#افغانستان #پاکستان #تاجیکستان #قرقیزستان
🔰 تحولات آسیای میانه، ۵ بهمن ۱۴۰۱
🔸به گزارش پایگاه تحلیلی خبری “تحولات جهان اسلام” دفتر سرویس اقدام خارجی اروپا در راستای افزایش سرمایه گذاری و برجسته سازی مسیر کریدور میانی برای انتقال محموله‌های تجاری مراسمی را با عنوان «اتصال از طریق جاده ابریشم» در بروکسل، پايتخت بلژیک برگزار کرد.
🔹افغانستان:
۱- تخار:
در ۲۹ دی ماه، بر اثر انفجار یک خودروی بمب گذاری شده در ورودی ساختمان استانداری در شهر تالقان، هشت نفر کشته و زخمی شدند. این انفجار هنگامی رخ داد که مقامات محلی استان در حال برگزاری جلسه‌ای با حضور مولانا ضیاء الرحمن مدنی، استاندار طالبان بودند.
۲- قندهار:
در ۲۸ دی ماه، گروه جبهه آزادی با انتشار ویدیویی ضمن پذیرفتن مسئولیت انفجار در چهار راهی مدد واقع در منطقه اول شهر قندهار، مدعی کشته و زخمی شدن سه نفر از مسلحین طالبان در این حمله شد. عوامل گروه جبهه آزادی در این حمله یک خودروی نظامی مسلحین طالبان را با پرتاب یک بمب دستی هدف قرار دادند.
۳- کابل:
– در ۲۹ دی ماه، بر اثر کمین نیروهای احمد مسعود به خودروی حامل مسلحین طالبان در روستای الوخیل واقع در منطقه شانزدهم شهر کابل، دو نفر از مسلحین طالبان کشته و یا زخمی شدند.
– در ۲ بهمن ماه، حسن کاظمی قمی، سفیر ایران در افغانستان با مولوی امیر خان متقی، وزیر خارجه طالبان دیدار و پیرامون مسائل سیاسی، اقتصادی و منافع دوجانبه‌ای مشترک گفت‌وگو کردند. سفیر ایران در کابل در این دیدار بر مدیریت آب در افغانستان تاکید نموده و گفت: “آب در افغانستان باید قسمی مدیریت شود که ایران به حق‌آبه خود برسد”. وزیر خارجه طالبان نیز در این خصوص گفته است “کابل به معاهده ۱۳۵۱ آبی میان افغانستان و ایران متعهد است”.
▪️بیشتر بخوانید:
حسن کاظمی قمی؛ سفیر جدید ایران در افغانستان کیست؟
– در ۳ بهمن ماه، حسن کاظمی قمی، سفیر ایران در کابل و رزا اتانبایوا، رئیس یوناما (دفتر هیات معاونت سازمان ملل متحد) در افغانستان دیدار و درباره دولت فراگیر، حقوق زنان و دختران و پناهجویان افغان در ایران گفت‌وگو کردند. حسن کاظمی قمی، سفیر ایران در کابل در این دیدار خواستار استفاده سازمان ملل از تمامی ظرفیت های ایران برای کمک به مردم افغانستان و افزایش همکاری‌های منطقه ای در رفع مشکلات اقتصادی، اجتماعی و آموزشی مردم افغانستان شد.
– در ۴ بهمن ماه، عبدالله عبدالله، رئیس شورای مصالحه در حکومت پیشین افغانستان با حسن کاظمی قمی، سفیر ایران در این کشور دیدار کرد. جزئیات و محور این دیدار بررسی وضعیت فعلی و روابط دو ملت عنوان شده است.
۴- کاپیسا:
در ۲ بهمن ماه، افراد مسلح ناشناس (احتمالا مسلحین اداره اطلاعات طالبان) یک عالم دینی سلفی به نام مولوی لایق، را در روستای کشیکتان واقع در شهرستان حصه دوم ترور کردند.
۵- هلمند:
در ۳ بهمن ماه، گروه جبهه آزادی با انتشار ویدیویی ضمن پذیرفتن مسئولیت انفجار در مسیر خودروی طالبان در محله ایستگاه قندهار در شهر لشکرگاه، مدعی کشته و زخمی شدن چهار نفر از اعضای این گروه در این حمله شدند.
۶- خوست:
مردم شهر خوست در اعتراض به سوزاندن قرآن کریم و توهین به مقدسات دین اسلام در سوئد، تجمع کرده و علیه دولت سوئد شعار دادند. اهالی خوست همچنین خواستار اعمال فشار کشورهای اسلامی علیه دولت سوئد شدند تا این کشور عاملین توهین به مقدسات دین اسلام را مجازات کند.
۷- در ۲ بهمن ماه، شورای علمای شیعه افغانستان با صدور بیانیه‌ای آتش زدن یک نسخه قرآن کریم و توهین به مقدسات دین اسلام در سوئد را محکوم کردند.
🔹تاجیکستان:
۱- در ۲۷ دی ماه، دفتر سرویس اقدام خارجی اروپا واقع در بروکسل، پايتخت بلژیک به مناسبت سی امین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک بین اتحادیه اروپا و کشورهای آسیای مرکزی، مراسمی را در قالب رویدادی فرهنگی با عنوان «اتصال از طریق جاده ابریشم» برگزار کرد. برنامه‌های این رویداد حول برجسته سازی مسیر کریدور میانی و افزایش سرمایه گذاری‌ها برای انتقال محموله‌های تجاری از این طریق است.
▪️بیشتر بخوانید:
کریدور میانی؛ طرح ترکیه برای اتصال به چین!
•┈┈••✾❀🍃🌺🍃❀✾••┈┈•
کانال ملاصدرای سیاسی
@mollasadrasyasi
⬅️ مقدمه
وضعیت امنیتی آسیای مرکزی در طول یک سال اخیر بسیار حساس بوده است. طی این مدت مؤلفه‌ها و متغیرهای امنیتی جدیدی در منطقه ظهور کرده و یا بازیگران سنتی نوع و جهت بازیگری امنیتی خود را تغییر داده‌اند. این موضوع سبب شده تا روندهای متداخل جدیدی در ساختار امنیتی منطقه به‌وجود بیاید. البته این روندها از قبل وجود داشتند، اما در قالب تحرکات جدید بازتولید شده و یا با شدت بیشتری ظهور کرده‌اند. برونداد تداخل، تعارض و تعامل این روندها در سطوح مختلف دینامیسم امنیتی منطقه آسیای مرکزی را برمی‌سازد که منافع بازیگران مختلف نیز در چارچوب این دینامیسم امنیتی قابلیت تحقق خواهد داشت. از این حیث فهم و شناسایی این روندها در کنار برآورد جهت‌ها و بروندادهای آتی آنها می‌تواند کمک زیادی به ترسیم منافع راهبردی در آسیای مرکزی کرده و متضمن تحقق آنها در آینده باشد.
⬅️ روندهای متداخل
در طول یک سال اخیر پنج روند متداخل در حوزه امنیتی در آسیای مرکزی به وجود آمده است که به اختصار به مهم‌ترین آنها اشاره می‌شود. بدیهی است که این روندها همگی مکمل و آلترناتیوهای دیگری داشته و دارند و در اینجا صرفاً به جهت وجوه تمایز و نقش‌های متفاوت از این روندها به‌عنوان روندهای اصلی یاد شده است.
1. ظهور بازیگران جدید در عرصه نظامی و دفاعی با قابلیت تغییر توازن:
این روند به‌عنوان بخش مکمل روندی است که می‌توان آن را «ظهور گرایش‌های جدید غیرروسی در حوزه تسلیحات در آسیای مرکزی» در نظر گرفت. واقعیت آن است که تا پیش از این روسیه و در برخی مواردِ محدود، چین، تأمین‌کنندگان اصلی تسلیحات و تجهیزات دفاعی کشورهای آسیای مرکزی بودند. بازیگران دیگر در صورت تأمین در حوزه‌های غیرراهبردی حضور داشتند. در واقع حضور بازیگران دیگر در عرصه‌ها و سطوحی صورت می‌گرفت که توازن منطقه‌ای به نفع روسیه و چین را بر هم نمی‌زد. از این حیث کشورهای آسیای مرکزی با هدف تأمین تسلیحات متنوع، پرکردن خلاءهای موجود، دریافت کمک‌های خارجی و تلاش برای بومی‌سازی برخی تجهیزات به سمت بازیگران دیگر می‌رفتند. تأمین برخی خودروهای زرهی، تجهیزات توپخانه‌ای، تجهیزات انفرادی، تجهیزات نظارت و پایش و جمع‌آوری اطلاعات میدان نبرد، قطعات یدکی خودروهای زرهی و ... جزو مهم‌ترین خریدهای نظامی کشورهای آسیای مرکزی تا پیش از این بود. با این حال، اکنون به نظر می‌رسد این حوزه‌ها با بازیگری ترکیه و ایران در حوزه پهپادی، ورود ناوهای جنگی جدید به دریای خزر، و یا پیشنهادهای اخیر فرانسه برای فروش جنگنده‌های رافائل و یا سامانه‌های پدافندی مستر گراند 400 در آستانۀ تغییر توازن قرار گرفته‌اند. در عین حال برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر واگذاری هواپیماها و هلیکوپترهایی که از افغانستان، به تاجیکستان و ازبکستان پناهنده شدند، به این دو کشور توسط آمریکا نیز وجود دارد که تحقق این امر، نقش بسزایی در نیروی هوایی این کشورها ایفا خواهد کرد. گفتنی است که تاجیکستان اخیراً در یک فرمان دولتی تمامی 18 فرودگاه مناطق مرزی را به وزارت دفاع واگذار کرد.
#آسیای_مرکزی #تاجیکستان #قرقیزستان #قزاقستان #ازبکستان #ترکمنستان #امنیت #غرب #شرق
کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
📄 هرکدام از روندهای فوق‌الذکر می‌توانند به صورت مجزا به بروندادهای مختلفی منجر شوند. ظهور بازیگران جدید در عرصه نظامی و دفاعی با قابلیت تغییر توازن، از یک سو موقعیت #روسیه را در منطقه به مرور تضعیف کرده و می‌تواند به افزایش تنش‌ها در منطقه منجر شود و از طرف دیگر با تقویت زیرساخت‌های نظامی و دفاعیِ کشورهای منطقه و به‌ویژه با پوشش ضعف‌های روسیه می‌تواند امنیت را در #آسیای_مرکزی به ارمغان آورد. با این حال، در صورتی که این ظرفیت‌ها در مقابل روسیه تعریف شود می‌تواند تحت تأثیر محرکه‌های خارجی سناریویی مشابه اوکراین را به وجود آورد که، بی‌ثباتی یکی از نتایج آن خواهد بود. کاهش نقش سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی اگرچه یک روند قطعی و پایدار نیست، اما می‌تواند حداقل برای کشورهای کوچکی همچون #تاجیکستان و #قرقیزستان که اساساً امکان و توانِ استقلال در حوزه نظامی و دفاعی را ندارند خبر بدی باشد. تضعیف بنیان‌های این سازمان و تمرکز بیشتر بر حوزه‌های روابط دوجانبه (در تعامل با روسیه) این کشورها را به‌ویژه از جانب تهدیدهای افغانستان و یا جریان‌های ضدامنیتی داخلی نظیر افراط‌گرایی و #تروریسم و یا جدایی‌طلبی آسیب‌پذیرتر خواهد کرد. با این حال برای کشورهای بزرگ‌تر منطقه نظیر #قزاقستان این روند می‌تواند به معنای تقویت استقلال و توانمندی در حوزه نظامی در عین حفظ روابط دوجانبه با روسیه باشد.
📄 ظهور تهدیدهای فزاینده و در واقع عدم قطعیت از جانب افغانستان، مهم‌ترین فاکتور تاثیرگذار بر امنیت منطقه‌ای آسیای مرکزی است. عاملی که هم به صورت مستقل و هم در ارتباط با سایر روندهای فوق‌الذکر بر امنیت منطقه تاثیرگذار است. #افغانستان به نحوی تعیین‌کننده رفتارهای امنیتی کشورهای جنوبی در آسیای مرکزی (شامل ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان) بوده و در سطح منطقه‌ای نیز ضمن جلب نظر قرقیزستان و قزاقستان نگرانی ویژه روسیه را نیز در بر داشته است. افزایش مشارکت‌ها و رقابت‌های امنیتی و اطلاعاتی که متأثر از تحولات افغانستان، جنگ اوکراین و حتی جنگ اخیر در غزه، در آسیای مرکزی به منصه ظهور رسیده است، بیش از آن که یک عامل امنیت‌ساز باشد، روندی ضدامنیتی محسوب می‌شود. اگرچه سرویس‌های امنیتی کشورهای منطقه با اعمال سطح بالایی از اقتدار، تلاش زیادی برای بهره‌مندی از چنین رقابت و مشارکتی می‌کنند، اما همان طور که راهبرد چندوجهی در سیاست خارجی این کشورها هیچ‌گاه موفقیت کامل نداشته و هزینه‌های آن بیش از آورده‌های آن بوده است، در این زمینه نیز با توجه به حساسیت‌ها و آسیب‌پذیری‌ها به نظر نمی‌رسد منافع خاصی نصیب کشورهای منطقه شود. بلکه بازی روی لبه‌های تیغ، حتی می‌تواند زمینه‌ساز سقوط و فروپاشی برخی ساختارهای امنیتی سرویس‌های منطقه باشد. همانطور که در قبال قزاقستان شاهد چنین فرایندی با محوریت کریم ماسیم‌اف بودیم.
📄 در نهایت هسته‌ای شدن کشورهای منطقه اگرچه در عرصه‌های کارکردی مزیت‌های زیادی در تأمین انرژی برای آنها خواهد داشت و در سطح سیاسی یک پرستیژ مهم محسوب می‌شود، اما در زمینه امنیتی، بازتولید وابستگی به روسیه و آسیب‌پذیری بیشتر در مقابل تهدیدهای موجود را در بر خواهد داشت. کما این که در جریان اعتراض‌های ژانویه 2022 در قزاقستان شاهد آن بودیم که عملاً ساختارهای امنیتی و انتظامی این کشور توان کافی برای محافظت از مراکز حساس #بیولوژیک در این کشور را نداشتند و اساساً ورود نیروهای واکنش سریع سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی با هدف محافظت از این مراکز انجام گرفت. در همین راستا به طور کلی #هسته‌ای شدن کشورهای آسیای مرکزی، افزایش آسیب‌پذیری امنیتی آنها را در بر خواهد داشت.
یادداشت امید رحیمی کارشناس آسیای مرکزی برای مؤسسه مطالعات راهبردی شرق
کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
📰 رئیس جمهور قرقیزستان دستور بازنگری لایحه نظارت بر رسانه ها را صادر کرد
⬅️ صدیر جبارف رئیس جمهور #قرقیزستان پس از گفتگو با بیش از ۴۰ نماینده از رسانه های فعال این کشور، لایحه نظارت بر رسانه ها را که در دست بررسی پارلمان قرار داشت برای بازنگری و اصلاح بازپس گرفت.
📄 در حال حاضر شرایط و ضوابط فعالیت رسانهها در این کشور با قانونی که در سال ۱۹۹۲ میلادی تصویب شده بود مشخص می شود.
📄 لایحه جدید در صدد افزایش نظارت و تنظیم پروتکل‌های جدیدی مربوط به فعالیت رسانهها در این کشور بود که فعالیت بسیاری از رسانه‌های خارجی فعال در این کشور را در تنگنا قرار می‌داد و شرایط اهدای مجوز به رسانه و روزنامه‌های داخلی را حساس تر می نمود.
📄 این لایحه با مخالفت‌های بسیاری از سوی سازمان‌های بین‌المللی و برخی کشورها به بهانه نقض آزادی بیان مواجه شده بود.