📚بین السیدین
🔸یکی از تألیفات مرحوم آیتالله العظمی حاج سید احمد زنجانی(قدس سره) که همچون دیگر آثار ایشان ، نشان از حسن ذوق، و قریحه ممتاز در تألیف آثار جدید دارد، کتاب «بین السیدین» است. این اثر، مقارنهای است بین نظریات مرحوم آیتالله العظمی سید محمد کاظم یزدی در «العروة الوثقی» و نظریات مرحوم آیتالله العظمی حاج سید ابوالحسن اصفهانی در حاشیه ایشان بر عروه. آیتالله زنجانی در مقدمه کتاب، درباره هدف از تألیف میگویند: «قصدم این بود که نظریات ایشان را به همراه دلیل هر کدام جمع آوری نموده و آنچه را که به نظر قاصرم حق میدانم، بیان نمایم...».
🔹سید زنجانی این کتاب را در دو جلد تنظیم نمودهاند. جلد اوّل مشتمل بر مباحث کتاب تقلید تا آخر کتاب حج، که در سال ۱۳۸۰هـ.ق به پایان رسید؛ و جلد دوم، از مباحث کتاب اجاره تا آخر کتاب وصیّت که در سال ۱۳۸۸هـ.ق تکمیل شد.
🔸زمانی که سید یزدی، عروة الوثقی را تألیف نمودند، به جهت دقت نظر در بیان احکام شرعی و کثرت فروع فقهی، آوازه آن در بین فقها پیچید و این اثر، به متنِ محوری در مباحث فقهی تبدیل شد. فقها و مراجع پس از سید، به تحشیه و تعلیقه نویسی و یا تألیف شرحی مجزّا بر این کتاب همّت گماردند و از همین رو، دهها حاشیه، تعلیقه و شرح بر کتاب عروه نوشته شد. اما در این میان، سید زنجانی، اسلوب بدیعی را پیش گرفتند که پیش از ایشان سابقه نداشت. ایشان اگر چه نظریات خود را با محوریت کتاب عروه تبیین نمودند، اما این نظریات را در قالب محاکمه بین آراء دو سید بیان نموده و به این وسیله با یک تیر دو نشان را هدف قرار دادند. در حقیقت ایشان تنها به بیان آراء خود در حاشیه مسائل عروه بسنده ننمودهاند؛ بلکه در خلال آن، حواشی سید اصفهانی را نیز با بیان ادلّه هر کدام از دو قول بیان نموده و سپس به بیان قول اقوی در مسأله مبادرت ورزیدهاند؛ قول اقوی از میان رأی دو سید، و یا نظریهای جدید و اختیار قول سوم در مسأله.
🔹در حقیقت سید زنجانی، با مقارنه و مقایسه بین آراء سید یزدی و سید اصفهانی، پیش از هر چیز، ادلّه این دو فقیه را تبیین نموده و سپس به محاکمه بین ادلّه طرفین پرداختهاند. روشن است که نتیجه این روش، ایجاد تضارب آراء بین دو فقیه صاحب سبک در فقه معاصر است، که خود این مسأله کمک بسزایی به روشن شدن حقیقت میکند؛ چرا که برق حقیقت از لابلای تضارب آراء متجلّی میشود.
🔸شایان ذکر است که سید زنجانی قصد داشت تا کتاب دیگری نیز با همین اسلوب تألیف نماید. خود ایشان در پایان کتاب «بین السیدین» میگویند: «انشاءالله – اگر عمری باقی بود- کتاب «الاختلاف بین العلمین» به دنبال این کتاب خواهد آمد...». اگر چه اجل، فرصتی برای تألیف این کتاب به ایشان نداد، اما روش ایشان در کتاب «بین السیدین»، برای ما به یادگار مانده است.
🔹در تنظیم متن اثر، عین عبارات عروه نقل نشده است؛ اما عین عبارات حاشیه ذکر شده است. نگارنده در مقدمه اثر میگویند: «من عبارت متن را با تلخیص نقل نمودهام، و تنها به ذکر محل حاجت از متن اقتصار کردهام؛ اما عبارت حاشیه را در میان عباراتی آوردهام که از قلم شریفشان صادر شده است...». ظاهرا بنای ایشان بر نقل عبارات عروه و توضیح آن در جمیع مواردی بوده است که حاج سید ابوالحسن اصفهانی بر آن تعلیقه زدهاند؛ ولی برخی موارد معدود نیز از قلم افتاده است و یا ایشان، ذکر آن را مهم ندانستهاند و از همین رو متعرّض آن نشدهاند؛ البته این موارد در حاشیه تحقیق این کتاب ذکر شده است.
#بین_السیدین
—-
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیهالسلام
@mfeqhi
🔰آثار پژوهشی
✅ابو همام
💠یکی از کُنای مشترک در روایات «ابو همام» مشترک بین دو نفر است که یک طرف این اشتراک «اسماعیل بن همام» است که مرحوم برقی تعبیر بصری برای او به کار برده است و از اصحاب امام رضا (علیه السلام) است و یقینا ثقه است. چند نکته در خصوص «ابوهمام» مشترک مسلم است که به آنها اشاره میکنیم:
1️⃣نکته اول: ابوهمامِ ناقل از «حَکَم بن بهلول» اسماعیل است
با مراجعه به کمال الدین و خصال مرحوم صدوق به دست میآید که «ابوهمام»ی که حَکَم بن بهلول او نقل میکند «اسماعیل بن همام» است.
2️⃣نکته دوم: طبقهی «اسماعیل بن همام»
در کافی و محاسن برقی نقل «اسماعیل بن همام» از «علی بن جعفر» وجود دارد لذا «اسماعیل بن همام» قطعا از نظر طبقه متأخر از «علی بن جعفر» و در رتبه شاگردان او به شمار میرود. از طبقه شاگردان «اسماعیل بن همام» روشن میشود که او از رجال سنههای ۲۲۰ ـ ۲۳۰ یعنی از اصحاب حضرت امام رضاعلیه السلام بوده؛ هر چند که مرحوم برقی او را جزء اصحاب حضرت موسی بن جعفرعلیه السلام ذکر کرده است.
3️⃣نکته سوم: نقل بی واسطهی «یعقوب بن یزید» از ابو همام
یعقوب بن یزید همواره بلا واسطه از ابو همام نقل کرده است.
🔅متن کامل این مقاله را اینجا بخوانید:
👉https://bit.ly/3gZBHy3
#آثار_پژوهشی
#رجال
___
🌐کانال مرکز فقهی امام محمد باقر علیهالسلام
@mfeqhi
جشنواره «سؤالات فقهی فضای مجازی»
شرایط را اینجا بخوانید:
https://bit.ly/2Bdcd0S
—
@mfeqhi
🧿آقا ضیاء عراقی از جمله علمای تأثیر گذار بر مکتب اصولی در دوره پس از آخوند خراسانی بود. ایشان پس از یک دوره تحصیل علوم دینی در اصفهان، به نجف مهاجرت نمود.
🔸عراقی در این دوره، پای درس حضرات آیات عظام سید محمد فشارکی، میرزا حسین خلیلی، آخوند خراسانی، سید یزدی و شیخ الشریعه اصفهانی حاضر شد. ایشان از کسانی بود که مورد احترام آخوند خراسانی بود و آخوند به سخنان او اعتنا مینمود.
🔹ایشان در حوزه نجف، برای مدّت ۶۰ سال به تدریس دروس خارج در حوزه نجف مشغول بود. سرعت انتقال و بیان روان ایشان باعث میشد تا شاگردان، در پای درس استاد، به راحتی و با سرعت به نتیجه برسند. آقا ضیاء همچنین معروف به تواضع و دوری از تکلّفاتی بود که معمولا فقهای هم رتبه او داشتند.
🔸از جمله مهمترین شاگردان ایشان عبارتند از حضرات آیات عظام سید ابوالقاسم خوئی، سید محسن حکیم، سید محمد تقی خوانساری، سید احمد خوانساری، سید عبدالاعلی سبزواری، سید محمود شاهرودی، سید عبدالله شیرازی، سید عبدالهادی شیرازی، سید محمدرضا گلپایگانی، سید محمد هادی میلانی، محمد تقی بهجت و میرزا هاشم آملی.
🔹در حوزه آثار قلمی، مهمترین اثر ایشان در اصول فقه که به دست ما رسیده است، کتاب «مقالات الاصول» است. بعلاوه تقریرات دروس ایشان به دست شاگردان درسشان ثبت شده است. از مهمترین این تقریرات میتوان به «نهایة الافکار» به قلم شیخ محمد تقی بروجردی، و «بدائع الافکار» به قلم میرزا هاشم آملی اشاره نمود.
🔸آیتالله العظمی آقا ضیاء عراقی در سال ۱۲۷۸ه.ق در سلطان آباد اراک به دنیا آمد و در شب دوشنبه ۲۸ ذی القعده ۱۳۶۱ق در نجف اشرف درگذشت. پیکر ایشان در ضلع غربی صحن حرم امیر المؤمنین علی علیه السلام، در حجره دوم سمت چپ ورودی باب غربی معروف به باب العماره به خاک سپرده شد.
---
🌐 مرکز فقهی امام محمدباقر علیهالسلام
@mfeqhi
🔰نقد و نظر
🔆ماهیت سهام و بیع آن
🔹بانک، بورس و بیمه سه نهاد اصلی اقتصادی کشورها هستند که هر یک کارکردی مجزا در سیستم مالی کشورها دارند. در بورس به عنوان بازار خرید و فروش سهام شرکتها و بنگاههای اقتصادی، سهام شرکت پس از پذیرش، عرضه شده و خریداران اقدام به خرید سهام عرضه شده میکنند.
🔸ماهیت سهام حتی در بین حقوقدانان، دارای ماهیت روشنی نبوده و چندین احتمال درباره ماهیت سهام وجود دارد:
احتمال اول: سند طلب سهامدار
احتمال دوم: سند ملکیت بخشی از اموال شرکت
احتمال سوم: ملکیت طولی اموال شرکت
احتمال چهارم: سند حقوق سهامداران
احتمال پنجم: مالیت داشتن خود ورقه سهام
احتمال ششم: سند ملکیت بخشی از حیثیت اعتباری شرکت
#نقد_و_نظر
#فقه
👈متن کامل این مقاله و بحث درباره آن را اینجا بخوانید:
https://bit.ly/32FM7z7
——
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqhi
🔹آیتالله العظمی سید محمد محقق داماد (۱۳۲۵ - ۱۳۸۸ق) فقیه اصولی و از استادان برجسته حوزه علمیه قم بود. ایشان پس از یک دوره تحصیل در یزد، به قم آمد. ارتباط وثیق ایشان با مرحوم آیتالله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، منجر به ازدواج محقق یزدی با صبیه حاج شیخ شد و از همین رو ایشان به محقق داماد ملقّب گشت.
🔸پس از ارتحال آیتالله العظمی حائری، آیتالله داماد تدریس علوم دینی را آغاز نمود و به دلیل ویژگیهای علمی خاص درس ایشان، این درس به یکی از درسهای مورد توجه نخبگان حوزوی تبدیل گشت. آیتالله العظمی شبیری زنجای که بیش از دو دهه در درس خارج فقه و بیش از پنج سال در دروس اصول فقه ایشان شرکت کردهاند درباره ویژگیهای درس آقای داماد میگویند:
«در درس مرحوم آقای داماد طلبههای ممتاز شرکت میکردند؛ علّتش ویژگیهایی بود که در خود مرحوم آقای داماد و درسش بود: یکی اینکه رئیس نبود و لذا مطامع غیر علمی در میان نبود تا شخص برای آنها در درس وی حاضر شود. افراد صرفا برای استفاده علمی در درس وی حاضر میشدند. از طرفی آقای داماد بیان خیلی روشنی نداشت و خیلی احتیاج به مقدمات مطویه داشت و لازم بود طلبه مقدمات دیگری برای فهم مطالب در ذهن داشته باشد. از طرف دیگر مطالب ایشان نوعا مشکل بود، چون دقیق النظر بود. این ویژگیها سبب شده بود که هر کسی صلاحیت شرکت در درس آقای داماد را نداشته باشد.»( جرعهای از دریا، ج۳، ص ۵۲۲)
🔹به رغم سالهای طولانی تدریس و تحقیق، چندان اثر مکتوبی از ایشان به یادگار نمانده است. اما خوشبختانه با نگارش تقریرات دروس ایشان، تا حدّی این امر جبران شده است. غیر از تقریراتی که به صورت دست نوشته از ایشان به یادگار مانده است، تقریرات فقه ایشان شامل مباحث حج، صلوة، صوم، اعتکاف، خمس، و قسمت عمده زکوة و همچنین دوره اصول ایشان توسط شاگردان ایشان تنظیم و منتشر شده است.
——
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام
@mfeqhi
✳️دومین شماره فصلنامه «مطالعات اعتبار سنجی حدیث» منتشر شد.
عناوین مقالات:
1️⃣دلایل اعتماد شیخ صدوق به روایات ابوسمینه (با نگاهی به بازیابی منابع مکتوب روایات این راوی در آثار (شیخ صدوق)
2️⃣مفهوم شناسی عبارت یروی عن الضعفاء (با تکیه بر عملکرد متقدمان)
3️⃣بازخوانی دیدگاه ابن ولید پیرامون دو اصل زید النرسی و زید الزراد
4️⃣اعتبار سنجی محتوایی شماری از گزاره های کتاب توحید مفضل با رویکرد عرضه بر روایات شیعی
5️⃣بررسی کتاب الجامع بزنطی و منقولات آن در مستطرفات سرائر
6️⃣بازکاوی اسناد روایات کتاب الحجه کافی و پاسخ به یک ادعا
7️⃣اعتبار سنجی یک حدیث از اصول کافی
https://bit.ly/304JlSl
—-
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیهالسلام
@mfeqhi
#راهِ_ما!
◾️حضرت امام محمد باقر "علیهالسلام" فرمودند:
«لَا تَذْهَبْ بِكُمُ الْمَذَاهِبُ فَوَ اللَّهِ مَا شِيعَتُنَا إِلَّا مَنْ أَطَاعَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ»
راه و روش ها و مذاهب مختلف شما را به سوي خود نكشاند و فريب تان ندهد.
قسم به خدا، شيعه ما نيست جز كسى كه مطیع خداوند باشد.
📚 کافی، ج2، ص73، ح1
◽️سالروز شهادت مظلومانه حضرت امام محمد باقر علیه السلام را به همه موالیان و محبین خاندان رسالت (ع) تسلیت می گوییم.
@zanjani_net
آیتالله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی طابثراه
—
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیهالسلام
@mfeqhi
🔹آیتالله العظمی شبیری زنجانی نقل میکنند:
🔸مرحوم حاج فقیهی نقل میکرد: درباره یک مسأله قضایی به یکی از علما مراجعه شد و ایشان در این مسأله حکمی کرد. حاج فقیهی و سید علی خلخالی شاگرد آن عالم بودند. حاج فقیهی میگفت: تا مرحوم آقای آسید ابوالحسن امضا نمیکرد، قابل اجرا نبود؛ چون ایشان رئیس علیالاطلاق بود. میگفت: من و آسید علی خلخالی نزد آسید ابوالحسن رفتیم تا ایشان این حکم را امضا کند.
🔹مرحوم آسید علی خلخالی دارای بیان سحّاری بود. شروع کرد به بیان مطلب برای آسید ابوالحسن و ایشان هم ساکت بود و گوش میکرد. تا رسید به اینجا که «ایشان مجتهد است و حکم کرده است و اگر شما تنفیذ نفرمایید، حکم مجتهد زمین میماند».
👈 اینجا آسید ابوالحسن سکوت را شکست و گفت: «او مجتهد است؟ این چرت و پرتها اجتهاد است؟!» حاج فقیهی میگفت: تصوّر ما از آن عالم با تصوّر حاج سید ابوالحسن کاملا متفاوت بود. مدّتی بر جلسه سکوت حاکم شد. سپس آسید ابوالحسن رو به من کرد و فرمود: «میدانید اجتهاد چیست؟ اجتهاد مذاق امام فهمی است! این چیزها اجتهاد نیست».
🔳منبع: (جرعهای از دریا، ج۱، ص ۵۶۱)
—
🌐مرکز فقهی امام محمد باقر علیهالسلام
@mfeqhi