بسم الله الرحمن الرحیم مجتهد مبتکر؛ مجتهد مقلد 🔹 مجتهدین در یک علم را می‌توان به دو طیف مختلف تقسیم کرد. گروهی از مجتهدین، به حدی از توانایی علمی رسیده‌اند که وقتی با سؤالی و پاسخ‌هایی که برای آن سؤال، مطرح‌شده روبرو می‌شوند، می‌توانند تشخیص دهند که کدام جواب، جواب صحیحی است. به‌عنوان‌مثال ممکن است در یک فرع فقهی، پنج نظر وجود داشته باشد. این مجتهد می‌تواند از بین این پنج نظر، نظر صحیح را تشخیص دهد و چگونگی رد ادعاها و استدلال‌های دیگران را می‌شناسد. 🔸 گروه دیگری از مجتهدین کسانی هستند که نه‌تنها توانایی فوق‌الذکر را دارند؛ بلکه در برخی از مسائل یک علم، دست به ابتکار زده و سخن جدیدی را مطرح می‌کنند. هرچه قوتِ اجتهاد یک شخص، بیشتر باشد تواناییِ ابتکار و خلاقیت او نیز بیشتر خواهد بود. این دسته از مجتهدین، مجتهدین مبتکر نام دارند. 🔹 برخی از مجتهدین حرف‌های دیگران را به‌خوبی می‌فهمند و به‌خوبی تدریس می‌کنند؛ اما در کل آن رشته علمی، حرف جدید و قابل‌ارائه‌ای ندارند. فایده اصلی حضور این افراد در جامعه علمی این است که آنچه از گذشتگانشان به ارث رسیده را به دیگران منتقل می‌کنند، اما خود، چیزی بر این ارثیه نمی‌افزایند. (النقّال کالبقّال) 🔸 این گروه به خلاف مجتهدان مبتکر، مقلدند با این فرق که مردم عادی در نتایج استدلال‌ها مقلدند اما اینها هم در نتایج و هم در خود استدلال‌ها مقلدند. این گروه، استدلال‌ها را می‌‌شناسند و نهایتا داور خوبی برای استدلال‌های دیگران هستند اما خودشان مبتکر و بازیگر در آن علم به حساب نمی‌آیند. ❓ اما چرا عده‌ای از مجتهدین، مقلدند و عده‌ای مبتکر؟ راه حل رسیدن به اجتهاد مبتکرانه چیست؟ #نظام_آموزشی #مجتهد #اجتهاد #مجتهد_مبتکر #مجتهد_مقلد 🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻 کانال تأمّلات طلبگی: @ghorbani_hamedani

بسم الله الرحمن الرحیم پژوهش‌های علمی و پژوهش‌های تاریخ علمی 🔻 پژوهش در یک علم، عبارت است از پاسخ به یک مساله علمی. دقت در این تعریف، به خصوص عبارت «مساله علمی» نشان می دهد که مکاتب و نظریات مختلفی که در یک علم وجود دارد هیچ کدام جزء آن علم نیستند. نظریات مطرح در یک علم و مکاتب مختلف علمی متعلق به تاریخ علم‌اند. مطالعه نظریات بزرگان یک علم، «کار علمی» نیست بلکه کاری است متعلق به تاریخ علم. 🔻 مساله علمی دقیقا ناظر به خود علم است و پژوهش در یک علم عبارت است از حل مسائل یک علم. با این بیان، وقتی پژوهشی ناظر به اشخاص و مکاتب مختلف علمی است به طور مستقیم، غرض علمی ندارد بلکه غرض تاریخ علمی دارد. همه پژوهشهای ناظر به یک نظریه یا مقایسه آن با نظریات دیگر یا تحلیل و نقد که ناظر به یک نظریه یا مکتب یا شخص هستند همگی پژوهش تاریخ علمی محسوب می‌شوند. باید توجه داشت که اغراض مطالعات تاریخ علمی ممکن است در جای خود مهم و ارزشمند باشند اما باید به این دو حوزه مطالعاتی در هر علمی تمایز قایل شد. 🔻 هرچند عموما پژوهش‌های علمی که یک مساله علمی را مورد بحث قرار می‌دهند، ناظر به انظار دیگران و پژوهش‌های انجام شده اند اما مساله اصلی این گونه پژوهش‌ها خود مساله علمی است به طوری که پژوهش‌گر در کنار سایر دانش‌وران آن علم، به نظریه‌پردازی و حل مساله می‌پردازد. 🔻 در مقابل پژوهش‌های تاریخ علمی از نوع معرفت‌های درجه دواند که ناظر بر علوم و نظریات دیگران اند. در این پژوهش‌ها مساله مورد بررسی خود مساله علمی نیست بلکه دیدگاه‌ها و انظار دانش‌وران محل بحث است. لذا در این گونه پژوهش‌ها، پژوهش‌گر در کنار سایر دانش‌وران نیست بلکه بیننده پژوهش آنهاست. 🔻 پژوهش‌گر در مساله علمی مانند بازیگری است که در زمین بازی در کنار سایرین مشغول بازی است اما پژوهشگر در مساله تاریخ علمی مانند تماشاگر، گزارش‌گر و نهایتا تحلیل‌گر و داوری است که خود به بازی مشغول نیست اما بازی بازیکنان را به نظاره و تحلیل نشسته است. 🔻 هرچند برای نومحققان که تمرین پژوهش انجام می‌دهند پژوهش‌های تاریخ علمی مفیدتر و سهل‌تر است اما باید بدانیم که در عصر کنونی که حوزه‌های علمیه با مسائل نوپدید فراوانی روبرو است نیازمند پژوهشگرانی هستیم که توانایی پژوهش در مسائل علمی را دارند. این نکته به خصوص باید مورد توجه و تاکید برنامه‌ریزان و مجریان امر پژوهش و داوران مقالات و جشنواره‌ها و اساتید محترم باشد. اگرچه ممکن است پژوهش‌های تاریخ علمی، خود دارای اهمیت و ضرورت ویژه‌ای هستند و کارکردهای مهمی دارند اما نیاز امروز ما به پژوهش در مسائل علمی اولویتی صدچندان دارد. #پژوهش #مساله_تحقیق #تولید_علم #تاریخ_علم #مساله_پژوهش #مجتهد_مقلد 🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻 کانال تأمّلات طلبگی: @ghorbani_hamedani

🌱 بسم الله الرحمن الرحیم 🌱 ☑️ ضرورت تولید علوم انسانی اسلامی 🇮🇷 ♦️ مجتهد مبتکر ♦️ 1⃣ چه کسانی می‌توانند بار تولید علوم انسانی اسلامی و تحقق تمدن نوین اسلامی را به دوش بکشند و آن را به سرمنزل مقصود برسانند؟ واضح است که در این مقطع حساس نیازمند مجتهدین مبتکری هستیم که قادر به حل مسائل نوپدید هستند. چنین افرادی باید از دام تقلید در حوزه فعالیت‌های علمی خود رهاشده باشند. به تعبیر دیگر شخصیت علمی این افراد باید شخصیت علمی مستقلی باشد که نه‌تنها از دیگران تقلید نمی‌کند بلکه وابسته به نظریات آن‌ها هم نیست. 🌿 2⃣ بیان شد که انسان‌های مقلد دو گونه‌اند: بعضی در نتایج استدلال و اجتهاد مقلدند مانند مردم عادی که از مراجع عظام (حفظهم الله) تقلید می‌کنند؛ بعضی نیز در خود استدلال و اجتهاد مقلدند مانند بعضی از طلاب که تا آخر دوره درس خارجشان حداکثر تصور خوبی از اجتهادات و استدلالات اساتید خود و بزرگان آن علم دارند و اگر فهرستی از ابتکارات و نوآوری‌های علمی آن‌ها در حوزه مطالعاتی‌شان تهیه کنیم چه بسا از چند خط تجاوز نکند. 🌿 3⃣ اگر کسی از دام تقلید رها نشده باشد نمی‌تواند در فضای تولیدعلم وارد شود. این‌گونه نیست که طلبه‌ای بیست سال مقلدانه درس بخواند و به ناگاه در مرحله پژوهش و تولیدعلم به موتور تولیدِ نظریات گوناگون علمی تبدیل شود. 🌿 4⃣ بنابراین برای رسیدن به علوم انسانی اسلامی نیازمند تربیت مجتهدین مبتکر هستیم. واضح است که شخصی می‌تواند پژوهش‌گر و مبتکر باشد که این توانایی را سال‌ها تمرین کرده باشد. بنابراین در یک نظام آموزشی موفق و مطلوب در جهت تحقق تمدن اسلامی لازم است که طلبه، تولید علم (= پژوهش) به معنای عام کلمه را در مراحل مختلف آموزشی، تمرین کند. 🌿 5⃣ در نتیجه ما نیازمند نظام آموزشی‌ای هستیم که بر مبنای پژوهش بنا شده باشد و اساتید آن، کلاس‌ها را پژوهش‌محور و فعال اداره کنند. طلبۀ این‌گونه کلاس‌ها نیز باید پژوهش‌گری را از استاد بیاموزد و پژوش‌محور درس بخواند. 🌿 ادامه دارد... 🖌 ( ۱۰ ) برشی از مقاله : بایسته‌های علمی عالم دینی عصر انقلاب با تأکید بر عرصه تولیدعلم #ضرورت_تولید_علوم_انسانی_اسلامی #مجتهد_مبتکر #مجتهد_مقلد #تربیت_مجتهد_مبتکر #آموزش_پژوهش_محور 🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻 کانال تأمّلات طلبگی: @ghorbani_hamedani_t