📌 متن آیات تفسیر سوره #بقره 🔖 آیات: ۵۷ - ۶۰ 📚 مفسر: علامه جوادی آملی ✅ آیه ۵۷ سوره بقره: « وظللنا علیکم الغمام وانزلنا علیکم المن والسلوی کلوا من طیبات ما رزقناکم وما ظلمونا ولکن کانوا انفسهم یظلمون» و ابر را بر شما سایبان قرار دادیم؛ و «منّ» [شیره مخصوص و لذیذ درختان] و «سلوی» [مرغان مخصوص شبیه کبوتر] را بر شما فرستادیم؛ (و گفتیم:) «از نعمتهای پاکیزه‌ای که به شما روزی داده‌ایم بخورید!» (ولی شما کفران کردید!) آنها به ما ستم نکردند؛ بلکه به خود ستم می‌نمودند ✅ آیه ۵۸ سوره بقره: «واذ قلنا ادخلوا هذه القریة فکلوا منها حیث شئتم رغدا وادخلوا الباب سجدا وقولوا حطة نغفر لکم خطایاکم وسنزید المحسنین» و (به خاطر بیاورید) زمانی را که گفتیم: «در این شهر [= بیت المقدس‌] وارد شوید! و از نعمتهای فراوان آن، هر چه می‌خواهید بخورید! و از در (معبد بیت المقدس) با خضوع و خشوع وارد گردید! و بگویید: «خداوندا! گناهان ما را بریز!» تا خطاهای شما را ببخشیم؛ و به نیکوکاران پاداش بیشتری خواهیم داد.» ✅ آیه ۵۹ بقره: «فبدل الذین ظلموا قولا غیر الذی قیل لهم فانزلنا علی الذین ظلموا رجزا من السماء بما کانوا یفسقون» اما افراد ستمگر، این سخن را که به آنها گفته شده بود، تغییر دادند؛ (و به جای آن، جمله استهزاآمیزی گفتند؛) لذا بر ستمگران، در برابر این نافرمانی، عذابی از آسمان فرستادیم ✅ آیه ۶۰ سوره بقره: «واذ استسقی موسی لقومه فقلنا اضرب بعصاک الحجر فانفجرت منه اثنتا عشرة عینا قد علم کل اناس مشربهم کلوا واشربوا من رزق الله ولا تعثوا فی الارض مفسدین» و (به یاد آورید) زمانی را که موسی برای قوم خویش، آب طلبید، به او دستور دادیم: «عصای خود را بر آن سنگ مخصوص بزن!» ناگاه دوازده چشمه آب از آن جوشید؛ آن‌گونه که هر یک (از طوایف دوازده‌گانه بنی اسرائیل)، چشمه مخصوص خود را می‌شناختند! (و گفتیم:) «از روزیهای الهی بخورید و بیاشامید! و در زمین فساد نکنید!»

📇 عناوین خلاصه تفسیر سوره #بقره 🔖 آیات: ۵۷ - ۶۰ 📚 مفسر: علامه جوادی آملی 1⃣ نعمات الهی بر بنی اسراییل به ترتیب شمرده میشود. بحث روی نعمت #تظلیل_غمام است که خدا برای نجات بنی اسراییل از حرارت آفتاب ابری را همیشه روی سرشان قرار میداد تا سایه ایجاد کند. این نعمت در آیات دیگر قرآن هم آمده است همچون سوره اعراف. 2⃣ دأب بنی اسراییل این بود که کلام الهی را #تحریف کنند. البته گروه اندکی هم اهل تقوا بودند. احبار و رهبان که اهل تفکر بودند کلام الله را تحریف میکردند و مردم عادی، کلام حضرت موسی را. 3⃣خداوند به بنی اسراییل گوید وارد این قریه (ارض مقدس) شوید که سلیمان معبدی برای عبادت در آن (اورشلیم) ساخته است. اما بنی اسراییل که عادتاً مردمی #رفاه_طلب بودند به خدا گفتند گروهی ظالم در آنجا هستند. 4⃣خدا گفت یهودیان وگروهی از مشرکین از همه مردم به زندگی دنیا حریصترند! اینها میخواهند هزار سال زندگی کنند اما باز هم از عذاب خدا در امان نخواهند بود. اصطلاح «هزار سال ماندن» احتمالا از ایران به آنجا رفته است. 5⃣همین علاقه به دنیا باعث میشد یهودیان کلام الهی را که با #تفکر_مادی‌شان مخالف بود تغییر دادند. بهمین خاطر بود که خدا طبق قرآن، بنی اسراییل را علاوه بر امور معنوی آن سرزمین، به امور مادیش هم ترغیب میکند و گوید میوه های زیادی مانند منّ و سلوی دارد، بروید و هر چه خواستید بخورید. 6⃣ چون این سرزمین، هم مملو از امکانات معنوی مانند «معبد سلیمان» بوده و هم امکانات مادی فراوانی داشته و دارد خدا از آن به #مکان_صدق یاد میکند که آنرا به بنی اسراییل داده است. این سرزمین «صادق» است. جایگاه صدق این است که از نظر امکانات نقصان نداشته و دارای امکانات مادی و معنوی باشد. 7⃣خدا به بنی اسراییل فرمود بعد از این ۴۰ سال سرگردانی در بیابان، با خضوع وارد این سرزمین شوید و از خدا درخواست عفو کنید. درخواست عفو شما هم بدین صورت است که با هم بجنگید و از هم تعدادی را بکشید تا بقیتان پاک شوید! 8⃣گفتیم که قرآن به «من هو» قضیه یا جزییات قصه کاری ندارد بلکه ماهیت قصه برایش مهم است. 9⃣وقتی موسی برای قوم طلب آب کرد خدا فرمود عصایت را به سنگ بزن تا ۱۲ چشمه بجوشد تا هر قبیله چشمه خود را داشته باشد یعنی با این همه اعجاز باز هم #اختلاف داشتند و خدا بهمین خاطر چشمه های جدا ایجاد کرد اما این موضوع هم برای بنی اسراییل یک چیز عادی بود و تاثیری در آنها نگذاشت. 0⃣1⃣این اختلاف میان بنی اسراییل، اختلاف قبل از علم نبود که خوب باشد بلکه بعد از علم و پی بردن به حقیقت بود لذا این اختلاف مذموم است. اگر انسان در همین اوایل تحصیل حقیقت را نپذیرد بعدا که حتما نخواهد پذیرفت لذا اولین مصیبت این است که انسان نساخته، مسوول کاری شود. 1⃣1⃣بنی اسراییل همیشه بعد از فهم حقیقت راه باطل پیموده‌اند در #اختلاف بوده اند و در قضیه چشمه ها هم با هم اختلاف داشتند.

🎙صوت درس تفسیر سوره مبارکه #بقره 🔖 آیه: ۵۷ - ۶۰ 📚 مفسر: علامه جوادی آملی

📌 متن آیات تفسیر سوره مبارکه #بقره 🔖 آیات: ۶۰ - ۶۱ 📚 مفسر: علامه جوادی آملی ✅ آیه ۶۰ سوره بقره: «واذ استسقی موسی لقومه فقلنا اضرب بعصاک الحجر فانفجرت منه اثنتا عشرة عینا قد علم کل اناس مشربهم کلوا واشربوا من رزق الله ولا تعثوا فی الارض مفسدین» و (به یاد آورید) زمانی را که موسی برای قوم خویش، آب طلبید، به او دستور دادیم: «عصای خود را بر آن سنگ مخصوص بزن!» ناگاه دوازده چشمه آب از آن جوشید؛ آن‌گونه که هر یک (از طوایف دوازده‌گانه بنی اسرائیل)، چشمه مخصوص خود را می‌شناختند! (و گفتیم:) «از روزیهای الهی بخورید و بیاشامید! و در زمین فساد نکنید!» ✅ آیه ۶۱ سوره بقره: «واذ قلتم یا موسی لن نصبر علی طعام واحد فادع لنا ربک یخرج لنا مما تنبت الارض من بقلها وقثائها وفومها وعدسها وبصلها قال اتستبدلون الذی هو ادنی بالذی هو خیر اهبطوا مصرا فان لکم ما سالتم وضربت علیهم الذلة والمسکنة وباءوا بغضب من الله ذلک بانهم کانوا یکفرون بآیات الله ویقتلون النبیین بغیر الحق ذلک بما عصوا وکانوا یعتدون» و (نیز به خاطر بیاورید) زمانی را که گفتید: «ای موسی! هرگز حاضر نیستیم به یک نوع غذا اکتفا کنیم! از خدای خود بخواه که از آنچه زمین می‌رویاند، از سبزیجات و خیار و سیر و عدس و پیازش، برای ما فراهم سازد.» موسی گفت: «آیا غذای پست‌تر را به جای غذای بهتر انتخاب می‌کنید؟! (اکنون که چنین است، بکوشید از این بیابان) در شهری فرود آئید؛ زیرا هر چه خواستید، در آنجا برای شما هست.» و (مهر) ذلت و نیاز، بر پیشانی آنها زده شد؛ و باز گرفتار خشم خدائی شدند؛ چرا که آنان نسبت به آیات الهی، کفر می‌ورزیدند؛ و پیامبران را به ناحق می‌کشتند. اینها به خاطر آن بود که گناهکار و متجاوز بودند.

📇 عناوین خلاصه تفسیر سوره مبارکه #بقره 📆 جلسه: 152 🔖 آیات: ۶۲ 📚 مفسر: علامه جوادی آملی 1⃣ خلاصه جلسه: معیار نجات از نگاه قرآن، نامهایی چون مومن و منافق و غیره نیست بلکه هر کس که به «خدا و قیامت» #ایمان داشته و #عمل_صالح کند عملش پیش خدا محفوظ بوده و از ترس و ناراحتی هم در امان است. 2⃣این آیه نمیگوید که دین، آزاد است و همه مثل همند و نجات میابند. اگرچه عقیده، تحمیلی نیست اما با هر عقیده ای در قیامت نمیتوان نجات یافت. آیات گوناگون داریم که غیر از #اسلام مورد قبول نیست یا گوید با غیر مسلمانان بجنگید تا یا مسلمان شوند یا جزیه دهند. 3⃣طبق آیع هر کس بخواهد اهل نجات باشد باید #مسلمان باشد تا دینش قبول باشد اما نام مسلمان و یهودی و ... مهم نیست بلکه تنها عامل نجاتبخش، داشتن «اعتقاد صحیح به اصول اسلامی» و «عمل صالح به دستورات اسلامی» است. 4⃣عملی که مطابق وحی نبوده و عاملش، #ایمان_به_وحی نداشته باشد، عمل صالح نبوده و پذیرفته نیست. کسی هم که وحی را بپذیرد الزاماً باید ایمان به آورنده وحی(پیامبر) را پذیرفته باشد. پس اعتقاد به خدا( #توحید)، قیامت( #معاد) و آورنده وحی( #نبوت) در کنار عمل صالح، برای نجات ضروری است. (من آمن بالله و الیوم الآخر و عمل صالحاً)شبیه این ماده در آیه ۶۹ سوره مائده هم آمده است. 5⃣این آیه به اصول اساسی دین و عمل صالح اشاره دارد. عمل صالح هم نیاز به ایمان به آورنده وحی دارد و پیامبر، فطرت را در کنار کتاب الهی دو میزان قرار داده است. مومن واقعی کسی است که #عمل_صالح هم در کنار #ایمان_قلبی داشته باشد وگرنه اسلام یا ایمان ظاهری نجات بخش نیست. 6⃣چرا نامی از مشرکین و مجوس در آیه نیاورده؟ مشرکین که با ایمان سازگاری ندارد. مجوس هم نیامده چون صابئین ترکیبی از مجوس و غیر مجوسند. 7⃣چرا از نجات یهود و ... سخن گفته است؟ ♦️نگاه اول اینکه، همه باید #مسلمان شوند اما نه مسلمان ظاهری بلکه مسلمان واقعی یعنی کسی که معتقد به توحید، معاد و نبوت پیامبر آخر بوده و عمل صالح طبق دستورات اسلام بکند. ♦️نگاه دوم به این آیه اینست که منظور آیه این است که یهودیان واقعی، مسیحیان واقعی و صابئین واقعی که قبل از آمدن اسلام میزیسته اند همانند مسلمانان واقعی کنونی، اهل نجاتند. 8⃣نگاه دوم صحیح نیست چون قرآن، کتاب #هدایت و نشان دهنده راه آیندگان است و نمیخواهد بگوید که یهودیان و مسیحیان گذشته خیالشان راحت باشد. این کتاب، کتاب دعوت است. مسلمانان و یهودیان و مسیحیان و مجوس را دعوت میگند به ایمان حقیقی. 9⃣ #صابئین، کسانیند که به خدا و معاد معتقدند اما معتقد به #تناسخ هستند لذا گویند بعد از مرگ در همین دنیا پاداش و کیفر میبینند بطوریکه پس از مرگ، روح به بدن دیگری وارد میشود. البته تناسخ باطل است اما اینها هم خطوط کلی را قبول دارند.

📇 خلاصه متنی تفسیر سوره مبارکه بقره 🔖 آیات: ۶۷-۷۰ 📚 مفسر: علامه جوادی آملی 1⃣ در بیان شمارش نعم الهی بر بنی اسراییل و کفران آنها و سپس عذاب، به اینجا میرسیم که موسی از طرف خدا به آنها گفت گاوی را #ذبح کنید. 2⃣همانند همیشه خداوند اصلا در مورد زمان و مکان این داستان هیچ نمیگوید چون اینها نقشی در فهم معارف قرانی ندارند و قرآن، #کتاب_معرفت است نه کتاب داستان. 3⃣اگرچه در شروع آیه از ذبح گاو شروع میکند اما فی الجمله این را میفهمیم که اینها کسی را کشتند اما قاتل ناشناس بود. پس پیش حضرت موسی رفتند تا راهی نشان دهد که قاتل شناسایی شود، خدا گوید #گاو خاصی را ذبح کنید و گوشتش را به بدن مقتول بزنید تا زنده شده و قاتل را معرفی کند! 4⃣هیچ پیغمبری در مسایل دینی به میل و هوای خود سخن نمیگوید لذا این برای نبوت عامه است. پس وقتی بنی اسراییل به موسی گفتند که با این راه حلت انگار میخواهی ما را مسخره کنی! حضرت میفرماید من به خدا پناه میبرم از اینکه #جاهل باشم چون اگر جهل در من نبود من معصیتی نخواهم کرد. 5⃣ #عقل آن است که «بوسیله آن، خداوند رحمان عبادت شود و بهشت کسب شود»(العقل ما یعبد به الرحمن و یکتسب به الجنان) نه این #ذهن که افکارش میتواند انسان را بهشتی یا جهنمی کند. لذا موسی فرمود چون من #عاقل هستم و جهل در من راه ندارد پس استهزاء هم در من نخواهد بود. من این را از جانب خدا میگویم حال چگونه میتوانم به مسخره بگویم. 6⃣یک موحد هیچگاه به پیامبر نمیگوید که از «خدایت» بخواه مشکلاتمان را حل کند اما بنی اسراییل اینطور موسی را خطاب میکردند چنانکه در جهنم هم جهنمیان به خازنان گویند از خدایتان بخواهید ما را برگرداند. 7⃣با این که سخن از #بقرة بود نه «بقر» یعنی حرف از فرد خارجی و گاو مشخصی بود اما باز هم بنی اسراییل اطاعت نکرده و گفتند این برای ما مشتبه است سپس درباره #سن گاو پرسیدند یعنی «ما هی» به سن بوده نه چیستی ماهیت گاو. خدا به موسی گفت بگو این گاو میانسال است، نه گاوی است که بخاطر آبیاری زمین و شخم زنی، پیر و #ذلیل باشد و نه نوزاد است. او از هر عیبی #مسلّم(بالاتر از سالم) است.(مسلّمة لا شیة فیها) 8⃣سپس خدا گوید بروید انجام دهید! باز هم اطاعت نکردند و گفتند از خدایت بپرس رنگش چه باشد؟ موسی گفت خداوند فرموده این گاو، #زرد رنگ است و زردیش خالص است. در روایت است که اگر این همه سوال نمیکردند این همه تکلیف سختتر نمیشد. در آخر گفتند «حالا حق را آوردی». این طرز سخن گفتن با پیامبر صحیح نیست، بجای اینکه بگویند الان برای ما روشن شد گفتند #حق را آوردی! طوری گفتند که انگار تا حالا حضرت، حق نمیگفت. پس گاو را ذبح کردند اما قرآن میفرماید باز هم نزدیک بود حتی همین امر را هم انجام ندهند! 9⃣در ادامه قرآن گوید: شما کسی را کشتید و هر کدامتان گفتید من نبودم!(تَدّارعتم فیها) یعنی توطئه ای دسته جمعی کردید تا درع و شک در شناسایی سبب شود قاتل پنهان بماند اما خدا آن را میفهمد که در باطنتان چیست و قاتل را نشان میدهد. حال مقداری از گاو مرده را به مرده مذکور بزنید تا زنده شود و #معجزه را ببینید. در پایان میفرماید شما این آیه را هم دیدید اما باز هم برگشتید. اینگونه خدا نشانه هایش را به شما نشان میدهد تا تعقل کنید. 0⃣1⃣چرا #گاو را انتخاب کردند؟ چون اینها، طبق رسم معمول مصر، گاو را میپرستیدند و سامری هم از همین #گاوپرستی عوام سواستفاده کرد. خدا هم در اینجا گاو را انتخاب کرد تا بفهمند که از کشتن گاو آسیبی به اینها نمیرسد. و همچنین از برخورد یک مرده به مرده دیگر #حیات ایجاد شد و باطن آنها فاش شد تا قیامت را باور کنند که مرده زنده شده و همه رازها هم فاش میشود.