📚 تحلیلی بر شورش مردم در زمانه عثمان بن عفان(7) - عثمان تمام مناصب قدرت را در میان طایفه و بستگانش از بنی امیه تقسیم و بخش بزرگی از امکانات و ثروت حکومت را نیز در اختیار آنها قرار داده بود. - این رویه او باعث نارضایتی در میان عامه مردم شد و همچنین باعث کینه توزی کسانی از صحابه شد که توقعات بالایی بواسطه عادت به بخشش های دو خلیفه اول و دوم، از عثمان داشتند و برخی از آنها نیز در بخشی از قدرت طمع داشتند. - همانطور که اصل واگذاری قدرت و ثروت به بنی امیه زمینه تنش ها و شورش را بوجود آورد، اعمال این عاملان حکومتی و نیز سیاست ها و برنامه های شخصی آنها نیز در ایجاد زمینه شورش سهم بسزایی داشت. 💠 نقش مروان در شورش علیه عثمان - مروان شخصی مرموز، فتنه گر و فرصت طلب بود، او از معارف اسلامى بهره اى نداشت؛ زیرا در کودکی به خارج مدینه تبعید شده بود. - عثمان بعد از رسیدن به خلافت، مروان را به مدینه بازگرداند و اکرام کرده و گرداننده اصلی کار حکومت نمود؛ عثمان مروان را داماد و مشاور و معاون عالی خود قرار داد. - نفوذ مروان به گونه اى بود که چنین به نظر مى رسید، عثمان فقط به اسم، خلیفه است و خلیفه واقعى مروان است. - مروان پس از کشته شدن عثمان به مکّه گريخت و به یاران جمل پیوست و در جنگ صِفّین نیز نقش پر رنگی داشت. - او کارگزار اصلی عثمان بود، لذا مدیریت او در ایجاد نارضایتی ها نقش مهمی داشت. ضمن اینکه در جریان شورش مردم با مشاوره های غلط عثمان را به مهلکه خشم مردم انداخت. 💠 محاصره اول خانه عثمان توسط مردم - مردم و کسانی که از اقصی نقاط سرزمین های اسلامی مثل مصر آمده بودند، بعد از اینکه تذکرات صحابه را در عثمان بی اثر یافتند، خانه عثمان را به اشاره تحریک کنندگان محاصره کردند. - عثمان وقتی دید مردم به کشتن وی رأی داده اند نزد على(ع) آمد و در خواست کمک کرد. امام(ع) فرمود: من بارها تو را نصیحت کردم ولی تو سخن خود مى گویى [و کار خود مى کنى]... و به سخن مروان بن حکم و سعید بن عاص گوش مى دهى. - عثمان گفت: از این پس سخن تو را گوش مى دهم. - علي(ع) به نمایندگی از مردم با عثمان گفتگو کرد و عثمان در جواب امام گفت: با مردم گفتگو کن و برايم مهلت بگير تا از ستمى که بر آنان رفته، به درآيم و هر يک از کارگزارانم را که مسلمانان نمى پسنديد، برکنار نمايم و ... . - اما مروان بن حکم او را از تصميمش باز داشت و گفت: مردم بر تو گستاخ مى شوند. پس، هيچ يک از آنان را برکنار مکن. - بعد از سخنرانی عثمان و اعلان توبه، مروان به او گفت: ماندن بر خطا، زیباتر از توبه اى است که از سر ترس باشد... . - سپس مروان بیرون آمد و به مردم گفت: رویتان زشت باد به خانه هایتان باز گردید، اگر قصد ما کنید، کارى با شما خواهیم کرد که خرسندتان نمى کند. ما آنچه را در دست داریم، از دست نمى دهیم. 💠 شکستن توبه توسط عثان - عثمان بعد از پراکنده شدن مردم و به تحریک مروان توبه خود را شکست. - امام على(ع) پس از شنیدن خبر به عثمان فرمود: مروان از تو، جز به انحراف از دین راضى نشده؛ مروان نه در دین صاحب نظر است و نه در کار خودش. به خدا سوگند، او را مى بینم که تو را در ورطه هلاکت مى افکند. - عثمان شبانه به خانه علی(ع) رفت و گفت: من به خطاهاى پیشین باز نمى گردم. امام(ع) به او گفت: بعد از توبه ات، مروان به سوى مردم، بیرون آمد و آنان را جلوى درِ خانه ات دشنام و آزار داد. تو سخن مروان را بر گفته من ترجیح مى دهى و او را در کار، دخالت مى دهى. - بعد از نصیحت امام علی(ع) به عثمان و بی توجهی او، همسرش به وی گفت از مروانْ پیروى کردى، او تو را به هر سو که بخواهد مى کشانَد. مردمْ تو را به خاطر مروان وا نهاده اند. اصلاح کار را از علی(ع) بخواه. 💠 آخرین کار مروان که به قتل عثمان انجامید؟ - مروان کاتب عثمان بود و مُهر عثمان در نزد او بود. او به عثمان خیانت کرد و پس از عهد و پیمان عثمان با معترضین که با وساطت علی(ع) بسته شد، از جانب عثمان دستور قتل معترضین را برای والی مصر نوشت که معترضین از آن آگاه شدند و بر ضدّ عثمان گرد آمدند و او را به قتل رساندند. - مصریانْ آمده بودند که نزد عثمان از بد رفتاری عبدالله بن سعد شکایت کنند و گفتند: ما از مصر آمدیم و جز خون تو را نمى خواستیم، امّا با وساطت على(ع) و محمدبن مسلمه بازگشتیم، تا آن که در بُوَیب، غلام تو را گرفتیم و نامه و مُهرت به عبد الله بن سعد را به دست آوردیم که در آن، به تازیانه زدن بر پشت هایمان و... فرمان داده بودى. - عثمان نامه را انکارکرد و گفت نمی دانم آن را چه کسی نوشته. - مصریان گفتند: تو شایستگى حکومت نداری، و او را در محاصره داشتند تا او را کشتند. 📖 مطالعه تفصیلی: https://makarem.ir/maaref/fa/category/articles/30097 #عثمان #بنی_امیه #مصر #مدینه #صحابه #مروان #شورش #امام_علی __

📚 تحلیلی بر شورش مردم در زمانه عثمان بن عفان(8) - چنانکه گفتیم سیاست انحصار و رانت قبیلگی و بخشش های بی حساب و کتاب عثمان به بنی امیه و گماشته شدن بسیاری از آنها به امارت استان های مختلف، سبب نارضایتی عمومی گردید. - اعتراض به سیادت یافتن بنی امیه فقط به خاطر انحصار یا حسادت صحابه ای چون طلحه نبود، بلکه این تنفری عمومی بود که همه مردم و صحابه از آنها داشتند. این تنفر تاریخی با توجه به سابقه تقابل و عداوت آنها با رسول خدا(ص) و شکنجه اولین مسلمان توسط آنان و جنگ با حکومت نوپای مدینه قابل توضیح است. - اعمال شخصی و حکومتی این کارگزاران اثر مهمی در فراهم آمدن آتش شورش عمومی داشت. به طور مثال «ولید بن عقبه» شراب خورد و نماز جماعت صبح را چهار رکعت خواند و در رکوع و سجودش مى گفت: «إشرب واسقنی»، سپس در محراب قى کرد. آنگاه نماز را سلام داد و گفت: برایتان زیادتر بخوانم؟ لکن عثمان بجای ولید، شهود را تازیانه زد! ولید همچنین اموالی را که از بیت المال کوفه گرفته بود باز پس نداد. - مصریانی هم که با خشم و غضب به مدینه روی آورده بودند، آمده بودند تا نزد عثمان از بد رفتاری «عبدالله بن سعد» شکایت کنند. - در کنار عملکرد منجر به فتنه و شورش دیگر کارگزران حکومتی، و در کنار دخالت ها و خیانت های «مروان»، سیاست جاه طلبی «معاویه» نیز قابل توجه است. - مردم شام به لحاظ فکری در کنترل معاویه بودند و اسلام را با تبلیغ بنی امیه شناخته بودند و لذا درکی از خلاف های او نداشتند تا آتشی هم از شام روانه مدینه شود. - معاویه با تعلل به تماشای آتش فتنه نشست تا بر خرابه ها و خاکستر آن حکومت خویش را بنا کند. 💠 یاری خواهی عثمان و ترک حمایت توسط معاویه - هنگامی که معترضین از همه شهرهای اسلامی در مدینه جمع شدند، خلیفه نامه ای به معاویه نوشت و از او خواست با لشکری عظیم هر چه سریعتر خودش را به مدینه برساند. - اما معاویه که از عمق تنفر مردم به خلیفه مطلّع بود و قتل عثمان را راهی برای نزدیک تر شدن خودش به منصب خلافت می دید از اجابت این خواسته سر باز زد. - او منتظر شد تا خون عثمان ریخته شود، آنگاه پیراهن او را علم کرد و با ادعای خون خواهی قصد سرکوب بسیاری از مردم و صحابه و حکومت نوپای جدید علوی را داشت تا بر تخت خلافت جلوس کند. 💠 نقش معاویه در قتل عثمان از دیدگاه امیرالمؤمنین(ع) امام علی(ع) در نامه ای به معاویه، نقش وی را در قتل عثمان، بازگو کرده و مى فرماید: «به خدا سوگند، کسى جز تو پسر عمویت را نکشت و من امید دارم که تو را با گناهى همچون او و خطایى بزرگ تر از خطاى او ، به وى ملحق کنم». هم چنین امام(ع) در ادامه نامه مى فرماید: «امّا پرگویى ات درباره عثمان و کشندگان وى: تو عثمان را هنگامى یارى کردى که به سود خودت بود و آن گاه که به سود او و نه تو بود، او را وا نهادى. و السلام». 💠 نقش معاویه در قتل عثمان از دیدگاه صحابه - در نامه ابن عبّاس به معاویه آمده است: «...به خدا سوگند مى خورم، که تو دوستدار هلاکتش بودى و مردمت را از کمکش باز داشته بودى، با آن که فریاد کمک خواهى اش به تو رسیده بود و از تو یارى مى جست و تو اعتنایى نکردى تا همان گونه که مى خواستى، کشته شد. تو مى دانستى که مردم، ما را با تو برابر نمى نهند. از این رو مرگ عثمان را دستاویز خود قرار دادى و خونش را به گردن ما انداختى و پس از آن، پیوسته بالا و پایین کردى و با نابخردان، در حقّ ما ستیزه نمودى تا به آنچه خواستى رسیدى...». - مسور بن مخرمه به سوى معاویه آمد و در حالى که شامیان نزدش بودند، بر او وارد شد. معاویه گفت: اى شامیان! این شخص، از کشندگان عثمان است. مسور گفت: به خدا سوگند، من عثمان را نکشتم بلکه سیره ابو بکر و عمر او را کشت و به تو نامه نوشت و از تو سپاه کمکى خواست؛ امّا تو سپاه را از او دریغ داشتى تا کشته شد، در حالى که آنان در زرقاء بودند. - ابو ایّوب در نامه ای به معاویه می نویسد: ما را با کشندگان عثمان چه کار؟ کسى که عثمان را منتظر گذاشت و شامیان را از یارى او باز داشت، تو هستى. آنان که عثمان را کشتند، افرادى غیر از انصار بودند. - ابو طفیل، عامر بن واثله صحابى بر معاویه وارد شد. معاویه به او گفت: چه چیز، تو را از یارى عثمان باز داشت؟ گفت: اى امیر مؤمنان! تو که مردم شام را با خود داشتى، چرا یارى اش نکردى؟ معاویه گفت: همین که به خونخواهى او برخاسته ام، یارى او نیست؟ ابو طفیل خندید و سپس گفت: تو و عثمان، مانند گفته آن شاعرید که گفت: تو را نبینم که پس از مرگ، برایم گریه مى کنى در حالى که در زندگى ام، توشه اى همراهم نکردى. 📖 مطالعه تفصیلی: https://makarem.ir/maaref/fa/category/articles/30097 #عثمان #بنی_امیه #شام #مروان #مدینه #صحابه #معاویه #ولید #شورش #امام_علی #ابن_عباس #ابوطفیل #ابوایوب_انصاری __

❓ ورود ابن زياد به كوفه و نقش آن در تصميم گيری كوفيان درباره قيام امام حسين(ع)؟ ✍️ پاسخ اجمالی: کمتر مردمی را می‌توان یافت که بتوانند با وجود دیکتاتوری مسلط و جسور، دست به مخالفت زده و در برابر قدرت حاکم، اظهار سرکشی بکنند. هنگامی که نعمان بن بشیر حاکم کوفه بود، مردم با سهل‌گیری او، به راحتی اظهار تشیّع کردند و زمانی که مسلم به کوفه آمد، بشدّت از او حمایت کردند. عوض شدن حاکم و جایگزینی ابن زیاد به جای ابن بشیر، اوضاع را به کلّی عوض کرد. خشونت ابن زیاد، بسیاری از مردم را به هراس انداخت و کسانی که زودرنج بوده و عجولانه تصمیم‌گیری می‌کردند، نه تنها از ناحیه ابن زیاد خود را در معرض تهدید دیدند، بلکه در اثر تبلیغات ابن زیاد دایر بر آمدن قریب الوقوع سپاه شام، به کلی خود را باختند. هنوز چند روزی نگذشته بود که عقب‌نشینی هواداران مسلم شدّت یافت. اشراف شهر که اکنون اطمینان به حکومت کوفه داشته و تثبیت امویان را آشکار می‌دیدند به روشنی به حمایت از امویان پرداختند. به طور طبیعی بسیاری از مردم نیز مخالفت با رؤسای قبایل را چندان به مصلحت خود نمی‌دانستند. وقتی که مسلم به قصر ابن زیاد حمله کرد، همین اشراف با تهدید و تطمیع، یاران او را به حداقل رساندند و قدرت خود را بر مهار مردم خویش نشان دادند. ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0412521 #امام_حسین(ع) #کوفی #بیعت #شورش #ابن_زياد #استبداد #خفگان #حکومت_نظامی #دیکتاتوری #خواص #اشراف #مسلم_بن_عقیل #یزید #کربلا #عاشورا #قیام #انقلاب #محرم #هیهات_منا_الذله #کوفه #شهادت #بنی_امیه #قیام_حسینی #نهضت_حسینی #اسلام

❓ نقش انحرافات فکری و عقیدتی در به وجود آمدن حادثه كربلا؟ ✍️ پاسخ اجمالی: سیر پیدایش انحراف به همان سال‌های اولیّه بعد از رحلت پیامبر(ص) مي‌رسد. انحرافات مزبور در زمینه‌هایی بود که اهل سیاست می‌توانستند به راحتی از آنها بهره‌گیری کرده و در تحمیق مردم و نیز توجیه استبداد و زورگویی خود از آنها استفاده کنند. بنی امیّه در پیدایش و گسترش این انحرافات، نقشی عظیم داشتند. سه مفهوم «اطاعت از ائمه»، «لزوم جماعت»، «حرمت نقض بیعت» از رایج‌ترین اصطلاحاتی سیاسی بود که خلفا به کار می‌بردند. شاید بتوان گفت سه مفهوم مزبور، پایه خلافت و نیز دوام آن را تضمین می‌کرد. خلفای بنی امیّه و بعدها بنی عبّاس با به ‌کارگیری این مفاهیم در شکل تحریف ‌شده آن، که هیچ قید و شرطی نداشت، مردم را وادار به پذیرش حکومت خود می‌کردند. نتیجه این انحرافات برای آینده نیز این بود که هیچ‌گاه حرکت امام حسین(ع) برای اهل سنّت، یک قیام علیه فساد قلمداد نشده و تنها آن را یک «شورش» غیر قانونی شناختند. یکی دیگر از انحرافات دینی در جامعه اسلامی «اعتقاد به جبر» بود. معاویه با ترویج این عقیده از آن به نفع سیاست های خویش استفاده کرد و هنگام گرفتن بیعت برای یزید می‌گفت: «مسأله یزید، قضایی از قضاهای الهی است و در این مورد کسی از خود اختیاری ندارد». وقتی عمر بن سعد مورد اعتراض قرار گرفت که چرا به سبب حکومت ری، امام حسین(ع) را کشت؟ گفت: «این کار از جانب خدا مقدّر شده بود». کعب الاحبار نیز تا زنده بود، غیبگویی می‌کرد که حکومت به بنی هاشم نخواهد رسید! ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0412484 #امام_حسین(ع) #کوفی #بیعت #شورش #اطاعت #جماعت #معاویه #کعب_الاحبار #عراق #جبر #یزید #کربلا #عاشورا #قیام #انقلاب #قیام_حسینی #محرم #نهضت_حسینی #اسلام #هیهات_منا_الذله #کوفه #شهادت #بنی_امیه

❓ ورود ابن زياد به كوفه و نقش آن در تصميم گيری كوفيان درباره قيام امام حسين(ع)؟ ✍️ پاسخ اجمالی: کمتر مردمی را می‌توان یافت که بتوانند با وجود دیکتاتوری مسلط و جسور، دست به مخالفت زده و در برابر قدرت حاکم، اظهار سرکشی بکنند. هنگامی که نعمان بن بشیر حاکم کوفه بود، مردم با سهل‌گیری او، به راحتی اظهار تشیّع کردند و زمانی که مسلم به کوفه آمد، بشدّت از او حمایت کردند. عوض شدن حاکم و جایگزینی ابن زیاد به جای ابن بشیر، اوضاع را به کلّی عوض کرد. خشونت ابن زیاد، بسیاری از مردم را به هراس انداخت و کسانی که زودرنج بوده و عجولانه تصمیم‌گیری می‌کردند، نه تنها از ناحیه ابن زیاد خود را در معرض تهدید دیدند، بلکه در اثر تبلیغات ابن زیاد دایر بر آمدن قریب الوقوع سپاه شام، به کلی خود را باختند. هنوز چند روزی نگذشته بود که عقب‌نشینی هواداران مسلم شدّت یافت. اشراف شهر که اکنون اطمینان به حکومت کوفه داشته و تثبیت امویان را آشکار می‌دیدند به روشنی به حمایت از امویان پرداختند. به طور طبیعی بسیاری از مردم نیز مخالفت با رؤسای قبایل را چندان به مصلحت خود نمی‌دانستند. وقتی که مسلم به قصر ابن زیاد حمله کرد، همین اشراف با تهدید و تطمیع، یاران او را به حداقل رساندند و قدرت خود را بر مهار مردم خویش نشان دادند. ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0412521 #امام_حسین(ع) #کوفی #بیعت #شورش #ابن_زياد #استبداد #خفگان #حکومت_نظامی #دیکتاتوری #خواص #اشراف #مسلم_بن_عقیل #یزید #کربلا #عاشورا #قیام #انقلاب #محرم #هیهات_منا_الذله #کوفه #شهادت #بنی_امیه #قیام_حسینی #نهضت_حسینی #اسلام