✍️ ترجمه متن نظر آیت الله سید محمد سعید #حکیم (ره) درباره تحول در متون درسی حوزه های علمیه

❌ نظر آیت الله العظمی سید محمد سعید حکیم درباره تحول در متون درسی: تغییر #رسائل و #کفایه ضروری است زیرا علم اصول پیشرفت کرده است. ❌ ایشان کتاب «الکافي في أصول الفقه» را برای اینکه جایگزین کتب اصول سطوح عالی شود نوشتند و در مقدمه در مورد دو کتاب رسائل و کفایه و بعد از تمجید از دو مولف بزرگ آن (ره) تصریح کردند: «غير أن تطور العلم في هذه المدة الطويلة [گذشت یک قرن از کفایه] بفضل أعلام التحقيق الذين برزوا في الساحة، يفرض الحاجة لكتاب يخلفهما يتناسب مع ذلك التطور المشرّف، و يحاول التخلص من سلبيات الكتابين [الرسائل و الکفایة]، و أهمها عدم تناسبهما في العرض، و عدم وفاء الكتاب الأول بدورة أصولية كاملة، و الاختصار المشفوع بالتعقيد و غموض البيان في الكتاب الثاني [الکفایة]». ❌ در بخشی دیگر از مقدمه الکافی با غصه به وضع حوزه (ظاهرا مراد حوزه نجف است) اشاره کرده و می فرمایند: «یکی از دلایل اینکه تغییری در کتب درسی رخ نمی‌دهد این است که حوزه مدیریت مرکزی ندارد و لذا بیش از یک قرن این کتب تغییری نکرد و اگر هم گاهی کتابی نوشته می‌شد، ساختار کتاب درسی نداشت و معطوف به بیان نظریات یک بزرگی بوده است». ایشان در پایان و در کمال ناراحتی می‌نویسند: «و كانت وجهة نظرنا أن نجاح مشروع التجديد بعد غياب القرار المركزي في الحوزات يخضع لعوامل كثيرة و ملابسات معقدة لا تتسنى السيطرة عليها و لا الإحاطة بها، قد يكون أهمها خلوص النية مع اللّه تعالى الذي منه فيض التوفيق و التسديد». 📚 منبع: الکافي في أصول الفقه ١: ٥ - ١٠ 👈 متن کامل عربی و ترجمه فارسی👇 https://b2n.ir/w47734 https://b2n.ir/z27270

#طرح_تحول #آیت_الله_شبیری_زنجانی 💠 توضیح پیرامون پیامی که در مورد نظر حضرت آیت‌الله #شبیری زنجانی (حفظه الله) از طریق این کانال منتشر شد: 1. ابتدا از محضر مرجعیت معظم تقلید و همچنین تمامی #مخاطبان عزیز بابت سوء برداشت ایجاد شده #عذرخواهی می‌کنیم. 2. ارادت ما به حضرت آیت‌الله شبیری (حفظه الله) از تعداد بالای پیام های اخلاقی و علمی کانال از معظم له (با عنوان #سخن_بزرگان ) روشن می‌شود، که مخاطبان ما کاملا بدان آگاهند. 3. مقصود ما این بود که طبق فرمایشات معظم له، اگر #کفایه توسط طلاب به عنوان متن درسی انتخاب شد و کسی آنها را مجبور بر این کار نکرد، اکنون نیز تمام اساتید و بزرگان اجازه دهند طلاب محترم خود کفایه یا #بدیل آن را به عنوان متن درسی انتخاب نمایند و الزامی بر خواندن کفایه نباشد؛ چرا که کفایه حذف نشده و تنها بدیل برای آن (حلقات شهید صدر) مشخص شده است. 4. هر تغییری قطعا در ابتدای راه، در طرح و اجرا دچار مشکل می‌شود؛ اما شایسته آن است که همگی با هم با ارائه پیشنهادات خود به انجام بهتر آن کمک کنیم. 5. شورای عالی حوزه در پاسخ به درخواست مکرر و چندین ساله اساتید و طلاب، طرح تحول را در دستور کار خود قرار داد و قطعا تنها هدف بزرگان حوزه #خیرخواهی برای حوزه است. ولی ای کاش این طرح قبل از اجرای عمومی آن، در برخی مراکز فقهی به صورت آزمایشی اجرا می‌شد و مراجع عظام و اساتید بزرگوار به طور کامل #توجیه می‌شدند و سپس به صورت عمومی اجرا می‌گشت. 6. متاسفانه برخی تعبیرات در مورد برخی دروس مثل #الفائق و.... ناشی از عدم اطلاع از مضمون آن است؛ وگرنه لزوم طرح مباحث اصولی جدید (که در دو کتاب گرانسنگ رسائل و کفایه مطرح نشده) بر کسی پوشیده نیست. 7. مدرسه #شهیدین بهشتی و قدوسی (رحمهما الله) به عنوان یکی از قدیمی ترین مراکزی که دروس سطح و خارج را برگزار می‌کند، همیشه با ارائه طرح های نو، سردمدار #تحول در حوزه بوده و بسیاری از طرح های اختصاصی مدرسه به صورت قانون اکنون در کل مدارس حوزه علمیه در حال اجراست. طلاب و اساتید و فارغ التحصیلان این مدرسه نیز از نظر علمی در سطح قابل قبولی در حوزه بوده و هستند. 8. مطالب منتشر شده در کانال #درمسیر‌اجتهاد نظرات مدیران کانال است و به هیچ وجه به مدرسه منتسب نیست. والسلام علی من اتبع الهدی 👈 اطلاع‌رسانی در عرصه #اجتهاد از طریق: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_حدیثی #درایه 💠 بررسی روایت عجیب مقراض: 🔹 «عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: كَانُوا بَنُو إِسْرَائِيلَ إِذَا أَصَابَ أَحَدَهُمْ قَطْرَةُ بَوْلٍ قَرَضُوا لُحُومَهُمْ بِالْمَقَارِيضِ وَ قَدْ وَسَّعَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ بِأَوْسَعِ مَا بَيْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ وَ جَعَلَ لَكُمُ الْمَاءَ طَهُوراً فَانْظُرُوا كَيْفَ تَكُونُونَ. (من لا یحضره الفقیه 1: 10؛ تهذیب 1: 356) یعنی: «بنی اسرائیل چنان بودند که وقتی به یکی از آنها قطره ای ادرار اصابت می کرد، گوشتشان را با قیچی ها می بریدند ولی خداوند وسعتی به فراخی آسمان تا زمین به شما (مسلمانان) داد و آب را به عنوان پاک کننده ای برای شما قرار داد. پس بنگرید که چگونه هستید!» شیخ صدوق (ره) در ذیل این حدیث می افزاید که چگونه شکر این نعمت بزرگ را بنماییم که خداوند امر را بر امت اسلام سهل کرد. (و هنگام اصابت ادرار به بدن، به جای بریدن گوشت، به شستن با آب بسنده شد.) این روایت در منابع اهل سنت از جمله سنن ابن ماجه و سنن ابی داوود با تعبیراتی مشابه آمده است. 🔸 نقد روایت: این روایت به اتفاق رجالیون شیعه، دارای سندی #صحیح است؛ لذا علما به توجیه مضمون عجیب آن پرداخته‌اند: 1️⃣ توجیهات غیر مقبول: 🔹 علامه مجلسی می‌نویسد: «این در اندام هایی غیر از محل خروج ادرار بود و از نجاست خون (حاصل از بریدن گوشت بدن شان) نیز صرف نظر شده است و یا اصلا خون در دین آنها نجس نیست.» (ملاذ الأخيار 3: 38) 🔸 پدر علامه مجلسی می‌نویسد: «در تورات محرفی كه الحال در دست يهودیان است، در سفر پنجم آن قدر از تكاليف شاقه هست كه وصف نتوان كرد، و اين حديث را صدوق و شيخ بسند صحيح روايت كرده‏اند و سنيان نيز در صحاح اين حديث را از حضرت سيد المرسلين صلّى اللَّه عليه و آله روايت كرده‏اند، و ظاهر است كه غير مخرج بول را مقراض می‏ كرده‏ اند.» (لوامع صاحبقرانی 1: 228) همچنین می‌نویسد: «ظاهر روایت آن است که محل خروج ادرار از این قاعده مستثنی بود.‏» (روضة المتقین 1: 54) 🔹 فیض کاشانی می‌نویسد: «شاید حکم اینکه بنی اسرائیل گوشت بدن شان را قیچی کنند، مربوط به ادراری بود که از خارج به بدنشان اصابت می کرد و نه ادراری که به واسطه خروج از محلش، خود به خود به بدنشان (همان عضو) اصابت می نمود. و این اقتضاء می کند که اعضای بدنشان در مدتی اندک نابود شود ولی ممکن است بدن های آنها مانند پاشنه پای ما بوده باشد که با اندک قیچی کردنی، خون نیاید و یا ممکن است خون بیاید ولی خون در دین آنها نجس نباشد و یا از نجاستش صرف نظر شود.» (الوافي 6: 16) 🔸 میرزا حبیب الله خویی می‌نویسد: « قرض به معنای قطع است و در حدیث كان بني إسرائيل إذا أصاب أحدا قطرة من بول قرضوا لحومهم‏ بالمقاريض، به معنای قطع کردن گوشت هایشان است.» (منهاج البراعة 8: 236) 🔹 طریحی می نویسد: « (از آنجا که لازمه قطع گوشت ها، خون آمدن است و خون هم مانند ادارار نجس است) شاید این حکم به خاطر شدت نجاست ادرار نسبت به خون وضع شده باشد. و این مربوط به ادراری است که از خارج به آنها اصابت کند نه ادراری که از محلش بیرون می آید زیرا در غیر این صورت، در مدت زمان اندکی، هلاک می شدند.» (مجمع البحرين 4: 227) 🔸 قرشی می‌نویسد: «اين سخن در ضمن حديثى در تفسير برهان و در تفسير بيضاوى بلفظ «قطع موضع النجاسة» نقل شده و اللّه العالم و شايد مراد از «لحوم» گوشت بدن نباشد.» (قاموس قرآن 4: 254) 👇 ادامه مطلب را در پیام بعدی بخوانید 👇

2️⃣ توجیهات مقبول: 🔹 ملا صالح مازندرانی جزء معدود کسانی است که با تفطن در این حدیث، به اشتباه سایر محدثان در فهم آن و غفلت شان از نقل به معنا شدن نادرست آن پی برده است. او می نویسد: «در اصل حدیث، عبارت «قطعوه» آمده بود که (در نقل معنای نادرست) به قرضوا لحومهم‏ بالمقاريض تبدیل شد.» (شرح الكافي 2: 255) 🔸 شرح این سخن را جناب مامقانی در مقباس الهدایه چنین می آورد: «این خبر علی رغم صحت سند، نقل به معنا شده است. اصل آن همچنان که در تفسیر علی بن ابراهیم (1: 242) حکایت شده، چنین است: «إذا أصاب شيئا من بدنه البول‏ قطعوه‏» یعنی هر گاه به بخشی از بدن مردی از بنی اسرائیل، ادرار اصابت می کرد، از او می بریدند.» ضمیر مفرد در قطعوه به مرد بر می گردد یعنی بنی اسرائیل با او قطع رابطه می کردند و از وی کناره می گرفتند و با وی معاشرت نمی کردند یا در آن روز از داخل شدن او در معبد جلوگیری می کردند. یکی از راویان که گمان می کند داوود بن فرقد باشد، پنداشته است که ضمیر مفرد به بدن بر می گردد یعنی همان جزئی که بول به آن اصابت می کرده است و بر اساس همین پندار، آن را نقل به معنی کرده است. همین کار موجب شده است که شخصی که در پی یافتن معنای حدیث است، سرگردان شود. حتی خود یهود نیز آن خبر را تکذیب کرده و گفته اند چنین حکمی در مذهب آنها وجود ندارد. اما اگر قطع و بریدن در اینجا به معنای مهجور نمودن و دوری گزیدن باشد، نه تنها آن را انکار نمی کنند بلکه چنین مطلبی در شریعت آنها معروف می‌باشد. چنان که خداوند در قصه سامری می فرماید: «إن لک فی الحیاة أن تقول لا مساس» 🔹 در پاورقی کتاب الوافی (6: 17)، مصحح محترم نکته جالبی درباره این حدیث می گوید: «به نظر می رسد که در جمله «قرضوا لحومهم‏ بالمقاريض» تصحیفی رخ داده است و درستش «#مقارض» بوده است و نه «#مقاریض» و مقارض در لغت به معنای ظرف بزرگ است. از آنجا که این روایت در مقام امتنان بر امت اسلام است معنایش چنین است که وقتی به یکی از بنی اسرائیل ادرار اصابت می کرد، با مقدار زیادی از آب می بایستی طهارت می کردند در حالی که خدا بر شما مسلمانان منت گذاشته و سهل گرفته و می توانید با مقدار کمی آب نیز طهارت کنید. به این ترتیب، اشکال موجود در روایت مرتفع می گردد و نیازی به این تکلفات نخواهد بود.» 📚 ر.ک: http://www.hermeneutics.blogfa.com/post/197 👈 نکات #حدیثی بیشتر: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_اصولی #شروح_کفایة 💠 شروح و حواشی کتاب #کفایة_الأصول را می‌توان در یک تقسیم بندی کلی، به چهار دسته تقسیم کرد: 1️⃣ شروح فقط انتقادی: 🔹مثل: نهایۀ النهایۀ مرحوم ایروانی نهایۀ الدرایۀ مرحوم اصفهانی انوار الهدایۀ مرحوم امام خمینی حاشیه الکفایۀ مرحوم علامه طباطبایی 2️⃣ شروح فقط توضیحی: 🔸مثل: منتهی الدرایۀ مرحوم جزایری کفایۀ الاصول فی أسلوبه الثانی إیضاح الکفایۀ مرحوم فاضل لنکرانی 3️⃣ شروح بیشتر انتقادی: 🔹 مثل: حقایق الأصول مرحوم حکیم حاشیه الکفایۀ مرحوم بروجردی (شاگرد مرحوم آخوند) تعلیقه مرحوم قوچانی (شاگرد مرحوم آخوند) 4️⃣ شروح بیشتر توضیحی : 🔸 مثل: حاشیه مرحوم مشکینی (شاگرد مرحوم آخوند) حاشیه عنایة الاصول حاشیة مرحوم عبدالحسین رشتی 📌 ارسالی از حجة الإسلام محسن نجفی (از طلاب پایه 10 مدرسه شهیدین) 👈 نکات #اصولی بیشتر: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#سخن_بزرگان #ملا_صالح_مازندرانی 💠 فقیرتر و کم‌حافظه تر از همه طلاب: 🔶 کان رحمه الله یقول: أنا حجّة على الطلاب من جانب ربّ الأرباب، لأنه لم يكن في الفقر أحد أفقر منّى، و قد مضى علىّ برهة لم أقدر على ضوء غير ضوء المستراح. و أمّا فی الحافظة و الذهن فلم يكن أسوأ منى، إذا خرجت من الدار كنت أضلّ عنها و أنسى أسامى ولدي و ابتدأت بتعلّم حروف التهجي بعد الثلاثين من عمري فبذلت مجهودي حتى منّ الله تعالی علیّ بما قسمه لی. 🔷 مرحوم #محدث_نوری در خاتمه مستدرک‌ الوسائل به نقل از #ملا_صالح_مازندرانی می‌فرماید: من حجّت بر طالبان علم هستم از جانب خداوند، زیرا کسی در فقر از من فقیرتر نبود و قطعا اوقاتی بر من گذشت که جز نور مستراح نوری [برای مطالعه] نداشتم. و اما در حافظه و ذهن کسی بدتر از من نبود، هنگامی که که از خانه خارج می‌شدم خانه‌ام را گم می‌کردم و نام فرزندانم را فراموش می‌کردم. سی سال از عمرم گذشته بود که به آموختن الفبا شروع کردم! آن قدر کوشش کردم تا خدا آن چه را دارم به من تفضّل فرمود. 📚 خاتمة المستدرک، ج۲، ص۱۹۷ 👈 نکات #اخلاقی بیشتر: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_اصولی #حلقات 💠 وجوه تقدم آموزشی حلقات بر سایر کتب 🔹 شهیدسیدمحمدباقر #صدر (رضوان الله علیه)، مقدمه ای بر کتاب حلقات نگاشته و توجیهات خود را مبنی بر لزوم تغییر کتب درسی بیان کرده است. 🔸مقدمه ای تفصیلی و حاوی مثال‌های متعددی که می‌تواند ذهن پرسش‌گر و شبهه‌دار را قانع سازد. 🔹 این مقدمه از کتاب «قواعد کلی استنباط» که ترجمه و شرح حلقات به توسط آقای رضا #اسلامی است، برداشته شده و تقدیم عزیزان می گردد. 🔸 هرچند، نکاتی نیز وجود دارد که سیدشهید به آنها نپرداخته و می‌تواند از وجوه امتیاز حلقات بر کفایه محسوب شود، لکن همین مقدار از مطالب شهید، اگر مورد تأمل قرار بگیرد، اطمینان خاطر به درس #حلقات ایجاد خواهد کرد. 👈 نکات #اصولی بیشتر: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#سخن_بزرگان #نکات_اخلاقی 📹 خاطره شنیدنی آیت الله #مصباح یزدی (ره) از ارادت عجیب آیت الله #بهجت (ره) نسبت به حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) و تبرک جستن به خاک پای زائران حرمش 🏴 سالروز وفات ولی نعمتمان حضرت معصومه (سلام الله علیها) تسلیت. 👈 نکات #اخلاقی بیشتر: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_اصولی #تنقیح_مناط #الغای_خصوصیت 💠 تفاوت الغای خصوصیت با تنقیح مناط: 1️⃣ الغای خصوصیت: الغای خصوصیت مربوط به عالم #اثبات است. یعنی فهم عرفی و ظهورات ادله؛ یعنی عرف وقتی دلیلی را ببیند و استظهار کند که یک موضوع (یا عنوانی در یک موضوع) خصوصیتی ندارد، می‌تواند حکم را از آن موضوع به موضوع دیگر تسرّی دهد: 🔹 مثال: در دلیل آمده است: «رجل شکّ بین الثلاث و الاربع ... »، ولی عرف از رجولیّت در این روایت الغای خصوصیت می‌کند و می‌گوید موضوع، مکلّف است و رجل بودن، خصوصیّت ندارد. پس اگر زنی هم شک بین سه و چهار کند، همان حکم را خواهد داشت. 2️⃣ تنقیح مناط: تنقیح مناط مربوط به عالم #ثبوت است. یعنی کشف ملاکات و مناطات احکام. یعنی با کشف ملاک تامّ حکم، از موضوع دلیل به موضوع دیگر تعدّی کنیم. 🔹 مثال: در دلیل: «الخمر حرام؛ لأنّه یزول عقل الانسان»، کشف می‌کنیم که ملاک حرمت، زوال عقل انسان بوده و لذا اگر به این نتیجه رسیدیم که فقّاع نیز همانند خمر، عقل انسان را زائل می‌کند، می‌گوییم با توجه به اینکه ملاک اصلی حرمت خمر، به همان شکل در فقّاع نیز موجود است، کشف می‌کنیم که فقّاع نیز حرام است. 📚 برگرفته از درس خارج فقه بورس و اوراق بهادار، استاد علی #عندلیب همدانی (دام ظله) 📌 ارسالی از حجة الإسلام علی #ظهیری 👈 نکات #اصولی بیشتر: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#سخن_بزرگان #تاریخ_حوزه 💠 تاریخ حوزه [معاصر] را می توان به سه بخش تقسیم کرد: 1️⃣ دوره اول حوزه همان دوره ممنوعیت منبر و #لباس_روحانیت بود. خروجی آن هم امثال مرحوم خوانساری و مرحوم اراکی و #امام راحل بود و با اینکه آن زمان #ضعیف_ترین دوره حوزه بود، افراد و شخصیت های و بزرگان زیادی از آن برخاستند. 2️⃣ دوره دوم دوره زعامت آیت الله #بروجردی بود که در آن دوره ایشان ابتکاراتی از قبیل فقه مقارن و طبقات الرجال و.. را به ارمغان آوردند. 3️⃣ دوره سوم حوزه، زمان #انقلاب است که مدیران حوزه باید از این دوره محافظت کنند، درست است که حوزه برای نظام کارهای بزرگی مثل تدوین #قانون_اساسی را انجام داد که یک کار علمی و ارزشمند بود، اما نباید طلاب با استعداد جذب مراکز غیر حوزوی شوند، حوزه نباید #نهال_فروشی کند، طلاب خوش استعداد که می توانند علمای برجسته بشوند نباید جذب جاهای دیگر شوند. 📚 برگرفته از فرمایشات آیت‌ الله #جوادی_آملی (دام عزه) 👈 نکات #اخلاقی ـ #تاریخی بیشتر: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#روش_شناسی #مکتب_قم 💠 تأثر شهید #صدر (ره) از مکتب قم 🔹 به نظر ما مکتب فکری شهید صدر در موارد مختلفی از مکتب قم متأثر است و شواهد مختلفی هم بر آن وجود دارد، از جمله بحث #حق_الطاعة ای که شهید صدر مطرح می کند و تلامیذ ایشان مدعی هستند که از ابداعات ایشان است، در کلمات محقق داماد آمده است. 🔸 این تأثیر و تأثر در موارد دیگر هم مشاهده می شود. از جمله اینکه مرحوم محقق داماد در تقریرات اصول شان (محاضرات 3: 52) می فزماید: شک تقدیری در استصحاب کافی است. دو بیان دارند. بیان اول، اینکه از ادله استصحاب استفاده می شود عدم یقین به خلاف، موضوع باب استصحاب است. یعنی یقین به خلاف نداشته باشیم، حال چه شک فعلی باشد، چه شک تقدیری و چه ظن فعلی و چه ظن تقدیری. این بیان همان بیان شهید صدر است. 🔹 ممکن است برخی از تلامیذ شهید صدر مدعی شوند که این کلمات به دست شهید صدر نرسیده بوده، ولی ما شواهدی داریم که اصول محقق داماد در دست شهید صدر بوده است. یعنی برخی دفاتر را آسید موسی صدر و دیگران نوشته بودند و برای شهید صدر برده بودند. لذا نباید تعصب داشته باشیم و این تأثیر و تأثر را انکار کنیم. 🔸 بله، شهید صدر جزو نوابغ است؛ #لمحات افکار دیگران را می گیرد و تبدیل به #نظریه می کند. اما در تأثر ایشان از مکتب قم هم در #فلسفتنا از کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم شهید #مطهری و هم در اصول تأثرشان از مکتب #محقق_داماد جای تردیدی نیست. 📚 برگرفته از فرمایشات آیت الله جواد #مروی در درس خارج اصول 👈 آشنایی با #روش_شناسی اجتهاد: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم