#ره_یافتگان
#حکایاتی_از_زندگی_علماء
#سعید_بن_جبیر 💠قسمت1️⃣
در دوران خفقان امامت #حضرت_سجاد «علیه السلام» و حکومت حاکم خونریز حجاج ابن یوسف ، عالم وارستهای میزیست که از مریدان خاندان عصمت و طهارت بود.
سعید بن جبیر که از تابعین بود، در #مکه سکونت داشت. او در علم و دانایی در بین مردم مشهور بود. علما به او لقب جهبذالعلماء(جهبذ یعنی تمیز دهنده و دانا) را داده بودند.
در احوالاتش آمده است که تمام #قرآن را در دو رکعت خود میخواند.
در مورد او گفته اند که روی زمین کسی نبود مگر اینکه به علم او محتاج بود.
#امام_صادق «علیه السلام» در مورد این شهید دانشمند میفرمایند: سعید بن جبیر به امامت #علی_بن_حسین «علیه السلام» معتقد بود و آن حضرت از او تعریف و تمجید می فرمود و چیزی جز اعتقاد صحیح او به ولایت، سبب قتل او به دست حجاج نیست و او مستقیم بود.
📚خویی،سید ابوالقاسم ، معجم رجال حدیث ، ج۹، ص۱۱۸ و 119
https://eitaa.com/saluni
❓پرسش 38:
مراد از «دوران امر بین المحذورین» چیست؟
✍پاسخ:
🌀مقصود از «دوران امر بین المحذورین» این است که حکم فعلی مردد بین دو محذور و دو الزام باشد و احتمال سومی در آن راه نداشته باشد. مثلاً اگر حکم فعلی مردد بین وجوب و حرمت باشد، در وجوب محذور ترک و در حرمت محذور فعل است و لذا اصطلاحاً به این تردید، «دوران امر بین المحذورین» اطلاق می شود.
🔅نکته: مشهور اصولیین، در «دوران امر بین المحذورین»، شک بین وجوب و حرمت یک فعل را عنوان کرده اند در حالی که از نظر برخی مانند شهید #سید_مصطفی_خمینی «رحمة الله علیه»، دوران بین واجبین(تردید در این که فعلی واجب است یا ترک آن واجب است) و حرامین(تردید در این که فعلی حرام است یا ترک آن حرام است) نیز دوران بین محذورین است.
#دوران_امر_بین_المحذورین #دوران_بین_المحذورین
#تحریرات_فی_الاصول #حلقات_شهید_صدر
#البيان_المفيد_في_شرح_الحلقة_الثالثة
#اصول_فقه
📚تحريرات في الأصول، جلد7، صفحهٔ276
📚البيان المفيد في شرح الحلقة الثالثة، جلد4، صفحهٔ437
https://eitaa.com/saluni
❓پرسش 39:
در طرفین تشبیه(مشبه و مشبه به) گاهی طرفین مفردین هستند و گاهی مرکبین و گاهی یک طرف مفرد و دیگری مرکب است. از طرفی مفرد خودش یا مطلق است یا مقید. لطفا تفاوت مرکب و مفرد مقید را بیان کنید؟
✍پاسخ:
♨️تفاوت مرکب و مفرد مقید مطلب دقیقی است تا آن جا که خود مؤلف«رحمة الله علیه» در ذکر مثال برای آن، دچار اشتباه شده است و شارحین این اشتباه را متذکر شده اند!!
♨️راه تمییز «مفرد مقید» از «مرکب»، لفظ نیست بلکه تمایز این دو معنوی است. تفاوت های معنوی این دو امر، عبارتند از:
💠1. مفرد مقید، امر واحدی است که تقید آن به اضافه، صفت، مفعول، حال، ظرف و غير اينها، اعتبار شده است اما مرکب هیأت متشکل از اجزای مختلف است.
💠2. در مرکب، مقصود بالذات در تشبیه، هیأت است نه اجزای آن اما در مفرد مقید همان جزء مقصود بالذات است.
برای فهم بهتر مطلب، به مثال های زیر توجه کنید🔻🔻🔻
🍀مثال1: آيه شريفه «هُنَّ لِباسٌ لَكُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ»، تشبیه مفردمطلق به مفرد مطلق است زیرا در مفرد مقید، قید در وجه شبه نقش و تأثیر دارد اما در این مثال، «لكم» و «لهنّ» قيد شمرده نشده نمی شود و نقشى در وجهشبه ندارد.
🍀مثال2: روایت علوی «العلم فی الصغر کالنقش فی الحجر»، تشبیه مفرد مقید به مفرد مقید است چون یک امر به امر دیگری تشبیه شده است.
🍀مثال3: در شعر « كأنّ سهيلا و النجوم وراءه***صفوف صلاة قام فيها إمامها»، مرکب به مرکب تشبیه شده است. در این تشبیه هیأت (ستاره سهيل و ستارههاى پشت سر آن) به هیأت (پیشنماز و مأمومین آن در صفهاى نماز) تشبیه شده است.
✳️این مطلب، در کتب بلاغی مفصل تر از جواهر، مانند مختصر و مطول و شروح آن توضیح داده شده است که برای مطالعۀ بیشتر میتوانید به آن ها مراجعه فرمایید👇
#تقسیمات_تشبیه #تفاوت_مفرد_مقید_و_مرکب
#جواهر_البلاغة #مختصر #مطول
#بلاغة #علم_البیان
📚جواهر البلاغه، علم البیان، المبحث الثانی، صفحۀ203
📚دروس في البلاغة، جلد4، صفحهٔ30
📚المدرس الأفضل فيما يرمز و يشار إليه في المطول، جلد6، صفحهٔ176
https://eitaa.com/saluni
❓پرسش 40:
ماهیت علم الهی چیست؟
✍پاسخ:
🔰بحث علم الهی از مباحثی است که محل اختلاف زیادی بین #فلاسفه و #متکلمین واقع شده است. لذا در حد اختصار به نکات مهمی پیرامون این موضوع، اشاره می شود:
🌿1. علم یکی از اوصاف خدای متعال است؛ یعنی خدا بر همه امور جهان و نسبت به هر چیزی آگاه است.
🌿2. در مورد علم الهی، بیش از ده نظریه بین فلاسفه و متکلمین وجود دارد.
🌿3. درمعارف #قرآن علم الهی، در برخی موارد به عنوان صفت ذات و در برخی موارد به عنوان #صفت_فعل استعمال شده است. منظور از علم به عنوان صفت فعل، این است که مثلاً خدای متعال بنده اش را آزمایش می کند تا عمل بنده در حضور خدا تحقق پیدا کند و تا تحقق پیدا نکرده معنا ندارد که برای خدا معلوم باشد.
🌿4. علم بر دو قسم است: #حصولی و #حضوری؛ علم خدای متعال طبق نظر بیشتر فلاسفه و متکلمین، حضوری است نه حصولی.
🌿5. خداوند به ذات خود و به اشیاء قبل از ایجاد آنها، #علم_ذاتی دارد اما علم خداوند به اشیا بعد از ایجاد آنها، #علم_فعلی است که این نوع علم، حادث است و تغییر در آن اشکالی ندارد زیرا این تغییر به ناحیۀ فعل بر می گردد نه ذات حق تعالی.
#علم_الهی
#فلسفه #کلام #عقاید
https://eitaa.com/saluni
#ره_یافتگان
#حکایاتی_از_زندگی_علماء
#سعید_بن_جبیر 💠قسمت4️⃣
حجاج به او گفت: میخواهی تو را چگونه بکشم؟😳 او گفت: هرطور میخواهی بکش، ولی هر شکلی را انتخاب کنی من به همان نحو از تو در قیامت انتقام خواهم کشید. بعد حجاج دستور داد او را بیرون ببرند و بکشند. در همین حال سعید خندهای کرد! وقتی حجاج از علتش پرسید، گفت: به جرات احمقانه تو و حلم و بردباری خدا میخندم.
جلادان حجاج او را به رو به زمین افکنده و میخواستند سر از بدنش جدا کنند که او شروع به اقرار به وحدانیت خداوند و نبوت #پیامبر (صلی الله علیه و آله) و کفر حجاج کرده و به خداوند عرضه داشت: خدایا پس از من حجاج را به هیچکس مسلط نکن و به او فرصت نده تا پس از من کسی را بکشد!!
دعای این عالم عارف از شیعیان حضرت #زین_العابدین (علیهالسلام) بسرعت مستجاب شد. حجاج بیش از پانزده روز زنده نماند و به بیماری خوره مبتلا شد در حالی که تحت فشار شدید روانی بود و مرتب میگفت: سعید بن جبیر با من چکار دارد؟!!هر وقت میخواهم بخوابم گلوی مرا فشار میدهد. آری در این حال مرد.
📚مسعودی، علی بن حسین ، مروج الذهب، ج۳، ص۱۶۴
https://eitaa.com/saluni
❓پرسش 41:
معنای تکلم برای خدای متعال چیست؟
✍پاسخ:
💠صفت تکلم، هم از صفات مخلوقات و هم از #صفات_فعلی خالق است اما بلاشک ماهیت تکلم الهی با تکلم مخلوقات متفاوت است زیرا «تکلّم» مخلوقات به معنی سخن گفتن با زبان و از طریق تارهای صوتی از عوارض جسم است و دربارة خداوند که منزه از جسم و جسمانیت است مفهوم ندارد.
💠اگرچه ماهیت تکلم الهی برای ما شناخته شده و به طور کامل قابل درک نیست اما احتمالات مختلفی در کلام بزرگان بیان شده است که به برخی اشاره می گردد:
💫مرحوم #علامه_حلی در شرح کتاب تجرید الاعتقاد( #کشف_المراد) #خواجه_نصیر_الدین_طوسی «رحمة الله علیه» در مورد اثبات متکلم به عنوان یکی از صفات فعلی او چنین می فرماید : چون خداوند قادر مطلق است و بر هر امر ممکنی تواناست ، از این رو شکی نیست که می تواند امواج صوتی را در فضا بیافریند، و این امواج را به گوش انبیاء و پیامبرانش برساند، و پیام خود را از این طریق به آنها ابلاغ نماید، آنچنان که قرآن در مورد تکلم با موسی بن عمران در وادی «ایمن» گواهی می دهد که امواج صوتی در آن درخت مخصوص ایجاد شده و موسی را به سوی خود فراخوانده است.
💫#علامه_طباطبایی «رحمة الله علیه» کلام را شامل هر چیزی می داند که معنی را به دیگری منتقل کند لذا لفظ، صوت، اشاره و...همه از مصادیق کلام است؛ بنابر این متکلم بودن خدای متعال ملازمه با جسمانیت ایشان ندارد. طبق نظریه ایشان، کلام می تواند مجرد یا مادی باشد.
💫#ملاصدرا «رحمة الله علیه» کلام را مجرد می داند و اطلاق کلام به مخلوقات را به این اعتبار صحیح می داند که اصل آنها از عالم امر و تجرّد است و اطلاق کلام به قرآن را از جهت نوری آن صحیح می داند.
⭐️نتیجه: بنابر این، متکلم بودن خدای متعال با سلب جسمانیت از ایشان قابل جمع است.
#ماهیت_کلام_الهی #تکلم_خدا
#شرح_تجرید_الاعتقاد
#کلام #عقائد
📚شرح تجرید الاعتقاد، صفحۀ224
https://eitaa.com/saluni
❓پرسش 42:
آیا معاد جسمانی است یا روحانی؟
✍پاسخ:
🌀اکثر متکلمین شیعه مانند #شیخ_مفید ، #شیخ_طوسی ، #خواجه_نصیر (رحمة الله علیهم) و... اعتقاد به معاد جسمانی و روحانی دارند زیرا نزدیک به ده طایفه از آیات قرآن با جسمانی نبودن معاد سازگار نیست. علاوه بر این که برخی ادلۀ عقلیه نیز برای جسمانی بودن معاد، اقامه شده است.
🌀البته برخی فلاسفه مانند پیروان مشاء، به جهت این که نتوانستند برخی شبهات معاد جسمانی را حل کنند، آن را انکار کرده اند.
🌀برخی از آیات متناسب با معاد جسمانی عبارتند از:
🍀قیامت، 3- 4: "أَ یَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظامَهُ * بَلى قادِرینَ عَلى أَنْ نُسَوِّیَ بَنانَه".
🍀عادیات، 9: "أَفَلا یَعْلَمُ إِذا بُعْثِرَ ما فِی الْقُبُور".
🍀یس، 51: "وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلى رَبِّهِمْ یَنْسِلُون".
🍀بقره، 260: "وَ إِذْ قالَ إِبْراهیمُ رَبِّ أَرِنی کَیْفَ تُحْیِ الْمَوْتى قالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قالَ بَلى وَ لکِنْ لِیَطْمَئِنَّ قَلْبی قالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّیْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَیْکَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلى کُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءاً ثُمَّ ادْعُهُنَّ یَأْتینَکَ سَعْیاً وَ اعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَزیزٌ حَکیم".
🍀واقعه، 21: وَ لَحْمِ طَيْرٍ مِمَّا يَشْتَهُونَ
🔅نکته: در مورد این که جسم(بدن) در برزخ و بعد آن، بدن عنصری است یا مثالی، نظریات مختلفی مطرح شده است. بنابر این مراد از جسمانی بودن معاد، الزاما مشابهت کامل جسم و بدن در دنیا و آخرت نیست.
#معاد_جسمانی
#کلام #عقاید
https://eitaa.com/saluni
❓پرسش 43:
ما چرا آفريده شده ايم و هدف از خلقت انسان چيست و اگر خدا ما را نمى آفريد چه مى شد و به اصطلاح به كجاى عالم بر مى خورد؟
#هدف_آفرینش
#کلام #عقاید
https://eitaa.com/saluni
❓پرسش 43:
ما چرا آفريده شده ايم و هدف از خلقت انسان چيست و اگر خدا ما را نمى آفريد چه مى شد و به اصطلاح به كجاى عالم بر مى خورد؟
✍پاسخ:
♨️این سؤال یکی از عمیق ترین و دقیق ترین سؤالات در علم کلام است و همواره در امتداد قرن ها و عصرها، اذهان بسيارى را به خود مشغول كرده است و بشر در طول تاريخ همواره مى خواسته تا بداند كه از كجا آمده؟ براى چه آمده؟ و به كجا مى رود.
مانده ام سخت عجب کز چه سبب ساخت مرا
یا چه بودست مراد وی از این ساختنم
✴️خدای متعال در داستان آفرينش انسان در قرآن كريم به ملائكه فرمود: «انى جاعل فى الارض خليفه.» من مى خواهم در زمين براى خود خليفه بيافرينم. كسى كه جانشين من باشد. يعنى كسى كه مظهر كامل و جامع صفات و كمالات من است و بتواند مانند من در زمين حكومت و مديريت نمايد. به بیان دیگر، آفرينش مخلوقات، ظهور كمالات خالق در اين پديده است. نظیر مهندسى كه علاوه بر ساخت سازه هاى نسبتا كامل، همواره سعى خواهد داشت تا در ساخت سازه خاصى، تمام دانش و تجربه خود را يكجا به نمايش بگذارد و توان مهندسى خود را به نحو كامل اثبات كند.
✴️همانگونه كه هدف هستى و آفرینش، باز شدن و شكوفا شدن در هر لحظه است، هدف انسان در هر لحظه از زندگى خود نيز، توانا شدن، قوت گرفتن، رشد كردن و بزرگ شدن هر چه بيشتر است.
قرآن كريم می فرماید: «و ما خلقت الجن والانس الا ليعبدون.» نيافريدم جن و انس را مگر براى عبادت. این آیه بیان می کند که انسان، تنها از طريق عبادت و بندگی خدا مى تواند به اين مقام برسد و توانايى هاى خود را آشكار نمايد.
✴️البته انسان مظهر است و خداوند ذات هستى است و هيچ گاه مظهر، ذات، نخواهد شد، بنابراين بحث خدا شدن مطرح نيست، ولى آدمى از طريق اتصاف به صفات او مى تواند هر چه بيشتر او را در خويش ظهور دهد و به او نزديك شود.
#هدف_آفرینش
#کلام #عقاید
https://eitaa.com/saluni
❓پرسش 44:
در کتاب الفائق، قاعده ای موسوم به قاعدهٔ «لوکان لبان» بیان شده است. لطفا قاعده و مدارک آن را بیان کنید؟
#لو_کان_لبان
#الفائق آیت الله #شب_زنده_دار
#اصول_فقه
https://eitaa.com/saluni