آیات ۷۸ و ۷۹ و ۸۰ مومنون
🔸وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا ما تَشْكُرُونَ
و اوست كه براى شما گوش و چشمها و دلها آفريد، چه اندك سپاسگزاريد.
🔸وَ هُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ وَ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ
و اوست كه شما را در زمين آفريد و به سوى او محشور مىشويد.
🔸وَ هُوَ الَّذِي يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ لَهُ اخْتِلافُ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ أَ فَلا تَعْقِلُونَ
و اوست كه زنده مىكند و مىميراند؛ و رفت و آمد شب و روز براى اوست، پس آيا نمىانديشيد؟
______________________________
✅ «سمع» به معناى گوش، و «ابصار» جمع «بصر» به معناى چشم ها، و «افئده» جمع «فواد» به معناى مرکز تفکر و اندیشه ،
از راههای شناخت و نعمتهاى الهىاند. أَنْشَأَ لَكُمُ السَّمْعَ ...👂👀❤️
👈 شكر مُنعم واجب است و كسى كه از نعمتها درست استفاده نكند، ناسپاس و مورد توبيخ است. «قَلِيلًا ما تَشْكُرُونَ»
✅ ياد نعمتهاى الهى، زمينهى شناخت و شكر است. «تَشْكُرُونَ»
👈آفرينش انسان، هدفدار است. «ذَرَأَكُمْ- وَ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ»
✅ انديشه و تعقّل، انسان را به توحيد مىرساند. وَ هُوَ الَّذِي ... أَ فَلا تَعْقِلُونَ
💐رسول خدا(ص) به علی❤️(ع)اشاره نمود و اظهار داشت که به راستی ایشان #گوش و #چشم و #قلب من خواهند بود، زیرا که به زودی درباره جانشینم علی(ع)مورد سؤال قرار می گیرند.
هدایت شده از همراه با قرآن کریم📖
💠 ترتیب ذکر #گوش #چشم و #قلب درقرآن
⬅️ شاید این ترتیب ناظر به این باشد که اولین حس فعال در نوزاد که از آن بهره میبرد، قدرت شنیدن است که حتی در دوران جنینی و در شکم مادر، فعال است. پس از دنیا آمدن چشم نوزاد نیز فعال شده و قادر به دیدن است. در نهایت پس از رشد کافی، عقل و قدرت تفکر او نیز فعال شده و از این نعمت نیز بهرهمند میشود.
⬅️از سوی دیگر میتوان ترتیب ذکر این ابزار را از ضعیف به قوی دانست. با اینکه گوش، نقش بسیار را از ضعیف به قوی دانست. با اینکه گوش، نقش بسیار مهمی در کسب دانش و مهارت انسان دارد، ولی درصد خطای آن از چشم بیشتر و توان آن کمتر است، و قلب که محل فکر و تجزیه و تحلیل دادهها است، از اهمیت بیشتری نسبت به هر دو حس دیگر برخوردار است؛ تا جایی که وجه تمایز انسان از حیوان شده است.
💠مسئولیت #گوش،#چشم و #قلب در قرآن
❌خداوند در قرآن کریم انسان را نسبت به دریافتهای حسی و قلبیاش #مسئول میداند و اجازه نمیدهد که دنبالهرو هر چیزی که میشنود یا میبیند و یا به قلبش خطور میکند باشد؛ بلکه همۀ این شنیدهها و دیدهها و خطورات قلبی زمانی برای انسان #حجت شرعی هستند و او را در پیشگاه الهی معذور میدارند.
🔷دنبال روى از چیزهایى که علم به آنها ندارى نکن؛ زیرا خداوند سبحان به زودى از گوش و چشم و فؤاد که وسائل تحصیل علمند بازخواست مى فرماید./سوره اسراء آیه ۳۶
آیات ۸۸ و۹۰ شعراء
وَ لاتُخْزِنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ يَوْمَ لايَنْفَعُ مالٌ وَ لابَنُونَ
إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ #بِقَلْبٍ_سَلِيمٍ
و روزي كه (مردم) برانگيخته ميشوند رسوايم مكن. روزي كه هيچ مال و فرزندي سود نميدهد. مگر كسي كه دلي💖 پاك به سوي خدا بياورد.
______________________________
👈 در قيامت، ديگران نيز از عيوب ما آگاه مىشوند. «لا تُخْزِنِي» زيرا رسوايى در جايى است كه ديگران از خصوصيّات رفتار و افكار ما آگاه شوند.
❌ خوارى ورسوايى، از سختترين حالات در قيامت است. «لا تُخْزِنِي» حضرت ابراهيم از ميان همهى مشكلات روز قيامت، رسوا نشدن را مطرح مىكند.
❌در قيامت، تحقير و خوارى و خزيان، بدتر از عذاب دوزخ است. «لا تُخْزِنِي» در جاى ديگر مىخوانيم: «إِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ»
👈«مال» جلوهى مسائل مادّى و «بَنُون» (فرزندان) جلوهى مسائل عاطفى است، يعنى در قيامت مال و فرزند و مقام و شهرت و مدرك و ... نجاتبخش نيست.
✅#قلب_سلیم تنها سرمایه نجات در روز قیامت است.
💐امام باقر(علیه السلام)فرمود: قلب ها❤️ چهار گونه است:
قلبى که در آن نفاق و ایمان است.
قلبى که وارونه است.
قلبى که مُهر بر آن خورده، هیچ حقى بر آن وارد نمى شود.
و قلبى که نورانى است و خالى (از غیر خدا).
#قلب❤️در اصطلاح قرآن به معني «روح و عقل» است.
#قلب_سلیم💖 به روح پاک و سالمی گفته می شود که از شرک و شک و فساد پاک باشد.
قلبی است که خالص از کینه، نفاق و معاصی باشد؛ قلبی است که از عشق دنیا تهی باشد؛ چراکه حب دنیا سرچشمه همه خطاهاست؛ قلبی که جز #خدا❤️در آن نباشد.
💠در سوره حجرات ؛ #تقوا سه بار تکرار شده و یک #تقوای_خاص است.تقوایی که در(حجرات آیه ۱) از ما می خواهند این است «لا تُقَدِّمُوا بَینَ یدَی اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ #اتَّقُوا اللَّه»، مواظب باشید بر دست خدا #پیشی_نگیرید و #تقوا به خرج بدهید.
👈 منتها این که خداوند در این مقام دعوت به تقوا می کند برای این است که می خواهد یک هشداری بدهد. کانه می خواهد بگوید یک موانعی در راه هست و یک سختی ها و خارهایی در این راه وجود دارد. کانه شیطان یک طرحی دارد که شما را از حضرت جدا کند و شما را به تقدم بر حضرت وادار کند، لذا دستور به #تقوا می دهد.
💠#تقوا در این آیه یعنی #با_طرح_حضرت_راه_رفتن و به هیچ وجه از خودت برنامه ای نداشتن. به تعبیر دیگر نه بخواهی برای دیگران برنامه ای طراحی کنی و دنبال اصلاح امت باشی و نه برای خودت خارج از برنامه حضرت، طرح و برنامه داشته باشی. اگر می خواهی امت را اصلاح کنی باید درون طرح حضرت باشد، برای خودت هم اگر بخواهی برنامه داشته باشی و ریاضت بکشی و اصلاح نفس کنی، تقوا این است که بر حضرت تقدم پیدا نکنی.
در دو سه آیه بعد خدای متعال می فرماید: یک عده ای هستند که «امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ #لِلتَّقْوی»(حجرات، آیه۳) خدای متعال قلب هایشان را ریاضت داده تا قلب متقی و قلبی که ظرف تقواست، بشود. این قلوبی را که خدای متعال ریاضت داده و تقوای الهی وارد قلبشان شده، در مقابل حضرت غض صوت پیدا می کنند و صدایشان را بالا نمی برند. نه فقط صدایشان را بالا نمی برند بلکه غض صوت هم دارند که البته این باید توضیح داده بشود. بعد خداوند در (حجرات آیه ۱۳) همین تقوا را #معیار_شرافت قرار می دهد. یعنی امتی که حول حضرتند، امتی هستند که معیار تفاضل، شرافت، خشوع و تواضعشان، #تقوای_الهی است.
👈آن تقوایی هم که معیار است همین تقوایی است که گفته شد، یعنی «لا تُقَدِّمُوا».
👈همین طور که خود وجود مقدس نبی اکرم هیچ تقدمی بر خدای متعال ندارند و مودب به آداب الهی هستند و بندگی خدای متعال را می کنند آن هم در مقام محبت💞، آن چه از ما هم خواسته شده همین است که همان رابطه ای که خدای متعال با وجود مقدس نبی اکرم دارند را داشته باشیم. به تعبیر دیگر این #تقوایی که از ما می خواهند یعنی #تسلیم_بودن_محض در مقابل حضرت. تقوایی که از ما می خواهند این است که صاحب #قلب_سلیم بشویم که البته خود اینها درجات و مقاماتی دارد. خداوند می خواهد #قلب ما# تسلیم حضرت و #خاشع در مقابل ایشان باشد، بگونه ای که #تقدم_بر_حضرت_پیدا_نکنیم.
#استاد_میرباقری
آیات ۵-۱۱ نجم
* #عَلَّمَهُ_شَدِیدُ_الْقُوی
* ذُو مِرَّةٍ فَاسْتَوی
* وَ هُوَ #بِالْأُفُقِ_الْأَعْلی
* ثُمَّ #دَنا #فَتَدَلَّی
* فَکانَ #قابَ_قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنی
* #فَأَوْحی إِلی #عَبْدِهِ ما أَوْحی
* ما کَذَبَ #الْفُؤادُ ما رَأی
(#وحی را #خداوندِ) قوی قدرت به او آموخت. (خداوندِ) صاحب صلابت که سلطه یافت. در حالی که او در #افق_برتر بود. سپس نزدیک شد پس نزدیکتر. تا جایی که فاصلهاش به اندازه دو کمان یا کمتر شد. پس به #بندهاش #وحی کرد، آنچه را وحی کرد. #قلب، آنچه را دید دروغ نخواند.
_________________________________
▪«مِرَّةٍ» به معنای تابیده شده و محکم است و در قدرت و توانایی به کار میرود، چنانکه رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: صدقه بر «مرّه» و «سویّ»، یعنی افراد توانمند، روا نیست.
▪«دَنا» یعنی نزدیک شد؛
▪«تدلی» یعنی خیلی نزدیک شد تا جایی که از شدّت نزدیکی وابسته شد.
▪«قابَ» معادل کلمه مقدار
▪«قوس» به معنای کمان است. تعبیر به «قابَ قَوْسَیْنِ» کنایه از شدّت نزدیکی و تقرّب پیامبر به خداوند به هنگام نزول وحی است.
👈در اینکه مراد از «شَدِیدُ الْقُوی» خداوند است یا جبرئیل، بحث و گفتگو است، ولی این عنوان، در موارد دیگر فقط برای خدا آمده است. مثلًا در دعای ندبه میخوانیم: «و أره سیده یا شدید القوی» خداوندا! امام زمان را به ما نشان بده، یا در دعای وارده از امام حسن علیهالسّلام برای دفع شرّ ظالم میخوانیم: «یا شدید القوی یا شدید المحال»
به علاوه در آیات دیگر، خداوند، معلّم قرآن معرّفی شده است؛ از جمله:
«الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ» (الرحمن،۱) معلّم قرآن، خداوند رحمان است. «عَلَّمَکَ ما لَمْ تَکُنْ تَعْلَمُ» (نسا،۱۱۳)، خداوند چیزهایی را که نمی توانستی بیاموزی، به تو آموخت.
👈البتّه در سورۀ تکویر دربارۀ جبرئیل میخوانیم: «ذِی قُوَّةٍ» (تکویر،۲۰) ولی بسیار تفاوت است میان «ذِی قُوَّةٍ» و «شَدِیدُ الْقُوی». بنابراین منظور از «شَدِیدُ الْقُوی» خداوند است.
💠در این آیات به مسئله #معراج_پیامبر صلّی الله علیه و آله اشاره شده است همچنین آیه اول سوره اسراء
✍در تفسیر روحالمعانی آمده است:در جاهلیّت، هنگامی که دو نفر هم قسم میشدند، کمان های خود را در کنار هم قرار میدادند و زه آن را میکشیدند و هر دو یک تیر میانداختند،کنایه از آن که هر دو یکی شدهاند.
👈فرشته، در افق اعلی نیست، بلکه در افق مبین است و پیامبر بسیار بالاتر است و میتواند او را مشاهده کند. «وَ لَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِینِ»(تکویر،۲۳)
💠خداوند مکان ندارد و منظور از افق اعلی (ناحیه برتر)، مکان خاصّی نیست؛ بلکه مراد اوج بلند مرتبگی و کنایه از احاطه و تسلّط همه جانبه خداوند است.
💠وحی در زمین، با واسطه است؛ «نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِینُ عَلی قَلْبِکَ» (شعرا،۱۹۳)، جبرئیل، قرآن را بر قلب تو نازل کرد. امّا در اینجا که سخن از معراج پیامبر است، فرمود: «فَأَوْحی إِلی عَبْدِهِ ما أَوْحی» یعنی در مقام قرب خبری از واسطه نیست و فرشته مقرب هم راهی به آنجا ندارد.
✅ دین به قدری ارزش دارد که باید معلّم آن، خداوندی باشد که دارای قدرت بینهایت است، «عَلَّمَهُ شَدِیدُ الْقُوی» و شاگرد آن، پیامبری باشد بیلغزش و معصوم. «ما ضَلَّ صاحِبُکُمْ»
👈 دریافت علوم الهی، نیازمند ظرفیّت خاصی است. «ما ضَلَّ صاحِبُکُمْ وَ ما غَوی ...عَلَّمَهُ شَدِیدُ الْقُوی»
👈 یکی از راههای شناخت افراد، شناخت استاد است. «ما ضَلَّ صاحِبُکُمْ ... عَلَّمَهُ شَدِیدُ الْقُوی»
👈وحی، همان تعالیم الهی است. «یُوحی ... عَلَّمَهُ شَدِیدُ الْقُوی»
👈درقرآن تحلیلها و تهمتهای ناروا را پاسخ دهید. در مقابل کسانی که می گفتند: این قرآن را دیگران به پیامبر آموختهاند، «یُعَلِّمُهُ بَشَرٌ» (نحل،۱۰۳)، خداوند میفرماید:«عَلَّمَهُ شَدِیدُ الْقُوی»
✅ علم پیامبر از جانب خداوند است. «عَلَّمَهُ شَدِیدُ الْقُوی»
👈 همه بشر شاگردان خداوند هستند، «عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ یَعْلَمْ» (علق،۵) ولی شخص پیامبر شاگرد مخصوص اوست. «عَلَّمَهُ شَدِیدُ الْقُوی»
👈برنامههای الهی برای بشر، بسیار محکم و کامل است. «عَلَّمَهُ شَدِیدُ الْقُوی ذُو مِرَّةٍ ...»
👈تقرّب به خدا، مرحله به مرحله و گام به گام است. «دَنا فَتَدَلَّی»
🍃🌸 رابطه معلّم و شاگرد باید نزدیک و صمیمی باشد. «دَنا فَتَدَلَّی»
👈 قرب به خداوند برای بندگان، محدودیّت ندارد. «أَوْ أَدْنی» ول فرشتگان نمی توانند.
✅ مردان خدا، در زمین باشند یا در آسمان، عبد خدایند. «أَسْری بِعَبْدِهِ» (اسرا،۱)، «فَأَوْحی إِلی عَبْدِهِ»
✅ پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله هم در دریافت وحی معصوم است و هم در ابلاغ آن. «ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی ... ما کَذَبَ الْفُؤادُ ما رَأی»
👈آن شهود باطنی حجت است که مورد تأیید خدا باشد. «ما کَذَبَ الْفُؤادُ ما رَأی»