✅ وظیفۀ نمازگزار هنگام استماع آیۀ سجده
اگر نمازگزار آیاتی را که سجدۀ واجب دارند، بشنود طبق نظر #امام_خمینی و آیتالله #سیستانی بنا بر احتیاط واجب و طبق نظر آیتالله #خامنه_ای بنا بر فتوا در هنگام #نماز با اشاره #سجده را انجام دهد و پس از نماز طبق نظر آیتالله سیستانی بنا بر احتیاط واجب بطور معمول سجده کند. (امام سجدۀ بعد از نماز را بنا بر احتیاط مستحب میدانند و آیتالله خامنهای لازم نمیدانند.) (1)
به طور کلی طبق نظر آیتالله سیستانی اگر هر زمانی آیۀ سجدهدار بطور زنده – نه به صورت ضبط شده- شنیده شود و سجده کردن میسر نباشد، باید ایماء کرد و بعداً هر وقت میسر شد، سجده انجام داد. (2)
⚠ ذکر این نکته هم لازم است که اگر انسان موقعی كه آیۀ سجدهدار را گوش میدهد، خودش نیز آن را بخواند، باید دو سجدۀ تلاوت به جا آورد. (3)
_______
1- تحریر الوسیلة، کتاب الصلاة، القول فی قراءة و الذکر، م 4؛ توضیح المسائل جامع آیتالله سیستانی، م 1298؛ رسالۀ نماز و روزه، م 178
2- بخش پرسش و پاسخ پایگاه رسمی دفتر آیتالله سیستانی؛ موضوع ایات سجده؛ پرسش شمارۀ 7
3- العروة الوثقی، کتاب الصلاة، سائر اقسام السجود، م 8؛ توضیح المسائل جامع آیتالله سیستانی، م 1291
✅ کارت به کارت کردن فطریه برای فقیر
📝 انسان میتواند از فقیر وکالت بگیرد و فطریهای را که کنار گذاشته به وکالت از فقیر دریافت کند و سپس به همان مقدار، با اجازۀ فقیر، از حساب خود به حساب فقیر پول واریز کند. آنچه گفته شد مربوط به کسی است که #فطریه را کنار گذاشته و در این مطلب اختلافی بین فقها نیست.
⚠ اما اگر فطریه را کنار نگذاشته طبق نظر آیتالله #خامنه_ای میتواند به نیت پراخت فطریه، پول را به حساب فقیر واریز کند؛ اما آیتالله #سیستانی چنین کاری را کافی نمیدانند؛ بنابراین طبق نظر ایشان مکلف باید به همان صورت قبل (اخذ وکالت از فقیر و ...) عمل نماید.
✅ تفاوتها و اشتراکات کفاره و زکات فطره (فطریه)
(بخش اول)
اشتراکات:
1- هر دو (پرداخت #کفاره و #زکات_فطره) واجب عبادی هستند؛ یعنی در هر دو عمل باید مکلف قصد قربت داشته باشد؛ پس اگر دیگری بدون اطلاع مکلف از جانب او کفاره یا زکات پرداخت کند، کافی نیست و برای این دو عمل مکلف یا باید مستقیماً پرداخت کند، یا به کسی وکالت بدهد یا به کسی اذن بدهد که از جانب او پرداخت کند.
2- در هر دو عمل، کافی است کفاره یا #فطریه به فقیر داده شود و لازم نیست به فقیر بگویند که آنچه دریافت کرده، کفاره یا زکات است.
3- کفاره را نمیشود به فقیری که واجبالنفقۀ انسان است (مانند همسر و فرزندان)، داد؛ همچنین زکات فطره را هم نمیتوان از جهت فقیر بودنِ افراد واجبالنفقه به آنها پرداخت کرد (مصرف زکات جهات دیگری هم بجز صرف کردن برای فقرا دارد؛ شاید از جهات دیگر بتوان به افراد واجبالنفقه زکات داد، اما اگر کسی بخواهد زکات را به فقیر بدهد، نمیتواند به فقیری بدهد که واجبالنفقهاش است.).
✅ تفاوتها و اشتراکات کفاره و زکات فطره (فطریه)
(بخش دوم)
تفاوتها:
1- در #کفاره حتماً باید طعام به فقیر تملیک شود و پول آن کافی نیست؛ اما در #زکات_فطره حتماً لازم نیست طعام به فقیر داده شود، بلکه پول آن هم کافی است.
2- کفاره حتماً باید به ملک فقیر دربیاید؛ اما #فطریه لازم نیست حتماً به ملک فقیر دربیاید، بلکه اگر صرف در امور فقیر هم شود، کافی است.
3- کفاره تا وقتی به ملک فقیر درنیاید، مال خود مکلف است؛ اما در مورد فطریه همین که مکلف مالی را به عنوان فطریه کنار گذاشت و از سایر اموال خود خارج کرد، از ملک او خارج شده و باید آن مال به فقیر داده شود (یا صرف در امور فقیر گردد)
4- کفاره و فدیۀ غیر سید را میتوان به سید داد، ولی فطریۀ غیر سید را نمیتوان به سید داد.
ادامه دارد ...
✅ تفاوتها و اشتراکات کفاره و زکات فطره (فطریه)
(بخش سوم)
تفاوتها:
5- در #کفاره و #فدیه، غنا (توانایی مالی؛ در مقابل فقر) شرط نیست؛ یعنی اگر کسی فقیر هم باشد، کفاره و فدیه بر ذمۀ اوست و هر زمانی که مقدور شد، بنا بر احتیاط واجب آن را بپردازد؛ اما در #فطریه اینگونه نیست و اگر کسی فقیر باشد، (اینکه شخص باید چه شرایطی داشته باشد، که شرعاً فقیر محسوب شود، در کتب فقهی مانند رسالههای عملیه ذکر شدهاست) فطریه بر او واجب نیست.
6- پرداخت کفاره و فدیه فوریت ندارد (البته نباید بقدری تأخیر انداخت که عرفاً بیاعتنایی و کوتاهی تلقی شود)؛ اما فطریه را مکلف، اگر نماز عید میخواند، بنا بر احتیاط واجب باید قبل از نماز و اگر نماز عید نمیخواند، باید تا ظهر عید به فقیر بپردازد یا از مالش جدا کند. (البته اگر در آن زمان هم پرداخت نکرد از او ساقط نمیشود و باید (طبق نظر آیتالله #سیستانی بنا بر احتیاط واجب) بدون نیت ادا یا قضا پرداخت کند)
7- برای فدیه و کفاره، به هر فقیر باید حداقل یک مد (تقریباً 750 گرم) طعام داده شود؛ اما فطریۀ هر نفر یک صاع (تقریباً 3 کیلوگرم) طعام (پا پول آن) است.
8- در فدیه و کفاره هر نوع طعامی کافی است؛ اما در فطریه باید غذای متعارف شهر (یا پول آن) به فقیر داده شود.
ادامه دارد ...
⚠ احتمالا امسال هم بین مراجع معظم تقلید شاهد اختلاف در اعلام عید سعید فطر خواهیم بود.
این مسئله همیشه بین عموم مردم سوالبرانگیز بوده و بعضاً افراد در تشخیص تکلیف خود دچار اشکال میشوند و حتی متأسفانه شاهد سوء استفادههای سیاسی از این قضیه هم هستیم.
📌 انشاءالله فردا ساعت 18 حجتالاسلاموالمسلمین کریمی، نمایندۀ حضرات آیات #خامنه_ای و #سیستانی، در یک گفتوگوی زندۀ اینستاگرامی جوانب مختلف مسئله را بررسی میکنند و به سوالات مطرح در این زمینه پاسخ خواهند داد.
نشانی صفحۀ ایشان در اینستاگرام:
@karimi_bayan_ahkam
کریمی- بیان احکام
⚠ احتمالا امسال هم بین مراجع معظم تقلید شاهد اختلاف در اعلام عید سعید فطر خواهیم بود. این مسئله همیش
تجربه اولمون در برگزاری لایو اینستاگرامی بود و به همین دلیل کیفیت فیلم زیاد خوب نبود و بعضا ناهماهنگیهایی پیش اومد.
اما مطالب مهمی بیان شد و سعی کردیم تمام سوالات مرتبط رو جواب بدیم.
https://www.instagram.com/tv/COxoRKvgIUF/?igshid=1xvydmxgzalie
کریمی- بیان احکام
✅ تفاوتها و اشتراکات کفاره و زکات فطره (فطریه) (بخش سوم) تفاوتها: 5- در #کفاره و #فدیه، غنا (توانا
✅ تفاوتها و اشتراکات کفاره و زکات فطره (فطریه)
(بخش آخر)
تفاوتها:
9- #زکات_فطره، جزء دیون مکلف به حساب میآید و اگر پرداخت نشود و مکلف بمیرد، وراث وظیفه دارند مقدار زکات فطره را از اصل ما ترک میت جدا کرده و آن را در مورد مصرف، پرداخت کنند؛ اما در اینکه آیا #کفاره و #فدیه هم جزء دیون است و اگر پرداخت نشد و مکلف مُرد، آیا وراث وظیفهای نسبت به آن دارند یا خیر، بین فقها اختلاف نظر وجود دارد! طبق نظر #امام_خمینی جزء دیون است، اما طبق نظر آیتالله #سیستانی جزء دیون نیست.
10- مورد مصرف فدیه و کفاره فقط فقرا هستند؛ اما مورد مصرف زکات فطره، همان مصارفی است که برای زکات مال ذکر شدهاست (زکات مال بجز صرف برای فقرا، مصارف دیگری هم دارد)؛ البته برخی فقها مثل آیتالله #سیستانی احتیاط میکنند و میفرمایند فطریه هم بنا بر احتیاط واجب تنها صرف فقرا (شرایط فقیری که زکات به وی تعلق میگیرد، در کتب مفصل فقهی ذکر شدهاست) شود.
11- فدیۀ هر فرد بر عهدۀ خودش است؛ اما در زکات فطره مکلف موظف به پرداخت فطریۀ خود و نانخورانش است.
✅ بیدار کردن اهل خانه برای نماز صبح
در این رابطه به استفتائاتی از حضرات آیات #امام_خمینی، #خامنه_ای و #سیستانی توجه فرمایید:
امامخمینی:
س: بيدار نمودن افراد خانواده براى نماز صبح با چه كيفيّتی مجاز است؟
ج: اگر بيدار نكردن آنها موجب سهلانگاری و استخفاف به امر نماز باشد، بايد آنها را بيدار نمايد.
آیتالله خامنهای:
س: آیا بیدار کردن افراد خانواده برای نماز صبح جایز است؟
ج: اگر بیدار نکردن موجب سهل انگاری و سبک شمردن نماز باشد، باید آنها را بیدار کنید.
ـــــــ
س: آیا وظیفه داریم افراد را برای نماز صبح بیدار کنیم؟
ج: وظیفهای ندارید؛ مگر اینکه بیدار نکردن، استخفاف (کوچک شمردن) به امر نماز باشد.
آیتالله سیستانی:
س: اگر پدری جهت انجام فریضه نماز صبح فرزند بالغ خود را از خواب بیدار کند و این نوع بیدار کردن نوع بدی باشد که باعث ناراحت شدن فرزند شود آیا فرد بیدار کننده معصیت کرده است یا خیر؟
ج: اگر مقتضای تربیت دینی باشد و بیدار نشدن فرزند بر اثر اهمال باشد، بیدار کردن ضروری میشود.
📝 جمعبندی: این موضوع میتواند مصداقی از اصل امر به معروف باشد و در صورتی که شرایط آن (از جمله احتمال تأثیر) برقرار باشد، باید چنین کاری انجام شود. بنابراین از باب امر به معروف و نهی از منکر، در وقت نماز باید کسی را نماز نمیخواند، امر بر نماز کرد. از باب تربیت هم ولیّ نمیتواند نسبت به این مسئله بیتفاوت باشد و باید نسبت به نماز خواندن کسانی که ولایتشان را بر عهده دارد، کوشا باشد. همچنین اگر خوابیدن برخی از اهل خانه حاکی از سبک شمردن نماز باشد، باید افراد را بیدار کرد که مبادا خواب آنها به معنی استخفاف امر عظیم نماز باشد.
✅ پاک کردن وسایل الکترونیکی
📝 حکم تطهیر وسایل الکترونیکی همانند سایر اشیاست که پیشتر گفته شدهاست؛ اما بحث اینجاست که رسیدن آب به این وسایل ممکن است موجب خرابی آنها شود.
باید توجه کرد که این وسایل با آفتاب و خاک پاک نمیشوند و راهی برای تطهیرشان جز با آب وجود ندارد؛ اما لازم نیست که آب با فشار زیاد یا با مقدار زیاد بر شیء ریخته شود؛ اگر موشواره (ماوس) با خون نجس شود، ابتدا جای نجاست با دستمال برطرف میشود و بعد کافی است با یک سرنگ مقدار کمی آب روی محل نجاست روان شود و بعد هم مکلف میتواند خیلی سریع با دستمال آب را جمع کند.
بنابراین اگرچه تطهیر این وسایل کمی دشوارتر از سایر اشیاست، اما اگر کسی بخواهد تطهیر کند، راهی جز استفاده از آب ندارد. البته تطهیر این وسایل واجب هم نیست؛ انسان میتواند احتیاط کند و دست تر به این وسایل نزند تا نجاست منتقل نشود.
✅ اصل کاشتن ناخن چه حکمی دارد؟
اگر بدون ضرورت مانعی ایجاد کنیم که موقع وضو یا غسل نشود این مانع را برطرف کرد (به دلیل عدم امکان یا ضرر یا مشقت زیاد)، اصل ایجاد کردن این مانع حرام است. (1)
✅ وظیفۀ کسی که ناخن کاشته چیست؟
اولاً باید دست خود را از نامحرم بپوشاند؛ چون دست دارای زینت است.
ثانیاً برای نماز، وظیفۀ اولیه، برطرف کردن مانع است و اگر برداشتن مانع ممکن باشد، ولی مکلف مانع را برندارد، وضو و غسل و به تبع آن نمازش باطل است؛
اما اگر تا پایان وقت نماز امکانش نبود یا عُسر و حرج داشت، بنا بر نظر آیتالله #سیستانی هم باید وضو بگیرد (یا اگر تکلیف به غسل داشت، غسل کند) و هم باید تیمم کند و وضوی او (یا غسل او) بنا بر احتیاط واجب باید به صورت وضوی (غسل) جبیرهای باشد. (یعنی روی ناخن را مسح نماید)؛ (2) به فتوای آیتالله #خامنه_ای نیز باید هم وضوی (غسلِ) جبیرهای بگیرد و هم تیمم کند و هم بنا بر احتیاط واجب بعد از برداشتن ناخن، قضای نمازها را نیز بخواند. (3)
ــــــــــــــــــــــــ
1- بخش «غسل» از قسمت پرسش و پاسخ پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله سیستانی، س 32؛ کانال فقه و احکام (@leader_ahkam)؛ فرستۀ 19 اردیبهشت 1400
2- توضیح المسائل جامع آیتالله سیستانی، م 362
3- کانال فقه و احکام (@leader_ahkam)؛ فرستۀ 19 اردیبهشت 1400
کریمی- بیان احکام
✅ اصل کاشتن ناخن چه حکمی دارد؟ اگر بدون ضرورت مانعی ایجاد کنیم که موقع وضو یا غسل نشود این مانع را ب
⚠ توجه شود که قبلاً در این مسئله نظر دیگری از آیتالله خامنهای منتشر شده بود؛ اما اخیراً ایشان در این مسئله نظری ابراز فرمودند که با نظر قبلی تفاوت دارد و طبیعتاً همین نظر جدید باید ملاک عمل مقلدین قرار بگیرد.
ما نیز نظر قبلی را از کانال حذف کردیم!