امتداد حکمت در فلسفه فارابی
🔺 شماره پنجم
♻️ مدینة فاضلة / سعادت / خیر و شر/ رتبه وجودی
1⃣فارابی، #مدینة را محل نائل آمدن به خیر افضل و کمال اقصی میداند همچنان که معتقد است؛ خیر و شر، دو امر اختیاری و ارادی هستند که، مدینة، به آن دست مییابد. او در تعریف مدینة فاضلة میگوید:
«فالمدينة التي يقصد بالاجتماع فيها التعاون على الأشياء التي تنال بها السعادة في الحقيقة، هي المدينة الفاضلة»
آن مدینهای که، مقصود از اجتماع در آن، تعاون در اموری است که، به وسیله آنها به سعادت حقیقی نائل میشود، مدینه فاضله است.
📙آراء اهل المدينة الفاضلة و مضاداتها، ص: ۱۱۳
2⃣ اما مقصود از #سعادت چیست؟ فارابی میگوید:
«و السعادة هي الخير على الإطلاق»
سعادت همان خیر است.
قید «علی الاطلاق» قید «این همانی» سعادت و خیر است که، در این صورت ترجمه آن؛ این همانی سعادت و خیر مطلق است، یعنی سعادت، مساوی و مساوق با خیر است. با این وصف، تعریف شر نیز روشن میشود:
«و كل ما عاق عن السعادة بوجه ما فهو الشر على الإطلاق»
هر آنچه که، به گونهای مانع از سعادت باشد، علی الاطلاق شر است، یعنی مساوی و مساوق با شر است.
📙كتاب السياسة المدنية، ص: ۷۸
3⃣ از آنجا که فهم معنای شر و سعادت، متوقف بر فهم معنای خیر است، باید از تعریف خیر نزد فارابی پرسید:
«الخير ما يتشوّقه كلّ شيء في حدّه. و يتمّ به وجوده؛ أي رتبته و حقيقته من الوجود؛ كالإنسان و الفلك مثلاً»
خیر، آن است که هر چیزی در همان محدوده سرشتاش به آن شوق دارد و هستیاش به سبب آن، به مرتبه تمام میرسد؛ یعنی همان رتبه او در نظم وجود و حقیقت وجودیاش. مانند انسان و فلک.
او براساس اینکه، خیر را به رتبه وجودی و محدوده سرشتی شیء، تحویل میبرد، درباره نسبت میان واجب الوجود و خیر چنین میگوید:
«الخير بالحقيقة هو كمال الوجود؛ و هو واجب الوجود.»
خیر حقیقی، همان کمال وجودی است که واجب الوجود میباشد.
📙الاعمال الفلسفية، ص: ۳۸۶
#فلسفه_فارابی
#امتدادحکمت
@monir_ol_din