی می کنند
کفر را در جامه ی احرام پنهان کرده اند
حرف های پخته ای بر روی منبر می زنند
در سر اما آرزوی خام پنهان کرده اند
فقر و بیکاری، رکود و اختلاس و رانت را
جملگی از دید استعلام پنهان کرده اند
ساقی میخانه را آزرده، می را برده اند
جام را در پستوی برجام پنهان کرده اند
وعده های کشکی و مردم فریب خویش را
از نگاه حضرت اقدام پنهان کرده اند!
هموطن برخیز و این تزویر را فریاد کن
یکصدا این ظلم دامن گیر را فریاد کن
تا نیفتاده است این جنگل به دست روبهان
نعره باش و اقتدار شیر را فریاد کن
فرصتی باقی است، عاقل باش و پیش از حادثه
جهل مزدوران بی تدبیر را فریاد کن
مرگ بر نیرنگ، اف بر ننگ، نفرین بر دروغ
ای مسلمان مشت شو تکبیر را فریاد کن
هرگز این ملت به ذلت تن نخواهد داد، نه
پاره کن از گردنت زنجیر را... فریاد کن!
@ghalamhaye_bidar
🔸 شعری اعتراضی از #صادق_میرصالحیان خوانده شده در انجمن نارنج
صندلی های بی خیال بس است
دست از روی دست بردارید
جایتان را به دیگران بدهید
از صف پشت در خبر دارید
پیش مردم به جنگ مشغولید
پشت پرده به دست و روبوسی
دسته ای تکه تکه ملک خدا
عده ای کیسه کیسه زر دارید
رویتان زرد ، چکمه هاتان سرخ
پایمال شماست خون شهید
چه پسرها که سرگذاشته اند
چه پسرها که در سفر دارید
دست مردم نمی رسد به شما
بس که سرگرم ارتفاعاتید
حرف مردم نمی رسد به شما
گرد خود بس که کور و کر دارید
یقه هاتان سفید بود اما
خون مردم چکید و لک برداشت
آب در حلق باغ خشکیدهست
تا که در دست خود تبر دارید
گرچه دشمن هنوز شیطان است
گفت اعدا عدوک نفسک
نفس اماره اید و هر نفسی
که فرو می برید، شر دارید
با خطای دوقطعه کم یا بیش
آخرش در کنار هم هستیم
گرچه از ما که کارتن خوابیم
چندتا خانه بیشتر دارید
@ghalamhaye_bidar
🔹حب الحسین یجمعنا🔹
جاده در پیش بود و بیوقفه
سوی تقدیر خویش میرفتیم
در صفوف پیادگانِ بهشت
موج در موج پیش میرفتیم
شعرِ کشف و شهودمان در راه
غرق تصویر و فکر و عاطفه بود
وصل، ابعاد تازهای مییافت
اربعین، بهترین مکاشفه بود
تا مقام خلوص و یکرنگی
راه کم مانده بود و من مشتاق
پیِ هر گام جلوهگر میشد
کوچهباغی به ساحت اشراق
قصد کردم کمی درنگ کنم
موکب برگزیدهای دیدم
روی دیوارهای کاگلیاش
پرچم داغدیدهای دیدم
نقش خورشیدِ ترمهکوب شده
روی پرچم دل مرا میبُرد
چشمهای به خون نشستۀ او
زائران را به کربلا میبرد
بغض کردم کمی جلو رفتم
میزبان آمد و تبسم کرد
بیتکلف درست مثل خودم
عربی فارسی تکلم کرد
گفتم: اشلونک، ایها الساقی؟
- حرفها داشت در دل تنگش -
گفت: شُکراً! مرا هوایی کرد
استکانهای چای پررنگش
گوشهای دنج چای نوشیدم
غرق در بغض و حیرت و نجوا
به خودم آمدم... یکی میگفت:
«موکب اهل سنت است اینجا»
بغض آنقدر پافشاری کرد
که سرانجام گونهام تر شد
لحن نجوای من عوض شده بود
حیرتم با جنون برابر شد
سر بیتن هنوز هم بر نی
داشت آیاتی آشنا میخواند
لبِ خورشیدِ ترمهکوب شده
اهل توحید را فرا میخواند
#علیرضا_سالکی
@ghalamhaye_bidar
#امام_صادق علیهالسلام
🔹اذن جنون🔹
نشسته بر لب ساحل، شکستهزورقِ عاشق:
کهراست زهرۀ دریا؟ کجاست باد موافق؟
به موجِ اشک، کِی آخر توان به اوج رسیدن؟
کجا حریفِ تو باشد دلِ شکستۀ قایق؟
نه فهمِ رنج تو آسان، نه درکِ اوج تو ممکن
زبان ناطقه الکن؛ سکوت، یکسره ناطق
مگر که اذنِ جنونم دهی چو «جابر جعفی»
وگرنه عقل ندارد رهی به کوی حقایق
تویی که علم یقینی، به دین اول و آخر
تویی که معنی دینی، به علم سابق و لاحق
چو طفل مکتب تو «بوحنیفه» است چه گویم
ز حلقۀ تو بجویم اگر مشایخ واثق
به حکم توست اگر زد «هشام» تیغ تکلّم
ز کیمیای تو «جابر»، حکیم گشته و حاذق
چه داشت خرقۀ «سفیان» به جز ریا -و چه عریان-؟
تو خرقهپوشِ خدایی نهان ز چشم خلائق
زبان گشودی و آنک شکست حقّۀ کافر
نگاه کردی و آنگه پرید رنگ منافق
عیار عقل تو بودی به گفتگوی مکاتب
مراد علم تو بودی ز جستجوی دقائق
تویی تو چشمۀ جوشان، تویی تو بحر خروشان
شکستهزورقِ ساحل، منم، به سوی تو شائق
ز خویش میروم امشب به سوی غربت دریا
سیاهپوش عزای امام جعفر صادق
#حسن_صنوبری
@ghalamhaye_bidar
#از_این_غم_ها
دوباره پر شده از عطر گیسویت شبستانم
دوباره عطر گیسویت؛ چقدر امشب پریشانم
کنارت چای می نوشم به قدر یک غزل خواندن
به قدری که نفس تازه کنم؛ خیلی نمی مانم
کتاب کهنه ای هستم پر از اندوه یا شاید
درختی خسته در اعماق جنگل های گیلانم
رها، بی شیله پیله، روستایی، ساده ی ساده
دوبیتی های باباطاهرم عریان عریانم
شبی می خواستم شعری بگویم ناگهان در باد
صدای حمله ی چنگیزخان آمد؛ نمی دانم -
چه شد اما زمین خوردم میان خاک و خون؛ دیدم
در آتش خانه ام می سوخت؛ گفتم آه...دیوانم...
چنان با خاک یکسان کرد از تبریز تا بم را
زمان لرزید از بالای میز افتاد لیوانم
من آن شاهم که پیش چشم من در کاخ، یک بانو
پی تحریم تنباکو شکسته تُنگ قلیانم
فراوان داغ دیدن ها؛ به مسلخ سر بریدن ها
حجاب از سر کشیدن ها؛ از این غم ها فراوانم
شمال و درد کوچک خان؛ جنوب و زخم دلواری
به سینه داغ دار کشته ی حمام کاشانم
سکوت من پر از فریاد یعنی جامع اضداد
منم من اخم سعدآباد و لبخند جمارانم
من آن خاکم که همواره در اوج آسمان هستم
پر از عباس بابایی پر از عباس دورانم
گرفته شعله با خون جوانانم حنابندان
که تهران تر شود تهران؛ من آبادان ویرانم
صلات ظهر تابستان، من و بوشهر و خوزستان
تو را لب تشنه ایم از جان، کمی باران بنوشانم
سراغت را من از عیسی گرفتم باز کن در را
منم من روزبه، اما پس از این با تو سلمانم
شکوه تخت جمشید اشک شد از چشم من افتاد
از آن وقتی که خاک پای سلطان خراسانم
اگر سلطان تویی دیگر ابایی نیست می گویم
که من یک شاعر درباری ام مداح سلطانم
#حمیدرضا_برقعی
@ghalamhaye_bidar
با تبریک میلاد بانوی عشق و مهربانی حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام،
فراخوان #سومین_کنگره_شعر_قلم_های_بیدار
در دهه کرامت منتشر می شود
🔹قلم های بیدار از امسال #سراسری برگزار خواهد شد
@ghalamhaye_bidar
🚩انجمن #شعر_و_ترانه نارنج
🌻سهشنبههای یک هفته در میان
⏰ امروز 26 تیرماه 1397
از ساعت 7 عصر تا اذان مغرب
🏠 خیابان کاوه، جنب پایانه بابلدشت، کوچه شهید مقارزاده، نبش کوچه شهید جلوخانیان، پلاک 18
سپهر هنر و اندیشه #سها
@ghalamhaye_bidar
#عصرِ_ترانههای_چهار_پاره
خشکیدهتر شدم ایماه عکست توی کدوم چشمهس
اینجا که هـرچی میبـینم دالـون تنـگ و تـاریـکه
اینجا که هر چی میبـینم راهـی به سرپنـاهی نیس
روحِ بـــزرگِ مـن دیـدی دنیـا چقـدر کـوچیـکه؟
حسین صفا
بله! حرف شما را کاملاً قبول دارم؛ هر دورهای یک قالب، قالبِ غالب است و اکثریت آثار آن دوره در آن قالب خلق میشوند. ولی این را هم قبول دارم که هنرمندانِ یک عصر، اتفاقی به یک قالب متمایل نمیشوند. باید دلیلی داشتهباشد که ترانههای این روزگار عمدتاً چارپاره است و آن هم فقط یک نوع از انواع چارپاره. بگذارید با هم امکانات چارپاره را مرور کنیم.
چارپاره قالبی است که از چند بندِ چهار مصرعی تشکیل شده و در هر بند دو مصرع حتماً همقافیهاند. رایجترین حالتِ قرارگیری قافیهها، همقافیه شدنِ مصرعهای زوج در هر بند است. این را هم یادمان هست که تجربههایی در کوتاه و بلند کردن مصرعهای چارپاره صورت گرفته اما گویی این تجربهها راهی به دهی باز نکردهاند. چارپاره در اوج رواج خود، پُلی بود میان شعر کلاسیک و نو. چرا که از میان تمامی قوالب کلاسیک قید کمتری به قافیه داشت و میدان وسیعتری برای بیان اندیشهها و حرفهای زمانه به شُعرا میداد. چارپاره این امکان را داشت که شُعرا مانند مثنوی بتوانند تا هرکجا که میخواهند حرف بزنند و بیآنکه مانند مثنوی در هر بیت اسیر الزام قافیه بشوند به روانی داستانی را بگویند. از طرفی بند بند بودن آن این امکان را میداد که هرکجا سخن میطلبد فضا را تغییر دهند یا دیالوگ بیاورند. اما با پذیرفته شدن شعر نو محاسن چارپاره رنگ باخت و معایبش بیشتر به چشم شعرا آمد. چرا که به هر حال الزام وزن و قافیه را به قوت دیگر قوالب کلاسیک داشت. همچنین دور بودن قافیهها از هم، از موسیقی شعر کم میکرد بیآنکه جایگزینی برای رفع این کمبود داشته باشد. در چارپاره شعرا مجبور میشدند در یک بند یک موضوع را کش بدهند و این ضرب آهنگ کلام را کند و در نتیجه شعر را کسالت بار میکرد.از این رو هرچه در تاریخ جلو میآییم شُعرا تمایلشان به چارپاره کم میشود.
آنزمان که امثال فروغ و سپهری و سیمین به تمامی دست از چارپاره میشویند، توجه ترانة نوین به چارپاره جلب میشود. یعنی دهه چهل.
در دوران اوج جولان چارپاره در شعر، متن غالب موسیقی تصنیف بود. تصنیف از نظر کوتاه و بلندی مصرعها و قرارگیری قافیه به تمامی تابع موسیقیاست چرا که اکثریت تصنیفها بر روی آهنگ گذاشته میشدند. با روی کار آمدن نسل جوان که دغدغههای به روزتری ذهنشان را درگیر کرده بود، ترانة نوین کم کم جریان اصلی را در دست گرفت. دوران ظهور ترانة نوین دوران رواج آهنگ گذاشتن بر ترانه است. ترانه سُرایان نوین برای انتخاب قالب با آنکه دست به آزمون و خطاهای بسیار زدند اما انگار به دام چارپارهای افتادند که از دهههای پیش، در شعر رو به افول گذاشته بود. چارپاره امکان روایت داستان را داشت و ساختار بند بند داشتنش اجازه میداد ترانهسرایان آن دوره که به ترانههای دیگر کشورها بیتوجه نبودند ساختاری شبیه ترانههای اروپایی انتخاب کنند. اما به هر روی با انقلاب وقفهای طولانی در این جریان افتاد.
این وقفه با آمدن ترانهسرایان جوان داخلی و باز شدن نسبی فضای موسیقی جریانی دگر گونه را دنبال کرد و به افراط کشیده شد. به طوری که می توان ساختار اکثر ترانههای دهة اخیر را بدون گوش دادن یا خواندن حدس زد: چارپارهای با تقریباً شش بند که دو بند آنها به عنوان ترجیع تکرار میشود. شاید علت این کلیشه اقبالی ست که با جان گرفتن دوباره ترانهسرایی در داخل کشور اواخر دهه هفتاد نصیب این کلیشه شد. یعنی با موفقیت چشمگیر چندین ترانه با این اسلوب خیل عظیمی از آهنگسازان و ترانه سرایانی که جسارت کمتری برای انتخاب قالبها و فرمهای متنوع موجود دارند، دست به تولید سرسام آور آثاری با این کلیشه زدند. حجم بالای استفاده از این چارچوبِ از پیش تعیین شده ترانه سرایان تازه وارد را مجبور به تبعیت میکند. چرا که ترانهسرایان مجبورند کاری را ارائه دهند که ذهن مسموم شدة آهنگسازان و خوانندگان خریدارش باشد. این سیکل معیوب سالهاست که به همین کیفیت دامنگیر ترانه ماست و آهنگسازان و خوانندگان به سختی ترانهای که از ساختاری دیگرگونه پیروی میکند را قبول میکنند. اما این ساختار کلیشه خالی از هنری هم نیست.
ساختار شش بندی با مدت زمان سه چهار دقیقهای آهنگها همخوانی دارد و ترانهسرا با ایجاز هرچه تمامتر و کاری کمتر می تواند در انتظار موفقیت احتمالی ترانهاش بنشیند. چارپاره تقید کمتری به قافیه دارد و پیدا کردن دو قافیة مناسب برای چهار مصرع به مراتب کار سادهتری ست تا یافتن قافیه برای قالبهایی چون غزل و حتی مثنوی. دور بودن قافیهها از هم میدان بیشتری به ترانه سرا میدهد. اما نقصی هم دارد. قافیه زنگ کلام است و...
👇👇👇
☝️☝️☝️
...فاصله ی این زنگ ها نباید به قدری زیاد باشد که ذهن را متوجه زیبایی خود نکند. به نظر میآید این نقص به گونۀ دیگری در ترانه پوشش داده میشود.
اگر بپذیریم وزن شعر فارسی نوعی ریتم محسوب میشود، وجود و عدم وجود قافیه در چارپاره ریتمی مضاعف به ترانه میدهد. اگر ما قافیه را زنگ کلام یا یه عبارتی حرکت به حساب بیاوریم عدم وجود قافیه در پایان یک مصرع به نوعی تعلیق یا سکوت به حساب میآید. در چارپارة مرسوم، ترتیب قرار گیری این ریتم مضاعف به صورت «سکوت-حرکت-سکوت-حرکت» خواهد بود. و این ریتم در طول بدنه چارپاره چنان تکراری مییابد که به گوش خوشآیند است. از طرفی کوتاهی این ساختار شش بندی مانع از کسالت این ریتم پنهان میشود. شاید بتوان گفت همین ریتم پنهان یکی از عوامل مأثر در کسالتباری نثرهای مسجعیست که بیهیچ سکوتی، سجعها-حرکتها- بیوقفه پشت سر هم ردیف میشوند بیآنکه عامل زیباشناختی دیگری چون وزن، چنان که در مثنوی میبینیم، از کسالتِ کار بکاهد.
به نظر میرسد ترانهسرایان و منتقدان این روزها هر چه بیشتر به تکراری شدن این اسلوب واقف شدهاند و راه به راه در نقدها سخنان کوبندهای در ردّ چارپاره میشنویم. و ترانهسرایان هم کم و بیش به دنبال جایگزینی برای چارپاره هستند. برخی از ترانهسرایان به طبع آزمایی در دیگر قوالب کلاسیک پرداختهاند. و بیشتر مثنوی. اما مثنوی هم خود به گونهای همذات چهار پاره به نظر میرسد و هیچ بی راه نیست که عدهای از صاحب نظران چهارپاره را مثنوی عمودی دانستهاند.
شمار دیگری از ترانهسرایان در خود چارپاره دخل و تصرفاتی انجام دادهاند که برخی از آنها با موفقیتهایی هم همراه بوده. برای نمونه این ترانه از حسین صفا قابل تأمل است. صفا هر بیت را با سه مصرع آورده که در شعر مثالهایی دارد. اما برای آنکه از فقر موسیقی کناری کم کند، با هوشمندی دو قافیه برای یک بند آورده و قافیهها را چنان طبیعی انتخاب کرده که به چشم نیایید:
این جنگل چوب خورده
تو نعرههای ضعیفش
شیر لگد خورده داره
دریاست دریای تابوت
رو شونههای نحیفش
مرغابی مرده داره
به خوبی پیداست که این نوآوریها نیاز به جسارت و خلاقیتی دارد که مرز ترانهسرا و آهنگساز خوب و متوسط است.
این تلاشها اما هنوز بخش کوچکی از فضای موسیقی را تشکیل میدهد و هنوز به نظر میرسد چه به دلیل ریسک پذیر نبودن ترانهسرایان و اهالی موسیقی و چه به دلیل امکانات چهارپاره، اقبال این قالب هنوز به قوت خود باقی است. انگار عصر موسیقی ما عصر چارپارهسراییست اما این عصر آیا به شب رسیده؟ آیا اگر شب است و ما عصر میپنداریم صبحی در ادامه خواهیم داشت؟ یا این شب دراز خواهد ماند؟ برای هر گونه پیش داوری قدری زود به نظر میرسد. پس منتظر میمانیم.
#علی_جوان_نژاد
#ترانه
#نقد
پارهای از کتابهای مورد رجوع:
روزنه-محمد کاظم کاظمی-انتشارات سپیده باوران
انواع ادبی-دکتر شمیسا-انتشارات میترا
چارپاره-سید اکبر میرجعفری-سوره مهر
مبانی ترانه-محمد کریمی-فصل پنجم
بنیاد ترانه-سید مهدی موسوی کلایی-انتشارات نیماژ
@ghalamhaye_bidar
میلاد #امام_رئوف مبارک
#غزل_ترانه_ای_برای_شهید_محسن_حججی:
قالب و موضوع سومین کنگره سراسری شعر #قلم_های_بیدار در بخش رقابتی
متن کامل فراخوان فردا منتشر می گردد
@ghalamhaye_bidar
بسم الله الرّحمن الرّحیم
#فراخوان_سومین_کنگره_سراسری_شعر_قلم_های_بیدار
إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّه... وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ(توبه،۱۱۱)
خدای متعال امروز البته شهید حججی را مثل یک حجتی در مقابل چشم همه گرفت(رهبر حکیم انقلاب)
سال گذشته در چنین ایامی بار دیگر خداوند مهربان بر ما منّت نهاد و عرصه ای گشود که شهادت برایمان به وسعت یک ملت با هویّت ایرانی-اسلامی معنا شد. شهید حججی استعاره ای شد از سرهای روی نی و خیمه های سوخته و غربت اسارت و نمادی شد برای شهادت. شهید حججی نشانی شد از روبرو شدن با عمیق ترین پوچی ها که خود را در لباس مقدّس ترین افراد بشر نشان می دهند. توجه به او، ما را به حقیقت حضورمان در این جهان می بَرد و سرودی که او سرود بار دیگر پیوند ما را به یکدیگر نشان میدهد.
هنر بهترین ابزاری است که می تواند عالی ترین مفاهیم را با زبانی لطیف و گویا برای همهی اقشار جامعه، تبلیغ و تبیین کند. و در میان هنرها شعر، که هنر اوّل ایرانیان است و در میان قوالب شعری ترانه و سرود، جایگاه محبوب و ویژهای در میان پارسی زبانان دارد.
به همین منظور، کنگره سراسری شعر قلمهای بیدار، برخاسته از انجمن شعر نارنج اصفهان با همکاری مؤسسهی شهرستان ادب، سوّمین فراخوان خود را با موضوع و قالب
#غزل_ترانه_ای_برای_شهید_محسن_حججی
در دو بخش کارگاهی و رقابتی با ۱۸ برگزیده اعلام می دارد.
بخش #کارگاهی:
۱-کارگاه های معرفتی با موضوع #تأمّلی_در_حقیقت_و_معنای_شهادت از زمان اعلام فراخوان تا پایان مهلت ارسال آثار، بصورت دو هفته یک بار و با حضور اساتید مجرّب، به میزبانی سرای هنر و اندیشهی اصفهان(سُها) برگزار می شود.(زمان و مکان کارگاهها متعاقباً اعلام خواهد شد)
۲-تعداد جلسات کارگاهی حدود ۶ جلسه و #رایگان در نظر گرفته شده است.
۳-در طول جلسات، کتاب و #نرم_افزارهای لازم در اختیار شرکت کنندگان قرار داده می شود.
۴-در پایان از شرکت کنندگانی که بطور منظم در کارگاهها شرکت کرده باشند، #امتحانی به عمل خواهد آمد.
۵-به #هشت_نفر که بیشترین امتیاز را کسب کرده باشند طی مراسمی جایزهی دو و نیم ملیون ریالی اهدا خواهد شد.
6-شاعران و دوست داران شعر و ادب و #علاقه_مندان به مباحث معرفتی می توانند در این کارگاه ها شرکت کنند و برگزیده باشند.
۷-حدّاقل یکی از کارگاهها بر سر #مزار_شهید بزرگوار حججی برگزار خواهد شد و تسهیلات لازم برای رفت و آمد شرکتکنندگان فراهم خواهد بود.
۸-شرکت در بخش کارگاهی #محدودیت_سنّی ندارد.
🌹🌹🌹🌹🌹🌹
بخش #رقابتی:
۹-از #ده_برگزیدهی بخش رقابتی هفت نفر جایزهی سه ملیون ریالی و نفرات اوّل تا سوم به ترتیب جایزهی شش، پنج و چهار ملیون ریالی دریافت خواهند کرد.
۱۰-در بخش رقابتی تنها اشعار در قالب #غزل_ترانه(غزلی که به زبان محاوره و با ویژگیهای ترانه گفته شده باشد) پذیرفته می شود.
۱۱-از میان غزل ترانه های رسیده تنها #یک_اثر به مرحلهی نهایی راه پیدا خواهد کرد.
۱۲- #داوری ۱۰ برگزیدهی بخش رقابتی همانند دورهی دوم کنگره، بر عهدهی خود راهیافتگان به مرحلهی نهایی است.
۱۳-به یُمن #سال_تولد شهید حججی، متولدین سال ۱۳۷۰ به بعد می توانند برای بخش رقابتی شعر ارسال نمایند.
۱۴-برگزیدگان زیر ۲۷ سال بخش کارگاهی می توانند در بخش رقابتی هم شعر فرستاده و برگزیده باشند.
۱۵-نام و نام خانوادگی، سال تولد، شهر محل سکونت، شمارهی تلفن همراه و شمارهی فعّال در فضای مجازی، به همراه تصویر اسکن شدهی عکس ۴*۳ و تصویر اسکن شدهی کارت ملی حتماً #بطور_کامل و بصورت جداگانه ارسال گردد.
۱۶-برای پرهیز از کلیشههای رایج شده در جشنوارهها، اختتامیهی کنگره به صورت شب شعر نخواهد بود و از منتخبین نهایی #دعوت به عمل میآید تا پایان سال ۹۷ با حضور در یکی از جلسات هفتگی انجمن نارنج، شعر خود را قرائت و جایزهی خود را دریافت نمایند.
۱۷- #حضور برگزیدگان برای دریافت جایزه، الزامی و البته مایهی افتخاراست.
۱۸-اشعار رسیده به مرحلهی نهایی در فضای مجازی و نیز بصورت #کتاب مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
۱۹-تلاش میشود ترانههای برگزیده به #آهنگسازان حرفهای و متعهّد معرفی گردد.
۲۰-تدارک یک شب #اسکان در اصفهان و هزینهی رفت و برگشت با اتوبوس برای برگزیدگان غیر اصفهانی بر عهدهی دبیرخانه است.
۲۱- #مهلت_ارسال اشعار در بخش رقابتی تا ۸ آبان ماه ۱۳۹۷ (مصادف با اربعین حسینی) می باشد.
۲۲-آثار تنها از طریق پیام رسان ایتا به شمارهی ۰۹۰۱۰۹۲۸۰۶۳ به نام کاربری @ghalamhayebidar قابل دریافت است.
۲۳-اخبار کنگره و همچنین سرفصلهای معرفتی ارائه شده در کارگاهها و نیز مباحث مطرح شده در انجمن نارنج پیرامون شعر و ترانه، در کانال قلمهای بیدار در پیام رسان ایتا
eitaa.com/ghalamhaye_bidar
منتشر خواهد شد.