❓پرسش 88:
اگر #دلیل بر #اصل تقدم دارد، چرا در برخی #کتب_فقهی مانند #لمعه، ابتدا اصل و سپس دلیل بیان شده است؟!
✍پاسخ:
💠تقدم یا تأخر بیان اصل نسبت به دلیل، در #فرآیند_استنباط، از مطالبی است که در مشی #فقهاء مورد اتفاق نیست. به هر حال، تقدم بیان اصل می تواند دارای فوایدی باشد که به بیان برخی از آنها خواهیم پرداخت:
🌀گاهی تقدم بیان اصل، آن هم به نحو احتمالی، مسیر استنباط را کوتاه می کند اما به جهت همین احتمال، تقدم بیان اصل معقول است نظیر کسی که بین دو مسیر برای یک مقصد، مسیری را انتخاب میکند که احتمال ترافیک در آن کمتر است.
🍀مثال: در بحث طهارت یا نجاست اهل کتاب، روایات متعددی برای طرفین وجود دارد. اصل در این جا، طهارت است. بنابر این، اگر ادلهٔ طرف نجاست بررسی شده و هیچ یک دلالت بر نجاست نداشته باشد، بررسی ادله طهارت لازم نیست زیرا اصل نیز موافق طهارت است.
🌀تقدم بیان اصل می تواند پشتوانه ای برای ادلهٔ ضعیف السندی باشد که با اصل توافق دارند.
#تقدم_دلیل_بر_اصل
#فقه #اصول_فقه
🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺
دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭━❀❓❀━╮
@saluni
╰━❀📚❀━╯
❓پرسش 93:
تفاوت #تنقیح_مناط و #الغاء_خصوصیت چیست؟
✍🏽پاسخ:
💎در کلمات و استعمالات #فقهاء ، این دو اصطلاح در بسیاری از موارد به یک معنی ذکر شده است. برای مثال، حضرت #آیت_الله_سبحانی «حفظه الله» در کتاب اصول فقه مقارن بعد از تعریف تنقیح مناط می فرمایند: « و هذا ما يعبر عنه في الفقه الإمامي، بإلغاء الخصوصية، أو مناسبة الحكم و الموضوع، مضافاً إلى التعبير عنه بتنقيح المناط.»
البته ممکن است در نگاه موشکافانه، تفاوتی بین این دو اصطلاح قائل شویم کما این که در نظر برخی مانند #حضرت_امام «اعلی الله مقامه» این دو اصطلاح متفاوت است. لذا به بیان تعریف این دو اصطلاح و تفاوت آن خواهیم پرداخت👇🏻
❇️تنقيح المناط: #تنقیح در لغت، به معنای مغز استخوان را بیرون کشیدن است. و #مناط در لغت از ریشه نوط و به معنای جایِ آویختن است که مجازاً به معنای علت نیز به کار میرود. و در اصطلاح، تنقیح مناط عبارت است از اینکه شارع حکم را به همراه اوصافی ذکر کند که #مجتهد با کشف مناط و #علت حکم، یقین می کند آن اوصاف، دخلی در حکم ندارند.
🍀مثال: در روایت «الخمر حرام »، بر فرض این که از قرائنی یقین کنیم علت و مناط حکم اسکار است و اوصاف و قیود و شرایط دیگری در حکم دخالت ندارد، این حکم به همۀ مسکرات تسری می یابد.
❇️الغای خصوصیت:
الغای خصوصیت یا الغای فارق، الغای خصوصیت یعنی حذف و ملغی کردن چیزی است که صلاحیت علیت برای حکم را نداشته است و یا اینکه گفته شده الغای خصوصیت، یعنی پاک نمودن و بیاعتبار کردن اوصاف و ویژگیهایی که دخالتی در حکم ندارد.
🍀مثال1: اعرابی مشکل خود را به حضرت رسول «صلی الله علیه و آله» عرضه کرده و گفت: «هلكت يا رسول اللّه! فقال له: ما صنعت؟ قال: وقعت على أهلي في نهار رمضان، قال: أعتق رقبة» در اینجا استظهار می شود که قید اعرابی در حکم مذکور دخالتی ندارد.
🍀مثال2: در روایت «إن سافرت بين مكّة و المدينة ثمانية فراسخ فقصّر» و با توجه به سایر نصوص، متوجه می شویم مکه یا مدینه خصوصیتی ندارد.
❇️تفاوت های تنقیح مناط و الغای خصوصیت:
1️⃣با توجه به تعریفی که بیان شد، تفاوت این دو اصطلاح روشن است و در مواردی الغای خصوصیت به لحاظ قرینه یا تناسب حکم و موضوع، روشن است در حالی که مناط و علت حکم به نحو یقینی منقح نمی شود.
2️⃣برخی قائل شده اند که الغای خصوصیت ناظر به الغای اوصاف زاید در ناحیه موضوع و تنقیح مناط ناظر به الغای اوصاف زاید در ناحیه علت است.
🔅نکته: برخی از عامه، بین اصطلاحات #تنقیح_المناط ، #تخريج_المناط و #تحقيق_المناط نیز تفاوت قائل شده اند.
#تفاوت_تنقیح_مناط_و_الغای_خصوصیت
#تنقیح_مناط #الغای_فارق #الغای_خصوصیت
#اصول_العامه_فی_الفقه_المقارن #انوار_الاصول #المدخل_إلى_عذب_المنهل
#اصول_فقه
📚اصول العامه فی الفقه المقارن، ص301
📚انوار الاصول، ج2، ص152
📚المدخل إلى عذب المنهل في أصول الفقه، المتن، ص 186
🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺
دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭━❀❓❀━╮
@saluni
╰━❀📚❀━╯