سیدابراهیم(شهیدصدرزاده)
🎇🎇🎇🎇🌿🌹🌿🎇🎇🎇🎇 💠 خاموش ماندن از گفتار حکمت‌آمیز فایده‌اى ندارد، همان‌گونه که سخن گفتن نابخردانه... 📒
✅ شرح و تفسیر حکمت ۱۸۲ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻
⁉️ سکوت بهتر است یا سخن گفتن...؟
✨ دانشمندان دراین‌باره بحث‌هاى مختلفى کرده اند؛
1⃣ گروهى خطرات سخن گفتن و گناهان کبیره و عظیمه ناشى از آن را در نظر گرفته و دستور به #سکوت داده‌اند.
2⃣ عده‌اى #فواید_عظیمى را که در سخن گفتن است در نظر گرفته و سخن گفتن را توصیه مى‌کنند ولى حق مطلب همان است که امام(علیه السلام) فرمود.
✅ آنجا که انسان، حکیمانه و عاقلانه سخن بگوید #فضیلت است و ترک آن رذیلت و آنجا که انسان جاهلانه و نابخردانه سخن بگوید #رذیلت است و ترک آن فضیلت.
🔺 به همین دلیل هم روایات زیادى در مدح سکوت وارد شده و هم احادیث فراوانى در فضیلت کلام؛
❇️ از جمله از امام سجاد على‌بن‌الحسین (علیه السلام) سؤال شد که سخن گفتن افضل است یا سکوت فرمود: «هر کدام از این دو آفاتى دارد هرگاه از آفات سالم باشند سخن گفتن از سکوت افضل است» عرض کردند: اى پسر رسول خدا چگونه است (که سخن گفتن افضل باشد)؟ امام(علیه السلام)فرمود: «خداوند پیامبران و اوصیاى آنها را به سکوت مبعوث نکرد، بلکه مبعوث کرد تا با مردم سخن بگویند (و پیام خدا را به آنها برسانند)». حضرت در پایان این حدیث به نکته جالبى اشاره کرده فرمود: «حتى هنگامى که مى‌خواهى فضیلت سکوت را بیان کنى با کلام بیان مى‌کنى و هرگز فضیلت کلام را با سکوت بیان نخواهى کرد».
✳️ در حدیث دیگرى از امام صادق از پدرانش از امیرمؤمنان على (علیهم السلام) چنین آمده است: «تمام نیکى‌ها در سه خصلت جمع شده است:
✨نگاه کردن و سکوت و سخن گفتن.✨
هر نگاهى که در آن #عبرت نباشد سهو و بیهوده است و هر سکوتى که در آن #فکر نباشد غفلت و بى‌خبرى است و هر کلامى که در آن #یاد_خدا نباشد لغو است». و در پایان اضافه فرمود: «خوشا به حال کسانى که نگاهشان عبرت، سکوتشان فکر و کلامشان ذکر باشد».
💠 نتیجه این که سکوت و کلام نیز مانند سایر اعمال انسان هستند که اگر در #حداعتدال و شرایط لازم باشند #فضیلت و اگر خارج از این حد گردند رذیلت و این با تفاوت اشخاص و مجالس و مطالب و موضوعات متفاوت است و هر کس مى‌تواند با دقت فضیلت را از رذیلت در اینجا دریابد؛ به یقین سکوت از امر به معروف و نهى از منکر و از حکم به حق و از شهادت عادلانه و از اندرز و نصیحت‌هاى مخلصانه و از مشورت خردمندانه جزء رذایل و یا از #گناهان_کبیره است، ولى سخن گفتن به دروغ، غیبت، تهمت، اهانت، امر به منکر و نهى از معروف، شهادت به باطل و فضول کلام (سخنان بیجا و بى معنا) جزء رذایل اخلاقى یا از #گناهان_کبیره به شمار مى آید.
🍃لاَ خَیْرَ فِی الصَّمْتِ عَنِ الْحُکْمِ; کَمَا أَنَّهُ لاَ خَیْرَ فِی الْقَوْلِ بِالْجَهْلِ🍃
تعبیر به «حکم» در کلام امام (علیه السلام) تنها به معناى قضاوت کردن در محاکم قضایى یا فتواى به حلال و حرام آن‌گونه که بعضى از شارحان پنداشته اند، نیست بلکه هر #سخن_حکیمانه و #خردمندانه‌اى را فرا مى‌گیرد، زیرا نقطه مقابل آن در همین کلام «جهل» ذکر شده است.
🔹 قرآن مجید نیز کراراً به مسئله #تکلم_به_حق اشاره کرده و اهل کتاب را بر کتمان حق و سکوت سرزنش مى‌کند؛ از جمله مى فرماید:
🔺 «(به خاطر بیاورید) هنگامى را که خدا، از کسانى که کتاب آسمانى به آنها داده شده، پیمانى گرفت که حتماً آن را براى مردم آشکار سازید و کتمان نکنید!»
@syed213
✅ شرح و تفسیر حکمت ۲۰۰ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻
🍃وَأُتِیَ بِجَان وَمَعَهُ غَوْغَاءُ فَقَالَ: لاَ مَرْحَباً بِوُجُوه لاَ تُرَى إِلاَّ عِنْدَ کُلِّ سَوْأَة...🍃
✨ «مرحبا» از ماده «رحب» به معناى #وسعت_مکان است و معمولا هنگامى که میهمانى وارد مى‌شود، عرب به او #مرحبا مى‌گوید؛ یعنى بفرمایید که در محل وسیع و مناسبى وارد شده‌اید. معادل آن در فارسى «خوش آمدید» است و ضد آن «لا مَرْحَباً» به معناى «خوش نیامدید» و یا «خوش آمد بر شما مباد».
🔺 آرى همواره گروهى در جوامع بشرى در پى #جنجال‌آفرینى یا حضور در #حوادث_جنجالى هستند؛ به محض این که نگاه کنند دو نفر با هم در گوشه خیابان دعوا مى‌کنند از اطراف جمع مى‌شوند؛ نه براى #میانجی‌گرى، بلکه براى این که آن صحنه زشت را بنگرند و یا هنگامى که بشنوند بنا هست فلان کس را در ملأ عام مجازات کنند، دوان دوان به سوى آن صحنه مى‌روند...
💠 از بعضى روایات که در باب حدود آمده به خوبى استفاده مى‌شود که امیرمؤمنان على (علیه السلام) از این گروه #متنفر بود.
🔸 در کتاب وسائل الشیعه در کتاب الحدود حدیثى به این مضمون در باب #کراهت اجتماع مردم براى #نگاه_کردن به شخصى که حرام مى‌خورد آمده است؛ هنگامى که امیرمؤمنان (علیه السلام) در بصره بودند مردى را خدمتش آوردند که بنا بود حد بر او اجرا شود، ناگهان گروهى از مردم براى #تماشاى آن منظره اجتماع کردند، امیرمؤمنان (علیه السلام) فرمود: "اى قنبر نگاه کن این گروه کیانند و براى چه آمدند...!" عرض کرد مردى هست که مى‌خواهند حد بر او اقامه کنند (و اینها تماشاگرند)، هنگامى که نزدیک شدند امام نگاه در چهره آنها کرد و فرمود: «خوش آمد مباد بر چهره‌هایى که جز در صحنه‌هاى بد دیده نمى‌شود آنها افراد #بیهوده جامعه هستند اى قنبر آنها را از من #دور ساز».
❇️ درست که در قرآن مجید و روایات دستور داده شده است #اجراى_حد در #حضور_جمعى باشد تا مایه #عبرت مردم گردد؛ اما این گروه از افراد هرگز براى عبرت گرفتن نمى‌آمدند، بلکه هر جا جنجالى برپا شود در آنجا حضور مى‌یابند و در صورتى که فرصت پیدا کنند خودشان نیز وارد صحنه مى‌شوند.
🔹ولى جالب توجه این که زمامداران ظالم و ستمگر در دنیاى دیروز و امروز از وجود این گروه براى #پیش‌بردن_مقاصد_نامشروع خود بهره فراوان مى‌گیرند و براى درهم شکستن مخالفان خود و آمران به معروف و ناهیان از منکر این گروه را تحریک کرده و به مصاف آنها مى‌فرستند.
🔸 ابن ابى الحدید از «احنف» چنین نقل مى‌کند که مى‌گفت: سفیهان جامعه را گرامى دارید، زیرا آنها شما را از این و آن حفظ مى‌کنند. (منظورش این بود که مى‌توانند دشمنان شما را دفع کنند)
🔺 سپس شعرى از شاعرى نقل کرده که مضمونش این است: من این افراد بدرفتار را براى خودم حفظ مى‌کنم تا در مقابل مخالفان از آنها استفاده کنم، اگر سگ‌هایى که نزد منند حضور نداشته باشند از سگ‌هاى مخالفین در هراسم.
@syed213
سیدابراهیم(شهیدصدرزاده)
🎇🎇🎇🎇🌿🌹🌿🎇🎇🎇🎇 💠 هر کس به حساب خود برسد سود مى‌برد و آن کس که غافل بماند زیان مى‌بیند. کسى که (از خدا)
✅ شرح و تفسیر حکمت ۲۰۸ نهج‌البلاغه
✨ همیشه مسئله #حسابرسى در زندگى مادى مردم وسیله‌اى براى #پرهیز_از_زیان‌ها بوده است و وسایل مختلفى براى ثبت و ضبط حساب‌ها از قدیم‌الایام فراهم کرده‌اند.
🔺در عصر و زمان ما این وسایل بسیار متنوع و پیچیده شده و دقیق‌ترین حساب‌ها را نگهدارى مى‌کند.
✨ بررسى حساب سبب مى‌شود که اگر انسان احساس زیان کرد به سراغ نقطه‌هاى آسیب‌پذیر برود و آنها را اصلاح کند تا زیان، تبدیل به #سود گردد.
🔸 اصولاً تمام این جهان بر اساس حساب و نظم آمیخته با آن قرار گرفته است. اسلام مى‌گوید: در #امور_معنوى نیز باید #دقیق‌تر به حساب خویش رسید. آن کس که مراقب اعمال خویش باشد و #حسابرسى_دقیق کند #سود_معنوى مى‌برد و کسى که از آن غافل گردد گرفتار #خسران و #زیان در دنیا و آخرت مى‌شود.
🔺در حدیثى از رسول اکرم (صلى الله علیه وآله) مى‌خوانیم: «انسان فرد باایمانى نخواهد بود مگر زمانى که با دقت اعمال خود را محاسبه کند؛ دقیق‌تر از آنچه شریک به حساب شریک خود مى‌رسد یا مولا به حساب بنده خویش».
💠 حسابگرى در مسائل معنوى و امور اخروى باید #شدیدتر و #دقیق‌تر باشد، زیرا غیر ما حسابگرانى هستند که حساب دقیق اعمال ما را دارند، در حالى که در امور مادى، هر کس خودش حسابگر خویش است و معمولا کسى بر او نظارتى ندارد.
🔺قرآن مجید مى‌گوید: «و به یقین نگاهبانانى بر شما گمارده شده؛ والا مقام و نویسنده (اعمال نیک و بد شما) که مى‌دانند شما چه مى‌کنید».
🔺در جاى دیگر مى‌فرماید: روز قیامت خطاب به گناهکاران مى‌شود و خداوند به آنها مى‌گوید: «این نامه اعمال شماست که ما نوشته‌ایم و به حق بر ضدّ شما سخن مى‌گوید; ما آنچه را انجام مى‌دادید مى‌نوشتیم».
🔸در روایات اسلامى تأکید شده است که همه روز به حساب خود برسید؛ شب هنگام به اعمالى که در روز انجام دادید نگاهى #حسابگرانه بیفکنید، اگر خطایى بوده #توبه کنید و اگر کار خوبى بوده #شکر_خدا به جا آورید و آن را #تکرار نمایید.
🔺امام کاظم (علیه السلام) در حدیثى مى‌فرماید: «کسى که همه روز به حساب خود نرسد از ما نیست؛ اگر کار خیرى انجام داده از خداوند توفیق فزونى بطلبد و خدا را بر آن شکر بگوید و اگر کار بدى انجام داده استغفار کند و توبه نماید و به سوى خدا باز گردد».
❇️سپس امام (علیه السلام) در سومین جمله از این گفتار حکیمانه به این مسأله اشاره مى‌کند که اگر کسى خواهان #امنیت و #آرامش است باید #خائف باشد؛ همیشه خوف سپرى است در برابر حوادث خطرناک و راز این که خداوند آن را در وجود انسان قرار داده، این است که اگر ترسى در کار نباشد خیلى زود انسان خود را به پرتگاه‌ها مى‌افکند و در چنگال حوادث سخت گرفتار مى‌سازد و به مرگ زودرس مبتلا مى‌شود. البته اگر این خوف در حد #اعتدال باشد به یقین #سپرى در برابر بلاهاست و اگر به #افراط بینجامد انسان را از تلاش و کوشش باز مى دارد و به #محرومیت منجر مى‌شود و اگر به #تفریط گراید و از موجودات خطرناک نترسد گرفتار انواع #حوادث_مرگبار خواهد شد.
🔺شک نیست که خوف در کلام امام (علیه السلام) اشاره به خوف از خدا یعنى خوف از #عدالت و #مجازات‌هاى_عادلانه اوست. کسانى که داراى چنین خوفى باشند از عذاب الهى در دنیا و آخرت در امانند و به عکس، آنها که تنها به رحمت او امیدوار گردند و اثرى از خوف در وجود آنها نباشد آلوده انواع گناهان شده و گرفتار مجازات خداوند در این سرا و آن سرا مى‌شوند.
🔺امام صادق (علیه السلام) از وصایاى لقمان حکیم جمله‌اى را نقل مى‌کند و مى‌فرماید: در وصایاى لقمان مسائل شگفت‌آورى بود. از همه شگفت‌آورتر این که به فرزندش چنین گفت: «آن گونه از خداوند عزوجل ترسان باش که اگر تمام اعمال نیک جن و انس را به جا آورى احتمال ده که تو را (به سبب بعضى از اعمالت) عذاب مى‌کند و آنچنان به خداوند امیدوار باش که اگر گناه انس و جن را انجام داده باشى ممکن است مشمول رحمت او واقع شوى».
💠 در روایت دیگرى از امام صادق (علیه السلام) مى‌خوانیم که راوى عرض مى‌کند: جمعى از دوستان شما هستند که خود را آلوده گناهان مى‌کنند و مى‌گویند: امید (به رحمت خدا و محبت اهل بیت) داریم، امام فرمود: «آنها #دروغ مى‌گویند از دوستان ما نیستند». سپس افزود: «آنها کسانى هستند که در چنگال آرزوها گرفتار شده‌اند (زیرا) کسى که امید به چیزى داشته باشد براى آن عمل مى‌کند و کسى که از چیزى بترسد از آن مى‌گریزد».
✅آن گاه امام در سه جمله اخیر از کلام نورانى خود به این نکته اشاره مى‌کند که اگر انسان با چشم #عبرت به اطراف خود بنگرد به حقایق این عالم #آشنا مى‌شود، سپس به #تحلیل آن حقایق مى‌پردازد و اسباب و نتایج آن را #درک مى کند و کسى که به اسباب و نتایج آن حقایق آشنا مى گردد #عالم مى‌شود، یعنى راه را به سوى مقصد پیدا مى‌کند.
🍃در واقع پیوند ناگسستنى میان سه موضوع هست:
🔸چشم عبرت داشتن
🔸تحلیل حوادث کردن
🔸و عالم و آگاه شدن
@syed213
سیدابراهیم(شهیدصدرزاده)
🎇🎇🎇🎇🌿🌹🌿🎇🎇🎇🎇 💠کسى که براى دنیا غمگین باشد (درواقع) از قضاى الهى ناخشنود است و آن کس که از مصیبتى که
✅شرح و تفسیر حکمت ۲۲۸ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻
#قسمت_دوم
3⃣امام در سومین گفتار حکیمانه مى‌افزاید: «کسى که در برابر ثروتمندى به علّت ثروتش تواضع کند، دو سوم دین خود را از دست داده است»
✨ایمان داراى سه رکن است:
🍃معرفت قلبى،
🍃اقرار زبانى
🍃و عمل به ارکان دین
🔺کسى که در برابر چنین ثروتمندى خضوع مى‌کند در واقع #اقرار_زبانى به توحید را با کلمات تملق آمیزش در هم شکسته و همچنین خضوعى که باید در برابر ذات پاک پروردگار داشته باشد به وسیله خضوع در مقابل این ثروتمند، به #شرک آلوده کرده است، بنابراین دو رکن از ارکان ایمان را بر باد داده، هر چند ایمان قلبی او محفوظ مانده باشد.
🔹تواضع در برابر ثروتمندان براى ثروتشان هم موجب #ذلت تواضع‌کننده است و هم #طغیان ثروتمندى که به او تواضع شده تا آنجا که گویى خود را روزى‌رسان مى‌داند و دیگران را روزى‌خوار خودش و متأسفانه این رذیله اخلاقى در افراد بسیارى دیده مى شود،
✅اما در هر حال نباید احترام ثروتمندان مؤمن و صالح را به سبب خدماتشان به #نیازمندان و #جامعه_اسلامى را مصداق این حدیث دانست، آن در واقع #فضیلتى است و #اداى_حقى.
3⃣آن‌گاه امام (علیه السلام) در چهارمین نکته حکیمانه مى‌فرماید: «کسى که قرآن بخواند و پس از مرگ وارد آتش دوزخ گردد از کسانى بوده که آیات خدا را استهزا مى‌کرده است»
❇️قرائت قرآن چندگونه است:
🔸گاه انسان مؤمن قرآن را تلاوت مى‌کند و گوش جان به آیاتش مى‌سپارد تا پیام خدا را از لابه‌لاى آن بشنود و زندگى خود را با آن هماهنگ سازد و به گفته امیرمؤمنان على (علیه السلام) در خطبه متقیان: «پرهیزگاران در دل شب برپا مى‌خیزند و قرآن را با تدبر قرائت مى‌کنند و جان خود را با آن محزون مى‌سازند و داروى درد خود را از آن مى‌گیرند، هرگاه به آیه‌اى برسند که در آن تشویق (به پاداش‌هاى الهى) است با علاقه فراوان به آن روى مى‌آورند و روح و جانشان با شوق بسیار به آن مى‌اندیشد و آن را نصب العین خود قرار مى‌دهند و هرگاه به آیه‌اى برخورد کنند که بیم‌دهنده است گوش دل را براى شنیدن پیام آن باز مى‌کنند و گویى صداى زبانه‌هاى آتش دوزخ با آن وضع مهیبش در گوششان طنین انداز است». نیز به فرموده امام صادق (علیه السلام) در دعایى که قبل از تلاوت قرآن خوانده مى‌شود: «خداوندا! نگاه مرا به آیات قرآن #عبادت و قرائتم را توأم با #اندیشه و تفکرم را در آن مایه #عبرت قرار ده و مرا از کسانى قرار ده که از مواعظ تو در آن #پند مى‌گیرد و از #گناهانت پرهیز مى‌کند».
🔸گروه دیگرى آیات قرآن را تنها براى #ثواب قرائت مى‌خوانند بى‌آنکه به پیام‌هایش گوش فرا دهند.
🔸گروه سومى نیز اضافه بر این به استهزاى آیات مى‌پردازند و اگر در سخن استهزا نکنند، عملاً استهزا دارند، آیات تحریم ربا را مى‌خوانند ولى رباخوارى مى کنند، آیه تحریم غیبت را تلاوت مى‌کنند ولى غیبت کردن کار همه روزه آنهاست و همچنین در برابر سایر پیام‌هاى قرآن.
🔺این گونه تلاوت نه تنها سبب #نجات نیست، بلکه به فرموده امیرمؤمنان(علیه السلام) سبب دخول در آتش #جهنم است، چون قرآن را به صورت استهزا #قولاً یا #عملاً خوانده است و کسى که آیات قرآن را با استهزا بخواند مستحق آتش دوزخ است.
💠این سخن را با حدیثی از پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) پایان مى‌دهیم، فرمود: «تو تا آن زمان قرآن مى‌خوانى که تو را از #معصیت_الهى باز دارد و اگر باز نداشت قرآن نخوانده‌اى».
✨...ادامه دارد
@syed213