🖌 نقد حكمت متعاليه صدرائي از منظر عرفان (24)
🔴 موضوع : نقد دليل اول اصالت وجودهاي خاص
در فلسفه صدرائي برخي از دلايل #اصالت_وجود ، ناظر به #اصالت_وجودات_خاص هستند، كه به نظر ما اين ادله، همانند اصل دعوا تام نيستند كه در دامنه اين بحث، به نقد آنها ميپردازيم.
🔶 دليل اول بر اصالت وجود
1) وجود #مجعول_بالذات است، نه ماهيت.
2) هر چيزي كه بالذات مجعول باشد اصيل است.
(نتيجه): وجود اصيل است.
الشواهد الربوبية؛ ص 75
🔸 نكته: اين دليل از دلايل #اصالت_وجودات_خاص است چرا كه در آن بر #مجعوليت وجود تكيه شده، و مجعوليت فقط به وجودهاي خاصه تعلق ميگيرد نه به #حقيقت_لابشرطي_وجود. پس بنابر اين استدلال بايد گفت وجودات خاص اصيل هستند.
🔵 نقد استدلال فوق:
به دو بيان اين دليل تام نيست.
🔷 بيان اول:
🔹 «وجود» بهخودي خود (بدون اين كه به قيدي مقيد و به شرطي مشروط باشد) واجب الوجود بالذات است؛ زيرا
1) بر اساس اصل بديهي امتناع ذاتي تناقض، «وجود» بهخودي خود (بدون نياز به هر شرط و قيدي) عدم را طرد ميكند (و گرنه لازم ميآيد كه امتناع تناقض، امتناع بالغير باشد نه امتناع بالذات) .
2) هر چه به خودي خود عدم را طرد كند واجب الوجود بالذات است؛
(نتيجه): پس وجود به خودي خود واجب الوجود است.
♦️با توجه به نتيجه برهان فوق: وجودهاي خاص يا حقيقتاً وجودند يا حقيقتا وجود نيستند
اگر حقيقتاً وجود هستند بايد آنها نيز واجب الوجود بالذات باشند؛ چون حكم طبيعت به افراد حقيقياش سرايت ميكند، و در اين صورت ادعاي #مجعوليت در باره اين وجودهاي خاص كه بايد واجب الوجود بالذات باشند، درست نيست، تا به استناد اين مجعوليت، اصالت آنها نتيجه گرفته شود.
و اگر آنها حقيقتاً وجود نيستند، قبول #مجعوليت وجود، موجب نميگردد كه آنها مجعول باشند؛ زيرا طبق فرض آنچه مجعول حقيقي است، وجود است، ولي طبق فرض، وجودات خاصه حقيقتاً وجود نيستند، تا به استناد مجعول بودن آنها اصالت آنها نتيجه گرفته شود.
🔷بيان دوم
با صرف نظر از اين كه «وجود» بهخودي خود واجب الوجود بالذات است، در اين كه #مجعول_بالذات، وجود باشد مناقشه جدي وجود دارد؛
زيرا معناي اين كه وجود مجعول بالذات است، اين است كه معيار و ملاك #مجعوليت ، وجود است؛ بر اين اساس هر جا فرض مجعوليت شد، بايد ملاكش كه وجود است تحقق داشته باشد، حال آن كه چنين چيزي محقق نيست؛ زيرا حقائق امكاني همانگونه كه در موجوديت نيازمند به جعل جاعل هستند، در #معدوميت هم نيازمند به جعل جاعل هستند؛ بنابراين ممكنات معدوم هم مجعول علتي هستند، و معدوميتشان بدون جعل نيست (عدم العلّة علة لعدم المعلول)؛ پس ممكنات #معدوم، مجعولاند، اما ملاك #مجعوليت كه وجود است را ندارند؛
✳️ بنابراين، اين كه وجود #مجعول_بالذات باشد، سخني درستي نيست؛ تا به استناد آن، #اصالت_وجودات_خاص اثبات گردد.
#نقد_حكمت_متعاليه_صدرائي
#بطلان_اصالت_وجودات_خاص
@oshaghierfan
#Eitaa & #Telegram