♻️ سلسله مباحث گفتارپژوهی(43)
👈 نوشته ذیل، ادامه نکات مهم بدست آمده از مصاحبه اساتید پیشکسوت و موفق دروس معارف اسلامی در موضوعات مختلف با عنوان گفتار پژوهی است، که با ذکر نام استاد به صورت دستهبندی شده تقدیم میگردد.
✅اهمیت اولین جلسه در شروع نیمسال تحصیلی
🔶 8. دکتر محمد نصیری رضی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران: روش بنده این است که در جلسه اول خودم را خوب معرفی میکنم، اینکه چند مقاله پژوهشی دارم، چند کتاب دارم، معتقدم این کار به درک دانشجو از من کمک میکند، بعد میگویم: «شما دانشجوی دانشگاه تهران هستید، نخبههای این کشور هستید»، هم امید و هم شخصیت به دانشجو می دهم، حتی اضافه میکنم بچههای من هم در همین کلاسهای بغلی شما نشستهاند، محمدمهدی من، محمدامین من و ... به این صورت آنها میفهمند که استاد دانشجو را میفهمد، میگویم بچههای من حق ندارند سر کلاس دانشگاه اینطور رفتار کنند و ... باید از قوانین آموزشی تبعیت کنند و شما هم قوانین را رعایت میکنید و فلان رفتار را از خود نشان نمیدهید. اینطوری است که آنها متوجه می شوند که استاد لفاظی نمیکند، نقش باز نمیکند و لذا اعتماد میکند، دروغ نمیگوید، به دانشجویی که از اول درس حواسش جای دیگری بود، وقتی گوشزد میکنم، میگوید، بله استاد امروز امتحان دارم و ...
🔶 9. دکتر یدالله سپهری، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان: استاد باید از همان جلسات ابتدایی به دانشجو این اطمینان را بدهد که به سؤالات او گوش می دهد و تسلط کافی برای پاسخ به آن سؤالات و شبهات را دارد.
🔶 10. دکتر عین الله خادمی، استاد تمام دانشگاه تربیت دبیر شهیدرجایی: در جلسه اول هر ترم معارفه استاد، معرفی خودش البته به صورت اجمالی خوب است، حوزههایی که کار کرده یا کار میکند را مختصر بگوید، چرا که به کلاس خط و جهت می دهد، بعد در قالب یک ارتباط عاطفی، مخاطبان خود را بشناسد که چه درسهایی خواندهاند، چه علائقی دارند، و پیشینه تحصیلی ایشان چیست. در دانشگاههای غرب هم اول دانشجویان به وب سایت مربوط به معرفی استاد مراجعه میکنند، چرا که شناخت مخاطب و طرفین از طرز تفکر یکدیگر و سطح مطالعاتشان و ... خیلی مهم است! البته مسائلی مثل انتظارات استاد از دانشجو و شیوه تدریس، شیوه گرفتن امتحان و نحوه کار در کلاس نیز در جلسه اول طرح میگردد تا دانشجو تکلیف خود را تا آخر ترم بداند.
#گفتارپژوهی
✅ «بلوغِ اَشُدّ» ویژه نامه جدید نشریه معارف منتشر شد
🔶 صد و پانزدهمین شماره نشریه معارف(شهریور و مهر ۹۷) با ویژهنامه «بلوغِ اَشُدّ؛ اربعین تکامل و تکلیف انقلاب» و با آثاری از مصطفی ملکوتیان، عینالله خادمی، سهیل اسعد(ادگاردو روبین)، حسین ارجینی، سیدحسین حسینی، جعفر هزارجریبی، سیداحمد زرهانی، سعید باغستانی، با محسن نصری، داود فیضافرا، نیره قوی، علی حسینزاده، مهدی امیدی، مصطفی جمالی، حبیباله بابایی، مرتضی شیرودی، ابوذر مظاهری، محمود قیومزاده و حجتالاسلام محمد امراللهی منتشر شد.
🔶نشریه معارف، در آستانه ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی ایران عزیز، این ویژهنامه را تقدیم دانشی مخاطبان ارجمند خود کرده است. این ویژهنامه در دو بخش کلی «انقلاب اسلامی» با نام «بلوغِ اشدّ» و «صنفی؛ گروهها، استادان، دروس و متون معارف اسلامی» با نام «اربعین معارف» به سامان رسیده است. بخش نخست آن که حجم قابل توجهای از نشریه را شامل میشود، به سه عنوان مهم میپردازد: الف) آسیبشناسی: آسیبشناسی ـ نه صرف آسیبگویی ـ ماهیت و دستاوردهای انقلاب، با لحاظ بیان چرایی و چگونگی علل بهوجود آمدن آنها. ب) دستاوردها: بیان تحلیلی نه صرف آماری نتایج و دستاوردهای انقلاب. البته در این قسمت، علاوه بر مباحث کارآمدی نظام، به تأثیر فرهنگی و تمدنی انقلاب اسلامی نیز پرداخته میشود. ج) افقها و چشماندازها: که در این قسمت بحث از «آینده انقلاب اسلامی» و «تمدن نوین اسلامی» مطرح شده است.
🔶 عناوین این پرونده عبارتند از: آسیبشناسی انقلاب و نقش دولت اسلامی از منظر مقام معظم رهبری؛ «ما» چگونه «ما» شدیم؟ با نظر به نگاه تاریخی؛ سیری در چالشهای امروز جامعه ما؛ کامیابیها و ناکامیهای جمهوری اسلامی ایران، گذری بر مبحث کارآمدی نظام؛ انقلاب اسلامی در کشورهای فطرتاً انقلابی، بازتاب انقلاب اسلامی در کشورهای آمریکای لاتین؛ درآمدی بر کارآمدی نظام در قلمرو زنان؛ تأثیر فرهنگی و تمدنی انقلاب اسلامی در شمال هند (له و کارگیل)؛ تمدن نوین اسلامی؛ کندوکاوی در مهندسی تمدن نوین اسلامی؛ غیریت غربی در فرایند تمدنی جمهوری اسلامی، نظری بر آورده رقابت و کارنامه تمدنی نظام؛ پیجوی الگوهای کارآمدی نظام در دوران دفاع مقدس؛ تأملی در آینده ممکن، محتمل و مطلوب انقلاب؛ تازههای انقلاب، حکومت و تمدن اسلامی.
در پرونده تخصصی و صنفی «اربعین معارف» مطالب ذیل مطرح میشود: حکمت ارائه دروس معارف اسلامی در دانشگاه؛ نیازمندیهای اثربخشی معارف؛ ضرورت پژوهش مستمر در نتایج دروس معارف؛ متون معارف اسلامی در گذر زمان؛ اخلاقپژوهی؛ ضرورت تحلیل نظاممند، به بهانه نقد و بررسی کتاب درسی «اخلاق اسلامی»؛ با واحد عمومی، زمینهسازی تمدن نوین بعید است! ؛ نگاهی به پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی مستقر در قم.
🔶 معارف در ادامه با اخبار صنفی و مقالات رسیده پایان مییابد. علاقهمندان برای تهيه اين نشريه میتوانند علاوه بر تماس حضوری و يا تلفنی با شماره ۰۲۵۳۲۹۱۹۲۱۹ داخلی ۱۱۵، از طريق پايگاه اينترنتی www.maarefmags.ir، فايل متنی html ،pdf و flash نشريه را دريافت كنند.
👈 يادآور میشود، صد و پانزدهمین شماره نشريه معارف به مدير مسئولی میرمجید سیدقریشی و سردبيری سيدمجتبی مجاهديان از سوی نهاد نمايندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، در ۹۲ صفحه رنگی منتشر شده است.
پرسشها و پاسخهاي عاشورا پژوهانه (1)
👈 در گفتگوي مكتوب نشریه معارف با استاد حجت الاسلام و المسلمين مهدي پيشوايي
❓ آیا امام حسین(ع) با معاویه بیعت کرده بود؟ در صورت منفی بودن پاسخ، علت عدم قیام آن حضرت بر علیه معاويه چه بود؟ و در صورت پاسخ مثبت، پس چرا با یزید هم بیعت نکرد؟
🔶 امام حسین(ع) پیمان صلح برادرش امام حسن(ع) با معاویه را امضا کرده بود و به آن پیمان پایبند بود. یکی از مواد اصلی پیمان این بود که حسن بن علی(ع)خلافت را به معاویه واگذار میکند و او تا زنده است خلافت میکند، اما حق واگذاری خلافت را بعد از خود به هیچکس ندارد و بعد از او خلافت به حسن بن علی(ع)و بعد از او به حسین بن علی(ع)میرسد. بنابراین یزید و خلافت او اصلاً مطرح نبود و معاویه بعدها به فکر وليعهدی یزید افتاد، و چون این امر با وجود امام حسن(ع) و با توجه به مفاد پیماننامه صلح ـ که گفته شد ـ عملی نبود، معاویه اقدام به مسموم کردن امام مجتبی(ع) و شهادت او کرد و سپس کم کم وليعهدی یزید را مطرح نمود که ماجرای دیگری دارد. نتیجه اینکه بعد از مرگ معاویه، مدت صلح نامه تمام شده بود و امام حسین(ع) هیچ تعهدی در برابر یزید نداشت.البته باید توجه داشت که طرح وليعهدی یزید در زمان امامت امام حسین(ع) ـ بین سالهای 50-60 هجری ـ بود و یزید نه تنها شخصاً صلاحیت اخلاقی و عملی برای خلافت نداشت، بلکه مسئله ولیعهدی مربوط به حکومت کسری و قیصر بود. در اسلام سابقه نداشت و یک بدعت آشکار بود، از این رو امام حسین(ع) سالها پیش از آغاز حکومت یزید و در زمان خلافت معاویه، ولیعهدی او را نپذیرفت و به این عنوان با او بیعت نکرد. بنابراین به رسمیت نشناختن حكومت یزید توسط امام حسین(ع)، بعد از مرگ معاویه صورت نگرفت، بلکه از سالها پیش صورت گرفته بود.
#عاشوراپژوهی
✅ پرسشها و پاسخهاي عاشورا پژوهانه (2)
👈 در گفتگوي مكتوب نشریه معارف با استاد حجت الاسلام و المسلمين مهدي پيشوايي
❓ چه ضرورتی داشت که امام حسین(ع)در ظهر روز عاشورا و در وسط ميدان جنگ و در میان انبوه سپاه دشمن، نماز ظهر بخواند تا به این خاطر عدهای از یارانش شهید شوند؟!
🚩 اصولاً اختلاف امام حسین(ع) با حکومت بنیامیه بر سر دین بود، آنها در دین بدعتها گذاشته و تحریفها به وجود آورده بودند. آنها پایبند به نماز و روزه و سایر آموزههای اسلام نبودند. این امر در صحنه کربلا نیز تبلور یافت. صحنة کربلا در روز عاشورا صحنة رویارویی کفر و ایمان بود در حالی که سپاه یزید به دنبال غنایم جنگی و دریافت انعام و جایزه از یزید بودند، یار وفادار امام، ابوثمامه فرا رسیدن ظهر را اعلام کرد و امام نماز خوف را در صحنه جنگ به جا آورد، نمازی که ستون دین است و از ارکان عملی اسلام به شمار میرود: «بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسَةِ أَشْيَاءَ عَلَى الصَّلَاةِ وَ الزَّكَاةِ وَ الْحَجِّ وَ الصَّوْمِ وَ الْوَلَايَةِ» . آیا امام حسین(ع) میتوانست نماز را تعطیل کند؟ چه سندی برای قداست قیام امام حسین(ع) از این بالاتر که او به نماز، این قدر اهمیت داد؟ البته امام حسین(ع) طبق آیه 102 سوره نساء که دستور اقامه نماز خوف در صحنه جنگ را بیان میکند: « وَ إِذا كُنْتَ فيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلاةَ فَلْتَقُمْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَكَ وَ لْيَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذا سَجَدُوا فَلْيَكُونُوا مِنْ وَرائِكُمْ وَ لْتَأْتِ طائِفَةٌ أُخْرى لَمْ يُصَلُّوا فَلْيُصَلُّوا مَعَكَ وَ لْيَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَ أَسْلِحَتَهُمْ وَدَّ الَّذينَ كَفَرُوا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَ أَمْتِعَتِكُمْ فَيَميلُونَ عَلَيْكُمْ مَيْلَةً واحِدَةً » نماز به جای آورد. طبق روایتی از امام صادق(ع)، رسول خدا(ص) نیز در غزوه «ذات الرقاع»، نماز را به همان کیفیتی که قرآن مجید بیان فرموده است، با رزمندگان اسلام به جای آورد. پس نماز امام حسین(ع) به حکم قرآن مجید و طبق سیرة جدش پیامبر(ص) بود. البته طبق تحقیق تا پایان نماز امام و یارانش (بنا به نقل سيد ابن طاووس) تنها یک نفر به نام «سعید بن عبدالله حنفی و بنا به نقل طبري شخص حنفی دیگری به شهادت رسید.
#عاشوراپژوهی
✅ پرسشها و پاسخهاي عاشورا پژوهانه (3)
👈 در گفتگوي مكتوب نشریه معارف با استاد حجت الاسلام و المسلمين مهدي پيشوايي
❓❓ امام حسین(ع) با چه سرعتی حرکت میکرد که در عرض سه هفته خود را به کوفه رساند؟! چرا كه از هشتم ذیحجه تا اول محرم 22 روز است؛ در ضمن، فاصله بین مدینه تا مکه 470 کیلومتر ميباشد و از مکه تا کربلا نزدیک 2500 کیلومتر! آيا اين داستان نميتواند ساختگي و مصنوعي باشد؟!
🖌 با ذهنیت نادرستی که سؤال کننده داشته قضایا و مسافتها با هم خلط شده و تصویر آشفتهای ارائه شده؛ از این رو سؤالها و ابهامها به وجود آمده است. باید توجه داشت که امام حسین(ع) به قصد عراق از مکه حرکت کرد نه از مدینه زیرا امام(ع) در 28 رجب سال 60 هجرت ، به قصد مکه حرکت کرد و سوم شعبان به مکه رسید و از آن زمان تا هشتم ذیحجه در مکه اقامت داشت و به دنبال نامههای دعوت زیادی که از کوفیان رسید، امام 8 ذیحجه از مکه حرکت فرمود. پس مسافت بین مکه و مدینه از این محاسبات ، در سؤال حذف میشود. حال ببینیم مسافت بین مکه تا کربلا چقدر است. اینکه در سؤال آمده است كه این فاصله 2500 کیلومتر بوده، معلوم نیست مأخذش چیست، فاصله بسیار کمتر از این است. بر اساس مطالعات و بررسیهای جغرافیایی جدید با ابزارهای امروزی، فاصله بین مکه تا کربلا حدود 1400 کیلومتر است نه 2500کیلو متر! از طرف دیگر ورود امام و همراهان به کربلا ـ بنابر مشهور ـ دوم محرم بوده است، پس 24 روز در راه بودند. حال اگر مسافت 1400 کیلومتر را به 24 تقسیم کنیم در هر شبانه روز چیزی حدود 60 کیلومتر به دست میآید. آیا قافلة حسینی در هر شبانه روز، حتی با احتساب استراحت و نماز و امثال آن نمیتوانستند 50-60 کیلومتر راه را طی کنند؟ به ویژه آنکه امام نسبتاً سریع حرکت میکرد و از پیگیری مسیر حرکت امام بر میآید که آن حضرت در بعضی از منازل بین راه، یک شبانهروز و در برخی دیگر تنها یک روز و در بعضی جاها چند ساعت توقف میکرد و در بعضی از آنها تنها برای اقامه نماز توقف مینمود و در بعضی از منازل اصلاً توقفی نداشته است.
#عاشوراپژوهی
✅ پرسشها و پاسخهاي عاشورا پژوهانه (4)
👈 در گفتگوي مكتوب نشریه معارف با استاد حجت الاسلام و المسلمين مهدي پيشوايي
❓ بعضي معتقدند حضرت امام رضا(ع) حادثة عاشورا را نسخ فرموده و به شیعیان تا روز ظهور امام زمان(ع) اجازة حرکت انقلابی علیه ظلم را ندادهاند! در اين باره چه ميفرماييد؟
چنین حدیثی با این مضمون از امام رضا(ع) نقل نشده است، خوب بود در سؤال، متن حدیث و مأخذ آن ذکر میشد تا بتوان از نظر سندی و دلالی بررسی کرد. این گونه سؤالی که هیچ مستندي ندارد و فقط به اعتقاد بعضی، به یک امام معصوم نسبت داده شده، ارزش پاسخگویی ندارد. اما در هر حال حادثه عاشورا نه نسخ شده و نه نسخشدنی است، راه امام حسین(ع) و مکتب انسان ساز و آزادیبخش او جاوید است و امروز هم پیام عاشورا و قیام حضرت سیدالشهداء(ع) زنده است. مگر امام حسین(ع) برای چه قیام کرده بود و هدف او چه بود که نسخ شود؟ همان گونه که مقاتل و تواریخ نوشتهاند امام حسین(ع) پیش از حرکت از مدینه به مکه، طی وصیتنامه ای که خطاب به برادرش محمدبن حنفیه نوشت ـ و در واقع منشور قیام او بودـ هدف خود را از قیام، امر به معروف و نهی از منکر، زنده کردن سیره جدش پیامبر و پدرش امیرمؤمنان(ع) و اصلاح امر امت اسلامی معرفی کرد. آیا این اهداف قابل نسخ است؟
🔶 امام حسین(ع) در مسیر کوفه در یکی از منازل به نام «بیضه» طی سخنانی در جمع سپاه خود و سپاه حر چنین فرمود: أیُّها النّاس! أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ(ص) قَدْ قَالَ فِي حَيَاتِهِ مَنْ رَأَى سُلْطَاناً جَائِراً مُسْتَحِلًّا لِحُرُمِ اللَّهِ نَاكِثاً لِعَهْدِ اللَّهِ مُخَالِفاً لِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ يَعْمَلُ فِي عِبَادِ اللَّهِ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ ثُمَّ لَمْ يُغَيِّرْ بِقَوْلٍ وَ لَا فِعْلٍ كَانَ حَقِيقاً عَلَى اللَّهِ أَنْ يُدْخِلَهُ مَدْخَلَهُ ... : ای مردم! پیامبر(ص) فرمود: هر مسلمانی با سلطان ستمگری مواجه گردد که حرام خدا را حلال نموده و پیمان الهی را در هم میشکند و با سنت [و قانون] پیامبر به مخالفت برخاسته و در میان بندگان خدا راه گناه و دشمنی در پیش میگیرد ولی در مقابل چنین حاکمی با عمل و یا گفتار اظهار مخالفت نکند. بر خداوند است که این فرد (ساکت) را به جایگاه همان طغیانگر [در آتش جهنم] داخل کند...
🔶 البته در فقه شیعه تقیه هست، اما موارد استثنایی نیز دارد که در آنها تقیه جایز نیست. یکی از آن موارد جایی است که اساس دین به خطر بیفتد. علمای امت مسئولند هر وقت بدعت صورت گرفت با آن مبارزه کنند. اینها قابل نسخ شدن نیستند. دانشمندان ما معمولا این مباحث را در وظایف منتظران در دورة غیبت کبری مطرح میکنند و تاکید دارند که منتظران واقعی باید در این دوره نیز به وظایف و تکالیف فردی و اجتماعی خود عمل کنند و هیچ وقت این وظایف و تکالیف تعطیل بردار نیستند. در واقع همچنان که قرآن مجید محکماتی دارد و متشابهاتی و باید متشابهات را به کمک مُحکمات فهمید احادیث و تاریخ نیز محکمات و متشابهات دارند. وجوب عمل به وظایف و تکالیف دینی فردی و اجتماعی از محکمات تعالیم اسلام است و آنچه خلاف این را نشان بدهد باید آن را به درستی تحلیل و توجیه کرد.اگر در برخی روایات از قیام و انقلاب پیش از ظهور حضرت مهدی(عج) نهی شده است (مانند روایتی از امام صادق(ع) که فرمود: «كُلُّ رَايَةٍ تُرْفَعُ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ(عج)فَصَاحِبُهَا طَاغُوتٌ يُعْبَدُ مَنْ دُونِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ» ناظر به قیام به عنوان مهدویت است یا ناظر به برخی قیامهای علویان در عصر امام صادق(ع) است که بدون نظر خواهی از امام معصوم قیام انتحاری بیحاصل میکردند چنانکه روایات دیگر این باب این معنا را تأیید میکند نظیر روایت صحیحه از امام صادق(ع) که در آن، امام قیامهای علویان ـ غیر از قیام زید بن علی بن الحسین(ع) ـ را نکوهش کرده است. امام ضمن این حدیث میفرماید: «إِنْ أَتَاكُمْ آتٍ مِنَّا فَانْظُرُوا عَلَى أَيِّ شَيْءٍ تَخْرُجُونَ» خوب است در این باره به کتاب ولایة الله والحکومة الاسلامیه تالیف استاد سید کاظم حائری مراجعه شود.
#عاشوراپژوهی
✅ پرسشها و پاسخهاي عاشورا پژوهانه (5)
👈 در گفتگوي مكتوب نشریه معارف با استاد حجت الاسلام و المسلمين مهدي پيشوايي
❓ امام حسین(ع) كه عازم کوفه بود، پس چگونه به کربلا رسید؟! در صورتی که کربلا تا کوفه حدود 200 کیلومتر فاصله دارد؟!
✅ کربلا در کنار و امتداد فرات در هشتاد كيلومتري شمال غربی کوفه قرار دارد، نه 200 کیلومتری آن! چنانکه در نقشه جغرافیایی به خوبی مشاهده میشود، امام از جنوب به سمت شمال حرکت میکرد. در تاریخ و مقتل آمده است که در مسیر کوفه، سپاه حرّ از طرف عبیدالله بن زیاد در منزلي به نام «ذوحُسَم» به اردوی حسینی رسید و اعلام کرد که مأموریت دارد مانع حرکت او به سوی کوفه شود. امام به تهدید او ترتیب اثر نداد و عازم پیشروی شد، حرّ گفت پس به سمتی برو تا تو را به کوفه نرساند، تا دستور بعدی به من برسد، چرا که من مأمور جنگ با تو نیستم، بلکه مامور جلوگیری از ورود شما به کوفه هستم، به این ترتیب به پیشنهاد حر، امام و سپاه حر رو به شمال از ذوحُسَم به بعد به سمت چپ روانه شدند و پس از طی چند منزل به کربلا رسیدند و امام در آنجا اردو زد. حر نیز روبروی قافله حسینی اردو زد. موقعیت انشعاب مسیر امام از ذو حُسَم به بعد تا کربلا از مسیر مستقیم کوفه، در نقشه جغرافیایی، کاملاً روشن است به اين گونه امام، بدون ورود به کوفه با انتخاب اضطراری راهی نیم دایرهای، از حدود 50 کیلومتري کوفه عبور کرده در 80 کیلومتری شمال غربی این شهر اردو زد.
#عاشوراپژوهی
♻️ سلسله مباحث گفتارپژوهی(44)
👈 نوشته ذیل، ادامه نکات مهم بدست آمده از مصاحبه اساتید پیشکسوت و موفق دروس معارف اسلامی در موضوعات مختلف با عنوان گفتار پژوهی است، که با ذکر نام استاد به صورت دستهبندی شده تقدیم میگردد.
✅ اهمیت اولین جلسه در شروع نیمسال تحصیلی
🔶 11. دکتر سیدرحمت الله موسوی مقدم، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام: در ابتدای ورود به کلاس و هر بخشی، پس از احوالپرسی، مسأله برقراری ارتباط عاطفی و ایجاد انگیزه بسیار مهم است. در مدیریت کلاس، بنده معتقدم استاد باید از همان جلسه اول روش تدریس و نوع مدیریت خود را مطرح کند و یادآور شود که در صورت داشتن هر گونه مشکل و عدم حضور مستمر در کلاس یا فعالیتهای کلاسی، بهتر است از قبل با خود استاد مشورت کنند و او را در جریان گذارند تا در صورت امکان و لزوم، همکاری صورت گیرد و گر نه بعدها چه بسا توافق با دانشجو میسر نشود. در کلاسهای این حقیر دانشجویان در این رابطه به همین شکل همکاری میکنند و بیش از نود در صد مسائل با مراجعه به خودم حل میشود.
🔶 12. حجت الاسلام و المسلمین استاد محمدرضا مصطفی پور، عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی: اولین کارم در ابتدای همه کلاسها روشن نمودن جایگاه و فلسفه وجودی دروس معارف بوده است، به ضرورت این بحثها و بازگویی اینکه همه کشورها به نوعی دروس عمومی متناسب با فرهنگ خود را دارند اشاره میکنم. میگویم: دروس معارف قبل از اینکه به تخصص شما دانشجویان مربوط باشد به انسانیت شما مربوط است، مثلاً شمای دانشجو به عنوان یک انسان باید بدانیکه آیا جهان خدایی دارد یا خیر؟ اگر دارد با او آشنا شوی و اگر هم نه آگاهانه این حرف را قبول کنی. فکر دانشجو و جوان به عنوان یک انسان باید درست شکل بگیرد و رفتارش هم بر اساس آن فکر و اندیشه ساخته میشود. در جلسه اول کلاس، درباره رابطه بین خود و دانشجو صحبت میشود، و انتظار متقابل از هم تشریح میگردد، میگویم شما از من تسلط علمی و دریافت پاسخهای صحیح سؤالات خود را میخواهید و من از شما نظم فکری و فیزیکی را در کلاس میخواهم که واقعاً در کلاس باشید، اولاً منظم شرکت کنید، ثانیاً مشارکت نمایید و اگر سؤال میکنم جواب دهید، در کلاس فعال باشید و بالاخره در امتحان پایان ترم بر اساس آنچه در کلاس گفته شده و بحث شده شرکت کنید و نمره خوب بگیرید.
#گفتارپژوهشی
✅ پرسشها و پاسخهاي عاشورا پژوهانه (5)
👈 در گفتگوي مكتوب نشریه معارف با استاد حجت الاسلام و المسلمين مهدي پيشوايي
❓ اگر امام حسین(ع)کوفیان را به خوبی ميشناخت و بی وفایی آنان را دیده بود، پس چرا مسلم بن عقيل، پسر عموی خویش را به کوفه فرستاد تا حرکت و واکنش اجتماع کوفی را از نزدیک ببیند؟!
🔶 چون هزاران نامه از طرف کوفیان به امام رسید که طی آنها اعلام آمادگی برای بیعت با امام کرده بودند، از طرف دیگر، امام با حکومت یزید مخالفت کرده وارد مکه شده بود، و در مکه نيز احساس نا امنی میکرد، با بررسی همه گزینهها، کوفه به شرط وفاداری بهترین بود! از طرف دیگر ردّ دعوت آنها بدون هیچ گونه بررسی درست نبود زیرا امام به نوعی احساس وظیفه و تکلیف میکرد. در واقع، اجابت دعوت مردم کوفه از طرف امام حسین(ع) بیشباهت به قبول خلافت توسط علی(ع)، پس از قتل خلیفه سوم نبود. علی(ع) در آن شرایط مایل به قبول خلافت نبود، بلکه آن را نا موفق ارزیابی میکرد. اما چون با اصرار امت روبرو شد، پذیرفت. امام حسین(ع) نیز احساس وظیفه میکرد. به تعبیر شهید مطهری، قبول دعوت مردم کوفه از طرف امام حسین(ع) «همکاری و تعاون» بود، اما مخالفت با یزید و ایستادگی در برابر او، «تهاجم» به حساب مي آمد. البته باید توجه داشت که کوفه باید به عنوان محل قیام در نظر گرفته شود، اما قیام حضرت، ماهها پیش از رسیدن نامههای کوفه در مکه، آغاز شده بود و در واقع کوفیان پس از آغاز قیام، به امام پیوستند امام در اصلِ قیام نقش نداشتند، اگر اهل کوفه هم وجود نداشتند، امام حسین(ع) با یزید بیعت نمیکرد، چنانکه سالها پیش با ولیعهدی او بیعت نکرده بود و پیش از حرکت به مکه نیز در مدینه زیر بار بیعت او نرفته بود.
#عاشوراپژوهی
✅ پرسشها و پاسخهاي عاشورا پژوهانه (6)
👈 در گفتگوي مكتوب نشریه معارف با استاد حجت الاسلام و المسلمين مهدي پيشوايي
❓چرا کسانی چون جابر بن عبدالله انصاری، محمد بن حنفیه، عبدالله بن عباس و عبدالله بن جعفر (همسر حضرت زینب) در کربلا و همراه امام حسین(ع) حضور نداشتند؟
جابر بن عبدالله و عبدالله بن عباس در آن زمان نابینا بودند. اما موضع گیری محمد بن حنفیه و عبدالله بن جعفر جای بحث و بررسی دارد. به نظر میرسد این دو نفر مخالف بیعت امام حسین(ع) با یزید بودند و راه آن حضرت را راه حق میدانستند و هرگز طرفدار بنی امیه نبودهاند اما تفکر انقلابی نداشتند و ریسک پذیر نبودند. و شاید در عین طرفداری از امام، روش مخالفت او را قبول نداشتند.
#عاشوراپژوهی
پرسشها و پاسخهاي عاشورا پژوهانه (7)
👈 در گفتگوي مكتوب نشریه معارف با استاد حجت الاسلام و المسلمين مهدي پيشوايي
❓ چرا امام حسین(ع)با اینکه میدانست دشمن به سخنانش بیاعتناست، تا لحظه آخر آنان را نصیحت میکرد و برای آنها دل میسوزاند؟!
✅ امام حسین(ع) در واقع از سیرة جدش رسول الله(ص) و پدرش امیرمؤمنان علي(ع) پیروی ميکرد بررسی غزوات رسول خدا(ص) و سه جنگی که برای امیرمؤمنان علي (ع)پیش آمد نشان میدهد که آن دو بزرگوار نهایت خویشتنداری را میکردند تا دشمن، ارشاد و هدایت شود و کار به قتال و خونریزی نرسد. امام حسین(ع) بر این اساس میخواست احتجاج و اتمام حجت کند و راه هیچگونه عذر و بهانهای برای آنها باقی نگذارد، هرچند یکنفر مانند حر بن یزید ریاحی هدایت یابد و حداقل شاهدان، سخنان او را برای غائبان نقل کنند و در مورد ستمگری امویان روشنگری شود و افکار عمومی داوری کند. چنانکه همین گونه شد، و مظلومیت آن حضرت آشکار گردید.
#عاشوراپژوهی
♻️ سلسله مباحث گفتارپژوهی(45)
نوشته ذیل، ادامه نکات مهم بدست آمده از مصاحبه اساتید پیشکسوت و موفق دروس معارف اسلامی در موضوعات مختلف با عنوان گفتار پژوهی است، که با ذکر نام استاد به صورت دستهبندی شده تقدیم میگردد.
🔶 اهمیت اولین جلسه در شروع نیمسال تحصیلی
🔶 13. دکتر علی محمد فرهادزاده، استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی: در جلسه اول ترم ضمن معرفی اجمالی از خود، ابراز میدارم هر کس که مایل است خود را معرفی کند و شناختی هر چند کم از خودش بدهد، شاید بعضی مایل نباشند، بعد از مطالبی راجع به درس و اهداف آن و ... اضافه میکنم مطمئن هستم همه شما تقریباً یک سری ابهامات و سوالاتی در ذهن دارید که چه بسا از دبیرستان و قبل آن بوجود آمده و به هر علت نتوانستید آنها را بپرسید و آن مسائل را حل کنید، بچهها این کلاس جای پرسش همین سؤالات است. خواهش میکنم حتماً بپرسید، و اگر نه یک زمان به قول معروف بدجوری کار دستتان میدهد. ما یک موجود گزینشگر و انتخاب گری هستیم و بعضی انتخابها در زندگی ما بی بازگشت است و یا بازگشت بسیار سختی دارد که ما را دچار پشیمانی عجیبی میکند. آنها که ابهامات را در هر زمینهای از ذهن زودهاند در بزنگاهها خیلی کمتر دچار مشکل میشوند. بعد مثالی برای آنها میزنم، شب عملیات والفجر مقدماتی وقتی که خط شکسته شده بود، ما را برای پشتیبانی خاک ریزهایی بردند که کاملا مسلط بر عراقی ها بودیم، یعنی درست بالای سر آنها، با اینکه مواضع آنها کوبیده شده بود، هنوز چند تیربار کار میکرد، اگر سر را بالا میآوردی، دهها گلوله به صورت بچهها میخورد، فرمانده دستور داد بلند شوید و به جلو بروید، اینجاست که ابهامات شروع میشود و تردیدها رخ نشان میدهند. خیلیها بلند شدند، و به جلو رفتند و شهید هم شدند ولی عدهای هم بلند نشدند و ... یا در بحث ازدواج که یک انتخاب بسیار حساس در زندگی و برای کل دوران زندگی است. نسل آینده شما و تا آخر نسلهای بعدی به این انتخاب وابسته است و همینطور مسائل دیگر و ... ، شما بزرگ شدهاید، دیگر بچه نیستید، تا میتوانید انتخاب خوب انجام دهید. بعضیها هنوز نمیدانند به قول معروف با خودشان چند چنداند.
#گفتارپژوهی👈
پرسشها و پاسخهاي عاشورا پژوهانه (8)
👈 در گفتگوي مكتوب نشریه معارف با استاد حجت الاسلام و المسلمين مهدي پيشوايي
❓ چرا براى بزرگداشت عاشورا به روشهاي علمي مانند مباحث نوشتاري و گفتاري اكتفا نمىشود؟ آيا زنده نگه داشتن ياد عاشورا فقط منحصر به سينهزنى و گريه و سياه پوش كردن شهر و يا تعطيلي كار و زندگى بعضي از روزها است؟! آیا دلیل مستندی برای مشروعیت عزاداری امام حسین(ع)داریم؟ لطفاً چند کتاب در این باره معرفی کنید.
روایات فراوانی از پیامبر و امامان معصوم^دربارة ثواب عزاداری و گریستن بر مصائب امام حسین(ع) نقل شده که در آنها شیعیان به این امر تشویق و ترغیب شدهاند. این احادیث در کتب حدیثی مهم شیعه نقل شده است. در میان این روایات از نظر سند هم روایت صحیحه هست و هم موثقه و هم روایاتی که سند آنها خدشهای ندارد در کتاب «تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء(ع)» که قبلاً از آن یاد شده فصلي به این موضوع اختصاص داده شده و نمونههایی از این روایات با تبیین وضع سندی آنها نقل شده است.
#عاشوراپژوهی
پرسشها و پاسخهاي عاشورا پژوهانه (9)
👈 در گفتگوي مكتوب نشریه معارف با استاد حجت الاسلام و المسلمين مهدي پيشوايي
❓ در گزارشهای تاریخی میبینیم که بحران آب حداقل تا صبح روز عاشورا وجود نداشته است؛ بلكه سپاه امام(ع) از ذخیره کافی آب برخوردار بودهاند؛ چنانكه در آن روز حضرت(ع) و حداقل دو تن از اصحاب، به استحمام و تنظيف پرداختهاند! مسلماً اگر وضعيت به گونهاي بود که احتمال ميدادند با معضل بي آبي، آن چنان که در مجالس عزاداري ميشنويم، روبرو خواهند شد، آب را ذخيره ميکردند تا کودکان از تشنگي بي تاب نشوند؛ اما آنچه گفته ميشود و معروف است به گونهاي ديگر است! اين تناقض را چگونه توضيح ميدهيد؟
🔶 بخش اول سؤال یعنی برخوردار بودن از ذخیره کافی آب، صحت ندارد. از روز هفتم محرم که آب فرات را به روی اردوی حسینی بستند، محدودیت آب وجود داشت و در این سه شبانه روز یک بار عباس بن علی(ع) به دستور امام همراه سی سواره و بیست پیاده توانستند بيست مشک آب به خیمهها برسانند. كه طبعاً نمیتوانست جوابگوی نياز ـ حد اقل ـ هفتاد و دو نفر مرد، و تعدادی زنان و اطفال و مرکبها باشد. اما اینکه با وجود کمی آب چگونه قابل قبول است که امام و یارانش به نظافت بدن خود پرداخته باشند که لازمهاش وجود آب ـ مازاد بر نیازهای ضروری ـ است؟ پاسخ این است که اصل قضیه، نظافت كامل و كافي نبوده است بلکه نص تاریخی میگوید: امام دستور داد مشکی «توره» (که به معنای بادیه یا کاسهای بزرگ است) آماده کردند و آن را در آن ظرف به هم زدند و امام و همراهان، خود را با آن مشک خوشبو کرده برای شهادت آماده شدند. اما در برخی از منابع تاریخی قدیم، گویا ـ هنگام استنساخ توسط نسخه نگاران آن روز که گاهی دچار اشتباه در نسخه برداری میشدند یا هنگام حروف چینی و چاپ در ادوار بعدی ـ کلمه «توره» به «نوره» تصحیف شده و تصور شده که در آن ظرف، نوره آماده کردند. پس اصلاً نظافت به آن صورت نبوده. این، حاصل بررسیهای جدید علمی ـ تاریخی است که در کتاب «تاریخ قیام و مقتل جامع سید الشهداء(ع)» به قلم گروهی از تاریخ پژوهان زیر نظر اینجانب آمده است که متن آن در زیر ملاحظه میشود:
✅ غلام عبدالرحمن عبد ربه انصاری میگوید: هنگامی که لشكر عمر بن سعد گرد آمده و رو به سوی امام حسین(ع) آوردند، حضرت دستور داد خیمه برپاکردند و آنگاه به امر او در آن خیمه دربادیهای بزرگ یا در کاسهای، مُشک آماده کردند . آن حضرت وارد خیمه شد و مُشک بر بدن خود مالید و خود را خوشبو کرد. غلام میگوید: اربابِ من عبدالرحمان بن عبد ربه به همراه بریر بن خضیر همدانی بر در خیمه به نوبت ایستاده بودند. هرکدام میخواستند بعد از امام زودتر از دیگری وارد آن خیمه شوند. بریر با عبدالرحمان مزاح میکرد. عبدالرحمان گفت: دست بردار، حالا وقت مزاح نیست، بریر گفت: به خدا سوگند نزدیکان من میدانند که من نه در جوانی اهل شوخی بوده ام و نه در پیری ولی از آنچه در انتظار ماست خوشحالم و در پوست خود نمیگنجم. به خدا قسم میان ما و حوریان بهشتی فاصلهای نیست جز آنکه این گروه با شمشیر بر ما بتازند. غلام یاد شده اضافه میکند: چون امام حسین(ع) از خیمه بیرون آمد ما داخل شدیم و خود را خوشبو کردیم. آنگاه امام(ع) سوار بر مرکب شد و قرآنی خواست و آن را پیشاپیش خود قرار داد [و به میدان رفت].
#عاشوراپژوهی
♻️ سلسله مباحث گفتارپژوهی(46)
👈 نوشته ذیل، ادامه نکات مهم بدست آمده از مصاحبه اساتید پیشکسوت و موفق دروس معارف اسلامی در موضوعات مختلف با عنوان گفتار پژوهی است، که با ذکر نام استاد به صورت دستهبندی شده تقدیم میگردد.
🖌 اهمیت اولین جلسه در شروع نیمسال تحصیلی
🔶 14. جناب آقای حسن حیدری فرد، استاد معارف در دانشگاههای کشور: معمولاً در ابتدای هر نیمسال تحصیلی تذکراتی درباره رعایت نظم و انضباط لازم و رعایت حجاب و... داده می شود و با صبر وحوصله نصیحتهای کافی صورت می گیرد تا مبادا با رفتار های سبک و زننده، فضای کلاس و تعلیم و تربیت آلوده گردد، همواره گوشزد می کنم که احترام کلاس و مخصوصا دروس معارف دین، کمتر از خواندن نماز در مسجد نیست وچه بسا ارزش نماز در مسجد مساوی تحصیل معرفت در این کلاسهاست. همیشه در خطاب کردن از کلمات پسرم یا دخترم استفاده می کنم، البته درعین حال افرادی هستند که دچار خطاهای تکراری می شوند که باید قاطعانه با آنها برخورد کرد، گاهی اوقات لازم است غیر مستقیم به فرد تذکر داد، گاه دانشجویی را حضور و غیاب نمیکنم که منجر به مراجعه او در پایان کلاس به بنده گردد همانجا درباره حجابش یا رفتارش و.... به او تذکر می دهم که موثر هم واقع می شود.
🔶 15. دکتر جعفر گل محمدی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران: در جلسه اول خودم را خیلی ساده و خودمانی معرفی می کنم، خودم را در کسوت پدر آنها می بینم، احوال پرسی می کنم و از رشته هایشان می پرسم، از آنها میخواهم تا نظرشان را درباره محتوایی که میخواهیم در چار چوب سرفصلها ارائه دهیم بگویند تا مفید و مؤثرتر واقع شود، سعی می کنم از همان ابتدا رویمان به هم باز شود و با هم حرف بزنیم و خودمانی باشیم و سرّی بین ما نماند، به اینکه باید چند جلسه بگذرد تا بقول معروف کم کم یخمان آب شود، معتقد نیستم، می گویم و می خندم ، به آنها می گویم شما فرزندان من هستید، سن بعضی شماها حتی از بچه های من هم کمتر است. شماره همراه خود را به آنها می دهم ، می گویم بچه ها هر گاه کارداشتید زنگ بزنید، البته وقتی در کلاس یا جلسه ای باشم جواب نمی دهم، زنگ می زنند و مشورت می گیرند راجع به ازدواجشان و... و حتی گاه اجازه ازدواج و کارهای مهمشان را هم از من میگیرند، می گویم من آخر چه کاره ام، از همه چیز می پرسند، زیارت رفته اند، از حرم امام رضا (ع) پیام می دهند و....
#گفتارپژوهی
📚 کتابهای اربعین
تدوین: سیدمهدی میرمسیب
از مهمترین کتابهایی که در بارة اربعین امام حسین(ع) به نگارش در آمده، میتوان به این موارد اشاره کرد:
🔶 1. «تحقیق در باره اول اربعین حضرت سیدالشهداء(ع)»؛ تألیف شهید آیتالله سید محمدعلى قاضى طباطبایى. این اثر ارزشمند تحقیقی، دقیق و مفصل، پیرامون نخستین اربعین امام حسین(ع) و اثبات آن میباشد که کاروان عاشورا در بازگشت از سرزمین شام، در بیستم صفر سال 61 هجری قمری بر سر تربت مطهّر امام(ع) حاضر شده است. این كتاب با مراجعه و بررسى بیش از پانصد و هفتاد كتاب به نگارش درآمده است.
🔶 2. «تحلیل تاریخی اربعین حسینی»؛ تألیف آیتالله محمد فاضل. محور اصلی بحث در این کتاب، اثبات ورود اهلبیت(ع) به کربلا در بیستم صفر سال 61 هجری قمری است، که دفن سرهای به شام برده شده نیز در آن روز و توسط امام سجاد(ع) صورت گرفته است. نویسنده در ابتدا به مبنای تاریخی اربعین در آثار بزرگان میپردازد؛ آنگاه نظریه سید بنطاووس را نقد و بررسی میکند و در خاتمه به دیدگاه سید مقرّم اشاره میکند و یافتههای خود را به رشته تحریر در میآورد.
🔶 3. اربعین حسینی، پژوهش در بازگشت اهل بیت(ع) از شام به کربلا؛ محمدامین پورامینی. نویسنده این کتاب ابتدا به زیارت قبر سالار شهیدان(ع) اشاره میکند و سپس به آمدن جابر انصاری و ورود اهل بیت(ع) به کربلا میپردازد، آنگاه نظریههای مختلف را مورد بحث و بررسی قرار میدهد.
🔶 4. «فاجعة الاربعین»؛ اثر شیخ حسن بلادى، 5. «با خاندان وحی، از عاشورا تا اربعین»؛ دکتر حشمتالله قنبری همدانی، 6. «دانستنیهای اربعین حسینی»؛ سید رضا اکرمی، از دیگر کتابهایی است که در این باره نگارش یافته است.
منبع: نشریه معارف، شماره 100.📚
#اربعین
#عاشوراپژوهی
✅ چرایی شیوه مبارزه امام سجاد(ع)
🖌 تحلیلی از آیتالله شهید سید محمدباقر صدر
👈 مترجم: سیدحسین مركّبی
🔶 اشاره
متفكر برجسته اسلامی آیتالله شهید سید محمدباقر صدر، در سال ۱۳۵۶ شمسی مقدمهای بر كتاب شریف «صحیفه سجادیه» نگاشت. متن زیر ترجمه بخشی از آن مقدمه است كه به تحلیل چرایی نحوه مبارزه امام سجاد(ع) پرداخته است.
معارف
🔶 درآمد
تقدیر بر این بود كه امام زینالعابدین(ع) پس از شهادت پدرش مسئولیت زمامداری و رهبری معنوی [امت] را بر عهده بگیرد. وی در نیمه دوم قرن اول ـ یكی از حساسترین برهههای حیات امت ـ این مسئولیت را برعهده گرفت. این مرحله دوران پس از فتوحات اولیه اسلامی بود. این فتوحات با قدرت معنوی و تب و تاب نظامی و عقیدتیشان، پادشاهی كسری و قیصرها را به لرزه درآوردند و ملتهای مختلف و كشورهای گستردهای را به قلمرو این رسالت جدید ملحق كردند. مسلمانان طی نیم قرن، رهبری بخش اعظمی از جهان متمدن آن روز را برعهده گرفتند. اگرچه تسلط بر آن قلمرو گسترده، مسلمانان را به یكی از ابرقدرتهای سیاسی و نظامی جهان تبدیل كرد، اما آنان را خارج از حوزه مسائل سیاسی و نظامی با دو خطر بزرگ مواجه نمود كه لازم بود با قدرت با آنها مقابله شود.
✅ دو خطر پیشروی مسلمین
🔶 اولین خطر، «تأثیرپذیری مسلمانان» از فرهنگها، سنتها و شرایط اجتماعی گوناگون ملتهایی كه فوج فوج به اسلام میپیوستند، از طریق تعامل با آنان بود. در این شرایط باید كار علمی انجام میشد تا به مسلمانان تأكید شود تفكر و هویت تشریعی ویژه برآمده از كتاب و سنت است كه اصالت دارد. یك «جنبش نرمافزاری اجتهادی» لازم بود تا افقهای ذهن آنان را در این زمینه بگشاید تا بتوانند مشعل كتاب و سنت را همچون یك مجتهد بصیر و تلاشگرِ تیزهوش به دوش كشند؛ مشعلی كه مجتهد میتواند برای استنباط هر مسئلهای در هر زمینهای از آن استفاده كند.
همچنین باید هویت اسلامی كاشته و بذرهای اجتهاد پاشیده میشد. این همان كاری است كه امام علی بنالحسین(ع) به آن مبادرت كرد. وی در مسجد پیامبر(ص) گروهی پژوهشی و تحقیقاتی تشكیل داد و برای مردم درباره اقسام دانشهای اسلامی از جمله حدیث و فقه صحبت میكرد؛ آنان را از دانش پدران پاكش بهرهمند میساخت و به افراد با استعداد تمرین تفقه و استنباط میداد. تعداد زیادی از فقهای مسلمان از این گروه سر برآوردند. این گروه خاستگاه مدرسههای فقهی و جنبش جوشانی بود كه بعدها -در زمان امام باقر و امام صادق(ع) به وجود آمد. امام از این طریق اكثر قاریان و حافظان كتاب و سنت را گرد آورد؛ تا جایی كه سعید بنالمسیب میگوید: «قاریان قرآن به مكه نمیرفتند مگر وقتی علی بن الحسین(ع) میرفت. ایشان كه قصد مكه كرد هزار سوار همراه او شدند.»
🔶 دومین خطر، «موج رفاهی» بود كه در پی آن فتوحات پردامنه، جامعه اسلامی را فرا گرفته بود. موج رفاه هر جامعهای را با خطر درغلتیدن به لذات دنیوی، اسراف در زینتهای این زندگی محدود و خاموش شدن وجدان اخلاقی و ارتباط روحی با خدا و قیامت و هدفهای بزرگی كه این ارتباط فراروی انسان قرار میدهد، مواجه میكند؛ و این، در عمل رخ داده بود. نیمنگاهی به كتاب «أغانی» ابوالفرج اصفهانی برای روشن شدن مسئله كافی است...
#امام_سجاد
🚩 قبض و بسط در منظومة عاشورايي عمان
🔶 استاد محمدعلی مجاهدی(پروانه)
🚩🚩 قرائت عرفاني از فرهنگ عاشورا
✅ .... قرائت عرفاني از فرهنگ عاشورا در ارتباط با گنجينة اسرار نورالدين عمان ساماني عنوان اين نوشتار است كه در اين شماره به بيان «حضور قبض و بسط در اين منظومة ماندگار عاشورايي» خواهيم پرداخت.
✅ اين قرائت كه مبتني بر جهانبيني توحيدي است، ريشة وقايع قيام كربلا و اتفاقات روز عاشورا را در روز الست جستجو ميكند و بر اين باور استوار است كه درجة قرب انبيا و اولياي الهي نسبت مستقيم با ابتلائاتي دارد كه در عالم ذر آگاهانه به جان خريدهاند و در سير نزولي خود به عالم ناسوت در مقام امتحان الهي سرافرازانه از عهدة اين آزمون دشوار برآمدهاند؛ و سالار شهيدان در صف اول اولياي الهي قرار دارد كه با ايثار هر چه داشت عنوان قافلهسالاري كاروان شهادت را به خود اختصاص داد.
در منظومة عرفاني عمان ساماني فرازها و فرودهاي فراواني به چشم ميخورد كه حاكي از حضور يكي از دو حالت «قبض» و «بسط» در سرايندة اوست. خداوند حكيم براي به كمال رسانيدن بندگان خاص خود آنان را از نشئة تجليات جلالي و جمالي خويش به اندازة ظرفيتي كه دارند، بهرهمند ميسازد. «الباسط» و «القابض» دو اسم از اسماي حسناي الهياند كه در عرصة آفرينش عموماً و در قلمرو وجودي بندگان خاص حضرت حق خصوصاً نقشآفريني ميكنند و در تربيت و رشد آفريدگان خداوند تأثير ترديدناپذيري دارند.
🔶 هنگامي كه سالك الهي خود را در طيفي از جاذبههاي روحاني مشاهده ميكند يك انبساط روحي زايدالوصفي به او دست ميدهد كه ثقل وجودي خود را احساس نميكند و به مدد لطافت محسوسي كه يافته است به رصد كردن و صيد پيامها و الهاماتي سرگرم ميشود كه در فضاي فكري او شناورند، و در اين حالت اگر به سلب اراده از خود توفيق يافته باشد ناخودآگاه و كاملاً به صورت خودجوش به واگويي مطالبي ميپردازد كه از پس پرده شنيده است و مشاهدات ماورايي خود را به مدد طبع خدا داده در نهايت هنرمندي به تصوير ميكشد بيآنكه در آفرينش آنها تأثيري داشته باشد.
🔶اين همان حالتي است كه سالكان مسير هدايت در خور سعة وجودي خود و در طول اقامت در اين خاكدان، بارها آن را تجربه ميكنند و لسانالغيب حافظ شيرازي كه خود طعم اين حالت روحاني را چشيده است در اين دو بيت اشارت آشكاري به اين بسط روحي و سيري كه براي او مقدر كردهاند دارد:
بارها گفتهام و بار دگر ميگويم
كه من دلشده اين ره نه به خود ميپويم
در پس آينه طوطي صفتم داشتهاند
آنچه استاد ازل گفت بگو ميگويم
ادامه در
📚 نشریه معارف؛ مهر و آبان 1392 ، شماره 99.
♻️ سلسله مباحث گفتارپژوهی(47)
👈 نوشته ذیل، ادامه نکات مهم بدست آمده از مصاحبه اساتید پیشکسوت و موفق دروس معارف اسلامی در موضوعات مختلف با عنوان گفتار پژوهی است، که با ذکر نام استاد به صورت دستهبندی شده تقدیم میگردد.
✅ اهمیت اولین جلسه در شروع نیمسال تحصیلی
🔶 16. جناب آقای محمد ابراهیمی راد، عضو هیأت علمی دانشگاه اراک: در اولین جلسه نیمسال تحصیلی بعد از بردن نام خدا و تبریک به دانشجویان جهت آغاز ترم و مخصوصا به ورودیهای جدید چند نکته را یاد آور می شوم :
🚩 1- چگونگی و نحوه تدریس که مثلاً نیم ساعت تا بیست دقیقه را خودم صحبت می کنم و درخواستم اینست که خوب گوش کنند بعد اگر لازم شد، میگویم تا نکات کلیدی بحث را یاداشت نمایند و... یا در دروس تفسیر موضوعی، جمله به جمله متن عربی را می خوانم، کلمات را یکی یکی ترجمه می کنم، توضیح می دهم و می خواهم که خوب گوش کنند و بعد اگر سوالی دارند بپرسند و...
🚩 2- چگونگی امتحان که معمولا 16 نمره از مطالب گفته شده در کلاس می باشد و بقیه از متن کتاب، از همان قسمتهایی که در کلاس مطرح نشده و خود باید بخوانند و بفهمند و اگر سوالی دارند بپرسند.
🚩 3- در همین جا اضافه می کنم که هر گونه شبهه و مسئله ای دارید در باره موضوعات طرح شده بپرسید، این کلاس جای همین مطالب است، باید مشکلاتتان اینجا حل شود حتی گاه می گویم هرکس بیشر بحث کند و سؤال نماید نمره تشویقی هم میگیرد، اعلام مینمایم قشنگترین سخن در نظر من این است که دانشجو بگوید: این سخن شما باطل است و به این دلیل قبول ندارم.
🚩 4ـ تأکید بر نظم در کلاس و مقید بودن به حضور و غیاب که در نظر بنده مهم است.
🚩 5ـ بالاخره نکته پنجم درباره پوشش بعضی دانشجویان است، البته فقط 5 تا 10 درصد آنان مشکل دارند و یا مثلاً آرایش می کنند، در همان جلسه اول میگویم: ببینید عزیزانم چون بنده در حال تدریس هستم و باید به شماها نگاه کنم، پس باید پوشش شما کامل باشد تا خدایی نکرده به گناه نیفتم و ... تقاضا دارم این مطلب را رعایت نمایید بعداً اگر کسی مراعات نکرد، خصوصی به او تذکر میدهم، به آنها میگویم اگر مراعات نکنید چه بسا به حذفشان از کلاس منجر شود و اگر کسی با این شرایط نمیتواند خود راسازگار کند از حالا نیاید، تاکنون به یاد ندارم دانشجویی بخاطر این مسائل حذف شده باشد یا درسش را با من حذف کرده باشد، مقید نیستم که در ابتدا خودم را معرفی نمایم اکثر دانشجویان استاد را قبلاً شناسایی میکنند.
#گفتارپژوهی
♻️ سلسله مباحث گفتارپژوهی(48)
🔶 نوشته ذیل، ادامه نکات مهم بدست آمده از مصاحبه اساتید پیشکسوت و موفق دروس معارف اسلامی در موضوعات مختلف با عنوان گفتار پژوهی است، که با ذکر نام استاد به صورت دستهبندی شده تقدیم میگردد.
🖌 اهمیت اولین جلسه در شروع نیمسال تحصیلی
✅ 17. دکتر علی دژاکام، استاد دروس معارف در دانشگاههای کشور: برای من اولین جلسه درس همیشه مشکلترین جلسه هم بوده است، حتی اگر شما بیست سال هم تجربه تدریس داشته باشید و در یک دانشگاه و دانشکده هم تدریس کنید و آنها که سر کلاس شما آمدهاند، آوازه شما را هم شنیده باشند، اما چون با این دانشجو اولین باری است که مواجه میشوید باز هم بسیار مهم است، چگونه وارد کلاس شدن، اینکه چه نوع پوششی داشته باشید، با چه حالتی وارد شوید، دست در جیب باشید یا طرز گرفتن کیف، چگونگی سلام و احوالپرسی کردن و ... همه و همه نگاه دانشجو را به شما میتواند مثبت یا برعکس منفی نماید!
✅ 18. دکتر محمدرضا بلانیان، عضو هیأت علمی دانشگاه یزد:
در آغاز هر ترم روشن نمودن 2 مطلب برای دانشجو بسیار مهم است:
1- ضرورت واهمیت بحث را به دانشجو گفتن واینکه چه بزرگانی وچه کسانی این مباحث را اهمیت میداده اند ؟ و این افراد در تاریخ کشور ما وکشورهای اسلامی دیگر چه کسانی بوده اند ؟ اگر این مطالب را حذف کنیم آیا دیگر صاحب تاریخ وفرهنگ هستیم ؟ چرا چنین انسانهایی که از این قبیل مباحث را داشتهاند مثلاً تاریخ ساز شدهاند؟ آثار این افراد در برهههای مختلف تاریخ درباره این موضوعات چیست ؟ بنابراین فکر نکنند که عنوان دروس عمومی یعنی یک دروس تحمیلی و اجباری، بلکه عمومی یعنی همه باید از این درسها تأثیر بگیرند. دراینجا پیشنهادی دارم و آن اینکه نام درس عمومی از روی دروس معارف برداشته شود حال به جای آن هر چه گذاشته شود مثل دروس اعتقادی یا مثلا دینی ـ فرهنگی و....، این کلمه به نظر میرسد مشکل ایجاد کرده است.
2-دومین مطلب در آغاز هر ترم توضیح کار درکلاس وآشنایی با قوانین آموزشی ، نحوه برخورد با بی نظمیها، نحوه گرفتن امتحان و....می باشد.
✅ 19. دکتر صمد بهروز، عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز: همواره سعی دارم در ابتدای هر ترم و همچنین هر بحثی که آغاز میکنم، اهمیت و جایگاه آن درس و بحث را برای دانشجویان تبیین کنم، فایده آن و تأثیراتی که در زندگی ما انسانها میگذارد و اشاره به خلاءهایی که آن مطالب در فکر و اندیشه و رفتار ما پر میکند، بیان کامل این گونه مسائل برای دانشجو خیلی مهم است و موجب توجه او به بحثها میشود.
#گفتارپژوهی
🚩 عنايت حسینی(ع) به عالم و عامی
🔶 عالم ربانی آیتالله سيدحسين يعقوبي قائنی (از شاگردان عارف دلسوخته آیتالله محمدجواد انصاری همدانی(ره)) ضمن اشاره به این که فتح باب عشق و محبت فوقالعاده الهی برای او از راه توسل به حضرت سيدالشهدا(ع) عنايت شد، چنانکه عارفبالله آیتالله رضوي کشمیری(ره) (از شاگردان آیتالله قاضی(ره)) به او میفرمود: «امام حسين(ع) عجب فيوضات و معاني مهمي را مفت و مجاني به شما ميدهند!»، داستان «مرحوم حاجي صابونی» را به نقل از دكتر احمدخان احسان، تعریف میکند؛ که خلاصه آن چنین است:
✅ مرحوم حاجي صابونی كه در اطراف تهران صابونپزي داشت، به هر دری ميزد تا برايش فتح بابي شود، موفق نميگشت. حتی نزد اقطاب صوفیه و بعضي از كسانيكه مدعي مقامات معنوي بودهاند رفت، ولی متوجه شد كه آنها مطلوب او نيستند. او میگفت: سالها كارم فكر كردن بود و در موقع تفكر به قدري از خود غافل ميشدم كه يك بار در اتاق مشغول فكر بودم، بعد از ساعتي متوجه شدم يك پوست گردو در زانويم فرو رفته و خون جاري شده است و اصلا متوجه نشدهام! با این وجود، پس از ده سال تفكر چيزي نفهميدم. سرانجام عازم كربلا شده و يك اربعين به حضرت سيدالشهدا(ع) توسل جستم تا برايم فتح بابي شود.
هر شب به حرم ميرفتم و نافلة شب را نيز در آنجا ميخواندم. شب چهلم فرا رسيد و چون تا آن شب هيچ خبري نشده بود، حالت يأس به من دست داده و مردد شدم كه آيا آن شب نيز حرم بروم يا نه؟! آن شب مأيوسانه و با حالي بسيار افسرده به حرم رفتم. نماز شب را خواندم و در سجدة بعد از نماز وتر بودم كه در مكاشفهاي حضرت سيدالشهدا(ع) به من فرمودند: «به ايران بازگرد. فيض ما به قدر ظرفيتت به تو خواهد رسيد».
حاجي صابوني در حالي كه فيض امام حسين(ع) تمام وجودش را گرفته بود بسيار مسرور و با نشاط با كالسكه عازم ايران ميشود و در طول راه كتاب «لسان الغيب» را كه كتابي نسبتاً قطور و پر از حكمت است به شعر سروده و اطرافيانش مينويسند! آنگاه در ايران پس از آنكه به خود آمده و حالش عادي ميگردد، كتاب «بيان الغيب» را در توضيح و شرح «لسان الغيب» بيان مينمايد. دكتر احمدخان ميگفت: من «امي» بودن پيغمبر اكرم(ص) را درست درك نميكردم تا اينكه با حاجي آشنا شدم. و چون ميدانستم او سواد ندارد وقتي آن تحول فوقالعاده و حكمتهاي پر ارزش را از او ديدم اين مسأله برايم حل و قابل درك شد.
✅زماني كه جناب آخوند خراساني(ره) صاحب «كفاية الاصول» در نجف تدريس ميكرد، حاجي صابوني به نجف رفته، در درس جناب آخوند شركت نمود. مرحوم آخوند بحث مشكلي را عنوان كرده، پس از سه روز بحث پيرامون آن، روز چهارم به نتيجه رسيده و مبحث را خاتمه دادند و از نظر شاگردان حاضر در درس نيز امضا شد.
پس از درس، حاجي با قباي بلند و كلاه نمدي در بين راه جلو رفته، سلام ميكند و ميگويد: آقا! مطلبي را كه در اين سه روز مورد بحث قرار داديد متأسفانه به نتيجة صحيحي در آن نرسيديد. جناب آخوند سوال ميكنند: به چه دليل؟ حاجي جواب مناسبي ميدهد. مرحوم آخوند كه جواب متين حاجي را ميبيند متوجه متانت علمي وي ميشود و آدرس محل سكونت او را گرفته و در خلال مدتي كه حاجي در نجف بوده، هر شب عباي خود را بر سر كشيده، نزد او ميرود و تا صبح با ايشان به مباحثات علمي ميپردازد. بعدها نيز كه حاجي صابونی به تهران برگشت، با يكديگر مكاتباتي داشتند كه مرحوم آخوند سوالاتي ميكرده و حاجي جواب ميداد. دكتر احمدخان به آیتالله سيد يعقوبي قائنی ميگفت: من آن نوشتهها را دارم. (تلخیص از كتاب سفينةالصادقين)
#اربعین_حسینی
1_31298173.pptx
8.22M
📌فایل POWREPOINT تغییر و نوآوری در معارف اسلامی #حجت_الاسلام_قریشی
#پژوهشگاه_فرهنگ_و_معارف_اسلامی
🌻 روش شناسی مناظرات امام رضا(ع)
🖌 پیش از بیان اجمالي نمونههايي از این مناظرات، باید به چند نكته روششناختی موجود در شیوه مناظره امام(ع)اشاره كرد كه برخی از آنها امروزه نیز در میان متفكران مغرب زمین مورد توجه قرار گرفته است:
🔶 1. شاید مهمترین نكته روش شناسانه در این مناظرات این است كه ایشان علاوه بر استدلالهاي خود با عمل و رفتار توحیدی، مردم را به انتقال اعتقادات ذهنی به عملی دعوت میكرد. این به آن معناست كه تنها عقل و آگاهی انسان نیست كه باید در پذیرش حقیقت قانع شود بلكه در حقیقت جویی، عواطف و سایر امكانات وجودی آدمی هم باید مورد توجه قرار بگیرد؛ و این نكتهای است كه امروزه در میان مباحث جدید معرفتی نیز مورد توجه بسیاری از متفكران قرار دارد.
🔶 2. رویه امام رضا(ع)در مناظرات این نبود كه اعتقاد خود را بر طرف مقابل تحميل كند و يا اعتقادات اسلام را براي او حقبالقوه فرض نمايد. در واقع حضرت(ع)در مناظرات خود با سران ادیان به دنبال برتری جویی نبود بلكه با استفاده از عنصر عقل و منطق به اثبات حقانیت اعتقادات اسلامی میپرداخت.
🔶 3. اصلي كه در مناظره وجود دارد این است كه نمیشود با هیچ فردی مناظره كرد مگر اینكه مشتركاتی بین افراد وجود داشته باشد، به عبارتي دیگر هر انساني حتی اگر بخواهد از دیگری سؤالی بپرسد، باید یك امر مشترك بین آنها وجود داشته باشد و از آن نقاط مشترك برای رفع مجهولات خود استفاده كند. در واقع باید از مشتركات برای رسیدن به اختلافها و رفع آن حركت كرد. *
🔶 4. نكته بسیار مهم قابل استنباط از مناظرات حضرت این است كه ایشان به رغم علم به نیت سوء ماٌمون در برگزاری این مناظرات، از اين جلسات سر باز نزد و ضمن پرهیز از نیت خوانی (هر چند دقیق و درست كه خود مبتنی بر بصیرت اهل بیت(ع) است) در مقام بحث و نظر به آن اعتنایی نكرد. به بیان دیگر سخن گوینده،( البته در مقام بحث و نظر نه در میدان جنگ مانند ماجرای مواجهه خوارج باحضرت علی(ع)در جنگ صفین) باید مورد توجه باشد نه شخصیت و نیت وی.
*. گفتگوی علامه سید جعفر مرتضی العاملی، مورخ و اندیشمند لبنانی با تارنمای آینده.
📚 منبع: نشریه معارف، شماره 82.
♻️ سلسله مباحث گفتارپژوهی(49)
👈 نوشته ذیل، ادامه نکات مهم بدست آمده از مصاحبه اساتید پیشکسوت و موفق دروس معارف اسلامی در موضوعات مختلف با عنوان گفتار پژوهی است، که با ذکر نام استاد به صورت دستهبندی شده تقدیم میگردد.
🔶 اهمیت اولین جلسه در شروع نیمسال تحصیلی
✅ 20. حجت الاسلام و المسلمین اکبر فرحزادی، استاد دروس معارف در دانشگاههای کشور: در جلسه اول همیشه سعی دارم ارتباط گیری لازم را با دانشجو داشته باشم، ضمن اینکه یک اعتبار زایی نیز برای خودم ایجاد کنم، نه اینکه جلوهگری و یا خودستایی کنم، امّا به نظر من تا این حد اعتبار زایی خودش اثر گذار است، اینکه دانشجوبداند تجربیات استاد چقدر است خیلی مهم است ، البته نوع دیگری از این اعتبار زایی هم داریم وآن اینکه استاد تلویحاً وغیر مستقیم و به اصطلاح چراغ خاموش برای خود ایجاد می کند نه به طور مستقیم، مثلاً من بجای اینکه بگویم 30 سال سابقه تدریس دارم یک خاطره از تدریسم در 30 سال پیش تعریف می کنم، یا به صورتی تلویحاً به توانمندیهای خود در مورد کتابها یا مقالات در طول تدریس اشاره می کنم، مسلم است که یک اعتبار اصلی هم وجود دارد و آن نوع تدریس است که هر چه بهتر باشد وجذاب تر ، اعتبارزایی واعتبارافزایی بیشتری برای استاد ایجاد می شود. متأسفانه گاه دیده می شود مدرسان محترم در ایجاد این اعتبار زایی مسیر انحرافی می روند ویک سری حرفها یا حرکات سبک و.... از خودنشان می دهندتا هم ایجاد صمیمیت نمایند و ارتباطگیری داشته باشند و هم برای خود اعتباری بدست آورندکه نتیجه عکس می دهد.
✅ 21. دکتر علی اصغر کاملی، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی: همیشه سعی دارم در جلسه اوّل با نشاط و روی باز وارد کلاس شوم تا آن سنگینی خاص این جلسات را که مخصوصا بایک فرد ملبّس به لباس روحانیت وجود دارد بشکنم ، چگونگی ورود به کلاس مخصوصا در اولین جلسه ترم بسیار مهم است، نیاز به یک کار روانشناسی دارد، چگونگی برقراری ارتباط با دانشجویان گاه کلاس با کلاس و نوع رشته دانشجویان و... فرق می کند!
✅ 22. دکتر محمد شریفانی عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز: معمولاً در جلسه اول خودم را مستقیماً معرفی نمیکنم، خصوصاً با توجه به ملبس بودن و حساسیتهای موجود، اگر چه در طول ترم هر جا که لازم باشد و جا داشته باشد به نوعی از تخصص خود در زمینه روان شناسی و تعلیم و تربیت یا فعالیتهای انجام گرفته در حوزه تفسیر قرآن به طور غیرمستقیم یاد میکنم، همیشه سعی میکنم دانشجویان را به استفاده از همکاران محترمی که در زمینه های مختلف علمی کار کردهاند راهنمایی کنم، در جلسات اولیه راجع به نحوه درس خواندن و اهمیت آن و بهرهگیری از عمر و احترام به علم و عالم صحبت میکنم، بر روی قانون مداری و رعایت حق دیگران در کلاس و حضور غیاب تأکید مینمایم.
#گفتارپژوهی
♻️ سلسله مباحث گفتارپژوهی(50)
👈 نوشته ذیل، ادامه نکات مهم بدست آمده از مصاحبه اساتید پیشکسوت و موفق دروس معارف اسلامی در موضوعات مختلف با عنوان گفتار پژوهی است، که با ذکر نام استاد به صورت دستهبندی شده تقدیم میگردد.
✅ اهمیت اولین جلسه در شروع نیمسال تحصیلی
🔶 23. دکتر محمدمهدی امامی، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی: درباره شرکت نکردن دانشجویان در جلسه یا جلسات اولیه ترم، که خود معضلی است همیشه میگویم اینکه شما نمیآیید، خود یک خیانت است، شما که اینجا خیانت میکنید، از کجا معلوم بعدهم خیانت نکنید، ما از حقوق نجومی و اختلاس و ... مینالیم، خوب عاملین اینها همین کسانی بودهاند که پشت این میزها نشستهاند، بعدها آسیب میزنند، از جای دیگر که نیامدهاند! در جلسه اول توضیحی راجع به چگونگی تفکر و اندیشه و تأمل بیان میکنم و از آنها نظرخواهی هم دارم، اینطور جو کلاس و طرز تفکر دانشجو هم به دستم میآید، در جلسات دوم یا سوم عملاً وارد بحث میشوم، البته بعد از معرفی مختصر خود چون معتقدم باید مشخص شود دانشجو با چه کسی درس برداشته، درباره نحوه مدیریت کلاس و روش تدریس صحبت میکنم، مثلاً نیازمحور، البته با محوریت سرفصلها و ... ، به دانشجویان توضیح میدهم این کلاس برای من حکم درس تخصصی را دارد، من یک درس تخصصی را ارائه میدهم و برایم این درس مهم است، شما هم باید زحمت کشیده و وقت بگذارید، مثل کلاسهای دیگر که دارید، بنابراین به حضور و غیاب اهمیت میدهم، به تأخیرها حساس هستم، این حضورها و فعالیتها در کلاس چه بسا در پایان ترم بتواند به شما کمک کند و در نمره اثر بگذارد، این انتظار را داشته باشید که نمره پایان ترم شما چه بسا نمره واقعی امتحانتان نباشد!
🔶 24. دکتر ولی الله نقی پورفر، دانشیار دانشگاه قم: در مورد اولین جلسه هر ترم و معرفی استاد به مخاطبان به نظر بنده همه کلاسها یکسان نیستند، در بعضی کلاسها احساس می کنم باید خودم را و کار هایی را که انجام دادهام را بازگو نمایم تا دانشجو بداند با چه کسی روبروست، چون گاه بعضیها مدرس معارف را به قول معروف یک آچار فرانسه به حساب می آورند و حرمتی برای او قائل نیستند، سپس توضیح می دهم که بحثهای ما خوراک همیشگی وروزانه شماست، شاید بعضی مطالب در رشته های مختلف با توجه به شغل آینده شما تا آخر عمر اصلا بدردتان نخورد، ولی مطالب دروس معارف با زندگی و شخصیت شما ربط دارد! در فضای جامعه و ارتباطات خود باید بتوانید از هویت خود دفاع کنید و....، متاسفانه بعضی از همان ساعت اوّل سوال می کنند: استاد تستی است یا تشریحی؟! می گویم : خدا خیرت دهد تو وقتی با یک جوان مسیحی یا ... روبرو شدی چه چیزی را می خواهی تست بزنی یا...! باید منطق بحث به دستت بیاید، خودشان هم می خندند، میگویم: این سوال خجالت آور است.شما باید توانمند باشید ، قدرت دفاع داشته باشید.
#گفتارپژوهی