💠 #فلسفه_اسلامی ماهیتی مجزا از #فلسفه_یونان دارد. فیلسوفان یونان ماهیت اندیش بودند وتوجه اصلی آنها به حیث محسوس عالم بود. البته #ارسطو توجه ویژه به حیث معقول عالم داشت، اما او از دوگانه ماده وصورت و جوهر وعرض وهمچنین رئووس #مقولات_عشر نتواسنت فراتر رود وبه وحدتی اطلاقی برسد.
حال آنکه فلسفه در عالم اسلام وحدت گرا بوده، وتفسیر حیث معقول هدف اصلی فیلسوف مسلمان است. در #حکمت_اسلامی گاهی نور وگاهی وجود همان محوریت حیث اطلاقی را برعهده داشتند.
#محسن_بهرامی
@falsafeh_nazari
✅متافیزیک علم_۴
۱_در #فلسفه_اسلامی دونظریه اصلی درباره #علم و #هستی_شناسی آن وجود دارد.بخشی از #فیلسوفان_مسلمان به وجه تحصلی علم توجه کرده وحقیقت آنرا صورتی حصولی که ازشیءخارجی به #ذهن می‌آید دانسته اند. لذا به تبعیت از #معلم_اول یعنی جناب #ارسطو علم عبارت است از حصولِ صورتِ شیء در #ذهن انسان. دراین نگاه علم امری #عرضی است و از سنخ #کیف_نفسانی میباشد. یعنی علم امری است که به عمق جان مانفوذ نمیکند وصرفاعارض نفس شده وباعث تغییرحالتش میشود.البته امکان دارد که با آنچه حاصل شده پیوندی قلبی برقرار کنیم وامر مفهومی سبب توسعه وجودی ماشود.اما خود علم ذاتا سبب توسعه نفس،وارتقای جان آدمی نمیشود.
۲_گروه دوم از #فیلسوفان_مسلمان به وجه #وجودی و #حضوری علم توجه کرده وحقیقت آن رااز سنخ #وجود دانسته‌اند.بدین معنا علم ذاتا سبب توسعه نفس میشود.زیرا نفس مااز سنخ وجود است وعلم نیز حقیقتی وجودی دارد. براین اساس علم باساحت #مجرد انسان درارتباط است وصرفا واسطه‌ای مفهومی بین انسان وشیء خارجی نمیباشد.بلکه درمساله علم، ما با عالم خارج رابطه حضوری برقرار میکنیم، چنانچه دست من حرارت آتش را درک کند، صرفاصورتی از آتش حاصل نشده. بلکه اثر آتش یعنی حرارت را درک میکنم و اثرداشتن ذاتی وجود میباشد.لذا من با وجود آتش مرتبط شده‌ام وعلم به وجود، ادراک حضوری میباشد.
۳_علم امری است که به چیزی دیگر اشاره میکند ودرواقع دیگرنما میباشد.وهرآنچه که دیگری راظاهروآشکار کند وخودش به تنهایی ظاهر باشد، #نور میباشد.نور امری است که ظاهرِ بالذات و مظهرِ غير است. پس علم ازسنخ نور میباشد.همان‌گونه كه نور دارای مراتب شديدوضعيف است، علم نيز مراتب دارد. #ادراك_حسی مرتبه‌ای از نور است و #علم_عقلی و #شهود_باطنی مراتب ديگرآن هستند.نفس انسان نور مجرّدمیباشد.زيرا از #خودآگاهی برخوردار است و چيزي كه ذات خود را درك كند نور مجرّد است.از اين‌رو، حقيقت نفس مانند هر مجرّدی نور و روشنايی است.بدين روست كه از مشاهده نور انبساط می‌يابد و از ظلمت نفرت دارد.در این بین هیچ چیزی مانند وجود ظاهربالذات ومظهر غیر نیست.پس نور یکی از ویژگی‌های وجود است.لذا علم از سنخ وجود میباشد.
۴_هراندازه در مراتب وجود و سلسله انوار صعود کرده و پیش رویم، علم شدت یافته و ادراک آدمی قوی‌تر وآگاهی او عمیق‌تر خواهد شد.شدت علم در مراتب قوی وجود محقق میشود و وجودقوی همان شدت نور است. نورِ وجود آدمی به سبب اعراض از تعلّقات دنيوی و سیروسلوک باطنی شدت می‌یابد. وشدت نور سبب قوت علم میشود. لذا تحقق علم در گروِ اتصال حضوری ماباعالم وجود است.
#محسن_بهرامی
➖➖➖➖➖➖➖➖
💠فلسفه نظری
@falsafeh_nazari
🔸به باور گروهی از #فیلسوفان_مسلمان #علم حقیقتی #حصولی دارد که عارض نفس میشود.
البته بخشی دیگر از #حکیمان ، حقیقت علم را از سنخ #نور و #وجود میدانستند که شرط تحقق آن نسبت #حضوری انسان با خارج میباشد.
💠فلسفه نظری
@falsafeh_nazari
✅وجود ذهنی وایدئالیسم
مساله #وجود_ذهن پس از #اصل_واقعیت مهمترین مبنای تفکر #فلسفی میباشد.حقایقی مستقل ازانسان درعالم خارج موجود هستند(اصل واقعیت) وانسان میتواند صورت وتمثیلی آن موجودات را آنگونه که هستند دریافت کند.به عبارتی ذهن انسان حیث کشفی دارد،یعنی قادر است واقعیات خارج ازخود را آنگونه که هستند نشان دهد واین بازنمایی واقعیت به نحو مفهومی وحصولی میباشد. وجود ذهنی دو بُعدو حیث مهم دارد:
اول_حیث ارتسامی: یعنی ذهن بشر درابتدا خالی از صورتهای مفهومی است وبه مرور زمان از عالم خارج صورتهای رادریافت میکند.
دوم_حیث حکایی: صورت ارتسامی حاصل درذهن، از مصادیق خارجی حکایت میکند.
بنابراین وجود ذهنی یعنی صورتهای حاصل از موجودات خارجی که حاکی ازآنهامیباشد.
اما ظهور #مدرنیته توام با جرح ونقد وجود ذهنی بود.
#دکارت بُعد ارتسامی آن رامورد نقد قرار داد.به اذعان وی ذهن بشر درابتدا خالی از صورتهای ارتسامی نیست.بلکه هرانسانی به نحو فطری حائز سه مفهوم ذهنی، نفس،خدا وجهان میباشد.لذا ذهن همچون آیینه‌ای که منعکس کننده حقایق خارجی است نمیباشد. بلکه به نحوفطری حائز بخشی از واقعیت است. #دیوید_هیوم به نقد حیث دوم وجود ذهنی یعنی حیث حکایی وکشفی آن پرداخت. اوبرخلاف دکارت به حیث ارتسامی ذهن قائل بود، عقل به نحو فطری دارای هیچ صورت‌ومفهومی نمیباشد. اما آیاتصورات وتصدیقات ذهنی، به نحوکامل ودقیق ازعالم خارج حکایت میکند؟؟چه دلیلی برتطابق مفاهیم ذهنی بامصادیق خارجی وجود دارد؟؟از نظر هیوم هیچ راهی برای رسیدن به واقعیت یقینی خارجی وجود ندارد. اساسا امر یقینی که #منطق درپی رسیدن به آن بودحاصل انطباق صورتهای ذهنی بامصادیق خارجی نمیباشد.بلکه حالتی از روان انسان است که براثر تکرر مشاهدات جزئی_متوالی ایجادمیشود.
بنابراین دوجریان مهم فلسفی #راسیونالیسم و #آمپریسم هرکدام به ابطال یکی از حیثیتهای وجودذهنی پرداختند.
دراین بین میتوان #کانت رافاتح این نزاع فلسفی دانست.او هردوجریان فوق رامورد نقد قرار داد،ازنظروی هردو گروه در فضای فکری وجود ذهنی بسرمیبرند.یعنی هرکدام باوردارندکه چیزی درذهن است که حکایت از خارج میکند.وازطرفی مساعی آنهامعطوف به تطابق ذهن با عالم خارج است.به زعم وی راهکار برون رفت ازمشکل فوق انکارمساله وجود ذهنی است.اساسا نباید به دنبال انطباق صورتهای ذهنی باحقیقت خارجی باشیم زیرا ذهن حکایتگرموجودات خارجی نیست. بلکه ایجاد کننده معناوهویت آنهاست. ذهن انشاء کننده واقعیت است نه حکایتگر آن. شکل تکامل یافته ایده کانت در این عبارت #هگل خودرانشان داد که (طبیعت حاصل کار انسان است) بدین معنا که اگر انسان نباسد هیچ چیز دارای هویت ومعنا نمیباشد.چرا که طبیعت حاصل صورتگری وفعالیت قوای فاهمه در ساخت وانشاء هویت وماهیت خارجی میباشد. با وجود انسان،درخت وکوه معنا وهویت میابند. چنانچه انسان نباشد طبیعت چیزی جز کثرات بی ربط پراکنده فاقد هویت ومعنا نمیباشد. همه چیز حاصل ظهور ذهنیت انسان است. گرچه فلاسفه بعد از هگل به نقد وابطال #سوبژکتیویسم کانتی وهگلی پرداختند،اما #ایدئالیسم فوق به استکبار واستیلاطلبی انسان مدرن منتهی شد. بنابراین میتوان گفت ایدئالیسم همراه با انکار وجود ذهنی میباشد واین همان #انقلاب_کپرنیکی کانت درفلسفه بود.
#محسن_بهرامی
➖➖➖➖➖➖➖➖
💠فلسفه نظری
@falsafeh_nazari
✅ #ایدئالیسم توام با انکار #وجود_ذهنی است.
دوجریان فلسفی #عقل‌گرایان ( #راسیونالیسم ) و #تجربه‌گرایان ( #آمپریسم ) هرکدام به نقد وابطال یکی از وجوه و ابعادمعرفتی وجود ذهنی پرداختند.
دراین بین #کانت فاتح این نزاع فلسفی بود. وی راه برون رفت از تقابل فوق را انکار مساله وجودذهنی میدانست. به زعم وی نباید درپی انطباق صورتهای ذهنی با مصادیق خارجی باشیم، زیرا ذهن بشر ایجاد کننده حقیفت است نه حکایت کننده آن.
واین همان #انقلاب_کپرنیکی کانت در فلسفه بود.
💠فلسفه نظری
@falsafeh_nazari