تاریخ حوزه طهران
🔖 #نقشه_طهران_قدیم سال ۱۲۷۵ق #مسجد_شاه #خانه_امام_جمعه #مدرسه_صدر #مدرسه_محسنیه #مدرسه_دارالشفاء 🕌
✍ نمازجمعه در بعد از انقلاب، تفاوت چشمگیری با قبل از انقلاب دارد؛ هم از نظر بازگشت به هویت حقیقی، هم از جهت محتوایی و هم از جنبه جایگاه امامت جمعه.
💠 پیشینه منصب امامت جمعه:
در گذشته امامت جمعه تهران منصبی خانوادگی و موروثی بود که از زمان فتحعلی شاه قاجار در خاندان طباطبایی خاتونآبادی دست به دست میشد و بسیاری از آنها علاوه بر آنکه نزد جامعه نخبگانی به بیسوادی شهرت داشتند، اشخاصی وابسته به دربار، بسیار ثروتمند، و بعضا #فراماسون بودند.
💠جایگاه شهری #نماز_جمعه در گذشته و حال:
در گذشته محل اقامه #نماز_جمعه مسجد شاه، و خانه امام جمعه هم در مجاورت همین مسجد بود.
اگر به نقشه بالا که مربوط به سال ۱۲۷۵ق است بنگریم، در حد فاصل #مسجد_شاه و #مسجد_حاج_سید_عزیزالله نام خانه امام جمعه به چشم میخورد.
🔹آن زمان بازار تهران، منطقهای تجاری مسکونی و با سکنه بسیار بود. مسجد شاه علاوه بر اهمیت مسجد بودنش، به عنوان محل برگزاری نمازجمعه، در این منطقه مسکونی قرارداشت. مدارس علمیه بسیاری هم پیرامون این مسجد و بعضا متصل به آن جای داشتند.
🔸امروزه بازار تهران منطقهای صرفا تجاری و عمدتا خالی از سکنه است. اما بیشتر مدارس علمیه همچنان در این نقطه خالی از سکنه پا بر جا هستند. نماز جمعههای پایتخت در #دانشگاه_تهران برگزار میشود و البته از خانه ائمه جمعه موقت شهر و نحوه تعاملات اجتماعی ایشان هم عمدتا بیاطلاعیم.
به عبارت روشنتر، در گذشته یک مسجد، در منطقهای با سکنه بسیار و در حلقهای از مدارس علمیه شهر، محل برگزاری نماز جمعه بود، و امروزه یک دانشگاه در حلقهای از دانشکدههای شهر محل نماز جمعه است، به علاوه که این منطقه (خیابان انقلاب) هم عمدتا به منطقهای اداری، تجاری و آموزشی تبدیل شده و در واقع خالی از سکنه است.
🔹با این توضیحات به ذهن میرسد، حال که نماز جمعه در سالهای پس از انقلاب به جایگاه اصلی خود بازگشته، لازم است مسأله نمازجمعه، محل برگزاری و جایگاه شهری آن و پایگاه اجتماعی امام جمعه، در شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و نهادهای مربوطه مورد بازبینی جدی قرارگیرد:
۱. بررسی آثار مثبت و منفی اقامه نماز جمعه در دانشگاه؛
۲. بررسی تأثیر موقعیت جغرافیایی محل برگزاری نماز جمعه در کارکردهای اجتماعی آن؛ (اگر قرار بوده دنباله جمعیت نمازگزار در کوچهها و خیابانهای اطراف دانشگاه تهران به نماز بایستند، چرا نماز جمعه در مکانی همچون مسجد #مدرسه_عالی_سپهسالار برگزار نشد که در گذشته نماز جماعتهای چند هزار نفره در آن اقامه میشد؟)
۳. نماز جمعه در مراکز پر جمعیت مسکونی برگزار شود یا همچون بسیاری از شهرها، مصلیها به بیرون شهر منتقل شوند؟
۴. شخصیت اجتماعی ائمه جمعه و میزان تعاملات آنها با مردم و رسیدگی به مشکلاتشان، چه تاثیری در تقویت این عبادت اجتماعی دارد؟ چه مانعی دارد که نماز جمعه تهران هم مثل بسیاری از شهرهای دیگر، محل دیدار مردم با امام جمعه و در میان گذاشتن مشکلاتشان با او باشد؟ آیا لازم نیست که ائمه جمعه تهران هم مثل اینه جمعه دیگر شهرها فقط امام جمعه باشند تا فرصت رسیدگی به مسائل دینی و مشکلات مردم را داشته باشند؟
🕌 @tarikh_hawzah_tehran