eitaa logo
اندیشکده مطالعات یهود
24.2هزار دنبال‌کننده
4.9هزار عکس
686 ویدیو
202 فایل
🕋 لَتَجِدَنَّ أشَدَّ النّاسِ عَداوَةً لِلّذينَ آمَنوا اليَهود 🕎 کانال تخصصی یهودشناسی 🌐 سایت: 👉 https://jscenter.ir 📧 دریافت پیام‌ها - بدون پاسخ‌گویی: 👉 @jsadmin 💳 شمارهٔ کارت برای حمایت مالی: 👉 6037-9974-7556-6817
مشاهده در ایتا
دانلود
📚 جایگاه‌ هارون (ع) در قرآن و تورات (3) 1️⃣ داستان روگردانی بنی‌اسرائیل از خداپرستی به را یاد می‌کند. خدا به موسی امر می‌کند که سی‌روز، روزه بگیرد و چون روزه‌ها را به پایان می‌برد، خداوند امر می‌کند، ده‌روز دیگر نیز آنجا باشد [اعراف/۱۴۲] در همین ده‌روز بنی‌‌اسرائیل فریفته می‌شوند و فتنه می‌کنند و به این بهانه که سی‌روز گذشت و موسی نزد آنان بازنگشت، از دین روی برمی‌تابند، و ستمکار می‌شوند. [بقره/۵۱] 2️⃣ در نبود موسی، برای آنان از زر و زیورشان تندیس گوساله‌ای را ساخت و گفت این خدای شما و خدای موسی است! 3️⃣ قرآن می‌فرماید: «و‌ هارون از پیش به آنان گفت: ای قوم شما به این آزموده می‌شوید و پروردگار شما خدای رحمان است، پس مرا پیروی کنید و فرمان مرا به کار بندید. اما آنان که شوق گوساله‌پرستی کور و کرشان ساخته بود در پاسخ گفتند: هرگز از پرستش آن دست برنمی‌داریم تا موسی نزد ما بازگردد.» [طه/۹۰-۹۱] 4️⃣ اما تورات در این بخش از داستان‌ سخت لغزیده و به بیراهه رفته است؛ چراکه سازنده‌ی گوساله و گمراه‌کننده اسرائیلیان را نه سامری، بلکه‌ (ع)‌ دانسته است: 👈 «و چون قوم دیدند که موسی ‌(ع) در فرود آمدن از کوه تأخیر نمود نزد‌ هارون جمع شدند و او را گفتند: برخیز و برای ما خدایان بساز که پیش روی ما بخرامند؛ زیرا این مرد (موسی) که ما را از زمین مصر بیرون آورد نمی‌دانیم او را چه شده است‌. هارون پریشان گفت: گوشواره‌های طلا که در گوش زنان و پسران و دختران شما است بیرون کرده و نزد من بیاورید؛ پس تمام قوم گوشواره‌های زرین را که در گوش‌های ایشان بود بیرون کرده و نزد‌ هارون آوردند، او آنها را از دست ایشان گرفت و آن را با قلم نقش کرد و از آن گوساله‌ای ریخته‌شده ساخت و ایشان گفتند ای اسرائیل! این خدایان تو می‌باشند که تو را از زمین مصر بیرون آوردند.» [خروج، ۳۲: ۱-۸] 👈 «موسی ‌(ع) به‌ هارون گفت: این قوم به تو چه کرده بودند که گناه عظیمی بر ایشان آوردی؟‌ هارون گفت: خشم آقایم افروخته نشود تو این قوم را می‌شناسی که مایل به بدی می‌باشند و به من گفتند: برای ما خدایان بساز که پیش روی ما بخرامند و بدیشان گفتم که هرکه طلا دارد نزد من آورد و آن را در آتش انداختم و این گوساله بیرون آمد.» [خروج، ۳۲: ۲۱-۲۴] 5️⃣ و جای تعجب است که نویسندگان تورات چگونه فراموش کردند که‌ هارون‌ برادر موسی (ع) خود پیامبر و فرستاده‌ی خدا است و یاور و همکار موسی و نماینده و جانشین اوست و چنین برگزیده بزرگواری به هیچ‌روی نمی‌تواند گوساله‌ای بسازد و مردمی ‌را که خود و برادرش با هزار دشواری و سختی به خدا خوانده‌اند به دعوت کند! ✍️ نویسنده: سکینه جمشیدی 📖 متن کامل مقاله در سایت اندیشکده: 👉 yon.ir/Aaronn ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ فردا، سه‌شنبه، 5 آب 5779 عبری، مصادف است با سالروز درگذشت ربّی اسحاق لوریا، تلمودیست، کابالیست و مفسّر مشهور یهود. به این مناسبت طیّ چند روز به معرفی طریقت رازآمیز کابالا و این شخصیت مهم یهودی و تأثیر آن در دوران کنونی خواهیم پرداخت. با ما همراه شوید.
✡️ سرآغاز طریقت کابالا به اوایل سده 13 میلادی و به «اسحاق کور» می‌رسد. تعالیم او چون سایر آموزش‌های عرفانی بود که برای کمال معنوی مراتب مختلف قائل‌اند و سیری را برای رسیدن به کمال مطلق پیشنهاد می‌کنند. ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ کابالا چیست؟ 1️⃣ نامی است که بر اطلاق می‌شود و تلفظ اروپاییِ «کبّاله» عبری است به معنی «قدیمی» و «کهن». پیروان آئین کابالا یا این مکتب را «دانش سرّی و پنهان» حاخام‌های یهودی می‌خوانند و برای آن پیشینه‌ای کهن قائل‌اند. برای نمونه، رهبر فرقه مدعی بود که کابالا در اصل کتابی است رمزگونه که از سوی خداوند به پیامبران، آدم و نوح و ابراهیم و موسی، نازل شد و حاوی دانش پنهان قوم بود! 2️⃣ به ادعای بلاواتسکی، نه تنها پیامبران بلکه تمام شخصیت‌های مهم تاریخ، چون افلاطون و ارسطو و اسکندر و... دانش خود را از این کتاب گرفته‌اند. مادام بلاواتسکی برخی از متفکرین غربی، چون اسپینوزا و بیکن و نیوتون، را از پیروان آئین کابالا می‌داند. این ادعا پذیرفتنی نیست و برای تصوف یهودی، به‌عنوان یک مکتب مستقل فکری، پیشینه جدّی نمی‌توان یافت. 3️⃣ مشارکت یهودیان در نحله‌های فکری رازآمیز و عرفانی به در اوایل سده اوّل میلادی می‌رسد. ولی فیلو واضع مکتب جدید فکری نبود و کار او را باید به ارائه اندیشه‌های دینی در قالب و محدود دانست. به‌عبارت دیگر، فیلو بیشتر یک متفکر هلنی است تا یهودی. 4️⃣ در دوران اسلامی نیز چنین است. نحله‌های فکری گسترده عرفانی که در فضای پدید شد بر یهودیان نیز تأثیر گذارد و برخی متفکرین یهودی آشنا با مباحث عرفانی پدید شدند که مهم‌ترین آنان یعقوب قرقسانی (سده 4 هجری/ 10 میلادی) است. قرقسانی، ساکن بغداد، از است و به تعلق ندارد. دو کتاب اصلی او نیز به زبان عربی است. 5️⃣ اوج تولید فکری یهودیان در عرصه اندیشه عرفانی در دوران پیش از کابالا، دو رساله سِفر یصیرا (آفرینش‌نامه) و سِفر بهیرا‌ (روشنایی نامه) است كه تلاشی بودند برای ارائه عقاید دینی – سیاسی یهود در قالب مفاهیم عرفانی رایج در دنیای اسلام. بدین‌سان، مفاهیمی چون «نور»، «سلوک»، «تجلّی» و... به یهودیت راه یافت؛ نخستین تجلّی نور در کوه طور بر موسی (ع) است و سپس داوود، نماد نور الهی، به حامل آن در دنیای زمینی، و تجلی روحانی داوود، به حامل آن در دنیای ماوراء زمینی بدل می‌شود. این همان اسطوره سیاسی است که جامه رازآمیز پوشیده است. 6️⃣ این میراثِ نه چندان غنی، که قباله (کابالا) خوانده می‌شد، در سده 13 میلادی به پیدایش تصوف یهودی انجامید. تا زمان فوق، قباله (کابالا) واژه‌ای عام بود و مصداقی مشخص نداشت. نه کتابی به این نام در کار بود نه مکتبی جدّی از عرفان یهودی. از زمان تدوین در اواخر سده 13 میلادی، واژه قباله (کابالا) به‌طور عمده به این کتاب اطلاق شد و پیروان این مکتب جدید نام گرفتند. 7️⃣ کابالا به‌شدت متأثر از فرهنگ اسلامی است و بسیاری از مفاهیم آن شکلِ عبریِ مفاهیم رایج در فلسفه و عرفان اسلامی است. اندیشه‌پردازان مکتب کابالا، به‌دلیل زندگی در فضای فرهنگ اسلامی و آشنایی با زبان عربی، به اقتباس از متون دست زدند و با تأویل‌های خود به آن روح و صبغه دادند. این کاری است که یهودیان در شاخه‌های متنوع علم و دانش انجام دادند. 8️⃣ آنچه از زاویه حائز اهمیت است، و این مکتب است و دقیقاً این مفاهیم است که کابالا را به‌عنوان یک معنادار می‌کند. ✍️ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ حاخام یهودی «موسی بن نهمان» معروف به نهمانیدس، یک مرکز فعال تصوف یهودی ایجاد کرد. مرکز فوق در پیدایش فرقه کابالا، اشاعه آن در سراسر شبه‌جزیره ایبری و تولید انبوهی از رساله‌های کابالی نقش اصلی را ایفا نمود. ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ پیدایش کابالا 1️⃣ سرآغاز طریقت به اوایل سده 13 میلادی و به (1160-1235) می‌رسد. او در جنوب فرانسه می‌زیست. تعالیم اسحاق کور چون سایر آموزش‌های عرفانی است که برای کمال معنوی مراتب مختلف قائل‌اند و سیری را برای رسیدن به کمال مطلق پیشنهاد می‌کنند. مفهوم ساخته اوست. این مفهوم را، که به معنی «لایتناهی» است، اسحاق به معنی خداوند به کار برد ولی بعدها به معنی نظام هستی به‌طور عام به کار گرفته شد. 2️⃣ دوران شهرت اسحاق کور مصادف است با سلطنت جیمز اوّل، شاه آراگون (1213-1276). جیمز اوّل از سال 627 ق./ 1229 م. به هجوم برد و موجی از را برانگیخت. در حوالی نیمه سده 13میلادی جیمز اوّل، که اینک به «جیمز فاتح شهرت داشت، از قدرت‌های سیاسی و نظامی درجه اوّل اروپا و از سرکردگان جنگ‌های صلیبی به‌شمار می‌رفت. 3️⃣ با رابطه نزدیک داشت؛ وزیر مالیه‌اش یهودا لاوی بود و در دربارش یهودیان ثروتمند دیگر نیز حضور داشتند. در تهاجم جیمز به سرزمین‌های اسلامی، این نقش مهمی ایفا ‌کردند و حکومتِ شهرهایی که به اشغال در می‌آمد عموماً به ایشان واگذار می‌شد. 4️⃣ در این زمان یک حاخام یهودی به نام معروف به نهمانیدس (1194-1270)، در دربار جیمز حضور داشت که بزرگترین مقام دینی یهودیان عصر خود در اسپانیا به‌شمار می‌رفت. نهمانیدس مورد علاقه فراوان و مشاور جیمز اوّل بود. 5️⃣ با الهام از نظرات اسحاق کور یک مرکز فعال ایجاد کرد. مرکز فوق در پیدایش فرقه کابالا، اشاعه آن در سراسر شبه‌جزیره ایبری و تولید انبوهی از رساله‌های کابالی نقش اصلی را ایفا نمود. تألیفات نهمانیدس در سه زمینه تفسیر تورات، فقه تلمودی و کابالاست. رساله‌های نهمانیدس تا سال‌ها منبع اصلی تغذیه فکری بود. 6️⃣ اندیشه‌پردازان و گردانندگان فرقه کابالا مدعی‌ بودند که این طریقت، مکمل و اسراری است که خداوند به‌طور شفاهی و خصوصی به موسی ابلاغ کرد تا تنها در اختیار مَحرمانِ قرار گیرد. پوسته‌ای است آشکار و همه‌فهم از مفاهیم رازآمیز هستی که قلبِ ناشناخته‌ی آن کابالاست. این اسرار از زمان موسی، نسل به نسل، در خواص یهودیان ماند تا به امروز رسید. این ادعا در فضای آن روز اروپا، که و بازار گرم داشت، جاذبه‌ای شگرف یافت و تأثیری چنان عمیق برجای نهاد که تا به امروز پابرجاست. 7️⃣ مکتب کابالا کارکرد احیاء و ترویج را به‌دست گرفت. این آرمان‌ها در بنیادِ تحریکات جنگ‌افروزانه صلیبی سده 13 و تکاپوهای شِبه‌صلیبی و نو‌صلیبی سده‌های پسین جای داشت. در سده 14 میلادی، هسته‌های فرقه کابالا در جوامع یهودی سراسر جهان، به‌ویژه در بنادر ایتالیا، گسترده شد. از طریق ایتالیا، که قلب جهان مسیحیت به شمار می‌رفت، پیشگویی‌های اسرارآمیز درباره قریب‌الوقوع مسیح و استقرار سلطنت جهانی او، به مرکزیت ، رواج یافت و دربار پاپ در رم و سایر کانون‌های فکری و سیاسیِ دنیای مسیحی را به‌شدت متأثر ساخت. ✍️ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ تصویر اولین چاپ کتاب زوهر مربوط به سال ۱۵۵۸ میلادی (راست) به‌همراه تصویر چاپ جدیدی از این کتاب. ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ کتاب زوهر (1) 1️⃣ در اواخر سده 13، با تدوین تصوف رازآمیز به‌صورت یک نظام فکری و عملی منسجم شکل نهایی خود را یافت. این کتاب را در سال‌های 1280-1286 نوشت. «زوهر»، به‌معنی «درخشش» و «جلال»، با واژه‌های مشابه در زبان عربی خویشاوند است. 2️⃣ کتاب زوهر نوشته‌هایی است در تفسیر و تأویل و سایر کتب مندرج در به زبان آرامی. این کتاب به شیوه متون عرفانی رایج در دنیای اسلام تدوین شده که از زبان نماد و تمثیل و داستان‌های رازآمیز برای بیان عقاید خود بهره می‌بردند. 3️⃣ موسی لئونی برای معتبر کردن کتاب خود، آن را به گذشته‌های دور، به حاخامی به‌نام منتسب کرد که گویا در سده دوّم میلادی می‌زیست: شمعون بن یوحای از چنگ رومی‌ها می‌گریزد، به مدت 13 سال در غاری پناه می‌گیرد، در این مدت به عبادت و تفکر می‌پردازد و سرانجام رازهای هستی بر او آشکار می‌شود. موسی لئونی منکر تدوین این کتاب بود و ادعا می‌کرد یک زن یهودی و دخترش برخی دست‌نوشته‌های قدیمی را در اختیار او نهادند و وی در میان آنها کتاب زوهر را یافت. 4️⃣ اصالت این کتاب از همان ابتدا مورد تردید قرار گرفت و از جمله زن و دختر فوق منکر داستان موسی لئونی شدند. مضمون کتاب و اشارات تاریخی آن نیز قدمت منتسب به آن را مردود می‌سازد. برای نمونه، بسیاری از شخصیت‌هایی که در کتاب زوهر از آنان یاد شده معاصر شمعون بن یوحایِ فوق‌الذکر نبودند. امروزه محققین، اعم از یهودی و غیریهودی، تردیدی ندارند که کتاب زوهر در فاصله سال های 1270 تا 1300 توسط موسی لئونی تدوین شده. 5️⃣ انتشار کتاب زوهر یک‌باره نبود. ابتدا برخی یهودیانِ نامدار در آثارشان به بخش‌های کوتاهی از زوهر، به‌عنوان یک اثر کهن و معتبر و نایاب که گویا تنها در دسترس برخی خواص است، استناد کردند و همگان را تشنه آن نمودند. به‌تدریج و در یک دوره نسبتاً طولانی فصل‌هایی از کتاب زوهر در محافل کابالی آشکار شد. در سده 16 نُسَخ دست‌نویس زوهر در کانون‌های فرهنگی اروپا پخش شد و سرانجام در سال‌های 1558-1560 به چاپ رسید. ✍️ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ مجسمه «موسی لئونی» و یک نقاشی از «شمعون بن یوحای» ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ کتاب زوهر (2) 1️⃣ در سده شانزدهم به زبان‌های لاتین و عبری ترجمه و منتشر شد. در سال‌های 1945-1958 متن کامل زوهر به‌همراه ترجمه عبری، حواشی و توضیحات و اضافات در 22 جلد در اورشلیم به چاپ رسید. در سال‌های 1933-1934 ترجمه انگلیسی متن کامل زوهر در 5 جلد در لندن منتشر شد. این ترجمه در سال 1978 تجدید چاپ شد. در سال 2003 دانشگاه استنفورد ترجمه منقّحی از کتاب زوهر در 2 جلد منتشر کرد. 2️⃣ کتاب زوهر مشتمل بر 24 فصل است. بخش عمده‌ی این اثر شرح گفت‌وگوهای با حلقه مریدان و شاگردانش است که در آن مکاشفات خود و رازهای هستی را فاش می‌کند. این مجموعه شامل حدود 2000 صفحه چاپی است ولی پیروان فرقه مدعی‌اند که این تنها بخش کوچکی از کتاب اصلی است که در گذشته‌های دور چهل شتر آن را حمل می‌کرد! 3️⃣ کتاب زوهر را به‌سان کشتی نوح می‌دانند که حاملین خود را از توفان نجات می‌دهد؛ خداوند نخستین بار از طریق شعله آتش خود را بر موسی (ع) زوهر کرد، ولی بر موساهای پسین از طریق نور توره ظهور می‌کند و آن انکشاف رازهای قباله (کابالا) است. 4️⃣ مفاهیم رازآمیز این کتاب سرشار از پیش‌گویی درباره سرنوشت و «رسالت الهی» و آینده‌ی است. پیشگویی‌های کتاب، از آنجا که به شمعون بن یوحای در سده دوّم میلادی نسبت داده می‌شود، طبعاً حیرت‌انگیز است و اعتماد خواننده را به پیشگویی‌های آینده‌ای که رخ نداده جلب می‌کند. 5️⃣ در کتاب زوهر وضع کنونی یهودیان «دوران گذار» توصیف شده که سرآغاز دوران است. ابتدا موسی ظهور خواهد کرد و راه را برای ظهور دو مسیح خواهد گشود: مسیح بن یوسف و مسیح بن داوود. نام مسیح بن یوسف، که با عیسی بن مریم (ع) انطباق دارد، طبعاً اعتماد مسیحیان را به این پیشگویی جلب می‌کرد. مسیح بن داوود نیز همان مسیح موعودِ (ماشی‌یَح) یهودیان است. بدین‌سان، تصوف کابالا از همان آغاز این توانایی بالقوه را داشت که به طریقتی مشترک در میان مسیحیان و یهودیان بدل شود. ✍️ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ نوشته‌های «پیکو دلا میراندولا » و «یوهانس روشلین»، به‌عنوان دو شخصیت درجه اوّل فرهنگی اروپای آن روز، تأثیر عمیقی بر جای نهاد و توجه محافل اشرافی و فرهنگی اروپا را به این «طریقت جادویی» نوظهور جلب کرد. ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ کابالا و مسیح‌گرایی اروپایی 1️⃣ از نیمه دوّم سده 15، کابالیست‌های یهودی به تدوین برخی رساله‌های کابالی منطبق با زبان و فرهنگ مسیحیان دست زدند. این رساله‌ها در ایتالیا و به‌ویژه در کانون فرهنگی در فلورانس بسیار مؤثر بود. به‌نوشته دائرة‌المعارف یهود محافل فرهنگی عمیقاً باور کردند که در رساله‌های کابالی به منابع اصیل و دست اوّل رازهای کهن هستی دست یافته‌اند؛ رساله‌های گمشده‌ای که اینک پدیدار شده و به کمک آن نه تنها می‌توان به اسرار نوشته‌های افلاطون و سایر متفکرین یونان باستان پی برد، بلکه رازهای مسیحیت را نیز می‌توان شناخت! 2️⃣ در سده‌های 16 و 17 فرقه در تمامی مراکز مهم قاره اروپا گسترده شد. مورخین دانشگاه عبری اورشلیم این گسترش را به قدرت خلاقه، نیروی معنوی و توانمندی روانی (مارانوها) نسبت می‌دهند. بدین‌سان، مکتب کابالا به نیروی متنفّذ سیاسی در میان مسیحیان بدل شد که بر آرمان‌های مسیحایی و صلیبی جدید دامن می‌زد و طلوع قریب‌الوقوع دولت جهانی اروپاییان را نوید می‌داد. به تأثیر از این موج، بسیاری از متفکران اروپایی به این نتیجه رسیدند که باید آرمان را با مفاهیم رازآمیز شناخت و تنها منبع معتبر برای این شناخت «رساله‌های کابالی» است! 3️⃣ از نامدار‌ترین و مؤثرترین چهره‌های فکری رنسانس، به‌عنوان «پدر مسیحی» شناخته می‌شود. وی از بنیان‌گذاران دانش شرق‌شناسی اروپا نیز به‌شمار می‌رود. این به‌دلیل پیوند پیکو با گروهی از است که در پیرامون او حضور داشتند. به‌دلیل این پیوندها، پیکو به نخستین چهره‌ فرهنگی اروپا بدل شد که به «دانش رازآمیز یهود» و رساله‌های کابالی شیفتگی داشت. مهم‌ترین اقدام پیکو ارائه 900 تز به علمای دینی مسیحی در شهر رم در سال 1486 بود. یکی از این تزها چنین است: «هیچ علمی چون و کابالا حقانیت مسیح را بر ما ثابت نمی‌کند.» ادعاها و تبلیغات او در جلب توجه مسیحیان به مکتب کابالا بسیار مؤثر بود و رساله‌هایی که دوستان یهودی او، به لاتین ترجمه کردند به منبع تغذیه فکری بدل شد. 4️⃣ پس از پیکو، ، عبری‌شناس نامدار دربار فردریک سوّم، در ترویج کابالا در محافل فکری مسیحیان نقشی برجسته داشت. روشلین در سال 1490 در ایتالیا با پیکو دیدار کرد و تحت تأثیر او به کابالا علاقمند شد. در همین زمان، ، یهودی مسیحی شده و پزشک دربار امپراتور ماکزیمیلیان نیز به نگارش کتاب‌هایی در زمینه کابالا اشتغال داشت! نوشته‌های پیکو و روشلین، به‌عنوان دو شخصیت درجه اوّل فرهنگی اروپای آن روز، تأثیر عمیقی بر جای نهاد و توجه محافل اشرافی و فرهنگی اروپا را به این نوظهور جلب کرد. 5️⃣ در نیمه دوّم سده 16، عقاید رازآمیز کابالی چنان در محافل مسیحی جاذبه داشت که حتی برخی شخصیت‌های مهم دینی مسیحی در آثار خود به تکرار مضامین و مفاهیم کابالی پرداختند. در این زمان، به اثری نامدار بدل شد و ارجاع به آن رواج فراوان یافت. سرانجام، کار بدان‌جا کشید که گیوم پاستل فرانسوی، یکی از شخصیت‌های متنفذ رنسانس، به ترجمه و انتشار کتاب زوهر به لاتین دست زد و به همراه آن شرح مفصل خود را نیز انتشار داد. این در حالی است که ترجمه عبری زوهر هنوز منتشر نشده بود! ✍️ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ دو روز پیش که به‌مناسبت سالروز درگذشت اسحاق لوریا، انتشار مطالبی در مورد کابالا را آغاز كردیم، هدف اصلی در کنار شناخت این شخصیت مهم یهودی، تأثیر افکار او در دوران کنونی بود. مطالب امروز نقشی کلیدی در این باب دارد. پس لطفاً با دقت بیشتر مطالعه کنید.
✡ مقبره‌ی اسحاق لوریا، پدر عرفان کابالا، در شهر «صفد» واقع در سرزمین‌های اشغالی (درباره شهر صفد، و همین‌طور رنگ آبی قبرها و استفاده از آن در فیلم‌هایی مانند آواتار، و ماجرای «درخت حیات» قبلاً اشاراتی داشته‌ایم و خواهیم داشت) ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ کابالیسم لوریایی 1️⃣ در همین 👆 زمان، ربّی (1534-1572)، اندیشه‌پرداز جدید پدید شد و کانون اصلی این مکتب در ایتالیا و در پیرامون لوریا تمرکز یافت. اسحاق لوریا به یک خاندان سرشناس تعلق داشت که شاخه‌های آن در بسیاری از کشورهای اروپایی و اسلامی گسترده بود. اسحاق در نوجوانی به مصر رفت و مدتی در جزیره‌ای در نزدیکی قاهره که به عمو و پدرزنش تعلق داشت زیست. در این دوران بود که لوریا به اندیشه‌پرداز کابالی و یکی از رهبران اصلی این فرقه بدل شد. 2️⃣ اندیشه‌های لوریا در کنار یکی از دو منبع اصلی فکری به‌شمار می‌رود. هستی‌شناسی جدید کابالی و ترسیم جهان به‌صورت «عین صوف» کار اسحاق لوریا است. اندیشه اسارت (اخگر الهی) به‌دست (نیروهای شیطانی) که بر سرزمین (خلافت/ اسلام) حکم می‌رانند در این مفهوم تبلور یافت. فرآیند دیالکتیکیِ رهایی زمزم، که (نوزایی) نامیده می‌شود، نیز متعلق به لوریاست. مفهوم کابالی تیکون، که احتمالاً از «کَوْن» (شُدَن) در عرفان اسلامی اخذ شده، سراسر تاریخ را به‌صورت فرایند مسیحایی در راه تحقّق ترسیم می‌کند. 3️⃣ در اندیشه لوریا، جایگاهی خاص می‌یابد. مفهوم در اندیشه کابالی پیش‌تر به معنی «تجلّی روحانی داوود» بود. در ، این مفهوم به نمادی مؤنث بدل شد. در ماجرای هبوط «انسان قدیم» (آدم کدمن)، که با هبوط قوم یهود انطباق می‌یابد، نیروهای شیطانی ملخ (ملک، پادشاه) را از شخینا یا صفیرا ملخوت (ملکه) جدا می‌کنند. تمامی تکاپوی پسین برای رسیدن به شخینا و وصل شدن به اوست. در مکتب لوریایی کابالا، هبوط آدم تنها به‌دلیل گناه نیست؛ بلکه برای انجام مأموریت الهی معینی است و آن گردآوری اخگرهایی است که در سرزمین «خلافت» فروافتاده و اسیر آن شده اند. 4️⃣ پیروان لوریا او را «مسیح بن یوسف» می‌دانستند که راه را برای ظهور مسیح اصلی، «مسیح بن داوود» (سلطان موعود قوم یهود)، هموار کرد. بدین‌سان، کابالیست‌های یهودی و محافل مسیحی متأثر از آنان، که کم نبودند، با انتظار ظهور قریب‌الوقوع مسیح بن داوود به سده 17 گام نهادند. در نیمه اوّل سده 17، کانون اصلی این در بندر متمرکز بود و با الیگارشی ماوراء بحار هلند پیوند تنگاتنگ داشت. در این زمان، بخش مهمی از تکاپوی چاپخانه‌های آمستردام بر اشاعه آرمان و افسانه بنی‌اسرائیل متمرکز بود. 5️⃣ در دوران استقرار مرکز فرقه کابالا در آمستردام، فرایند تیکون، یعنی جنگ با (سیترا اهرا) مستقر در سرزمین کلیپت (خلافت)، به‌شدت برجسته شد و جایگاه اصلی را در مکتب کابالا یافت. در این زمان، به‌شکلی آشکار به ایدئولوژی جنگ با بدل شد، به یکی از اشتغالات فکری دائم رهبران فرقه کابالا بدل گردید و رساله‌های متعدد در این زمینه انتشار یافت. ✍️ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ حاخام «شلوم شرابی» در بیت‌المقدس مستقر شد و به رهبر معنوی فرقه کابالا در شمال آفریقا و به تعبیر دائرة‌المعارف یهود «در سراسر مشرق‌زمین» بدل شد. «طریقت شرابی» به مشرب صوفیان مسلمان شباهت آشکار داشت! 🌇 شرح عکس: یک نقاشی از حاخام شلوم شرابی و عکسی از مقبره‌ی او (به رنگ آبی قبر توجه کنید.) ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ کابالیسم در خاورمیانه و شمال آفریقا 1️⃣ در سده 17، از طریق افرادی چون حییم بن عطار مراکشی و شالوم بن یوسف شبّازی، شاعر نامدار یهودی ساکن یمن، فرقه در شمال آفریقا و یمن گسترش یافت. در این دوران در تونس و الجزایر نیز برخی چهره‌های سرشناس یهودی رهبری حلقه‌های کابالا را به دست داشتند. مردخای بن موسی ساسون بغدادی در بغداد حلقه متنفذی از فرقه کابالا پدید ساخت که تا سده 20 در منطقه حضور داشت. 2️⃣ اسحاق بن موسی نیز در روستای حریر (اربیل کردستان) مستقر شد و را بنیان نهاد. یکی از پسران اسحاق، به نام پیناس، در ماجرای شبتای زوی [بزودی درباره‌اش صحبت می‌كنیم] شرکت فعال داشت. دو پسر دیگر او، به نام‌های حییم و اسحاق، حاخام‌های شهر رواندوز اربیل بودند. اعضای خاندان حریری در تمامی سده‌های 18 و 19 در فعال بودند و از رهبران فرقه کابالا در بین‌النهرین به‌شمار می‌رفتند. 3️⃣ در نیمه دوّم سده 18، حاخام (1720-1777)، که به یک خانواده یهودی مستقر در یمن تعلق داشت، در بیت‌المقدس مستقر شد و به رهبر معنوی فرقه کابالا در شمال آفریقا و به تعبیر دائرة‌المعارف یهود «در سراسر مشرق‌زمین» بدل شد. به مشرب صوفیان مسلمان شباهت آشکار داشت. 4️⃣ بدین‌سان، به یکی از کانون‌های مهم تولید و تکاپوی آنان در شمال آفریقا و سراسر مشرق زمین بدل شد. با توجه به پیشینه تاریخی و فضای فکری و سیاسی مکتب کابالا، روشن است که این کانون می‌توانست تأثیرات جدی بر فرقه‌های اهل داشته باشد و به منبع الهام انواع در میان مسلمانان بدل گردد. [دقت كنید] 5️⃣ دائرة‌المعارف یهود می‌نویسد: «اقتدار تفوق‌آمیز این حلقه به سرعت در تمامی کشورهای اسلامی تثبیت شد و مواضعی بسیار نیرومند کسب کرد.» [دقت كنید] طریقت شرابی تا سده بیستم در بیت‌المقدس مستقر بود. ✍️ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ «شابتای زوی» در عثمانی «ظهور» کرد! نخست ادعا کرد که مسیح است ولی مدتی بعد، در زندان عثمانی، ادعای خدایی نمود و کمی بعد به اسلام گروید!! ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ شابتای زوی و فرقه دونمه (1) 1️⃣ فضای پرهیاهوی مسیحایی که در حوالی نیمه سده 17 آفریده شد و به انقلاب پوریتانی انگلیس و موج گسترده انتقال نیروی انسانی به قاره آمریکا پیوند خورد، طبعاً باید «مسیح» خود را می‌آفرید. چنین بود که در سال 1665‌ «شابتای زوی» ظهور کرد! 2️⃣ (1626-1676) در بنادر غربی «ظهور» کرد! نخست ادعا کرد که مسیح است ولی مدتی بعد، در زندان عثمانی، ادعای خدایی نمود. کمی بعد به گروید. پیروان شابتای یهودیانی بودند که به بازار او رونق می‌دادند. با گروش شابتای به اسلام، پیروان او نیز «مسلمان» شدند و همانند مارانوهای مسیحی فرقه‌ای از را در جهان اسلام بنیان نهادند که نامیده می‌شوند. 3️⃣ سیر تکوین ماجرای شابتای زوی و دعاوی او و ترکیب پیروانش پیش‌نمونه ظهور سه «پیامبر» دروغین و نامدار دیگر در دو سده‌ پسین است: در شرق اروپا، در هند و در ایران. 4️⃣ شابتای زوی از حمایت یک «پیامبر دروغین» به‌نام برخوردار بود و درواقع تکاپوی این دو سناریوی واحدی را رقم زد. نام اصلی ناتان غزه‌ای (1643-1680) «آبراهام ناتان لوی» است. پدرش حاخامی سرشناس با گرایش های کابالی بود و رئیس مقیم بیت‌المقدس به شمار می‌رفت. 5️⃣ ناتان در سال 1663 با دختر یک تاجر ثروتمند یهودی مقیم غزه ازدواج کرد و در این بندر اقامت گزید. او از این زمان به مطالعه رساله‌های پرداخت، از مریدان طریقت شد و به مناسک و اعمال رازآمیز روی آورد. مدتی بعد مدعی شد که در حال مکاشفه صدای خداوند را شنیده که اعلام کرده شابتای زوی «مسیح بن داوود» است و ناتان پیامبر اوست!! 6️⃣ و مروّجین مسیحی آتش این دسیسه را شعله‌ور می‌ساختند. آنان شابتای را تأییدی بر پیشگویی‌های قبلی دال بر ظهور مسیح در سال 1666 میلادی یافتند. به‌دلیل تبلیغات کانون مقتدر مستقر در ، از تابستان 1665 داستان خروج شابتای زوی، آمیخته با افسانه‌های تحریک‌کننده مسیحایی، از طریق آمستردام در انگلستان و سراسر اروپا پخش شد. گفته می‌شد بنی‌اسرائیل خروج کرده‌اند، مکّه را تصرف نموده و اکنون با سپاهیان خود در صحرای عربستان عازم اشغال ایران‌اند!! 7️⃣ از این زمان نویسندگان «یهودی – مارانو» و چاپخانه‌های هلند و ایتالیا تکاپویی شدید را آغاز کردند. در طول سال 1666 تبلیغات گسترده‌ و حیرت‌انگیز انتشاراتی، به‌سود شابتای صورت گرفت و رساله‌های متعدد به زبان‌های هلندی، انگلیسی، آلمانی و ایتالیایی درباره خروج شابتای زوی و کرامات و تعالیم او در سراسر اروپا منتشر شد. تصویر روی جلد برخی از این رساله‌ها در دائرة‌المعارف یهود مندرج است. برای نمونه، در آلمان تصاویری پخش شد که شابتای زوی، پادشاه ده سبط گمشده را سوار بر اسب و ایستاده بر روی تپه‌ای نشان می‌داد در حالی که در زیر پای او ارتش صلیبی در حال هجوم است و ارتش مسلمانان در حال گریز! 8️⃣ کمی بعد در آمستردام رساله‌ای منتشر شد که را اعلام می‌کرد. در این رساله نقاشی‌ای از شابتای زوی مندرج است در حالی‌که بر تخت سلطنت تکیه زده، تاجی بزرگ بر فراز سر اوست و درباریان در پیرامونش ایستاده‌اند. بر روی جلد رساله دیگر (چاپ آمستردام)، که بر آن تصویر تاج شابتای مندرج است، این عبارت را می‌خوانیم: «شابتای زوی، پادشاه اسرائیل و مسیحِ خداوند یعقوب.» تاریخ چاپ این رساله «سال اول احیای پیامبری و سلطنت» است. ✍️ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ شابتای زوی از حمایت یک «پیامبر دروغین» یهودی و کابالیست لوریایی، به‌نام «ناتان غزه‌ای» برخوردار بود. ناتان مدعی بود که در حال مکاشفه صدای خداوند را شنیده که اعلام کرده شابتای زوی «مسیح بن داوود» است و ناتان پیامبر اوست!! ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ شابتای زوی و فرقه دونمه (2) 1️⃣ ماجرای موجی بزرگ را در اروپا پدید ساخت و تعداد کثیری از مردم فقیر مسیحی، حتی از طریق فروش خانه و وسایل زندگی خود، گروه گروه راهی زیارت بیت‌المقدس شدند. تحریک فوق‌العاده در قاره اروپا یکی از دستاوردهای ماجرای شابتای زوی است. 2️⃣ ماجرای شابتای واکنش مقامات عثمانی را بر‌انگیخت. ، صدراعظم مقتدر عثمانی، دستور دستگیری شابتای را صادر کرد اما ماجرای شابتای را جدّی نگرفت. او «ماهیت سیاسی» ماجرا را درنیافت و آن را صرفاً یک داعیه‌ی دینی و احتمالاً ناشی از عدم تعادل روانی شابتای دانست. در ظاهر، ادعای مسیحایی شابتای در چارچوب فرهنگ و عقاید بود و به مسلمانان ارتباط نداشت و دعوی سلطنت او بر حقیر و احمقانه جلوه می‌کرد. 3️⃣ بر شابتای سخت نگرفتند و تنها وی را حبس کردند. شابتای در 15 سپتامبر 1666 در حضور سلطان محمد چهارم داوطلبانه اعلام مسلمانی کرد. سلطان، که فردی مذهبی بود، تحت تأثیر گروش شابتای قرار گرفت و ساده‌دلانه نام «عزیز محمد افندی» را بر او نهاد و به وی لقب «کپچی باشی» و مقرری روزانه 150 پیاستر اعطا کرد. 4️⃣ شابتای پس از اعلام مسلمانی در آدریانوپول و سپس در استانبول ساکن شد و زندگی دوگانه‌ای در پیش گرفت. او در ظاهر مناسک اسلامی را انجام می‌داد ولی در خفا بود. شابتای اینک در رأس فرقه‌ای از جای داشت که به تأسی از او به گرویده بودند. دائرة‌المعارف یهود می‌نویسد: «همگی آنان یهودیان پنهانی بودند که به‌مثابه یک گروه علیه خلیفه عمل می‌کردند.» 5️⃣ شابتای در مراسم پنهانی فرقه، که دارای صبغه کاملاً بود، حضور می‌یافت و نمایندگان و سخنگویان اصلی او، و در رأس آنها ، رسماً بودند. شابتای که اینک مورد علاقه سلطان بود، با فرقه‌های مسلمان عثمانی نیز رابطه برقرار کرد؛ با تلاش او و اعضای فرقه‌اش آداب و عقاید جدیدی در میان برخی از فرقه‌های دراویش شکل گرفت که آمیخته‌ای از سنتی اسلامی و عقاید و مناسک بود. [دقت كنید] 6️⃣ مناسک فرقه شابتای آمیخته با بود. بعدها، این گرایش در فرقه بارزتر شد. پس از مدتی راز تکاپویِ فرقه شابتای آشکار شد و در اوت 1672 شابتای زوی و برخی از پیروانش به دلیل ترویج هرزگی جنسی در میان مسلمانان دستگیر شدند. در ژانویه 1673، احمد کوپرولو شابتای و سران فرقه‌اش را به آلبانی تبعید کرد. در دوران تبعید شابتای نیز پیروان او در کسوت مسلمانان به زیارتش می‌رفتند. در 17 سپتامبر 1676، شابتای زوی در پنجاه سالگی در آلبانی درگذشت. ✍️ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ تصویری خیالی از ناتان غزه‌ای و اسباط بنی‌اسرائیل! ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ شابتای زوی و فرقه دونمه (3) 1️⃣ اعلام مسلمانی نه تنها ناتان را در غزه ساکت نکرد، بلکه او با همان شدت پیشین به اعلام «مکاشفات» و انجام رسالت «پیامبری» خود ادامه داد! با اتکاء به پشتوانه‌ای از متون عبری و نمونه‌های فراوان از تاریخ ، اندیشه‌پرداز این موج جدید شد و راه آینده را به روشنی به پیروان شابتای نشان داد. به‌نوشته دائرة‌المعارف یهود، شابتای اندیشه‌پرداز نبود و تفکر منسجم نداشت؛ این ناتان بود که به جعل یک مکتب از عقاید منتسب به شابتای دست زد؛ مکتبی که تداوم پیشین به‌شمار می‌رود. 2️⃣ پس از مرگ شابتای، ناتان به سیروسیاحت در اروپا پرداخت و چنین تبلیغ کرد که شابتای نمرده، بلکه از نظرها پنهان شده و به هجرتی رازآمیز در «انوار آسمانی» رفته و زمانی که خدای اسرائیل مشیّت کند بار دیگر خواهد کرد. ناتان غزه‌ای در 11 ژانویه 1680، سه سال پس از شابتای، در مقدونیه درگذشت. 3️⃣ نظریات ناتان غزه‌ای جامه‌ی ایدئولوژیکی است بر سیاست به درون ساختار سیاسی و اقتصادی و فرهنگی سرزمین‌های مسلمان و تسخیر آن از درون. پس از اعلام مسلمانی شابتای، ناتان غزه‌ای توجیه نظری این دگرگونی را آغاز کرد. او اعلام کرد که گروش شابتای به اسلام انجام یک (رسالت) جدید است و هدف از آن «برافروختن در میان کفار [مسلمانان] است.» 4️⃣ دائرة‌المعارف یهود هسته اصلی نظریه‌پردازی ناتان را چنین بیان می‌دارد: 👈 رسالت اصلی افروختن اخگرهای مقدسی است که در روح آنان وجود دارد. ولی اخگرهایی وجود دارد که افروختن آن تنها کار مسیح است. لذا، مسیح [شابتای زوی] برای انجام این رسالت به «قلمرو خلیفه» وارد شده؛ «زهراً در برابر او تسلیم شده ولی درواقع در حال انجام واپسین و دشوارترین بخش مأموریت خود است و آن خلیفه از درون است. او برای انجام این مأموریت مانند یک جاسوس عمل می‌کند که به درون سپاه دشمن اعزام شده»؛ این «مبارزه‌ای در درون است.»‌ 5️⃣ بنابراین، مسلمان شدن شابتای به معنی از دین یهود نیست بلکه بغرنج‌ترین چهره مأموریت مسیحایی اوست. به‌نوشته دائرة‌المعارف یهود، بدین‌سان ناتان غزه‌ای الهیات شابتایی را توسعه بخشید و بنیادهای ایدئولوژی پیروان شابتای را «برای یکصد سال آینده» پی ریخت. به این دلیل است که منابع یهودی مکتب جدیدالاسلامی شابتای را می‌خوانند؛ یعنی آن‌گونه ارتداد از دین یهود که راز و رمزی در آن نهفته است. 6️⃣ تعداد یهودیانی که در سال 1666 اعلام مسلمانی کردند 200 خانوار ذکر شده که عمدتاً در ، پیرامون شابتای، مستقر شدند. [استانبول و ادرنه در زندگی حسینعلی بهاء هم نقش مهمی دارند!] در سال 1683 موج بزرگ دیگری از اعلام اسلام در میان یهودیان عثمانی رخ داد و تعداد آنها تنها در بندر سالونیک به 300 خانوار رسید. این جدیدالاسلام‌ها از حمایت برخی حاخام‌های برجسته برخوردار بودند. رهبری این گروه با یوسف فیلسوف، حاخام سالونیک و پدرزن شابتای زوی، و سلیمان فلورنتین بود. یهودیان فوق نام گرفتند که به‌معنای برگشته یا است. 7️⃣ از سده 18، پیروان شابتای زوی در یمن، ، عثمانی و شمال آفریقا پراکنده‌ شدند. بزرگترین مراکز زندگی دونمه‌ها شهرهای سالونیک، ازمیر و بود. به‌نوشته دائرة‌المعارف یهود، از اوایل سده 18، دونمه‌ها متهم به بودند: «تردیدی نیست که طی چند نسل آمیختگی [هرج ‌و ‌مرج] جنسی در میان آنان رواج داشته است. در اشعار یهودا لوی تووا (درویش افندی)، که در سال 1960 منتشر شد، دفاعیات جسورانه‌ای به سود الغاء محدودیت‌های جنسی مندرج است.» دونمه‌ها جشن ویژه‌ای موسوم به دارند که طی آن به اجرای برخی مناسک جنسی می‌پردازند. ✍️ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ «فیلیپ برگ» به کمک معشوقه‌ی سابق و همسر بعدی‌اش، کارن، سازمانی به‌نام «مرکز آموزش کابالا» تأسیس کرد و خود را رهبر «طریقت کابالا» خواند! ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter
✡️ فیلیپ برگ و احیای فرقه کابالا (1) 1️⃣ چند سال پیش، «پل اسکات» در روزنامه «دیلی میل» گزارشی از پیوستن به فرقه ارائه داد و از این طریق بود که من با داستان عجیب احیای فرقه کابالا و آغاز موج گسترش سریع آن آشنا شدم. 2️⃣ بنیان‌گذار و رهبر این فرقه، که عملاً بر حکومت می‌کرد، یک به‌نام بود. او سال‌ها پیش نام خود را به تغییر داد و به کمک معشوقه‌ی سابق و همسر بعدی‌اش، کارن، سازمانی به‌نام «مرکز آموزش کابالا» تأسیس کرد و خود را رهبر خواند. 3️⃣ فیلیپ برگ کمتر در محافل ظاهر می‌شد و عکس‌های اندکی از او وجود دارد. پیشینه او نیز در هاله‌ای از ابهام است. پل اسکات می‌نویسد: من کشف کردم که فیلیپ برگ قبل از ازدواج با کارن، زن داشت و حداقل هشت فرزند. ولی در زندگینامه رسمی فیلیپ برگ درباره ازدواج اوّل او مطلبی دیده نمی‌شود. 4️⃣ برگ ادعا می‌کرد که از موطنش، نیویورک، برای آموختن کابالا از ربی به اسرائیل رفت. براندوین، که دایی همسر اوّل برگ بود، به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین استادان کابالا شناخته می‌شد. ولی پسر براندوین ارتباط استادی و شاگردی برگ با پدرش را تکذیب می‌کند. 5️⃣ پل اسکات می‌افزاید: برخلاف این ادعا، برگ نه با انگیزه‌های معنوی بلکه با مقاصد مالی به رفت. آوراهام گروبرگر، یکی از پسران فیلیپ برگ از همسر اوّل، می‌گوید: «پدرم فروشنده بیمه بود و برای این کار به اورشلیم سفر کرد»! ✍️ عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter