🟦ادبخانه
🟨دنیای ادبیات
🟥بفرمایید 👇
https://eitaa.com/adabkhane
موسسه فرهنگی هنری ایلیا ترنج
🟢آیدی مدیر
(صادق خیری):
@Sadeghkheyri
🔴برای دسترسی به مطالب کانال ،تنها کافی است بر روی هشتگ مورد نظر کلیک کنید:
🟣#شعر #قالب_شعر
🟡#پژوهش #شرح_بیت
🔵#معانی #بیان #مجاز #استعاره #تشبیه #کنایه #تمثیل
🔴#بدیع #پارادوکس #واج_آرایی #جناس #انواع_سجع #موازنه #ترصیع #تصدیر #اغراق #مبالغه #غلو #مراعات_نظیر #ایهام #تلمیح #تضمین #حُسن_تعلیل #حس_آمیزی #لف_و_نشر #اسلوب_معادله
🟠 #شرح_ادبی
🔴#سبک_شناسی
🟤#تاریخ_ادبیات
🟢#عروض_و_قافیه
🟡#با_طلا_باید_نوشت
🟠#شاه_بیت #تک_بیت
🔴#ضرب_المثل
🔘#واکاوی_واژه
🟤#دستور_زبان
⚫️#کنکور_ادبیات
🟣#موسیقی
🔘#مداحی #آواز
🟢#حکایت #شاهنامه_فردوسی #دیوان_حافظ
🟠#طنز #خوشنویسی #نقاشی
🟡#نکته #دعا
🔵#هوش_مصنوعی
🔴#انگیزه #نقد_ادبی
🟠#نوستالژی
🔵#داستان_شب
🔴#کلیپ_تربیتی
#شرح_بیت ۲
شرح بیتی از حافظ
#ایهام تبادر - تداعی
مردمِ چشمم به خون آغشته شد/
در کجا این ظلم بر انسان کنند/
1.مردمِ چشمم = مردمک چشم
2. مردم! = ای مردم
3. مَردَم = مرد هستم
4. مُردَم= از اندوه کشته شدم
#دکتر_ایلیا
🗨️نظر #پرفسور_اصغر_دادبه
درباره خوانش کلمه مورد نظر در بیت
«مردمِ چشمم به خون آغشته شد/
در کجا این ظلم بر انسان کنند»
مردمِ چشمم = مردمک چشم، خوانش اصلی است. اما می توان از دیدگاه تبادر، خوانش های مذکور(مردم! = ای مردم/
مَردَم = مرد هستم/ مُردَم= از اندوه کشته شدم) را پذیرفت. زیرا به ذهن این معانی متبادر می شود. ولی خوانش اصلی همان مردمک چشم است.
🎞️برای مشاهده ویدیو به لینک زیر مراجعه کنید 👇
https://www.aparat.com/v/a3ukX
@adabkhane
ایهامات دیوان حافظ فریده طاهر.pdf
حجم:
7.64M
📗#پژوهش ۱۵
📚 ایهامات دیوان حافظ
✏️ نویسنده: طاهره فرید
📄 تعداد صفحات: ۵۸۹
#دیوان_حافظ
🔴#بدیع ۵
🔵#ایهام ۲
@adabkhane📘
هدایت شده از آموزش عروض و قافیه و...
#ایهام چیست؟
ایهام در اصطلاح بدیع : آوردن واژهای است با حداقل دو معنی (یکی نزدیک به ذهن و دیگری دور از ذهن) و مراد گوینده معنی دور باشد. به این ترتیب، ذهن خواننده ابتدا به طرف معنی نزدیک و بعد، به سمت معنیِ اصلی و #دور میرود که مقصود نویسنده بوده است.
این آرایه در زبان و ادبیات فارسی بسیار پرکاربرد و مهم است و شاعران زیادی از آن استفاده کردهاند. از بین شاعران، بهترین ایهامها را در شعر حافظ میتوان دید. برای آشنایی بیشتر با مفهوم ایهام، به ابیات زیر دقت کنید:
#مثال:
کیست حافظ تا ننوشد باده بی آواز رود
عاشق مسکین چرا چندین تحمّل بایدش؟
در بیت بالا، «رود» دو معنا دارد:
1ـ نهر و رودخانه (آب جاری)
2ـ نوعی ساز موسیقی
در وهلهی اول، ذهن در انتخاب معنای اصلی مورد نظر شاعر تردید میکند، اما با قدری دقت و تأمل بیشتر، و با توجه به قراین موجود در شعر، مانند: «عاشق ، باده» درمییابد كه مقصود اصلی شاعر، «ساز» است نه نهر!
با چشم و ابروی تو، چه تدبیر دل کنم؟
وه زین کمان که بر من بیمار میکشی.
(حافظ)
در بیت بالا، واژهی «کمان» #ایهام دارد. معنای اول #کمان_ابرو و معنای دوم #تیر و #کمان است.
#ایهام چطور شعر را زیبا میکند؟
کشف ایهام در شعر، برای خواننده ایجاد لذت میکند. زیبایی این آرایه از ویژگی واژه نشأت میگیرد. زیرا هر دو معنی دور و نزدیک با مفهوم بیت سازگار است و شعر را کامل میکند. خواننده با اندکی دقت، متوجه میشود که منظور شاعر تنها یک معنا نیست. لذا میتواند معنای دوم را کشف کند که با بافت متن سازگارتر است و در نهایت به معنی ظریف و شاعرانهای میرسد که هدف شاعر بوده است.
#نکته:
خواننده، نزدیکی یا دور بودن معنی واژگان را تعیین نمیکند و این خود شاعر است که این کار را انجام میدهد. ما با خواندن شعر و بررسی مفهوم آن ناخودآگاه متوجه میشویم که کدام معنی زیرکانهتر، شاعرانهتر و در واقع مقصود شاعر بوده است.
دیشب صدای تیشه از بیستون نیامد
شاید به خواب شیرین، فرهاد رفته باشد
شیرین در معنای اول: خوش و شیرین
شیرین در معنای دوم: معشوقه فرهاد
بدین ترتیب بیت را به دو شیوه میتوانیم معنا کنیم که:
1- شاید فرهاد به خواب شیرین و خوشی رفته باشد
2- شاید شیرین (معشوقهی فرهاد) به خواب فرهاد رفته باشد.
گفتم که بوی زلفت گمراه عالمم کرد
گفتا اگر بدانی هم اوت رهبر آید
(حافظ)
بو در معنای اول: رایحه
بو در معنای دوم: آرزو و آمال
پس این بیت را هم به دو صورت میتوانیم معنا کنیم.
1- گفتم که بو و رایحهی زلفت گمراه عالمم کرد
2- گفتم که آرزوی زلفت گمراه عالمم کرد.
🔻آرایهی #ایهام_تناسب :
آرایهی ایهام_تناسب ترکیبی از دو آرایهی #ایهام و آرایهی #تناسب است؛ یعنی واژه، دو معنی سازگار با متن دارد، اما یک معنی آن با دیگر اجزای جمله، حالت #تناسب برقرار میکند. در واقع واژهای که #ایهام_تناسب دارد، یکی از معانی آن با دیگر واژگان جمله #مراعات_نظیر میسازد.
به نوعی آرایهی #ایهام_تناسب، از یک طرف شبیه آرایهی #ایهام و از طرف دیگر شبیه آرایهی #تناسب یا #مراعات_نظیر است.
#مثال :
تا دل هرزه گرد من رفت به چین زلف او
زآن سفر دراز خود عزم وطن نمیکند
چین در این بیت دو معنی دارد : چین و شکن و کشور چین
معنی کشور چین، در این بیت قابل قبول نیست؛ بنابراین #ایهام نداریم، ولی از آنجا که با واژهی #وطن تناسب دارد، #ایهام_تناسب داریم.
بی مِهر رخت روز مرا نور نمانده ست
وز عمر، مرا جز شب دیجور نمانده ست
مِهر در این بیت دو معنی دارد : محبت و خورشید
در این بیت فقط #ایهام داریم. درست است که خورشید با نور و روز #تناسب دارد ولی از آنجایی که هر دو معنی برای ما قابل قبول هستند؛ بنابراین #ایهام_تناسب نداریم.
#نکته:
در صورتیکه واژهای دو معنی داشته باشد و هر دو معنی قابل قبول باشد، سراغ #ایهام_تناسب نمیرویم، حتی اگر یکی از واژهها با واژهای تناسب برقرار کند.
🔻نحوهی تشخیص #ایهام_تناسب :
اول، واژهی چند معنایی را تشخیص دهید. در این مرحله نیاز است تا با واژههای چند معنایی آشنا باشید.
دوم، با قرار دادن هر کدام از معانی در شعر یا متن، آن معنا را که قابل قبول نیست پیدا کنید.
سوم، به دنبال تناسب معنی پذیرفته نشده با واژههای دیگر در متن یا شعر بگردید.
روی خوبت آیتی از لطف بر ما کشف کرد
زآن زمان جز لطف و خوبی نیست در تفسیر ما
در بیت بالا، آیت دو معنی دارد، نشانه و آیهی قرآن.
معنی #دوم آن پذیرفتنی نیست، بنابراین #ایهام نداریم. اما #آیهی_قرآن با واژهی #تفسیر تناسب دارد؛ بنابراین در این بیت آرایهی #ایهام_تناسب داریم.
کانال آموزش عروض و قافیه و...
سید محمدرضا شمس (ساقی)
https://eitaa.com/arozghafie