"قدر" دلا معاویگی تا کی؟ دو روز مثل علی باشیم در این زمانه‌ی بی‌آغاز، چه می‌شود ازلی باشیم؟ بیار غیرت مالک را، ببین نزول ملایک را بیا "الست بربک" را، جواب "قال بلی" باشیم دوباره کعبه‌ی جانت را، امیر بت‌شکنی باید به جای "حبّ علی" تاکی، پر از بت "هبلی" باشیم؟ بسوز "طلحه‌ی عصیان " را ، بزن رگِ "جمل نان" را در این جنون خفی تا چند، اسیر شرک جلی باشیم؟ در ازدحام خیابان‌ها و عصر قحطی انسان‌ها کمی شبیه علی باشیم. کمی شبیه علی باشیم #غزل #محمد_مرادی https://eitaa.com/mmparvizan

"سحر" ریشه می‌شوم که حس کنم، شب صدای پای آب را برگ می‌دهم که بشنوم، گریه‌های آفتاب را گوش‌ها که باز سمت در... چشم‌ها که مردمک به‌راه خاطرات دوره کرده‌اند، عکس‌های کنج قاب را پیچ می‌خورم به دور تو، تاب می‌خوری به گرد من از غم تو ارث برده‌ام، ماجرای پیچ و تاب را این شرابِ چندسالگی است؟ یاکه سکر هم‌پیالگی است؟ مستم آنچنان که بعدازین، مست می‌کنم شراب را * ای نگاهِ لطفتان به غیر! اَلسّلام... صبحتان به خیر! لااقل سری تکان دهید، این سلام بی‌جواب را روزها همیشه داغ و زرد، روزه‌ها هنوز گرم و خشک از لبان سرخ من بپرس: طعم آیه‌ی عذاب را بی‌تو یک‌بغل جنازه‌ایم... سال‌هاست در گدازه‌ایم یک‌نفس بیا و جان ببخش... این جنازه‌ی مذاب را بی‌تو شعرها خرابی‌اند... حرف‌های ناحسابی‌اند یک‌غزل بگو تمام کن حرف‌های ناحساب را این قلم شکسته بهتر است... آن کتاب... بسته خوب نیست سوره‌ای بخوان و باز کن، قفل ذالک الکتاب را * سال‌هاست یک‌حضور سبز، هر سحر به یاد نخل‌هاست او که با خودش می‌آورد، شب "صدای پای آب" را ریشه می‌شوم... عبور کرد: او که کوله‌بار نان به دوش برگ می‌دهم... نسیم شد: کودکان نیمه‌خواب را * آی! چاه‌های منتظر! نخل‌های تا همیشه‌سبز! گوش وا کنید بشنوید: ناله‌ی ابوتراب را #رمضان #غزل #روزه #ابوتراب #محمد_مرادی https://eitaa.com/mmparvizan

"تقویم: بداهه‌ای به بهانه‌ی امروز" "یک" به در شد، "دو" به در شد، روز "سوم" هم به در شد "چارم" آمد، زندگی چون باد، چون باران به‌سر شد ماه فروردین شبیه  برق طی شد روز در روز روز "پنجم" صرف غم، روز "ششم" صرف هدر شد روز "هفتم" آمد و یک‌هفته از سال نوَم رفت هرچه گفتم بی‌اثر، هر قدر کِشتم بی‌ثمرشد روز "هشتم سهم حسرت شد، نهم "سهم" نداری روزها و هفته‌ها در درد و حسرت مختصر شد یک‌نفر از من بپرسد قصه‌ی روز "دهم" را چشمه‌های شعر من خشکید در چشمی که تر شد یازده روز است اینک رفته از سالی که نو نیست این طرف نوتر شد ایام و از آن‌سو کهنه‌تر شد "روز بعدی" بسکه سنگین بود زد از وزن بیرون آرزوهایم یکایک بغض شد، خون جگر شد از کفم رفته است این شب‌ها و ساعات گرامی تا که جنبیدم به خود، این "سیزده" روزم به در شد * روز و ماه و سال عمرم رفت در حیرت دریغا آن جوان سال‌های قبل پیری  محتضر شد #غزل #عمر #تقویم #سیزده_به_در https://eitaa.com/mmparvizan

"کلیشه‌ی تعداد ابیات غزل" در این لحظه معتقدم که آفت اصلی شعر روزگار ما کلیشه‌زدگی است. کلیشه‌هایی که محصول خودتکراری و دیگرتکراری است و تقریبا در اشعار همه‌ی ما دیده می‌شود؛ گاه کمتر و گاه بیشتر. گاه یک‌جانبه یا چندجانبه و گاه فراگیر و همه‌جانبه. شاید این میزان کلیشگی نتیجه‌ی گسست از درون متنوع و متکثر خود و پیوستن به بیرون تکرارشونده‌ی شاعر و اغلب، مخاطبان راحت‌طلب روزگار باشد. مخاطبی که تک‌بیتی را بر رباعی، رباعی را بر غزل و شعر کوتاه را بر شعرهای بلند ترجیح می‌دهد و از نگاه او به‌صرفه‌تر است شعر را شنید تا اینکه کتابی را در جستجوی شعری زیبا ورق زد و بهتر است جهان دیگران را تجربه کرد، به جای اینکه مدتی وقت گذاشت و جهانی عمیق، مخصوص خود کشف کرد. این‌نگاه مدگرا و سطحی را در برنامه‌های محفلی و جشنواره‌ها و تولیدهای ادبی و شعری صدا و سیما نیز به‌وضوح می‌توان دید. حاصل اصرار بر مقبولیت مخاطبان قالب‌پذیر، کلیشگی ذهن شاعر و در نتیجه، رسوخ انواع کلیشه‌ها در شعر معاصر است. #کلیشه_ی_قالب، #کلیشه_ی_وزن، #کلیشه_ی_مضمون، #موضوع و #صور_خیال، #کلیشه_ی_زبان و دایره‌ی واژگان و دیگر کلیشه‌های جور واجور که سطح شعر روزگار ما را تا ساحت دیگر رسانه‌های بک‌بار مصرف پایین آورده است. آنچه در این مجال به آن می‌پردازیم، آسیب مرسومِ #کلیشه_ی_طول شعر است که بیش از همه در #غزل شاعران جوان دهه‌های اخیر نمود یافته است. زاویه‌ی نگاه، در این یادداشت، تعداد ابیات غزل است. اگر فرض کنیم، مجموعه‌غزل‌های روزگار ما به صورت تقریبی ۵۰ شعر را در بر می‌گیرد؛ از مقایسه‌ی تعدادی از این مجموعه‌ها با وضعیت سنت غزل فارسی، می‌توان به نتایجی دقیق و عمیق رسید. به صورت ترتیبی، 50 غزل آغازین دیوان‌های #مولوی، #سعدی، #حافظ، #صائب و #بیدل_دهلوی را انتخاب می‌کنیم و تعداد ابیات آن ها را می‌شمریم. سوال این است: این غزل‌سرایانِ شاخص، در ساختمان طولی غزل‌هاشان چه الگوهایی دارند و چقدر متنوع شعر سروده‌اند؟ پاسخ به شرح زیر است: مولوی ۱۹ الگوی تعداد بیت در غزل‌ها دارد. ۴ غزل پنج‌بیتی، یک شعر شش‌بیتی، ۷ شعر هفت‌بیتی، ۳ غزل هشت‌بیتی و به ترتیب: ۳، ۴، ۵، ۲، ۷ غزل نُه، ده، ۱۱، ۱۲، ۱۳ بیتی و ۱۴ غزل- قصیده با تنوع در تعداد ابیات. سعدی ده الگوی اصلی دارد. ۳، ۴، ۵، ۱۵، ۱۱، ۱۲ غزل به ترتیب از هفت تا ۱۲ بیت و ۵ غزل با طول‌های بیشتر. حافظ هفت الگوی تکرار شونده دارد: ۱، ۱۷، ۹، ۱۱، ۶، ۳ غزل به ترتیب شش تا ۱۱ بیتی و ۳ غزل ۱۳ بیتی. در غزل بیدل هفت الگو از ۸ بیتی تا ۱۴ بیتی دیده می‌شود؛ البته غزل‌های ده تا ۱۲ بیتی بیش‌ترین تکرار‌شوندگی را در دیوان او دارد. صائب غزل ۵ بیتی ندارد؛ اما چهارده الگوی طول دارد که بیش از همه از ۹ بیت افزون‌تر دارد. حال به چند مجموعه غزل شاخص جوانان روزگار می‌نگریم. در #حق_السکوت از #محمد_مهدی_سیار (برگزیده‌ی کتاب سال جمهوری اسلامی)، پنج الگو و در دفترهای #گریه_های_امپراتور، #اقلیت و #کتاب از #فاضل_نظری چهار یا پنج الگو دیده می‌شود. الگویی که با متوسط ۱۴ الگوی پنج شاعر شاخص، فاصله‌ای مشخص دارد. نکته‌ی دیگر در اشعار این دو شاعر، تعداد ابیات غزل‌هاست. در غزل فارسی (به استناد نمونه‌ها) به دلیل پیوند شعر با جوشش‌های درونی و اندیشه‌ی شاعران، غزل ده‌بیتی بیش‌ترین بسامد را داشته است. پس از آن در نمونه‌های بررسی‌شده، غزل‌های هفت تا دوازده‌بیتی بیش‌ترین کاربرد را داشته و کمتر از سه‌درصد از غزل‌ها جمعا پنج و شش بیت داشته است. این الگوی متنوع را در آثار غزل‌سرایان شاخص نسل قبل معاصر چون: منزوی و سیمین بهبهانی هم می‌توان دید. حال به دفترهای یاد شده می‌نگریم. در #حق_السکوت، ۳۵ غزل از ۴۱ غزل پنج یا شش بیت دارد. در مجموع سه دفتر نخست فاضل نظری نیز، این میزان ۱۰۳ غزل از ۱۱۴ غزل است. این درست همان کلیشه‌ی طول است که به علل متعددی در شعر شاعران نسل‌های اخیر ایجادشده و در کنار دیگر کلیشه‌ها، شعر را به سمت ساختارهای تکراری و سطحی پیش برده است. کمی اندیشه، خودتکراری، محدودیت دایره‌ی واژگان، توجه به پسند مخاطب کم حوصله و فاصله گرفتن از درون جوشنده‌ی شاعر و تقویت کوشندگی و مضمون‌پردازی‌های عوام‌پسند در شاعری، علل اصلی نمود این کلیشگی در شعر معاصر است. #نقد_شعر #شعر_جوان #محمد_مرادی (پرویزن: اشعار، نقدها و یادداشت‌های محمد مرادی) https://eitaa.com/mmparvizan

" به بهانه‌ی سالروز تولد دخترم ضحا" در خنده‌هاش شور شکفتن، در گریه‌هاش نبض حیات است می‌بوسمش: به طعمِ رسیدن،  لب‌هاش شاخه‌شاخه نبات است بیداری‌اش: جنونِ تپیدن، در خواب، مستِ قهقهه دیدن چشمانِ ساحری که بهشت است، مژگانِ شاعری که صراط است پر می زند کبوتر قلبم بر پله‌ها قدم زدنش را وقتی که می‌دود دل و جانم، لرزان چشم‌زخم حیاط است آن گونه‌های ماه ندیده، عمر من است یا گل چیده؟ انگشت‌هاش بسته به دستم، قفل است یا کلید نجات است؟ در می‌زند به خنده و شادی، آغوش می‌گشایمش از شوق می‌بوسمش به رسم رسیدن، در گونه‌هاش شور حیات است لب‌های کودکانه‌ای این‌بار، سُر می‌خورد به روی من انگار به! این چه بوسه‌ای است که طعمش، معجون پسته و صلوات است؟ #محمد_مرادی #غزل #این_من_پنهان https://eitaa.com/mmparvizan http://t.me/drmomoradi

"شاعر غزل و ترانه" محمدعلی بهمنی، از دو جهت بر ادبیات روزگار ما تاثیر نهاده است. اوج این تاثیرگذاری را در دهه‌های پنجاه تا هفتاد می‌توان دید؛ حضور او در محافل ادبی دهه‌های هشتاد و اوایل نود نیز از منظر تاریخ ادبیات معاصر هدایتگر برخی شاعران جوان بوده است. در ترانه‌های او، زبان ساده، توجه به خاطرات و حسّ غربت و قافیه‌گزینی موثر، از عوامل زبانزد شدن برخی سروده‌هایش بوده است. در غزل‌های او نیز، نشانه‌های همین سادگی و استفاده‌ی موثر از خطاب و گفتگو، روایت و نزدیک‌شدن به شیوه‌ی زبانی برخی جریان‌های پسانیمایی در غزل را می‌توان دید. نقش او و غزل‌سرایان هم‌سلکش را بر شکل‌گیری جریان غزل نو/متفاوت در اواخر دهه‌ی هفتاد و دهه‌ی هشتاد نباید ندید گرفت. #محمد_علی_بهمنی #شعر_معاصر #غزل #ترانه https://eitaa.com/mmparvizan

"پرواز" بپر تا اوج، این‌حجم از شگفتی را نمی‌بینی؟ شب زیبای شیراز است، از بالا نمی‌بینی؟ بپر بالاتر از بالاتر از بالاتر از بالا که زیباتر، ازین معراج جان‌افزا نمی‌بینی ببندی چشم اگر اینجا، سلیمان می‌شوی روزی شبیه شهر موران است این دنیا، نمی‌بینی؟ اگر با چشم سِرّ یکسر بخوانی دفتر دل را به غیر از آیه‌ی تطهیر در آنجا نمی‌بینی در اینجا "لا الهی" نیست، چشم روح را واکن که غیر از خنده‌ی اللّه در الّا نمی‌بینی به کوهستان نظرکن، مهبط وحی است هر سنگش شبیه رحلِ سی‌جزء است گل، آیا نمی‌بینی؟ به آن کل متّصل کن پاره‌های جزء جزءت را که جز آیات عقل کل، در این اجزا نمی‌بینی اگر دیروزها را در مسیر آسمان بودی غم امروز را جز شادی فردا، نمی‌بینی اگر یک‌موج، چون قطره دچار رودها باشی سلوک ابر را جز قصّه‌ی دریا نمی‌بینی * دمی در قابِ باران زل بزن، خود را تماشا کن به سمت اطلسی‌ها خیره شو، اورا نمی‌بینی؟. #شعر #محمد_مرادی #پرواز #غزل https://eitaa.com/mmparvizan

"در آستانه‌ی عید قربان" قلب من و چشمِ تو... چه تیغی! چه ذبیحی! لب‌های تو و شعر... چه قرآن فصیحی! انگشت مرا موی تو در خویش کشیده است انگار گرفتار صلیب است مسیحی دریای نمک گوشه‌ی لب‌های تو جاری است لبخند بزن ماه! چه لبخند ملیحی! دستان تو در عطر و لطافت گل سوری است دستِ تو و گل؟ وای چه تشبیه قبیحی! هر گل که ببینم تویی اما نه چنان تو ای گل! به کدامین گل این باغ شبیهی؟ صدبار خطا کردم و دنبال تو گشتم چه کار درستی! چه خطاهای صحیحی! * بگذار که قربانی ابروی تو باشم قلب من و چشم تو، چه تیغی! چه ذبیحی! #محمد_مرادی #غزل https://eitaa.com/mmparvizan

"نامه" میان کوچه نشسته‌ام، نفس‌بریده و بی‌شکیب به یاد مسلم و هانی‌ام، غریب و... پشتِ سرش... غریب شبیه مسجد کوفه‌ام، خزانِ بعدِ شکوفه‌ام نه از عراق مرا خبر، نه از دمشق مرا نصیب هزار بغض مکررم، هزار داغ، برابرم مگر تو چاره‌ی من شوی، مگر تو... ای نفست طبیب! در این تکثر سایه‌ها، در ازدحام گلایه‌ها کجاست باد که کرده باز، دلم هوای تو را عجیب؟ به پای ِ بسته توان بده، کجاست راه؟ نشان بده! بگو چگونه به سر برم، در این جهان پر از فریب؟ بگو که عزم سفر کنم، از این کویر گذر کنم که دل‌شکسته و خسته‌ام، از این جماعت نانجیب * تو جای دعوت این و آن، به سوی خویش مرا بخوان! به شوق نامه‌ای از تو ام: من الغریب الی الحبیب #محمد_مرادی #شعر_عاشورایی #غزل https://eitaa.com/mmparvizan

"به عباس‌های درون" دوباره شمر در دستش امان‌نامه است... می‌فهمی؟ به میدان می‌روی، هان!؟ وقتِ هنگامه است... می‌فهمی؟ میان مرگ یا تسلیم ای‌جان! انتخابت چیست؟ حریفت قاتلی خون‌ریز و خودکامه است می‌فهمی؟ لباس زرنشان اهل خلوت را درآر از تن برای مرد این میدان، کفن: جامه است می‌فهمی؟ * [اگر قدرت نداری اهل سازش باش... عاقل باش!] :تو خاصی... سرسپردن... خصلت عامه است... می‌فهمی؟ [حسینی می‌پَری ...یا ابنِ سعدی می‌شوی ای حُر؟] گمانم این طنین نفس لوّامه است... می‌فهمی؟ * کسی از دور می‌آید... چه خواهی کرد؟ یاعباس! دوباره شمر در دستش امان‌نامه است. می‌فهمی؟ تاسوعای ۱۴۰۴ #محمد_مرادی #شعر_عاشورایی #غزل https://eitaa.com/mmparvizan

"تصنیفی عاشقانه به محضر او" ای عشق! قلب مارا، تقدیم چشم او کن! این شعرِ بی‌صدارا، تقدیم چشم او کن! تاکی به اذن مردم، در حسرت تبسّم آن خنده‌ی رهارا، تقدیم چشم او کن! ای قلب پرهیاهو! ای نبض پرتکاپو! آهنگ جان مارا، تقدیم چشم او کن! تا می‌وزد نسیمی، از جانب حریمی تصنیف بادهارا، تقدیم چشم او کن! چشمان دشمنش کور، تب‌خال از لبش دور وقت سحر دعارا، تقدیم چشم او کن! در عصر بی‌خدایان، در عهد بی‌وفایان بهر خدا وفارا، تقدیم چشم او کن! در عشقِ بی‌خبرها، غم نیست آن‌قدَرها تغییرِ این قضارا، تقدیم چشم او کن! آن شوق دلبری را، این ذوق شاعری را پنهان و آشکارا، تقدیم چشم او کن! در خلوتِ "می و گل"، خوش باش یک تفأل: حافظ شو و "صبارا"، تقدیم چشم او کن! #محمد_مرادی #تصنیف #غزل #عشق https://eitaa.com/mmparvizan

"بداهه‌ای در باران تابستان" امشب میان نم‌نم باران قدم زدم در تیر با هوای بهاران قدم زدم در خاطرم گذشت نسیم قدیم‌ها در حسرت گذشته‌‌ و یاران قدم زدم مست از شراب خاک شدم با صبوح ابر کج‌کج شبیه باده‌گساران قدم زدم عطر تو در مغازله‌ی برگ‌ها وزید بوی تورا دقیقه‌شماران قدم زدم در ذهن من به عشق تو صدها غزل شکفت هر لحظه در خیال... هزاران قدم زدم * امشب به یاد تو همه‌ی کوچه‌باغ را در داستان نم‌نم‌باران قدم زدم ۲۱ تیرماه #محمد_مرادی #غزل #باران #تابستان #عطر_خدا https://eitaa.com/mmparvizan