⬅️شعر کوتاه
سپکو
اینکه به جای سپکو - سپید کوتاه بنویسیم قابل تامل است.
البته شعر کوتاه یا سپید کوتاه فرقی نمی کند- نخست چند شعر کوتاه بدون عنوان یا بدون نامگذاری نام می برم:هزار کاکلی شاد در چشمان تو/ هزار قناری خاموش در گلوی من/ عشق را ایکاش زبان سخن بود(شاملو)چراغی به از خاموشی ندیدم/ سخنی به از بی سخنی نشنیدم (بایزید)
سال آنجا چگونه بود رفیق/ سال باران یا که قحطی و مرگ/ سال اینجا که بی بهار گذشت (منصور اوجی) صدها چنین کوتاه امثال شاملو، ابتهاج، فروغ ، شمس لنگرودی و...سروده اند.وبعد می رسیم به شعر های کوتاه که قواعد و قوانینی دارند و نیز موسس و سکاندار از هایکو شروع می کنم 17 هجا یا مورا در سه سطر بانام هایکوی ژاپنی در ایران مطرح است گفته اند که کوتاه ترین شعر در جهان است. هایکویی از کیورایی شاعر ژاپنی می خوانیم:
چه ساده می درخشد/ چه آسان خاموش می شود/ درخشش شب تاب.
در کلاسیک ما شعر کوتاه داریم مثل رباعی یا دوبیتی و یا تک بیتی، طرح و شعرک و..
بعد می رسیم به شعر های کوتاه یا سپید کوتاه که به هرحال یک قالب شعری ست نمی توانیم عنوان پریسکه یا سپکو را حذف کنیم و بگویم شعر کوتاه یا سپید کوتاه چرا که بنیانگذار و سکاندار دارد مثلا شعر پریسکه که در قالب سپید و نیمایی سروده شده- شاعر می تواند حتا شعر را در یک فصل هم تمام کند- شعر پریسکه حداقل 2 و حداکثر 4 بند یا فصل دارد و سکاندار آن آقای علیرضا بهرهی ست.
مثلا پریسکه ای از امیر زیدی نژاد می خوانیم:چه استاد ماهری ست غصه/
وقتی که یک دو سه را هنوز نشمارده ای/
موهایت سپید می شود.
همین طور شعری در قالب سپکو یا سپید کوتاه که تا کنون چندین مجموعه شعر سپکو به بازار کتاب عرضه شده شعر کوتاه سپید که بانی آن جناب کرفکوهی ست این شعر نیز دارای اصول و قوانینی ست فرم بیرونی و فرم ذهنی دارد و شعر کوتاه سپکو از دو تا هفت سطر سپید و بر محوریت کلید واژه بر پایه ی آرایه ادبی- بردن انجام به آغاز- بیان شده و شاخصه های دیگر ی هم دارد که از حوصله ی این مختصر خارج است. شعری از خانم شالکوهی سپکو سرای گیلانی می خوانیم:
دلواس شمع هایی هستم
که هر سال
پای تولدم اشک می ریزند
خورشید من
تو دلواس چه هستی
ما باید برای سکانداران و بانیان اینگونه شعر ها حرمت روا بداریم
همان طور که پدر شعر نو نیما یو شیج است پدر شعر سپید احمد شاملو و در عرب پدر شعر سپید انسی الحاج است و یا شعر فرانو را ما به نام اکبر اکسیر می خوانیم. حجم یا پست مدرن را رویایی و موج نو را احمد رضا احمدی و گفتاری را سید علی صالحی و فرا گفتار را جمال بیگ و....سکانداران مهم هستند.
قبلن متنی نوشته بودم با نام سپکو یا دلکو- من دلکو را از مولانا گرفته بودم که کسی پوست روباه می فروخت و می گفت دلکو دلکو- مولانا که شنید گفت دل کو؟ دل کو؟ بر اساس دل کو؟ ترانه ای ساخت و نگارنده قصد بی احترامی به شعر های سپکو، پریسکه،.هاشور ... نداشته متاسفانه بعضی ها سوء برداشت داشتند. اما شاعران در سرایش شعر سپید شاملویی آزادند- می توانند از قواعد 2تا 4 یا از 2تا 7 عبور کنند مثلا یک شعر سپید ده سطری یا بیست سطری بنویسند- دیگر پریسکه یا سپکو نخواهد بود-
⚪⚪
آیین تکریم و تودیع
حجت الاسلام و المسلمین دکتر
#محمد_حسین_انصاری_نژاد
« مدیر محترم ادبیات و تاریخ دفاع مقدس
اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای
دفاع مقدس استان فارس »
🟥 زمان:
یکشنبه ۹ اردیبهشتماه ۱۴۰۳
ساعت ۱۳:۰۰
🟥 مکان:
شیراز-
باغ موزه دفاع مقدس-
سالن جلسات سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی
معلم بود یادم داد حروف این الفبا را
معلم بود یادم داد از اول نام بابا را
که بابا مَرد زحمت کش وهم نان آور خانه
به وقتش شیر غرانیست برای دفعه بیگانه
علی روستا
عضو کانال
📢 پویشی برای پاسداشت مقام معلم! ویژه استان فارس
✏️ اداره کل آموزش و پرورش فارس، سازمان بسیج فرهنگیان استان و صداوسیمای مرکز فارس با هدف تولید آثار ارزشمند برای پاسداشت مقام معلم پویش #همیشه_معلم را برگزار می کنند.
معلمان، دانش آموزان و اولیای آنها در استان فارس می توانند برای شرکت در این پویش آثار خود را در قالب های:
متن شامل: توییت، شعر، دل نوشته، روایت پژوهی، خطاطی
تصویر شامل: عکس نوشته، پوستر، اینفوگرافیک، نقاشی
ویدئو شامل: ویدئوی مستند، موشن گرافیک، انیمیشن، مصاحبه ی تصویری، فیلم کوتاه
صوت شامل: پادکست، مصاحبه ی صوتی، نماهنگ و سرود
و در محور های:
_هویت معلم
_تاریخ مدرسه
_تحول در آموزش و پرورش
_نقش آموزش و پرورش در دفاع مقدس
_نقش آموزش و پرورش در تمدن اسلامی
_نقش معلم در سرنوشت دانشآموز
در وبگاه پویش به آدرس زیر ثبت نمایید.
🌐 hamishemoallem.ir
از آثار برتر نیز ضمن انتشار در فضای مجازی و شبکه استانی فارس تقدیر ویژه به عمل می آید
علاقمندان برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاهده آثار می توانند به یکی از کانال های زیر در بستر فضای مجازی مراجعه نمایند
https://zil.ink/hamishemoallem
#همیشه_معلم
صدایم بزن ای صدای تو باران
نگاهم کن ای آبروی بهاران
به یک جرعه لبخند و نور و نوازش
در این خاک دلتنگ، باغی برویان
بدون تو گلخانه روحی ندارد
به افسردگی میزند نبض گلدان
دوتا صندلی خالی از شور و شادی
بدون تو مانده در آغوش ایوان
بیا بپران خواب گنجشکها را
هیاهو بیاور به صبح درختان
عیادت کن از ماهی حوض کاشی
که کابوس دیده تمام زمستان
تو سروی و هرگز خزانی نداری
ولی من کیام؟ برگی افتان و خیزان!
بگو کی به این خانه سر میزنی؟ کی؟
کجا عمر دوری میآید به پایان؟
دلم ابری و آسمانم کبود است
صدا کن مرا ای صدای تو باران
#فاطمه_عارفنژاد
فتوحِ مملکتِ دل که صد سپاه نکرد
هجومِ نرگسِ مستت به یک نگاه گرفت...
#یغمای_جندقی
شاخصه های شعر سپکو :
۱ - ✍ سپکو گونه ای جدید از شعر کوتاه معاصر است که بر پایه ی آرایه ی ادبی " ردالعَجُزِ عَلَی الصدر" (تصدیر) بنا و از دو الی هفت سطر و بدون تکرار سایر واژه نوشته میشود. سطرهای سپکو کوتاه و دارای یک فصل خوانش می باشند.
۲ - ✍ کلیدواژه یا واژه ی (تصدیر) یکی از واژه های متشخص و محوری شعر سپکو می باشد که در سطر اول برگزیده ودرسطرآخرموردتاکیدوتکرارشاعرقرار میگیرد.طوریکه انجام این تکرار منجر به حشو نگردیده و با حذف آن، معنای شعر تغییر یابد.
۳ - ✍ سپکو لزوماً به صورت سپید نوشته می شود و سبک های نیمایی و موزون و مقفی در آن کاربردی ندارند. و در پردازش واژه ها باید از اصطلاحات وکلمات امروزین وغیرکلاسیک استفاده گردد.
۴ _ ✍ معیار هر مصرع در شعر سپکو یک فصل خوانش (فصلواژه) است، که بر این اساس اگر سطر به فعلیت برسد یا به مکث(سکته)، شاعر سطر را رها و ادامه مصرع را در سطر پایین پی میگیرد.
۵ _ ✍ در سپکو موضوع سخن کاملا بر محوریت "کلیدواژه" استوار است و عدم پراکنده نویسی و ارتباط تنگاتنگ واژه ها چه از نظر مترادف یا متضاد بودن در تمام فصل ها بر محوریت "کلیدواژه است.
۶ _ ✍ داشتن فعل در سپکو از الزامات می باشد اما لازم نیست همه سطرها به فعل برسند.
لازم است فعل بصورت کامل نوشته شود نه بصورت محاوره ای و عامیانه گویی یا صفت مفعولی مثل ( شده _ بوده _ داده و امثالم......)
۷ - ✍ از مشتق واژه های مرکب در صورتی میتوان بعنوان کلیدواژه بکار برد که در یکی از دو سطر ( آغاز و انجام ) ترجیحاً سطر آغازین به صورت تکواژه آورده شده باشد . مانند (خاک _ خاکسار). (سپید _ روسپید)
۸ _ ✍ حروف ربط از قبیل (در، به، از، را، با، تا، یا و...) و افعال ربطی (اسنادی) از قبیل(است ، بود ، شد...)در شعر سپکو تکرار آنها بلامانع و از اختیارات شاعر می باشند، اما تمامی افعال غیر ربطی(غیراسنادی) تکرار واژه محسوب میشوند و شاعر میتواند در سطر آخر کلیدواژه را بصورت فعل هم بکار ببرد. مانند < لرز _ لرزید > نوش _ نوشیدم>
۹ _ ✍ در تکرار کلیدواژه اولویت بر معنای واحد می باشد اما از آنجا که در سپکو واژه هایی که دارای ساختار و تلفظ واحدند (جناس تام ) مثل ( باد و باد ) ( شیر و شیر ) تکرار واژه محسوب می شوند و میتوان از این دسته واژه ها هم بعنوان کلیدواژه بهره گرفت.
۱۰ _ ✍ در انتخاب " کلیدواژه " باید زبان نوشتاری ملاک باشد نه زبان گفتاری .
برای مثال اگر کلیدواژه در سطر اول " سفر " است در سطر آخر به شکل صفر نباشد یا اگر در سطر اول سَمَر است به شکل ثمر در سطرآخر نوشته نشود.
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
✅ نکته اول : الویت انتخاب در کلیدواژه ، واژه های فارسی می باشد نه عربی و غیره. اما اگر شاعر واژه ای عربی را بعنوان کلیدواژه برگزید،تکرار آن در سطر آخر باید بر اساس دستور زبان فارسی باشد.
برای مثال : اگر از واژه ی عربی " عشق " در سطر اول بعنوان کلیدواژه استفاده شد، عین واژه ی " عشق " باید در سطر آخر تکرار گردد نه به صورت " عاشق یا معشوق " و سایر واژه های همریشه.
✅ نکته دوم : در مواقعی به جهت اینکه سطری طولانی نشود یا بر حسب تاکید شاعر روی یک واژه، الزام پیدا میشود تکواژه ای در یک سطر واقع گردد. در چنین حالتی شاعر میتواند از این تکواژه بعنوان یک مصرع در سپکو استفاده کند. اما لزوماً نباید همه سطرهای سپکو دارای تکواژه باشند.
✅ نکته سوم :
در سپکو از هیچ یک از علائم فارسی از قبیل نقطه- دونقطه - نقطه چین- خط تیره _ سوال- تعجب - ویرگول - پرانتز - و سایر علامت ها بکار نمی روند.
نمونهای از یک شعر سپکو و تاکید شاعر بر واژه ی باد و تکرار آن در آخرین سطر. 👇
#باد که می وزد
تمام قاصدک ها
شهادت می دهند
در محکمه ی زندگی
آرزوهای بر #باد رفته ام را
#رضا_نعمتی_کرفکوهی
#واضع_شعرسپکو
#تاریخ_بنیان_خرداد_۹۶
(تهیه شده درکانون فرهنگی ادبی سپکو)
بی حضور تو همه ثانیه ها دیر گذشت
زندگی در قفسی تنگ و نفس گیر گذشت
بارها از تو نوشتیم و برایت خواندیم
تا به تعجیل رسیدیم،به تفسیر گذشت
گفته بودند که می آیی و هر بار نشد
جرم ما بود که دل لایق دیدار نشد
ما در این جمعه به جمعه،گذر تکراری
منتظر نام گرفتیم و به رفتار نشد
قرنها از نگرانی زمین می گذرد
روزهایش به همین حالِ حزین میگذرد
پشت این صورتک شاد،جهان گریانست
تو نیایی همهی سال چنین میگذرد
باغ خشک است،بدون تو شکوفا نشود
هیچ رودی نخروشیده و دریا نشود
ما اسیریم در این گسترهی خوف انگیز
(تا نیایی گره از کار بشر وا نشود)
(ما شبی دست براریم و دعایی بکنیم)
دیدنت را ز خداوند گدایی بکنیم
سفرت درد بزرگیست که خیلی تلخ است
(غم هجران تو را چاره ز جایی بکنیم)
هاجرسادات دستاران«چکاوک»
فروردین۱۴۰۳
#عضو کانال
به مناسبت نهم. اردیبهشت زاد روز
دکتر #محمد_معین
استاد معین!
تو درسرزمین عشق چه خواندی ؟
که همه ی عاشقان علم وادب
خوشه چین عشق وشیدایی توهستند.
فتاداز بهره ی روز الستم
یکی جام جم از حافط به دستم
محمد معین
دکتر محمدمعین نهم اردیبهشت سال 1297در رشت به دنیا آمد و در سیزدهم تیرماه 1350 در تهران درگذشت.
دکترمعین صادقانه ی باهمه وجود و عاشقانه به فرهنگ و ادب ایران خدمت کرد.
از دریای مشکلات نمی ترسید
به قولی مولوی
شمس تبریز تورا عشق شناسد نه خرد
معین دانشی مردی بود. شیفته ی ادبیات فارسی.در دریای مفاهیم عالی ادب فارسی با شوق و تلاشی خستگی ناپذیر مرواریدهای گرانبهایی صید کردو به یادگار گذاشت.
استاد معین
از آنها یی بود که طمع ،کوتاه می کنند وآستین همتشان ، چشمه ی خورشید را شرمنده می سازد.
برای شناخت معین باید به قله ها نگریست .
به فردوسی به مولوی به حافظ به تمام ادیب مردانی
که شمع گونه سوختند و آتش عشق و شورو شیدایی به زبان فارسی را
برافروختند.
معین را با عشق بایدشناخت .
کارسترگ معین و دهخدا را دراروپا چندین موسسه بزرگ با هزینه ی هنگفت انجام می دهد.
ولی معین ودهخدا با کمترین امکانات وادعا وبا عشق شروع کردند.
به خاطر همین عشق وصداقت بود که علامه دهخدا و نیمایوشیج دکتر معین را به عنوان وصی خود انتخاب کردند.
تا آثار آنهارا به چاپ برساند.
چه شب ها وروزهارا بایدصرف کنی که هم لغت نامه ی دهخدا را کامل کنی
وهم فرهنگ لغتی درفارسی درشش جلد بنویسی که مستندترین علمی ترین فرهنگ باشد و معنی و درست ترین تلفظ را داشته باشد.
این بارسنگین فرهنگ ایران را آن قدر تحمل کنی
که درآخر عمرسالها در اغما بسربری.
چقدر باید به اوج نگریست
تا این بزرگمردان راشناخت وبه عظمت این کارعاشقانه پی برد.
فضل وبزرگمردی سالاری را باید با استاد معین شناخت .
چگونه این ایثاررا با معیارهای مادی امروز می توان مقایسه کرد.؟
امروزه عده ای برای استراحتشان هم پول می گیرند.
معین در سرزمین عشق چه خوانده بود که جانش را برسراین عشق گذاشت.
این چه شوروعشقی است که فرودسی وسعدی ورودکی وعطار وخیام و...دیگران را به تلاش واداشته است.
هنوز فرهنگ معین ومطالب دستوری معین وحافط شیرین سخن استادحرف اول رامی زند.
شاگردانی که معین تربیت کرداز بزرگان فرهنگ وادب ایران هستند.
.حافظ شیرین سخن معین جامع ترین تحقیقی است که درباره حافظ و عصر او آغاز شد وبه پایان نرسید.
دراین کتاب علاوه برشرح حال تفضیلی حافظ.به مناسبت،ابیات وغزلیات نیز موردبحث قرار گرفته است.
استاد درباره ی شان صدور هریک سخن گفته است
محمد معین می نویسد.
(چون به دبستان رفتم وخواندن ونوشتن آموختم.
دیوان حافظ مونس جانم شد.
می خواندم و اشعارش را از بر می کردم ولی به حقایق آن پی نمی بردم)
تا سالهای عمر بالا گرفت.
من نیز به قدر وسع خویش از آن کان معرفت بهره ها گرفتم.)
مهدخت معین می گوید" شبی پدرم دکترمعین ،حافظ را برای تدریس فردا مرور می کرد."
. گفتم" پدر سالهاست با حافظ کارمی کنید چه نیازی به مطالعه دارید"؟
گفت"امشب نکته جدیدی را کشف کردم."
دکترمعین هیچگاه خودرا ازمطالعه بی نیاز ندید .
روانش شادباد عاشقانه زیست وجانش را آرش گونه درکمان فرهنگ ایران نهاد
#ل_بهرامیان
C᭄❁࿇༅══════┅─
┄┅✿░⃟♥️❃─═༅࿇࿇༅═─🦋🎶═
⬅️هایکو
هایکو از کوتاهترین گونههای شعری جهان بهشمار میرود. شعری تصویرگر که با دو عنصر همزاد ایجاز و ابهام بهکمال بهرهمند بوده، فاقد وزن و قافیه است و از آرایههای کلامی بهندرت میتوان در آن نشانی یافت. شعر طبیعت است و مضامین از طبیعت برگرفته میشود
فرم سنتی هایکو، شعری که نخستین بار در ژاپن سروده شد، از هفده هجا تشکیل شده و در آن فصلواژه (واژهای که بر فصلی از سال دلالت دارد) بهکار رفته است. باشو، بوسون، ایسا و شیکی چهار هایکوسرای معروف این سبک بهشمار میروند. اندکی پس از مرگ شیکی با دورافکندن قید شمار هجاها و حضور فصلواژه در هایکو، ژاپن، سبک آزاد سرودن هایکو را آزمود. سبکی که با عنوان سبک مدرن سرودن این شعر تا به امروز در ژاپن و دیگر کشورها از جمله ایران شده است
از اوایل دهه چهل و ترجمه چند شعر ژاپنی با همکاری حسن فیاد و شاملو در مجله آرش
راهی فراسوی شاعران نوپرداز گشوده شد
و دربین شاعران اقبالی چشمگیر یافت
شاملو و سهراب پرچم دار شعر هایکو ایرانی گردیدند از شاعران هایکو پرداز معاصر منصور اوجی،بیژن جلالی،رضا مقصدی،اسماعیل رها،عمران صلاحی،علی بداغی،حسین پیرتاج،صادق رحمانی،و... را میتوان نام برد
آرایه های ادبی
May 11
بهار بی خزان اردیبهشت است
قرار بیدلان اردیبهشت است
مرا در سر هوای دیگری نیست
بهشت شاعران اردیبهشت است
#حسین کیوانی
اردی بهشت ۱۴۰۳ شیراز