#نکات_فقهی
#ادبیاتعرب
#استثنایمتصل
#استثنایمنقطع
✅ تفاوت استثنای متصل و منقطع و کاربرد فقهی آن
🔹 وقتی مستثنی داخل در مستثنی منه باشد و با دلیل خاص از تحت آن خارج شود، استثنا #متصل خواهد بود. مثل جاء القوم الا زید.
🔸 وقتی از ابتدا مستثنی داخل در مستثنی منه نباشد، استثنا #منقطع خواهد بود. مثل جاء القوم الا حمارهم.
💯 تطبیق یک مثال فقهی
👇👇👇👇👇👇
👈 در بحث نجاسات، خروج روغن نجس شده از تحت حکم "حرمت خرید و فروش نجاسات"، بر دو نوع است.
1️⃣ یا با دلیل خاص (روایات) خارج شده، که در این صورت استثنا #متصل خواهد بود.
با یکی از این دو بیان:
🔹 لایجوز الانتفاع بالمتنجس الا الدهن المتنجس للاستصباح بدلیل الروایات.
🔸 لایجوز بیع المتنجس و لو کان ذا انتفاع الا الدهن المتنجس للاستصباح بدلیل الروایات
2️⃣ و یا از اول دهن متنجس بخاطر داشتن منفعت محلّله اصلا تحت حکم حرمت نبوده و طبق قواعد حلال بوده است؛ در این صورت استثنا #منقطع خواهد بود.
به این بیان:
🔹 لایجوز بیع المتنجس الذی لیست فیه منفعه محلّله الا الدهن المتنجس الذی فیه منفعه محلّله و هی الاستصباح
📚 کتاب المکاسب، ج1، ص65
🔰مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @Dar_masire_ejtehad
📣 قابل توجه کلیه اساتید و طلاب محترم حوزه های علمیه
✅ کانال #درمسیراجتهاد توسط مدرسه عالی فقه و اصول #شهیدین قم افتتاح شد.
🔻 بسیار اتفاق می افتد که استادی در طول یک یا چند سال تنها چند نکته ناب و #مجتهدپرور در سر کلاس درس مطرح می کند،
🔹 که ارزش دارد طلبه برای دریافت آن نکات، سالیان سال در محضر بزرگان زانوی ادب بزند، تا آن مطالب ناب و گوهرهای درخشان را دریافت کند.
🔸 از تک تک اساتید و طلاب محترم دعوت می شود با عضویت در این کانال از نکات کاربردی در زمینه های (فقه، اصول، رجال، ادبیات) بهره مند شوند.
🔺 نکات ناب علمی خود را برای ما ارسال کنید، تا با نام خودتان در این کانال بازنشر شود.
👈 ارتباط با مدیر کانال و ارسال مطالب کاربردی: (@Smousavi)
🔰مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
👇 عضویت در کانال 👇
🆔 @Dar_masire_ejtehad
#رجال
#نکات_رجالی
#کتب_رجالی
✅ برای شناخت آرای رجالی #هشت کتاب به عنوان منابع دست اول شناخته می شوند،
👈 که از میان آنها اعتبار آرای رجالی #چهار کتاب اول مورد اتفاق و #چهار کتاب بعدی اختلافی است:
🔻 کتب اتفاقی:
1️⃣ رجال کشی (متوفای 330 ق)
2️⃣ رجال نجاشی (متوفای 450 ق)
3️⃣ رجال شیخ طوسی (متوفای 460 ق)
4️⃣ فهرست شیخ طوسی (متوفای 460 ق)
🔻 کتب اختلافی:
5️⃣ رجال برقی (متوفای 280 ق)
6️⃣ رجال ابن غضائری (متوفای 445ق)
7️⃣ رجال ابن داود (متوفای 707ق)
8️⃣ رجال علامه حلی (خلاصة الاقوال) (متوفای 726ق)
📚 معجم رجال الشیعة، ج1، ص95
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین
🆔 @Dar_masire_ejtehad
#نکات_اصولی
#قاعده_اصولی
#جمععرفی
#نص_ظهور
✅ جمع عرفی نص و ظاهر:
🔻اگر یکی از دو روایتی که در ظاهر با هم تنافی دارند، نص و دیگری ظاهر باشد، روایت اول از باب تقدم نص بر ظاهر، مقدم خواهد شد.
🔹 مثال اول: روایت «اقیموا النوافل» با توجه به ظهور صیغه امر در وجوب، ظهور در وجوب نوافل دارد، اما «لاباس بترک النوافل»، نص در عدم وجوب است، پس دست از ظهور روایت اول برداشته و حمل بر استحباب خواهد شد.
🔸 مثال دوم: روایت «لا یصلی الرجل و فی قبلته نار» با توجه به ظهور صیغه نهی در حرمت، ظهور در حرمت دارد. اما روایت «لا باس ان یصلی الرجل و النار و السراج و الصورۀ بین یدیه»، در جواز و عدم حرمت نص است. پس دست از ظهور روایت اول برداشته و حمل بر کراهت خواهد شد.
📚 ر.ک: کفایه الاصول، ص 438 و 439؛ نهایۀ الدرایۀ، ج 6، ص 282
🔰مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔@Dar_masire_ejtehad
#سخن_بزرگان
#اهمیت_فقه
#اساس_حوزه
#دیدگاه_رهبری
✅ اساس حوزه های علمیه از دیدگاه مقام معظم رهبری
🔻 در حوزه ها، اساس، #فقاهت است. فقه باید پیشرفت بکند. فقاهت به معنای خاص خود مورد نظر ماست.
🔸 فقه به معنای عام - که آگاهی از دین است - در اینجا فعلا مورد بحث ما نیست؛ فقه به معنای خاص، یعنی آگاهی از علم دین و فروع دینی و استنباط وظایف فردی و اجتماعی انسان از مجموعه متون دینی، که خیلی هم مهم است.
🔹 انسان از قبل از ولادت تا بعد از ممات احوالی دارد، و این احوال شامل احوال فردی و زندگی شخصی اوست، و نیز شامل احوال اجتماعی و زندگی سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و بقیه ی شئون اوست. تکلیف و سرنوشت همه اینها در فقه معلوم می شود. فقه به این معنی مورد نظر ماست، که اسمش همان احکام فرعی است؛ استنباط احکام فرعی از اصول. این، اساس حوزه هاست... (1370/6/31)
🔺 البتّه در مورد فقه حرف خیلی زیاد است. فقه خیلی اهمیت دارد؛ یک عدّهای خیال میکنند فقه، چون اسمش فروع دین است یعنی کارهای فرعی؛ نخیر، فقه استخوانبندی و در واقع #ستون_فقرات زندگی اجتماعی است؛ فقه این است.» (1398/2/18)
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @dar_masire_ejtehad
#نکات_فقهی
#اصطلاحات_فقهی
#متقدمین
#متاخرین
✅ اصطلاح قدما و متأخرین:
👈 روزی از استاد (آیت الله #استادی) درباره معنای اصطلاح متاخرین و متقدمین پرسیده شد، چرا که کلمات مختلفی درباره معنای این اصطلاحات شنیده بودیم...
🔹 استاد ما را به کتاب «معجم الرموز و الاشارات» نوشته شیخ محمدرضا مامقانی احاله دادند و فرمودند:
🔸«با این کتاب بسیاری از ابهامات شما در کتاب های فقهی بر طرف می شود».
✳️ در این کتاب ذیل اصطلاح #متاخرین آمده است:
👈 تقدم و تاخر از امور نسبی و اضافی است که در هر عصر و زمانی نسبت به گذشته قابل تغییر است. اما در اصطلاح علم فقه غالب فقهای قبل از شیخ طوسی (م 460) «متقدمین» به حساب می آیند و فقهای بعد از شیخ طوسی «متاخرین» شمرده میشوند.
🔻اقوال دیگر:
1️⃣ حد وسط و میزان در تقدم و تاخر «علامه حلی» است.
2️⃣ متاخرین به فقهای بعد از علامه حلی تا زمان علامه مجلسی می گویند.
3️⃣ به فقهای بعد از «علامه مجلسی» متاخر اطلاق می شود.
4️⃣ متقدمین فقهای قبل از «محقق حلی» و متأخرین فقهای بعد از ایشان هستند.
📚 ر.ک: معجم الرموز و الاشارات، ص300
🔺 ارسالی از: جناب آقای امیر حسین صادقی (از طلاب خارج دو مدرسه شهیدین)
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @Dar_masire_ejtehad
#روش_شناسی
#روش_اجتهاد
🔺 نقشه راه #استنباط (مرحله اول و دوم) 🔺
👈 بقیه مراحل به مرور ارسال خواهد شد.
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @dar_masire_ejtehad
#روش_شناسی
#روش_اجتهاد
🔺 نقشه راه #استنباط (مرحله سوم ـ الف)🔺
👈 بقیه مراحل به مرور ارسال خواهد شد.
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @dar_masire_ejtehad
#روش_شناسی
#روش_اجتهاد
🔺 نقشه راه #استنباط (مرحله سوم ـ ب)🔺
👈 بقیه مراحل به مرور ارسال خواهد شد.
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @dar_masire_ejtehad
#روش_شناسی
#روش_اجتهاد
🔺 نقشه راه #استنباط (مرحله چهارم)🔺
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @dar_masire_ejtehad
#سخن_بزرگان
#اهمیت_درس
#دیدگاه_رهبری
✅ اهمیت درس خواندن از دیدگاه مقام معظم رهبری «مدظله العالی» :
🔻 "درس خواندن را دستِ کم نگیرید. این حرفهایی که شما زدید، این عبارات خوب، این مطالب خوب، معنایش این نیست که شما خوب درس خواندهاید؛ معنایش این است که شما خوش فکرید، خوش بیانید؛ امّا آیا درس هم خوب خوانده اید؟ ...
🔹 بچّههای عزیز من! بدانید اگر درس نخوانید؛ نمیتوانید تأثیرگذارِ خوبی باشید ... اگر میخواهید افکارتان، پیشنهادهایتان، خصوصیات برجستهای که روحیّه شما بحمدالله از آن برخوردار است، در جامعه تأثیر بگذارد، باید باسواد باشید، باید درس بخوانید، باید #ملّا باشید. درس را جدّی بگیرید ...
🔸 ما در بین روحانیّون کسانی را داشتیم که از لحاظ مبارزه چیزی کم نداشتند؛ امّا از لحاظ علمی، نصاب لازم را نداشتند؛ اینها #نتوانستند تأثیر قابل توجّهی در پیشرفت این مبارزه یا در ایجاد این حرکت عظیم بگذارند.
🔺 آن کسی توانست که مثل #امام، در حدّ نصاب کامل بود". (1396)
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @dar_masire_ejtehad
#نکات_فقهی
#اصطلاحات_فقهی
#علت
#حکمت
✅ تفاوت علت و حکمت:
🔻«#علت» در اصطلاح فقها دلیلی است که هم تعمیم می دهد و هم تخصیص می زند. [تعمّم و تخصّص]؛ بنابراین اگر ثابت شود امری علت حکم است، با نبود آن امر، حکم از همان موضوع اصلی هم منتفی می شود (تخصّص) و با وجود آن امر در موضوع دیگر، حکم شامل آن موضوع هم می شود (تعمّم)؛
🔹 اما «#حکمت» در اصطلاح فقها تعمیم می دهد، ولی تخصیص نمی زند [تعمّم و لاتخصّص]؛ یعنی اگر ثابت شود امری حکمت حکم است، با نبود آن امر، حکم از آن موضوع اصلی منتفی نمی شود (لاتخصّص)، ولی با وجود آن امر در موضوع دیگر، حکم شامل آن موضوع دیگر نیز می شود (تعمّم).
👈 به عنوان نمونه: اگر «اسکار» علت حرمت خمر باشد، در جایی که خمر مسکر نباشد، ـ مثل یک قطره از خمر ـ حرمت نیز منتفی می شود (تخصّص) و جایی هم که ماده دیگری (مثل فقاع) اسکار داشته باشد، حرمت به آن نیز #سرایت خواهد کرد. (تعمّم)؛ اما اگر اسکار حکمت حرمت باشد، درست است که فقاع مسکر هم حرام خواهد بود (تعمّم)، ولی خمر - حتی اگر مسکر نباشد - حرام است. (لاتخصّص) بنابراین حکمت قوی تر از علت است.
🔸 پس در مثال های مختلف باید بدانیم یک دلیل، علت حکم است و یا حکمت آن؛ مثلا با مشخص شدن اینکه بارداری در زنان، حکمت عده در طلاق است، حتی جایی که زن قطعا باردار نباشد، باز عده واجب خواهد بود. یا با مشخص شدن اینکه ظلم، حکمت ربا است، حتی در جایی که ربا موجب ظلم نباشد، حرام خواهد بود؛ مثل تعویض برنج خوب با برنج بد، به مقدار بیشتر.
🔺 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله علی #عندلیبی (زید عزه) در درس خارج فقه
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @dar_masire_ejtehad
#نکات_اصولی
#اصطلاحات_اصولی
#اطلاق_لفظی
#اطلاق_مقامی
✅ فرق های اطلاق لفظی و اطلاق مقامی:
👇👇👇👇
1️⃣ فرق اول (در بیان #ماهیت)
🔹 اطلاق لفظی، «عدم القید» است و این عدم القید باعث می شود که لفظ شامل همه ی افراد خودش بشود.
🔸به خلاف اطلاق مقامی که لفظ در آن ملاک نیست تا از نوع «عدم القید» باشد، بلکه عقل از سکوت و در مقام بیان بودن مولا، عدم دخالت جزء یا شرط زائد را درک می کند.
2️⃣ فرق دوم (در ناحیه #دال)
🔹 استناد اطلاق در اطلاق لفظی، به خود لفظ است، به این معنا که لفظی وجود دارد که دارای حصص است و از اینکه مولا در مقام بیان است و قیدی نیاورده، معلوم می شود تمام حصص را اراده کرده است.
🔸اما استناد اطلاق در اطلاق مقامی، غیر لفظ است، به این معنا که اگر لفظی هم وجود داشته باشد، صرفا دال بر این است که فقط این اجزاء و شرایط واجب است؛ اما عقل از اینکه مولا در مقام بیان بوده و لفظی نیاورده، نفی جزء یا شرط زائد می کند.
3️⃣ فرق سوم (در ناحیه #مُدرِک)
🔹مدرک در اطلاق لفظی، عقل ابزاری است؛ زیرا به ظهور لفظی استناد می کند.
🔸 ولی مدرک در اطلاق مقامی عقل عملی [یکی از اقسام عقل منبع] است؛ زیرا عقلی که از سکوت و در مقام بیان بودن همه اجزاء و شرایط از سوی مولا، نفی جزء ثالث را درک می کند، عقل عملی حاکم به حسن و قبح است و استناد این ظهور به درک عقل عملی است.
👌نکته: هر سه فرق را می توان در یک فرق ادغام کرد؛ اما چون جهت بحث فرق می کند، دقت اقتضاء دارد هر کدام جداگانه نوشته شود.
💯 مثال👇👇👇
🔹 مثال اطلاق لفظی: مولا می گوید: «اعتق رقبه»؛ از اینکه در مقام بیان است و قید دیگری نیاورده، کشف می شود رقبه خاصی مراد نیست و اطلاق لفظی رقبه، شامل رقبه مومن و کافر می شود.
🔸 مثال اطلاق مقامی: نبی مکرم اسلام «صلی الله علیه و آله» در مقام تعلیم نماز به مسلمانان فرمود: «صَلوا کما رَأَیتُمُونِی أُصَلی»؛ همانگونه که میبینید من نماز میخوانم، نماز بخوانید. از اینکه آن حضرت در مقام بیان تمام اجزاء و شرایط بوده و جزء یا شرط زائدی را اتیان نکرده است، یا نسبت به جزء یا شرط خاصی سکوت کرده است، عقل نفی آن جزء یا شرط را درک می کند.
📚 برگرفته از فرمایشات استاد #مقیمی (زیدعزه) در درس خارج فقه
🔺 ارسالی از: جناب آقای امیر علی الهی (از طلاب خارج یک مدرسه شهیدین)
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔@Dar_masire_ejtehad
May 11
قرن 4 تا 11.jpg
3.67M
#تاریخ_فقه
#آثار
#فقها
🔺 آشنایی با فقها و آثار مهم آنها (از قرن #چهارم تا قرن #یازدهم ) 🔺
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔@dar_masire_ejtehad
قرن 11 تا 14.jpg
11.16M
#تاریخ_فقه
#آثار
#فقها
🔺 آشنایی با فقها و آثار مهم آنها (از قرن #یازدهم تا قرن #چهاردهم ) 🔺
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔@dar_masire_ejtehad
قرن 14 تا 15.jpg
2.89M
#تاریخ_فقه
#آثار
#فقها
🔺 آشنایی با فقها و آثار مهم آنها (از قرن #چهاردهم تا قرن #پانزدهم ) 🔺
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔@Dar_masire_ejtehad
در مسیر اجتهاد
#تاریخ_فقه #آثار #فقها 🔺 آشنایی با فقها و آثار مهم آنها (از قرن #چهاردهم تا قرن #پانزدهم ) 🔺 🔰 مدر
#شخصیت_شناسی
#نکات_اخلاقی
#فقه_وفقاهت
📣 شرح حال زندگی فقهای بزرگوار امامیه و توضیح کوتاهی در مورد آثار آنان به تدریج در کانال بارگذاری خواهد شد.
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @Dar_masire_ejtehad
#اصطلاحات_حدیثی
#نکات_حدیثی
#تواتر
✅ انواع تواتر
1️⃣ تواتر #لفظی 👈 وقتی لفظ و معنا متواترا به دست ما رسیده باشد.
🔺 مثل حدیث ثقلین و روایت «من کنت مولاه فهذا علی مولاه»
2️⃣ تواتر #معنوی 👈 وقتی چند روایت با الفاظ مختلف ـ اما مضمون واحد ـ متواترا به ما برسد.
🔺مثل شجاعت امیرالمؤمنین علی ع که از روایات مختلف مثل جنگ خیبر، خندق و خوابیدن حضرت در بستر رسول خدا ص در لیله المبیت و... استفاده می شود.
3️⃣ تواتر #اجمالی 👈 وقتی چند روایت با چند مضمون مختلف به دست ما رسیده، که لااقل به صدور یکی از آنها یقین داریم. در نتیجه می توانیم اخص آنها (قدر متیقن آنها) را اخذ کنیم.
🔺مثل اینکه سه دسته روایت در مورد خبر واحد صادر شده است:
دسته اول، دال بر لزوم اخذ خبر امامی است،
دسته دوم، دال بر اخذ خبر هر ثقه ای است
و دسته سوم، دال بر لزوم اخذ خبر عادل است،
که قدر متیقن این سه دسته، لزوم اخذ خبر عادل (امامی ثقه عدل) است.
📚كفاية الأصول (طبع آل البيت)، ص302
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔@dar_masire_ejtehad
#سخن_بزرگان
#نواندیشی
#آزاداندیشی
#دیدگاه_رهبری
✅ اهمیت نواندیشی فقهی از منظر مقام معظم رهبری «مدظله العالی» :
🔻 محقّقِ امروز نباید به همان منطقهای که مثلاً شیخ انصاری (علیهالرّحمه) کار کرده است، اکتفا کند و در همان منطقهی عمیق، به طرف عمقِ بیشتر برود. این، کافی نیست.
🔹 محقّق، باید آفاق جدید پیدا کند. این کار در گذشته هم شده است. مثلاً شیخ انصاری حکومت را در نسبت بین دو دلیل کشف و ابداع کرده است. بعد دیگران آمدند و تعمیق کردند و آن را گستراندند و مورد مداقّه قرار دادند.
🔸 آفاق و گسترههای جدید در امر فقاهت لازم است. چه دلیلی دارد که بزرگان و فقها و محقّقان ما نتوانند این کار را بکنند؟ حقیقتاً بعضی از بزرگانِ این زمان و نزدیک به زمان ما، از لحاظ قوّت علمی و دقّت نظر، از آن اسلاف کمتر نیستند. منتها باید این اراده در حوزه راه بیفتد.
💯 باید این گستاخی و شجاعت پیدا شود و حوزه آن را بپذیرد. البته این طور نباشد که هر کس هر صدایی را بلند کرد، حوزه آن را قبول کند. درعینحال، نباید حرف جدید در حوزه و در چارچوبهای مورد قبول، مستنکر باشد.
🔺 دیدار با نخبگان حوزوی 1374/9/14
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @Dar_masire_ejtehad
#نکات_فقهی
#اصطلاحات_فقهی
#اجماع
#اجماع_مدرکی
✅ تفاوت قبل الاجماع و بعد الاجماع:
🔹 وقتی عبارت به این صورت باشد (یدل علیه #قبل الاجماع روایة ...) مشخص می شود اجماع #مدرکی است و حجیت ندارد؛ زیرا از این عبارت استفاده می شود که به نظر نویسنده مدرک مجمعین همین دلیلی است که به دست او رسیده است.
🔸 اما اگر عبارت به این صورت باشد (یدل علیه #بعد الاجماع روایة ....) مشخص می شود طبق نظر نویسنده این اجماع #حجت است. یعنی هر چند روایت وجود دارد، اما به دلایلی قطعا این روایت نمی توانسته مدرک مجمعین باشد.
📚 برگرفته از درس خارج فقه آیت الله #جوادی آملی (مبحث بیع، 90/08/22)
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @Dar_masire_ejtehad
#شخصیت_شناسی 1
#کتابشناسی
#الکافی
#الکلینی
✅ آشنایی با کتاب کافی و مؤلف آن:
🔻مؤلف: ابو جعفر، محمد بن يعقوب كلينى رازى از برجسته ترين علماى شيعه در آغاز قرن چهارم هجرى (متوفاى 329 ق)
🔹 كتاب كافى جزو معدود کتاب هایی است که شامل مجموعه روايات در باب #اصول و فروع دين است و اولین کتاب از کتب اربعه حدیثی و شاید معتبرترین آنها باشد.
🔸 این كتاب از قديمىترين و معتبرترين كتابهاى روايى شيعه مىباشد كه در عصر #غيبت_صغرى نگاشته شده است و مرحوم کلینی مدت #بیست سال برای آن زمان صرف کرده است.
💠 از ويژگی هاى مهم اين كتاب:
1️⃣ هم عصر بودن مؤلف با نواب خاص امام زمان عج و دسترسى به آنهاست، خصوصا كه سال وفات ایشان مصادف با سال وفات آخرين نایب خاص (على بن محمد سمرى) بوده است.
2️⃣ مؤلف در اين كتاب مقيد به ذكر كل سند تا امام معصوم عليه السلام است و اين خود ارزش و اعتبار خاصى به روايات كتاب مىدهد.
3️⃣ شيخ كلينى اين كتاب را به درخواست يكى از دوستان خود به نگارش درآورده است؛ چنانچه خود در مقدمۀ كتاب تصریح کرده است.
4️⃣ ایشان عباراتی در مقدمه آورده، که برخی از آن، حجیت کل روایات و یا اعتبار کل روات کتاب را استفاده کرده اند.
📚 برگرفته از نرم افزار فقه اهل بیت (2)
🔰مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @Dar_masire_ejtehad
#نکات_حدیثی
#نکات_وسائل_الشیعة
#فتوای_شیخ_حر
💠 فتوای شیخ حر عاملی (ره) را چگونه به دست آوریم؟
✅ از عناوین ابواب وسائل الشیعۀ، میتوان به فتوای شیخ حر عاملی (ره) پی برد، با این توضیح که عناوین باب وسائل الشیعه، به دو صورت است:
1️⃣ گاهی بعد از کلمه «باب» یکی از احکام خمسه ذکر شده است؛ مثل «باب وجوب ..، باب استحباب...، باب کراهة..، باب حرمة...» در این صورت، ایشان فتوا به وجوب یا استحباب و.... داده است؛ مثلا ایشان در جلد 4، ص 35 می فرماید: «باب کراهة تخفیف الصلاۀ».
🔺از این عنوان به دست می آید ایشان از روایاتی که ذیل این باب ذکر کرده است، #مکروه بودن تخفیف نماز را برداشت کرده و به آن فتوا داده است.
2️⃣ گاهی ایشان واژه «وجوب، استحباب و ...» را ذکر نمی کند، بلکه تعبیر به «باب حکم ...» می کند، در این صورت معلوم می شود ایشان توقف کرده و در این مسأله فتوا نداده است؛ مثلا در جلد 10، ص 65 می فرماید: «بَابُ حُكْمِ مَنْ نَسِيَ غُسْلَ الْجَنَابَةِ حَتَّى مَضَى شَهْرُ رَمَضَانَ أَوْ بَعْضُه».
🔺این تعبیر می رساند ایشان در مورد قضای روزه کسی که در ماه رمضان جنب شده، ولی فراموش کرده غسل جنابت کند، #توقف کرده و فتوایی نداده است.
📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله علی #عندلیبی (زید عزه) در درس خارج فقه
🔺 ارسالی از: جناب حجت الاسلام یحیی گوهری (از اساتید سطح دو مدرسه شهیدین)
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @Dar_masire_ejtehad
#نکات_اصولی
#قاعده_اصولی
#قاعده_فقهی
💠 تفاوت قاعده #اصولی با قاعده #فقهی:
✅ قدر مشترک از تعاریف لغویون، اصولیون و فقها در تعریف #قاعده، این است:
👈 «قاعده، قانون و ضابطه ای کلی است که مصادیق متعدد دارد و فروعاتی ـ چه در یک باب و چه در ابواب متعدد ـ بر آن مترتب می شود». (قواعد اصول الفقه، ص13)
🔻 برای شناخت معنای قاعده فقهی، میبایست تفاوت های قاعده فقهی و اصولی روشن شود:
🔹 در فرق بین قاعده اصولی و فقهی حدود #پانزده فرق ارائه شده، که به اهم آنها اشاره میشود:
1️⃣ قاعده ای که نتیجه و فایده آن مختص مجتهد باشد؛ مثل استصحاب، قاعده اصولی و قاعده ای که نتیجه آن مشترک بین مجتهد و مکلف باشد؛ مثل قاعده طهارت، فقهی است. (رسائل، ج 3، ص 18)
2️⃣ اگر امکان استنتاج حکم جزئی از قاعده وجود نداشته باشد، اصولی و الا فقهی است؛ مثلا از حجیت خبر واحد، بدون ضمیمه کردن صغری، نمیتوان وجوب نماز جمعه را نتیجه گرفت و به همین جهت قاعده اصولی محسوب می شود. (فوائد الاصول، ج1، ص 19)
3️⃣ قاعده اصولی حکم کلی است که مستقیما به افعال مکلف تعلق نمی گیرد؛ مثل حجیت خبر واحد، بر خلاف قاعده فقهی؛ مثل قاعده طهارت. (فوائد الاصول، ج 4، ص 309)
4️⃣ در قاعده اصولی استنتاج حکم شرعی به نحو استنباط است، در حالی که در قاعده فقهی به نحو تطبیق. (محقق خویی، محاضرات، ج1، ص 5)
5️⃣ قواعد اصولی در همه ابواب فقه جاری می شوند، ولی قواعد فقهی مختص یک یا چند باب است. (کفایة الاصول، ج3، ص 7)
🔻 به نظر می رسد همه این فرق ها، بیان تفاوت ها در مقام تطبیق می باشد و فرق حقیقی قاعده فقهی با قاعده اصولی، این است:
🔺«قاعده اصولی، قاعده ای #آلی است که کبرای استنتاج احکام کلی یا وظیفه عملی قرار می گیرد، اما قاعده فقهی، حکم کلی الهی #غیرآلی است که خودش مد نظر است و احکام کلی دیگری نیز توسط آن ثابت می شود». (امام خمینی، مناهج الوصول، ج1، ص51)
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @Dar_masire_ejtehad
#سخن_بزرگان
#امام_خمینی
#فقه_جواهری
#فقه_پویا
💠 بیانات حضرت امام خمینی (قدس سره) در مورد فقه جواهری پویا:
🔻«اما در مورد دروس تحصیل و تحقیق حوزهها، اینجانب معتقد به فقه #سنتی و اجتهاد #جواهری هستم و تخلف از آن را #جایز نمیدانم.
🔹 اجتهاد به همان سبک صحیح هست؛ ولی بدان معنا نیست که فقه اسلام #پویا نیست؛ زمان و مکان دو عنصر تعیینکننده در #اجتهاد ند.
🔸 مسألهای که در قدیم دارای حکمی بوده است، به ظاهر همان مسأله در روابط حاکم بر سیاست و اجتماع و اقتصاد یک نظام ممکن است حکم جدیدی پیدا کند.
🔺بدان معنا که با شناخت دقیق روابط اقتصادی و اجتماعی و سیاسی، همان موضوع اول که از نظر ظاهر با قدیم فرقی نکرده واقعاً موضوع جدیدی شده است که قهراً حکم جدیدی میطلبد».
📚 بیانات حضرت امام خمینی (اسفند 67)
🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم
🆔 @Dar_masire_ejtehad