🔵 يادداشت‌ها 🖌 موضوع: فرازی از #نهج_البلاغه درباره #فناء_فی_الله: 🔸در بخشی از خطبه 186 امير المومنين عليه السلام چنین می‌خوانیم: 🌸«إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ يَعُودُ بَعْدَ فَنَاءِ الدُّنْيَا وَحْدَهُ لَا شَيْ‏ءَ مَعَهُ كَمَا كَانَ قَبْلَ ابْتِدَائِهَا كَذَلِكَ يَكُونُ بَعْدَ فَنَائِهَا بِلَا وَقْتٍ وَ لَا مَكَانٍ وَ لَا حِينٍ وَ لَا زَمَانٍ عُدِمَتْ عِنْدَ ذَلِكَ الْآجَالُ وَ الْأَوْقَاتُ وَ زَالَتِ السِّنُونَ وَ السَّاعَاتُ فَلَا شَيْ‏ءَ إِلَّا اللَّهُ الْواحِدُ الْقَهَّارُ الَّذِي إِلَيْهِ مَصِيرُ جَمِيعِ الْأُمُورِ؛ بِلَا قُدْرَةٍ مِنْهَا كَانَ ابْتِدَاءُ خَلْقِهَا وَ بِغَيْرِ امْتِنَاعٍ مِنْهَا كَانَ فَنَاؤُهَا»🌸 🔹 ترجمه به اجمال: 🌺«خداوند سبحان بعد از فنای ما سوا، به یگانگی (وجودی) باز می‌گردد؛ یعنی همانگونه که قبل از آغاز آفرینش، او تنها موجود بود بعد از فنای ما سوا نیز این گونه خواهد بود؛ بدون این که وقتی و مکانی و هنگامی و زمانی موجود باشد؛ أجل‌‌ها و وقتها معدوم می‌گردند و سالها و ساعت‌ها زوال می‌پذیرند؛ بنابراین (بعد از فناء) هیچ شیئی جز خداوند واحد قهار، موجود نیست، خداوندی که همه امور در صیرورت به سوی او هستند؛ شروع آفرینش آنها وابسته به قدرتی از ناحیه آنها نبود؛ و فنای آنها نیز مواجه با امتناعی از ناحیه آنها نیست»🌺. 🟢 در توضیحات معانی و لوازم این فرمایش آن حضرت به نکاتی اشاره می‌کنم. 🔹 1: کلمه #الدُّنْيَا گاهی مقابل #آخرت بکار می‌‌رود و گاهی مقابل خداوند، و به معنای #ما_سوی_الله است؛ در جمله «إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ يَعُودُ بَعْدَ فَنَاءِ الدُّنْيَا وَحْدَهُ لَا شَيْ‏ءَ مَعَهُ» به معنای دوم است؛ زیرا با فناء چنین دنیایی هیچ چیز دیگری باقی نمانده و همراه خداوند نخواهد بود «لَا شَيْ‏ءَ مَعَهُ». 🔸 2: جمله «كَمَا كَانَ قَبْلَ ابْتِدَائِهَا كَذَلِكَ يَكُونُ بَعْدَ فَنَائِهَا» مفادش در قرآن بارها آمده است مثل «يَوْمَ نَطْوِي السَّماءَ كَطَيِّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ كَما بَدَأْنا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعيدُهُ وَعْداً عَلَيْنا إِنَّا كُنَّا فاعِلينَ» (104 انبیاء) روزی، #بساط آسمان را در هم می‌پیچیم، همچون در هم پیچیدن طومار نسبت به نوشته‌هایش؛ و آنگونه که در آغاز (بدون وجود چیزی)، اولین مخلوق را شروع کردیم، #آفرینش را به همان حالِ #آغازین بر می‌گردانیم؛ 🔸این وعده‌ای است بر عهده ما و ما قطعا این امر را #عمل می‌کنیم؛ و نیز مثل «إِنَّهُ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعيدُه» (4 یونس)؛ و «قُلِ اللَّهُ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعيدُه» (34 یونس)؛ و «اللَّهُ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعيدُهُ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُون» (11 روم)؛ و «كَما بَدَأْنا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعيدُهُ وَعْداً عَلَيْنا إِنَّا كُنَّا فاعِلين» (104 أنبیاء)؛ 🔹بنابراین طبق مفاد این جمله حدیث و نیز طبق مفاد آیات ذکر شده همانگونه که هنگام آغاز آفرینش، خدا بود و هیچ موجود دیگری نبود، بعد از #فنای ما سوا نیز خدا خواهد بود و هیچ موجود دیگری نخواهد بود و بساط همه #ما_سوا برچیده می‌شود. 🔸 3: این که در جمله «بِلَا وَقْتٍ وَ لَا مَكَانٍ وَ لَا حِينٍ وَ لَا زَمَانٍ...» به #نابود شدن زمان و مکان تصریح شده است بخاطر این است که در جملة «كَمَا كَانَ قَبْلَ ابْتِدَائِهَا كَذَلِكَ يَكُونُ بَعْدَ فَنَائِهَا» سخن از قبل و بعد آمده بود و گفته شده «قبل از آغاز» و «بعد از فناء»؛ و این تعبیر موهم این است که زمان و مکان فناء، مشمول فناء نگردند؛ لذا برای رفع این توهم، به #فنای خود #زمان و #مکان تصریح شده است. (ادامه 👇🏿👇🏿) @oshaghierfan #Eitaa & #Telegram

🔸 4: از جملة «فَلَا شَيْ‏ءَ إِلَّا اللَّهُ الْواحِدُ الْقَهَّارُ الَّذِي إِلَيْهِ مَصِيرُ جَمِيعِ الْأُمُورِ» روشن می‌شود که #صیرورت_الی_الله، #رجوع_الی_الله» و «انقلاب الی الله»...، با همین فنای ماسوا تحقق می‌یابد؛ همان چیزی که در لسان عرفا با تعبیر #فنای_فی_الله از آن یاد می‌شود. 🔹 توضیح این که در آیات فراوانی از قرآن تعبیرات فوق الذکر به شکل‌های گوناگون مطرح شده است مثل 🔻«رَبَّنا وَ إِلَيْكَ الْمَصير»؛ 🔻«إِلَى اللَّهِ تَصيرُ الْأُمُور»؛ 🔻«إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُون»؛ 🔻«إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُور»؛ 🔻«إِنَّا إِلى‏ رَبِّنا لَمُنْقَلِبُون»؛ 🔻«وَ إِلَيْهِ تُقْلَبُون»؛ 🔻«ثُمَّ رُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلاهُمُ الْحَق»؛ 🔻«أَنَّ مَرَدَّنا إِلَى اللَّه»؛ 🔻«إِلَيْهِ تُحْشَرُون» ...؛ 🔸این تعبیرات نشان می‌دهند که همه ما سوا به سوی خداوند #صیرورت دارند و بسوی او باز می‌گردند و به او انقلاب می‌یابند؛ ♦️اما منظور از این تعبیرات قرآنی چیست؟ 💥جواب را می‌توان از فرمایش فوق الذکر امیر‌المؤمنین عليه السلام دریافت؛ زیرا آن حضرت #فنایی که در همه ما سوا رخ می‌دهد را به گونه‌ای با تعبیر «الَّذِي إِلَيْهِ مَصِيرُ جَمِيعِ الْأُمُورِ» تفسیر می‌کنند؛ چون در ابتدای این جمله می‌فرماید با #فنای_ما_سوا هیچ چیزی جز خدای یگانه موجود نیست «فَلَا شَيْ‏ءَ إِلَّا اللَّهُ الْواحِدُ الْقَهَّارُ»؛ بعد با جمله «الَّذِي إِلَيْهِ مَصِيرُ جَمِيعِ الْأُمُورِ» بیان می‌کند‌ فناء آنها صرفا #نابودی آنها نیست بلکه با «صیرورت الی الله» تحقق می‌یابد؛ 🔸یعنی آنها به ذات حق منقلب شده و او خواهند شد و هویتشان به هویت حضرت حق #دگرگونی می‌‌یابد چنانکه جملات قرآنی «إِنَّا إِلى‏ رَبِّنا لَمُنْقَلِبُون»؛ «وَ إِلَيْهِ تُقْلَبُون» بر این معنا دلالت واضح دارند؛ 🔹بنابراین فنای ما سوا، با «صیرورت الی الله»، یا «رجوع الی الله» یا «انقلاب الی الله» تحقق می‌یابد؛ و ملاک فنای ما سوا همان #انقلاب به حضرت حق است؛ و این همان است که در تعابیر عرفانی از آن با عنوان #فنای_فی_الله یاد می‌شود. (ادامه 👇🏿👇🏿) @oshaghierfan #Eitaa & #Telegram

🔸 5: از مسئله فناء روشن می‌شود که مسئله #خلود در بهشت و جهنم که در آیات فراوانی به آن اشاره شده است به معنای #بی‌پایانی زمان بهشت و جهنم نیست؛ 🔹زیرا با درستی این جمله که هر چیز به فناء خواهد رسید باید پذیرفت انسانها نیز چه بهشتی و چه جهنمی نیز #فانی خواهند شد و بی‌پایانی زمانی، نه برای انسانها خواهد بود و نه برای خود بهشت و جهنم؛ مخصوصا که آن حضرت نسبت به خصوص زمان و مکان تصریح به فنا‌ء می‌کند و می‌فرماید: «بِلَا وَقْتٍ وَ لَا مَكَانٍ وَ لَا حِينٍ وَ لَا زَمَانٍ، عُدِمَتْ عِنْدَ ذَلِكَ الْآجَالُ وَ الْأَوْقَاتُ وَ زَالَتِ السِّنُونَ وَ السَّاعَاتُ» 🔸 پس با فنای زمان و مکان، هیچ زمانی و هیچ مکانی نیست تا #خلود، به معنی بی‌پایانی زمانی، و در مکانی مثل بهشت یا جهنم، شکل گیرد، و انسانها در بهشت یا در جهنم جاودانگی زمانی داشته باشند؛ و ازین‌رو است که در قرآن به این #انقطاع و #پایان‌یابیِ بهشت و جهنم و اهل آنها توجه داده شده است آنجا می‌گوید: «فَأَمَّا الَّذينَ شَقُوا فَفِي النَّارِ لَهُمْ فيها زَفيرٌ وَ شَهيقٌ - خالِدينَ فيها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلاَّ ما شاءَ رَبُّكَ إِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٌ لِما يُريدُ - وَ أَمَّا الَّذينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنَّةِ خالِدينَ فيها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلاَّ ما شاءَ رَبُّكَ عَطاءً غَيْرَ مَجْذُوذٍ» (106- 108 هود)؛ 🔹در این آیات خلود #دوزخیان و خلود #بهشتیان مقید به قید «ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ» شده بنابراین استمرار بهشت و بهشتی‌ بودن، و جهنم و جهنمی بودن تا جایی است که ما سوا به مرحله فناء نرسیده باشند؛ اما طبق آیه «يَوْمَ نَطْوِي السَّماءَ كَطَيِّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ كَما بَدَأْنا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعيدُهُ وَعْداً عَلَيْنا إِنَّا كُنَّا فاعِلينَ» (104 انبیاء) بساط زمین و آسمان مثل همه ما سوا برچیده می‌شود؛ و با فنای ما سوای ذات حق، همه چیز و از جمله #بهشت و بهشتیان و #جهنم و جهنمیان و نیز هر #زمان و #مکانی زوال خواهند پذیرفت؛ و لذا #خلود به معنای بی‌پایانی زمانی، باطل و منتفی است. 🔸 6: در ادامة خطبه فوق با فاصله چند سطر، آن حضرت به مسئله #بقاء_بعد_الفناء اشاره می‌کنند آنجا که می‌فرماید: «ثُمَّ يُعِيدُهَا بَعْدَ الْفَنَاءِ مِنْ غَيْرِ حَاجَةٍ مِنْهُ إِلَيْهَا وَ لَا اسْتِعَانَةٍ بِشَيْ‏ءٍ مِنْهَا عَلَيْهَا...» يعنی سپس خداوند موجودات فانی شده را دو باره باز می‌گرداند بدون این که خداوند به آنها نیازی داشته باشد و از آنها کمکی طلب کند؛ 🔹این مرحله ظاهراً همان چیزی است که در لسان عرفا از آن، با عنوان #بقاء_بعد_الفناء یاد می‌شود که در سفر سوم، سالکین الی الله به آن نائل می‌گردند؛ در این مرحله، سالک باقی به بقاء الله است نه باقی به ابقاء الله؛ زیرا طبق فرمایش آن حضرت که در بالا توضیح داده شده با فناء فی الله همه ما سوا و از جمله انسانها رجوع الی الله می‌‌کنند و به او #انقلاب یافته و او می‌گردند «إِنَّا إِلى‏ رَبِّنا لَمُنْقَلِبُون» 🔸بنابراین اگر چیزی باقی است شیء دومی نیست که به #ابقاء خدا نیاز داشته باشد بلکه هر چه هست به عین وجود حق، موجود است، و به عین بقاء او باقی است و هویت غیر اویی ندارد. @oshaghierfan #Eitaa & #Telegram

🔻نقدی بر کلام استاد معظم آقای محمد تقی شهیدی اخیرا جناب ایشان در کلیپی گفتار مرحوم صدرالمتالهین در باب معاد جسمانی را مورد انتقاد قرار داده و آن را مخالف نصوص قرآنی قلمداد کرده اند 🔶 مسأله فوق گرچه از دیرباز مورد ارزیابی محققان قرار گرفته است و جناب استاد عشاقی مد ظله نیز فی الجمله ایراداتی را بر آن وارد دانسته اند ، و لیکن کلیپ مذکور اشکالاتی دارد که حضرت استاد عشاقی در پایان درس اسفار مورخ ۴۰۳/۹/۶ اجمالا متذکر شده اند. @oshaghierfan #Eitaa & #Telegram

پاسخ به اظهارات جناب استاد شهیدی در اعتراض به صدرالمتألهین @oshaghierfan #Eitaa & #Telegram

ادامه نقد وارد بر اظهارات جناب استاد شهیدی @oshaghierfan #Eitaa & #Telegram

#حشر و #نشر کثرات در #قوس_صعود و #قوس_نزول @oshaghierfan #Eitaa & #Telegram

رساله «عرفان نظری از منظر عقل» مشتمل است بر مباحث اصلی عرفان نظری بهمراه براهین آن. این رساله شامل 9 فصل است به قرار زیر: 1) فصل اول: چيستي عرفان نظري- 2) فصل دوم: چيستي «ذات حق» از نظر عرفا و فلاسفه- 3) فصل سوم: وحدت يا كثرت وجود- 4) فصل چهارم: اسم و رسم نداشتن مقام ذات حق- 5) فصل پنجم: گذار از هويت مطلقة بي‌تعين به مقام تعين أوّل- 6) فصل ششم: مقام واحديت و كثرات منطوي در آن- 7) فصل هفتم: اعيان ثابته- 8) فصل هشتم: حضرات خمس- 9) فصل نهم: انسان كامل @oshaghierfan #Eitaa & #Telegram

با عرض تبریک ولادت امیر‌المؤمنین در ماه رجب به مناسبت این عید مبارک، موضوع این نوشتار را مسئله #غلو در باره امیر‌المؤمنین قرار می‌دهم تا روشن گردد آیا روایاتی که امثال #رجب_برسی در آثارش در شأن و #فضلیت_امیر‌المؤمنین آورده است غلوآمیز است یا قطره‌ای از فضائل بی‌کران آن امام همام است؟ @oshaghierfan Eitaa & Telegram

با عرض تبریک بعثت #پیامبر_رحمت #حضرت_محمد بن عبدالله (ص). به همین مناسبت، موضوع این نوشتار را مسئله گستردگی #بعثت_پیامبر اکرم قرار می‌دهم؛ و با تکیه بر مفاد آیات آخر #سوره_شوری روشن می‌کنم #روز_مبعث، نه #27_رجب بلکه همان مرحله #ظهور #عقول_مجرده در #عوالم_روحانی بوده است و لذا گستره #رسالت_محمدی همه عوالم #مجرد_عقلی و #مجرد_مثالی و #عالم_مادی بوده است؛ و ازین‌رو #گستره_رحمت خداوند و #رحمت_محمدی همه #موجودات_ماسوا است. @oshaghierfan Eitaa & telegram