🔰 بر کرانه آیهها
1⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/143)
کَذٰلِكَ جَعَلنٰکُم: اینچنین قرار دادیم شما را.
وَسَطًا: خوب، نیک، بهترین یا وسط و میانه [بین پیامبر اکرم «ص» و امت]
لِتَکونوا: تا باشید یا نتیجه این کار این بود که بشوید.
ما جَعَلنا: قرار ندادیم.
القِبلَةَ الَّتی کُنتَ عَلَیها: قبلهای که بهسوی آن میایستادی. [بیتُ المَقدِس]
لِنَعلَمَ: تا بدانیم و بشناسیم.
📝 یعنی: پیامبر و مؤمنین بشناسند یا [مطیع را از نافرمان] عملاً جدا و متمایز کنیم.
مِمَّن: [تا متمایز کنیم] از کسانی که
یَنقَلِبُ: برمیگردد.
عَلیٰ عَقِبَیهِ: روی دو پاشنه پایش
📝 «عَقِب: پاشنه»، کنایه از بازگشتن به حالت قبل است.
اِن کانت لَکَبیرَةً: [آن قبله] قطعاً سخت و ناگوار بود.
ماکانَ اللهُ لِیُضیعَ: خداوند به هیچوجه بنا نداشته که تباه کند یا خداوند به هیچوجه بنا نداشته که با بیتوجهی به حال خود رها کند.
ایمانَکُم: نمازتان
رَءوفٌ: مهربان [به گرفتاران]
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم، ج1، ص65
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2⃣ #اشاره_روایی (بقره/143)
❇️ عَنِ الصّادِقِ (ع): قالَ اللهُ: «وَکَذٰلِكَ جَعَلنٰکُم اُمَّةً وَسَطًا لِتَكونوا شُهَدآءَ عَلَی النّاسِ وَیَکونَ الرَّسولُ عَلَیکُم شَهیدًا»؛ فَاِن ظَنَنتَ اَنَّ اللهَ عَنیٰ بِهٰذِهِ الآیَةِ جَمیعَ اَهلِ القِبلَةِ مِنَ المُوَحِّدینَ. اَفَتَرىٰ اِنَّ مَن لا یَجوزُ شَهادَتُه فِی الدُّنیا عَلیٰ صاعٍ مِن تَمرٍ، یَطلُبُ اللهُ شَهادَتَه یَومَ القِیامَةِ وَیَقبِلُها مِنهُ بِحَضرَةِ جَمیعِ الاُمَمِ الماضِیَةِ؟ کَلّا، لَم یَعنَ اللهُ مِثلَ هٰذا مِن خَلقِهٖ.
❇️ امام صادق (ع): خداوند فرمود: «بدینسان (برگزیدگان) شما (مسلمانان) را بهترین امّت قرار دادیم تا بر (اعمال دیگر) مردم گواه باشید و پیامبر (نیز) بر (اعمال) شما گواه باشد»؛ اگر گمان میکنی که منظور خدا از این آیه، همۀ یکتاپرستانی است که بهسوی قبله نماز میخوانند، اشتباه کردهای. آیا فکر میکنی که خداوند از کسی که گواهی او در دنیا به اندازۀ یک صاع (حدود سه کیلو) خرما نمیارزد، در روز قیامت گواهی میخواهد و آن گواهی را در پیشگاه امتهای گذشته میپذیرد؟ هرگز. منظور خداوند مانند چنین مردمی نیست.
🔸 منبع: تفسیر عیاشی، ج1، ص42.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 وَکَذٰلِكَ جَعَلنٰکُم اُمَّةً وَسَطًا لِتَکونوا شُهَدآءَ عَلَی النّاسِ وَیَکونَ الرَّسولُ عَلَیکُم شَهیدًا... (بقره/143)
بدینسان (برخی از) شما (مسلمانان) را بهترین امّت قرار دادیم تا بر (اعمال دیگر) مردم گواه باشید و پیامبر (نیز) بر (اعمال) شما گواه باشد...
✅ آیا منظور از «امّت وسط» همه مسلمانان هستند؟
اگر منظور از «امّت وسط» همه امّت اسلامی باشد، ارتباط آن با ادامه مطلب، درست نخواهد بود؛ زیرا فرموده است: «... شما را امّت میانهای قرار دادیم تا بر مردم گواه باشید... و پیامبر هم بر شما گواه باشد.» و روشن است که تناسبی بین «وسط بودن امت» به معنای اعتدال و دوری آنان از افراط و تفریط، با «گواه بودن آنان بر مردم» نیست.
همچنین حواس ما انسانها، در حال عادی، تنها میتواند شکل ظاهری اعمال را ببیند و نه حقیقت و باطن آنها را. علاوه بر این، بسیاری از اعمال، در خلوت به انجام میرسد که در معرض مشاهده حسی عموم نیست، و در مجموع، موانع متعددی از این قبیل برای صحت معنای «گواه بودن همه امّت» وجود دارد.
همچنین همه افراد، صلاحیتهای لازم برای شاهد بودن را ندارند. به تعبیر برخی روایات، چگونه افرادی از امت که صلاحیت شهادت برای یک امر ساده دنیایی را ندارند، در قیامت، شاهد باشند؟ در روایات فراوان، مصداق این آیه، معصومین سلامالله علیهم معرفی شدهاند.
🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه دانشجویان)، ص22.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/143)
💢 «جَعَلنٰکُم»:
بر اساس #علم_رسم_المصحف الف ضمایر فاعلی که در کنار ضمیر مفعولی واقع شود، لازم است که حذف گردد؛ بنابراین واژه «جَعَلنٰکُم» بایست به #حذف_الف نگاشته شود.
✍️ #اثبات_الف پس از «نون» در مصاحف ترکی و ایرانی قدیم، خلاف قواعد رسم المصحف است.
💢 «ایمانَکُم»:
واژه «ایمانَکُم» در دو حوزه رسم و ضبط قابل بررسی است:
✍️ حوزه رسم:
رسم الف میانی در واژه «ایمانَکُم» در مصاحف مختلف به شرح زیر است:
✅ #اثبات_الف بر اساس قول دانی: مصحف ترکیه، مصحف لیبی و مصحف #کم_علامت مرکز طبع و نشر قرآن کریم
✅ #حذف_الف بر اساس قول جزری: مصحف امیری، مصحف مدینه و مصحف الجزایر
✍️ لازم به ذکر است وجه ترجیح #اثبات_الف در مصحف #کم_علامت، تسهیل در قرائت ذکر شده است.
✍️ حوزه ضبط:
همزه قطع (ابتدای کلمه) در واژه «ایمانَکُم»:
✅ درج همزه (رأس العین): مصحف امیری، مصحف مدینه، مصحف الجزایر
✅ عدم درج همزه (رأس العین): مصحف لیبی، مصحف ترکیه، مصحف هندی، مصحف #کم_علامت مرکز طبع و نشر قرآن کریم
✴️ لازم به ذکر است در سراسر مصحف #کم_علامت مرکز طبع و نشر قرآن کریم، همزه قطع متحرک (اَ، اِ، اُ)، فاقد نشانه رأس العین است، بر خلاف حالت ساکن که رأس العین بر پایه الف واقع میشود ( أ ) مانند کلمه «یَأتی»
💢 «لَرَءوفٌ»:
واژه «لَرَءوف» فارغ از لام تأکید، بر وزن فَعُل یعنی لَرَؤُف نیز خوانده شده؛ لذا در علم رسمالمصحف با یک واو نوشته شده است. اما در قرائت مطابق بر وزن فَعول، حرف همزه بدون کرسی و قبل از واو نوشته میشود. بر این اساس محل درج همزه در واژه «لَرَءوف» در مصاحف مختلف عبارت است از:
✅ درج همزه قبل از واو بدون پایه: مصحف امیری، مصحف مدینه، مصحف الجزایر، مصحف #کم_علامت مرکز طبع و نشر قرآن کریم
✅ درج همزه بر پایه واو: مصاحف ترکی که البته این وجه مخالف قواعد علم رسم است.
✴️ برای آشنایی بیشتر با انواع رسم و ضبط عبارات در مصاحف مختلف کشورهای اسلامی، میتوانید به #دانشنامه قرائت و کتابت قرآن کریم مرکز طبع و نشر قرآن به نشانی زیر مراجعه کنید:
http://pediaquran.ir
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 پرسشهای پرتکرار در خصوص مسابقه طرح بر کرانه آیهها:
❓محدوده مسابقه را بیشتر توضیح دهید:
👈 پاسخ: محدوده مسابقه فقط جزء اول قرآن کریم و مطالب مرتبط با این طرح است و سوالات به شرح زیر میباشد:
1-معرفی نسخه: ۵ سوال تستی
2-اشاره روایی: ۵ سوال تستی
3-شرح تفسیری: ۵ سوال تستی
4-نکات لغوی ۵ سوال تستی
5-نکات آموزشی ۵ سال تستی
⚠️ شرکت کنندگان محترم با اشاره روی هشتگ هر بخش میتوانند مطالب را به صورت دستهبندی شده مطالعه نمایند.
❓ اولین مطلب و آخرین مطلب را چگونه پیدا کنیم؟
🔴 آدرس اولین مطلب در تاریخ 31 شهریور
🔴 آدرس آخرین مطلب در تاریخ 29 دی
👆 بر روی عبارت بالا اشاره نمایید
❓ آیا در پاسخ دادن به سوالات امکان رجوع به مطالب منتشر شده وجود دارد؟
👈 پاسخ: محدودیت شرعی و اخلاقی در مراجعه به مطالب وجود ندارد و آزمون به اصطلاح «کتابباز» است.
❓ مهلت پاسخگویی به سوالات چقدر است؟
👈 پاسخ: از دوم تا ششم بهمن ماه، به مدت پنج روز، فرصت پاسخگویی به سوالات وجود دارد. و هدف از برگزاری این آزمون انس هرچه بیشتر با قرآن کریم است.
❓ آیا شرکت در مسابقه نیاز به ثبتنام دارد؟
👈 پاسخ: خیر، لینک مسابقه در همین کانال در اختیار شرکت کنندگان قرار خواهد گرفت.
❓ نحوه شرکت در مسابقه چگونه است؟
👈 پاسخ: بعد از قرار گرفتن لینک مسابقه در همین کانال، ضمن اشاره بر لینک به صفحه آزمون منتقل خواهید شد و بعد از ثبت اطلاعات شرکت کننده، سوالات تستی چهارگزینهای در اختیار شما قرار خواهد گرفت.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 مسابقه طرح بر کرانه آیهها
✅ فرصت شرکت در امتحان:
از سه شنبه دوم بهمنماه تا شنبه ششم بهمن به مدت پنج روز
✅ لینک شرکت در آزمون
👆با اشاره بر لینک بالا به صفحه آزمون منتقل خواهید شد. در صفحه آزمون حتما نام و نام خانوادگی و شماره همراه خود را وارد نمایید.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
♻️ قابل توجه علاقهمندان به شرکت در مسابقه طرح بر کرانه آیهها
👈 پاسخ تمامی سوالات در کانال قرار دارد و شرکت کنندگان تا ساعت 24 ششم بهمن ماه، فرصت مطالعه کافی برای پاسخگویی دارند.
✅ لینک اولین مطلب مسابقه بر کرانه آیهها:
https://eitaa.com/moshaf_org/91
✅ لینک آخرین مطلب مسابقه بر کرانه آیهها:
https://eitaa.com/moshaf_org/655
🌹 موفق باشید.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🗓️ شنبه 6 بهمن 1403
🔅قَد نَریٰ تَقَلُّبَ وَجهِكَ فِی السَّمآءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبلَةً تَرضىـٰها فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ وَحَيثُ ما كُنتُم فَوَلّوا وُجوهَكُم شَطرَه وَاِنَّ الَّذینَ اوتُوا الکِتٰبَ لَیَعلَمونَ اَنَّهُ الحَقُّ مِن رَبِّهِم وَمَا اللهُ بِغافِلٍ عَمّا یَعمَلونَ (بقره/144)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ معرفی نسخه
2️⃣ نکات لغوی-ادبی
3️⃣ اشاره روایی
4️⃣ شرح تفسیری
5️⃣ نکات نگارشی و علامتگذاری
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 144 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: 37.142
✓ محل نگهداری: موزه هنر متروپولیتن، نیویورک
✓ نوع خط: #کوفی D
✓ تعداد برگهها: 101 برگ
✓ تعداد سطور در هر صفحه: 5 سطر
✓ ابعاد هر برگه: 102*171 میلیمتر
✓ جنس برگهها: پوست
✓ نشان پایان آیات: ندارد
✓ علامت تخمیس: حرف هاء به قلم طلایی
✓ علامت تعشیر: یک شمسه طلایی در متن که با نقاط قرمز و سبز در یک دایره بزرگتر محاط شده شده است.
✓ نام سورهها و تعداد آیات: در صفحات باقیمانده از این نسخه سرسورهای یافت نشد.
✓ نقط الاعجام: نقطههای مدوّر مشکی که به نظر میرسد در دورهای متأخر اضافه شدهاند.
✓ روش علامتگذاری: نقاط مدوّر قرمزرنگ به شیوه #ابوالاسود برای حرکات و تنوین، و نگارش تشدید، همزه و سکون به شیوه #خلیل که بعدها به نسخه افزوده شده است.
✅ برای مشاهده اطلاعات بیشتر درباره این نسخه میتوانید به نشانی زیر مراجعه نمایید.
https://www.metmuseum.org/art/collection/search/449214
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/144)
قَد نَری: چه بسا میبينيم يا قطعاً میبينيم.
تَقَلُّبَ: زير و رو شدن، به اين طرف و آن طرف چرخيدن
📝 ظاهرا معنای «تقلب الوجه فی السماء» بالا گرفتن سر و اين طرف و آن طرف را نگريستن است.
فَلَنُوَلِّیَنَّكَ قِبلَةً: برمیگردانيم تو را به سمت قبلهای که...، يا توانا میسازيم تو را بر رو کردن به سمت قبلهای که...
تَرضىٰها: آن را میپسندی.
📝 فعل «رضی» اگر با «عن» به کار رود به معنای «راضی و خشنود بودن از چيزی يا کسی» است و اگر بدون «عن» به کار رود به معنای «پسنديدن و برگزيدن چيزی يا کسی» است.
شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ: به طرف مسجدالحرام يا بخشی از مسجدالحرام.
حَيثُ ما: هرجا
📝 اين کلمه در اصل بايد سرهم نوشته شود، ولی در قرآن در دو جا (آیات 144 و 150 سوره بقره) به کار رفته و در هر دو موضع، جدا نوشته میشود.
لَيَعلَمونَ اَنَّه: میدانند که تغيير قبله...
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص66
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/142و144)
❇️ رَویٰ عَلِیُّ بنُ اِبراهیم (ره) عَنِ الصّادِقِ (ع): تَحَوَّلَتِ القِبلَةُ اِلَی الکَعبَةِ بَعدَ ما صَلَّی النَّبِیُّ (ص) ثَلاثَ عَشرَةَ سَنَةً اِلیٰ بَیتِ المَقدِسِ، وَبَعدَ مُهاجَرَتِهٖ اِلَی المَدینَةِ صَلّیٰ اِلیٰ بَیتِ المَقدِسِ سَبعَةَ اَشهُرٍ. قالَ ثُمَّ وَجَّهَهُ اللهُ تَعالیٰ اِلَی الکَعبَةِ وَذٰلِكَ اَنَّ الیَهودَ کانوا یُعَیِّرونَ رَسولَ اللهِ (ص) وَیَقولونَ: اَنتَ تابِعٌ لَنا تُصَلّی اِلیٰ قِبلَتِنا. فَاغتَمَّ رَسولُ اللهِ (ص) مِن ذٰلِكَ غَمًّا شَدیدًا وَخَرَجَ فی جَوفِ اللَّیلِ یَنظُرُ اِلیٰ آفاقِ السَّماءِ یَنتَظِرُ مِنَ اللهِ فی ذٰلِكَ اَمرًا. فَلَمّا اَصبَحَ وَحَضَرَ وَقتُ صَلاةِ الظُّهرِ کانَ فی مَسجِدِ بَنی سالِمٍ قَد صَلّیٰ مِنَ الظُّهرِ رَکعَتَینِ فَنَزَلَ عَلَیهِ جَبرَئیلُ فَاَخَذَ بِعَضُدَیهِ وَحَوَّلَه اِلَی الکَعبَةِ وَاَنزَلَ عَلَیهِ «قَد نَریٰ تَقَلُّبَ وَجهِكَ فِی السَّماءِ...» فَکانَ صَلّیٰ رَکعَتَینِ اِلیٰ بَیتِ المَقدِسِ وَرَکعَتَینِ اِلَی الکَعبَةِ فَقالَتِ الیَهودُ وَالسُّفَهاءُ: «ما وَلّاهُم عَن قِبلَتِهِمُ الَّتی كانوا عَلَيها».
❇️ علی بن ابراهیم (ره) از قول امام صادق (ع) می گوید: پس از آنکه پیامبر، سیزده سال در مکه و هفت ماه پس از مهاجرت، در مدینه به سوی بیتالمقدس نماز خواند، سمت قبله به سوی کعبه تغییر یافت. حضرت فرمود: سپس خداوند او را بهسوی کعبه چرخاند و دلیلش این بود که یهودیان، پیامبر (ص) را نکوهش میکردند و به او میگفتند: تو پیرو ما هستی و به سوی قبله ما نماز میخوانی. پس رسولخدا (ص) از این امر، بسیار اندوهگین شد. در دل شب بیرون رفت و به افق آسمان مینگریست. [در این حال] منتظر دستوری از خداوند درباره آن بود. پس چون شب را به صبح رساند و در وقت ظهر، برای نماز حاضر شد، در مسجد بنیسالم دو رکعت از نماز ظهر را خوانده بود که جبرئیل بر او نازل شد، بازوانش را گرفت و او را به سوی کعبه چرخاند و این آیه را بر وی نازل کرد: «حتماً گردانیدن رویت به سوی آسمان را میبینیم...» پیامبر دو رکعت از نماز را به سوی بیتالمقدس و دو رکعت دیگر را به سوی کعبه خواند. پس یهود و نادانان گفتند: «چه عاملی مسلمانان را از قبلهای كه (سالها) بر آن بودند، برگرداند؟»
🔸منبع: البرهان، ج1، ص340
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 قَد نَریٰ تَقَلُّبَ وَجهِكَ فِی السَّمآءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبلَةً تَرضىـٰها فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ وَحَيثُ ما كُنتُم فَوَلّوا وُجوهَكُم شَطرَه... (بقره/144)
حتماً گردانیدن رویت بهسوی آسمان را (که با نگاههای انتظارآمیزت همراه است،) میبینیم (و میدانیم که میخواهی قبله بهسوی کعبه تغییر کند). پس بیشک تو را بهسوی قبلهای که از آن خشنود شوی، برمیگردانیم. پس (هماکنون) رویت را بهسوی مسجدالحرام برگردان، و هر جا هستید، رویتان را بهسوی آن برگردانید...
✅ ماجرا چنین بود که پیامبر و مسلمانان، به فرمان خدا، سیزده سال در مکّه و چند ماهی در مدینه بهسوی بیتالمقدس نماز میخواندند. در این چند ماه، یهودیان سیاهدل که کینه اسلام را در دل داشتند، به مسلمانان طعنه میزدند که اگر پیامبر شما واقعاً با خدا رابطه داشت، به شما دستور نمیداد به سمت قبله ما نماز بخوانید و این نشان میدهد که شما حرفی برای گفتن ندارید و فقط از این و آن تقلید میکنید. پیامبر «ص» این سخنان را میشنید و با صبر و استقامت از فرمان خدا اطاعت میکرد؛ ولی در دلش غم بزرگی لانه کرده بود و آرزو داشت که خدا مانند همیشه او را یاری کند. آن شب گذشت و روز، پرده ظلمت را از آسمان کنار زد. پیامبر برای خواندن نماز ظهر به مسجد بنیسالم تشریف بردند و مسلمانان پشت سر ایشان به نماز ایستادند و مانند همیشه بهسوی بیتالمقدس نماز خواندند. پس از آنکه رکعت دوم تمام شد، جبرئیل امین از سوی خدا نزد پیامبر آمد و شانههای ایشان را گرفت و او را بهسوی کعبه چرخاند و آیه 144 سوره بقره را برایشان خواند. مسلمانان نیز بلافاصله جهت نمازشان را بهسوی کعبه تغییر دادند.
🔸 قرآن حکیم (ویژه دانشآموزان)، ص22
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹