❇️ آیت الله ملک زاده در درس خارج «روابط خارجی در نظام سیاسی اسلام» مطرح کرد؛ 🔻منبع‌شناسی فقه شیعه در حوزه روابط خارجی: ✅ غالب موضوعات روابط خارجه در کتاب الجهاد مطرح شده است. ⬅️ جلد پنجم کتاب الجهاد شیخ طوسی «کتاب السِیَر» نام دارد و مراد از آن همان کتاب الجهاد است. ⬅️ محقق حلی در کتاب شرایع الاسلام؛ مختصر بحث شده است. ⬅️ علامه حلی در تبصرة المتعلمین باب جهاد؛ مختصر بحث شده است. ⬅️ شهید اول در اللمعه الدمشقیه و شهید ثانی در شرح اللمعه الدمشقیه در باب جهاد به مسائل مربوط به بحث روابط بین الملل پرداخته اند. ⬅️ مرحوم ملا محمد تقی برقانی (شهیدثالث) در کتاب منهج الاجتهاد؛ این کتاب منبع اصلی در نگارش شرح شرایع است. ⬅️ آیت الله محمدحسن نجفی درجلد 21 کتاب جواهر الکلام در کتاب جهاد؛ در زمینة روابط خارجی نیز از این کتاب بسیار بهره‌بری می‌شود. ⬅️ محقق عراقی یا آقا ضیاء عراقی در کتاب شرح تبصره المتعلمین. در باب کتاب الجهاد . ⬅️ آیت الله شیخ جعفر کاشف الغطاء در جلد چهارم کتاب کشف الغطاء . ⬅️ آیت‌الله خویی در کتاب منهاج الصالحین در کتاب الجهاد؛ برخلاف سایر کتب بحث به صورت استدلالی مططرح شده است نه فتوایی. ⬅️ حاشیه آیات عظام وحید خراسانی، آقا میرزا جواد تبریزی، صادق روحانی و دیگرانی بر کتاب منهاج الصالحین آیت الله خوئی. ⬅️ مرحوم آقا شیخ محمد آصفی در جلد چهارم آثار الفقهیه که تقریرات ایشان در باب جهاد است. ⬅️ مقام معظم رهبری در کتاب ثلاث رسائل فی الجهاد (الامان و السابعه و المهاده)؛ اولین بخش این کتاب نیز کتاب الجهاد است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #روابط_خارجی_در_نظام_سیاسی #آیت_الله_ملک_زاده 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله علیدوست در درس خارج «فقه سیاسی» مطرح کرد؛ 🔻 نقد دلیل عقلی مبنی بر نفی مشروعیت تشکیل حکومت در عصر غیبت؛ ⬅️ این‌که گفته شد لازمۀ تشکیل حکومت تبعیض، ظلم و بدبینی مردم نسبت به دین نیست، به نوع قرائت از دین، رهبران و کارگزارن آن حکومت دینی بستگی دارد. ⬅️ ممکن است فساد یا صلاح برخی از ساختار‌های حکومت بر دیگر ساختارهای آن بیش‌تر باشد؛ بنابراین بهتر است این‌گونه گفته شود که لازمۀ تشکیل حکومت دینی در عصر غیبت توسط رهبران حکیم و کارگزاران صالح بر اساس قرائت صحیح از دین، بدبینی نسبت به باور‌های دینی را به همراه ندارد. ⬅️ در طول تاریخ تشیع شاهد حکومت‌های دینی شیعی مانند آل‌بویه، همدانیان، حلبیان، ادریسیان، فاطمیان مصر، مرعشیون، صفویه هستیم که گرچه توالی فاسدی نیز داشته‌اند، اما نه تنها باور‌های مذهبی شیعیان را دچار خدشه نکرده‌اند بلکه خدمات بزرگی را نیز برای تشیع به ارمغان آورده‌ و حتی شیعیان مدیون این حکومت‌ها نیز بوده‌اند. ⬅️ ممکن است در دفاع از دلیل عقلی مذکور به حکم عقل بر وجوب دفع ضرر محتمل تمسک شود. اما باید دانست وجوب دفع ضرر محتمل مورد قبول نیست؛ زیرا بسیاری از فعالیت‌های انسان‌ در زندگی مانند سرمایه گذاری، مسافرت و ... بر اساس ضرر محتمل انجام می‌شود. ✅ بر اساس آن‌چه در نقد دلیل عقلی بر نفی مشروعیت تشکیل حکومت گذشت، باید گفت این دلیل به صورت مطلق صحیح نیست و تنها شامل حکومت‌هایی می‌شود که قرائت صحیحی از دین نداشته و فاقد رهبران حکیم و کارگزاران صالح هستند و از این رو توالی فاسد پیش‌گفته را سبب می‌شوند. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_سیاسی #آیت_الله_علیدوست 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله اعرافی در درس خارج «فقه روابط اجتماعی» مطرح کرد؛ ⬅️ یکی از ادله قرآنی جهت تعیین حکم سوء ظن، آیه 12 سوره نور است 🔻آیا آیه اختصاص به سوءظن در مسائل فحشا و منکرات دارد یا اعم از آن است؟ در پاسخ به این سوال چند نظر بیان شده است؛ 1️⃣ آیه اختصاص به فحشا و منکرات شخصیت‌هایی مثل عایشه و زن‌های پیامبر، دارد. ⬅️ این احتمال ضعیفی است؛ زیرا در این صورت باید بگوییم مورد مخصص است. در صورتی که اگر کسی بخواهد مورد را مخصص و مقید بداند، عموم و اطلاق بسیاری از آیات ساقط می‌شود. 2️⃣ دو احتمال وجود دارد؛ نخست اینکه آیه در مقام الغای خصوصیات است؛ به این معنا که مقصود عایشه زن پیامبر است که در چنان موقعیت بوده و موجب بازتاب‌های مختلفی شده است. دگیر اینکه آیه مقام الغای خصوصیات مطلق گناهان اعم از فحشا و سایر معاصی است. ⬅️ مبنای اصلی نظریه دوم، بحث سیاق است به این معنا که آیا سیاق می‌تواند مخصص غیر مورد باشد؟ ⬅️ سیاق انصراف ساز نیست؛ زیرا تنظیم الفاظ قرآن با عنایت بیشتری نسبت به روایات صورت گرفته است. از سوی دیگر جمله بدون هیچ قیدی ذکر شده است و این حاکی است که سیاق کنار گذاشته شده است. 3️⃣ مقصود از خیر و شر؛ گناهان اعم از فعل معصیت یا ترک طاعت واجب است، یعنی شما گمان فعل معصیت یا ترک طاعت به دیگران نبرید. ⬅️ این احتمال ارجح است. در این صورت آیه سوءظن نسبت به گناهان و ترک طاعات را تحریم می‌کند. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_روابط_اجتماعی #آیت_الله_اعرافی 🔎@fiqhenezam

❇️ آیت الله اراکی در درس خارج «فقه نظام سیاسی» مطرح کرد؛ ⬅️ در نگاه کلی تفاوتهای طبیعی را می‌توان در 3 نوع متصور شد: 1️⃣ تفاوت در استعدادها. 2️⃣ تفاوت جغرافیایی؛ مانند تفاوتی که در زندگی مناطق کوهستانی و گرمسیری وجود دارد. 3️⃣ تفاوت نژادی؛ مانند سرخ پوست یا ژرمن و ... ⬅️ جهت بررسی عدل اقتصادی با تفاوتهای طبیعی در ابتدا باید به این سوال پاسخ داده شود که آیا اصل تفاوت میان انسانها امری پسندیده است؟ ⬅️ در منابع دینی تفاوت و تکاثر به دو نوع مثبت و منفی تقسیم شده است. تفاوتهایی مثبت است که طبیعی و غیر ارادی باشند؛ به تعبیر دیگر برمبنای سنت الهی ایجاد شده باشند که مصادیق اینگونه تفاوتها از آیات الهی شمرده می‌شود. ⬅️ وجود تفاوتهای اعتقادی در جامعه، امری مثبت نیست. این تفاوتها زمانی مثبت شمرده می شوند که به وحدت ختم شوند. ⬅️ در تفکر غربی تکثر گرایی امری مثبت است و دلیل آن نپذیرفتن خداوند به عنوان یک وجود حق حقیقی است. ⬅️ در صورتی که وجود خداوند علاوه بر اینکه معیاری برای تشخیص حق از باطل است، نشان دهنده وجود دو مقوله حق و باطل نیز می‌باشد؛ بر این اساس نمی‌توان مانند غربی‌ها گفت همه نظرها صحیح است بلکه نظری صحیح است که با معیار حق هم خوانی داشته باشد. ⬅️ تکثر به معنای غربی موجب می‌شود انسان یا در شناخت حق سردرگم بماند یا معتقد باشد حقی وجود ندارد. ⬅️در مباحث اجتهادی فتوای دو مجتهد علارغم تفاوتها، مجزی هستند. مجزی بودن به معنای حق بودن آنها نیست بلکه به این معنا است که برای مقلدان در عمل مجزی است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_سیاسی #آیت_الله_اراکی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت‌الله کعبی در درس خارج «ولایت فقیه» مطرح کرد؛ ⬅️ باتوجه به وجوب قاعده «لزوم برپایی دین خداوند»، اگر فرد مسلمانی در ایجاد این قاعده کوتاهی کند یا از پذیرفتن آن سرباز زند، مسلمان بودن او محل تردید است؛ بنابراین لازم است معیار اسلام و کفر از جهت التزام و عدم التزام به این قاعده مورد بررسی قرار گیرد. ⬅️ دو واژه «اسلام» و «کفر» در سه معنا به کار رفته است؛ 1️⃣ اسلام در برابر کفر: در این معنا مسلمان کسی است که شهادتین گوید. 2️⃣ اسلام در برابر ایمان: این مرتبه در مورد عامه یا اهل سنت به کار می‌رود. 3️⃣ کفر در برابر ایمان: به کسی که مطیع خداوند متعال نباشد و مرتکب معاصی گردد نیز کافر گفته می‌شود. ⬅️ مشهور فقهای معاصر زمانی انکار ضروری را سبب کفر می‌دانند که منتهی به انکار اصول سه گانه توحید، نبوت و معاد شود، اما مشهور فقهای متقدم قائل هستند که منکر ضروری دین به طور مطلق (منتهی به انکار عقائد بشود یا خیر) کافر است. ⬅️ آنچه نزد فقهای متقدم و متأخر مسلم است کفر کسانی است که منکر تمام یا بخشی از شریعت هستند. ⬅️ با توجه به مطالب گذشته ثابت شد که قاعده «وجوب برپایی دین خدا» امری مسلم و بدیهی است؛ بنابراین باید تمامی احکام فردی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... اجرا گردد؛ پس اگر کسی حکمی از احکام اسلام را نپذیرد و آن را قابل اجرا نداند کافر بوده و از دایره اسلام خارج است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #ولایت_فقیه #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله علیدوست در درس خارج «فقه سیاسی» مطرح کرد؛ 🔻 دلیل نقلی نفی مشروعیت تشکیل حکومت در عصر غیبت: ⬅️ روایاتی که ادعا می‌شود بر نفی مشروعیت تشکیل حکومت در عصر غیبت دلالت دارند عبارتند از؛ 17 روایت در باب حکم الخروج بالسیف قبل قیام القائم (عج) کتاب وسائل الشیعه و 14 روایت در کتاب مستدرک الوسائل . ⬅️ غالب آنها ضعیف السند هستند اما در بین آن‌ها روایات دارای سند صحیح نیز حضور دارد. ⬅️ از جمله روایتی که از سند معتبری نیز برخوردار است، روایت امام صادق علیه السلام در خصوص قیام زید است که می فرماید: « ... وَ لَا تَقُولُوا خَرَجَ زَيْدٌ فَإِنَّ زَيْداً كَانَ عَالِماً وَ كَانَ صَدُوقاً وَ لَمْ يَدْعُكُمْ إِلَى نَفْسِهِ ...» 🔻 نقد و بررسی روایت: ⬅️ با توجه به تعبیر «الیوم» در مضامینی همچون «الخارج منا الیوم» و «لسنا نرضی به الیوم»، باید گفت امام صادق علیه السلام در مقام بیان وضعیت عصر خویش است؛ بر این اساس امام علیه السلام هیچ اشاره‌ای به وظیفۀ شیعیان از آن زمان تا عصر ظهور حضرت ولی‌عصر (عج) ندارد و مشروعیت تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت را نفی نمی‌کند. ⬅️ از این‌که محور اساسی توصیف امام صادق علیه السلام از زید، فراخواندن مردم به اهل بیت است و حضرت بر این اساس قیام دیگران را نیز نکوهش می‌کند، می‌توان ضابطه‌ای در باب مشروعیت تشکیل حکومت به‌دست آورد. به اینکه در عصر غیبت نیز اگر پرچمی برافراشته شود و به اهل بیت دعوت کند، می‌توان آن حکومت را مشروع دانست. ⬅️ برای فهم دقیق این روایت لازم است به فضای حاکم بر آن در بستر تاریخ نیز توجه داشت. در غیر این صورت فهم نادرستی بوجود خواهد آمد ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_سیاسی #آیت_الله_علیدوست 🔎@fiqhenezam_com

معرفی دروس خارج فقه نظام (4) استاد: آیت الله سیدمنذر حکیم موضوع: فقه نظام جامع خانواده ———————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_نظام_جامع_خانواده #آیت_الله_منذر_حکیم 🔎 @fiqhenezam_com

❇️ آیت الله هادوی تهرانی در درس خارج فقه «مکتب اقتصادی اسلام» مطرح کرد؛ ⬅️ نهادهای غیر دولتی همانند دولت مسئول تحقق اقتصاد اسلامی هستند. ⬅️ نهادهای غیر دولتی نهادهای جهان شمول و ثابتی هستند که دولت الزامی به ایجاد آن‌ها ندارد و متشکل از اشخاص یا دولت و مردم است. ⬅️ وظایف اشخاص غیر دولتی در کنار دولت عبارتند از؛ 1 - همانند دولت مسئول تحقق نظام اقتصادی هستند و در ساخت نهادهای اقتصادی باید در کنار دولت باشند. 2 - مشارکت در تعدیل ثروت به وسیله پرداخت مالیات‌های ثابت مانند خمس و مالیات‌های متغیر همانند مالیات‌هایی که دولت تعیین می‌کند. ⬅️ اگر خمس و زکات به درستی و به اندازه پرداخت شود چه بسا دیگر نیاز چندانی به مالیات‌های متغیر وجود نداشته باشد. ⬅️ مسئولان موجب شده‌اند نگاه مردم به مالیات همانند نگاه کشورهای غیر اسلامی شود. به همین دلیل یک تاجر متدین بدون هیچ نظارت و اجباری خمس و زکات خود با وسواس و رغبت پرداخت می‌کند، ولی همین تاجر متدین دفترسازی می‌کند تا مالیات پرداخت نکند؛ زیرا تصور او این است که مالیات عمل دینی نیست و نوعی ظلم از سوی دولت می‌باشد. به همین دلیل از پرداخت آن امتناع می‌کند. ⬅️ در کشورهای غربی که سیستم مالیات دینی ندارند، اگر فرد یا مؤسسه‌ای به نهادهای دینی و فرهنگی یا خیریه‌ها کمک کند و سند آن را نزد دولت ببرد، دولت نیز به همان اندازه از مالیات او کسر می‌کند. مالیات‌های ثابت اگر به درستی دریافت و در موضع خود هزینه شود، به طور متعارف نباید نیازمند شدید به مالیات‌های متغیر شویم. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد #آیت_الله_هادوی_تهرانی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله اعرافی در درس خارج «فقه تربیتی» مطرح کرد؛ ⬅️ لهو و لعب در معنای مطلق یعنی افعالی که در اصول آن‌ها غرض عقلایی وجود ندارد. دو دیدگاه در خصوص حکم این افعال بیان شده است؛ نخست اینکه اصل بر حرمت لهو و لعب است، نظر دیگر این است که دلیل و اطلاقی مبنی بر حرمت لهو و لعب برای مکلفین وجود ندارد. ⬅️ ما معتقد هستیم مجموع ادله‌ای در شرع، مذمومیتی در حد کراهت را افاده می‌کند؛ از این رو مواردی که کراهت ندارد یا حتی مستحب است نیازمند مخصص و مقید می‌باشد. ⬅️ قاعده اول در بازی: دلیل مطلقی بر حرمت نداریم اما برای کراهت، مجموع ادله‌ای وجود دارد که مذاق شرع را نیز مشخص می‌کند. ⬅️ قاعده دوم در بازی: قاعده عمومی مبنی بر حرمت برد و باخت در بازی‌ها وجود دارد که در سه مورد استثناء شده است. ⬅️ برخی از استثنائات کراهت بازی و لهو و لعب: 1️⃣ مزاح: ادله معتبر و متعددی وجود دارد که مزاح با رعایت حدود و شرایط علاوه بر اینکه یک امر مستحسنی است، بلکه در مواقعی نیز مستحب است و در سفر ترغیب هم شده است. 2️⃣ امری که موجب سرور و مسرت برای دیگران شود. ادله‌ای دال بر استحسان آن وجود دارد لکن با ادله‌ کراهت لهو و لعب رابطه عموم و خصوص من وجه دارد. در این موارد یا لحن ادله‌ ادخال السرور اطلاق قوی‌تری دارد یا در تعارض من وجه، هر دو تساقط می‌شوند و لعبی که موجب ادخال السرور است، جایز می‌شود. 3️⃣ «الَّذِينَ يَفْرَحُونَ لِفَرَحِنَا وَ يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنَا» از ویژگی‌های مؤمن این است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_تربیت #آیت_الله_اعرافی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله ملک زاده در درس خارج «روابط خارجی در نظام سیاسی اسلام» مطرح کرد؛ ⬅️ ویژگی وطن این است که می‌توان آن را به عنوان حلقه واصل میان ادبیات گذشته و حال به شمار آورد. مراد ما در این مباحث وطن اسلامی است که در مباحث فقهی با تعبیر دارالاسلام بکار رفته است. ⬅️ آیا تعبیر دارالاسلام و موارد شبیه آن ناظر به یک حقیقت شرعیه است و شارع مقدس آن را جعل و مفهومی جدیدی را بیان نموده است یا شامل تعابیری است که برای تشخیص مصداق آن باید به عرف مراجعه کرد؟ ⬅️ عده‌ای بر این باور هستند که برای فهم این معنا باید آن را در فقه مورد بررسی قرار داد اما برخی دیگر بر این عقیده هستند که اساساً دارالاسلام از همان ابتدا ریشه عرفی داشته و ارتباطی به ادله شرعیه ندارد و مراد از دارالاسلام همان احکامی است که در این زمینه جعل شده است. ⬅️ به نظر می‌رسد ادعای نظر دوم از اتقان کافی برخوردار نیست؛ زیرا در متون دینی روایاتی است که لفظ دارالاسلام در آنها بکار رفته است. به کار بردن این مفاهیم توسط معصومین (ع) به معنای حقیقت شرعیه بودن آنها نیست؛ زیرا که می‌تواند در همان معنی عرفی خود مورد استفاده قرار گرفته باشد. در حقیقت استفاده این الفاظ توسط معصومین (ع) زمینه دقت و بررسی در این زمینه را فراهم می‌کند تا چنانچه امام (ع) قیودی را در این زمینه استفاده کرده است، بتوان استخراج کرد. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #روابط_خارجی_در_نظام_سیاسی #آیت_الله_ملک_زاده 🔎@fiqhenezam_com