🔰 راهبردهای کلی دین برای حل مسائل زندگی
✍ اصغر آقائی
________________
☑️ بسیاری از #سؤالات فرد، #سؤالی نیست که در پی #پاسخ آن باشد بلکه #مسئله‌ای است که در پی #راه_حلی برای آن است، لیکن آن مسئله در قالب سؤال بروز پیدا می‌کند؛ مانند بسیاری از عقده‌ها، ناراحتی‌ها و مشکلات و شکایت‌های انباشته فرد که در قالب‌های دیگری مانند اعتراض، قهرکردن، فاصله‌گرفتن و ... بروز می‌یابد.
☑️ مقصود از #راهبرد چیست؟
🔻 راهبردها گزاره‌های #جهت‌ساز ذهنی هستند. برای توضیح آن در ابتدا باید بدانیم بدون ترسیمی صحیح از #وضع_موجود نمی‌توانیم مشکلی را با #راهکاری_صحیح حل کنیم.
🔻 مقصود از ترسیم وضع موجود، نه تحلیل جوانب مشکل، که تبیین راهبردهایی است که راهکارها را در درون و ذیل خویش دارند.
🔻 این راهبردها، #گزاره‌های_کلی ذهنی است که عامل اصلی گردش و جریان امور و افعال و گفتار فرد هستند. یعنی در پسِ هر گفتار و رفتار فرد، یک گزاره کلی ذهنی وجود دارد که عاملِ اصلی آن گفتار و فعل است.
🔻 این گزاره‌ها گاه #آگاهانه و گاه #ناآگاهانه است. مثلا فردی که در خانواده‌ای #غیر_مذهبی با #روابط_آزاد رشد کرده است، غالباً گفتار و افعال خویش را با این گزاره ناخوداگاه ذهنی تنظیم می‌کند که #عدم_محدودیت در روابط بین #مرد_و_زن مانعِ ایجاد‌شدنِ عقده‌هایی پنهان در فرد نسبت به جنس مخالف می‌شود، و فردی که با عقده‌های رهاشده وارد ازدواج می‌شود، موفق‌تر است.
🔻 بدون رهاشدن ذهن از این گزاره‌های جهت‌ساز نادرست، و جایگزین‌کردن آنها با گزاره‌های صحیح، نمی‌توان در فعل و گفتار فرد تغییر محسوسی ایجاد کرد.
🔻 هرچند ایجاد این تغییر بسیار سخت است، زیرا با #موانع فراوان درونی و بیرونی مواجه می‌شویم. به همین دلیل #پیامبران با #انکار شدید و #استهزا و مانند آن مواجه می‌شدند. بنابراین کار کسانی چون #مشاوران، #روحانیان، #اساتید و ... بسیار سخت است.
▫️ البته نباید با غلیان‌کردن #احساسات افراد در یک #واقعه یا #سخنرانی و یا #روضه، احساس تغییر در آنها کنیم. البته این مسائل به دلیل آنکه ضربه ناگهانی بر ذهن فرد وارد می‌آورد، سرعت امکان تغییر را بسیار بالا می‌برد، به شرط آنکه ذیل این مسائل و روشها، #محتوایی از راهبردهای صحیح ارائه شود.
🔻 اما چگونه؟ این گزاره‌ها، یا با #تبعیت از افراد آگاه، یا با تبعیت از عقل و یا با تبعیت از #دین که هر دو را دارد، امکان‌پذیر است.
🔻 بنابراین توجه به #ذهن و #جنبه_شناختی مسائل، بسیار مهم است.
☑️ امّا #راهبرد_دین چیست؟
🔻دین برای حل #مشکلات ابتدا گزاره‌های کلی ذهنی کارسازی، به فرد پیشنهاد می‌دهد تا بتواند ذیل آنها به مشکلات خویش توجه کند؛ توجهی که چه مشکلات حل شوند و چه حل نشوند؛ فرد سود کرده است؛ هرچند با توجه به راهبردهای دینی، راهکارهای عملی فراوان تحقق یافته ذیل آن، مشکل را حل می‌کند.
🔻دین راهبردهای متعددی را بیان می‌کند که تنها به برخی از آنها اشاره می‌کنم:
✔️ #آرزوهای انسان، به امتداد حقیقت گسترده او، #تمامی ندارد.
✔️ انسان #محدودیت‌ناطلب خلق شده است؛ ولی دنیا و لذت‌های آن محدود است.
✔️ هیچ #لذتی در دنیا انسان را به طور کامل #ارضا نمی کند.
✔️ تمام لذت‌های دنیایی با #سختی‌های متعددی همراه است.
✔️ #مرگ پایان زندگی نیست، پس باید #آینده‌نگر باشیم و آینده را محدود در دنیا نکنیم.
✔️ #هویت انسان به #عقلانیت اوست و عقلانیت انسان به #مسئولیت‌پذیری او.
✔️ انسان در برابر #همه_موجودات هستی مسئولیت دارد.
✔️ اگر کسی بدون توجه به حقوق دیگران تنها به حقوق خود توجه کند، #مستکبر است.
✔️ #بزرگترین_مانع لذت‌‌بری چندجانبه مادی و معنویِ انسان استکبار است.
✔️ #رهایی از استکبار بدون نیرویی برتر از خود انسان، به طور کامل تحقق‌پذیر نیست.
✅ با تحقق‌بخشیدن این گزاره‌ها در ذهن خویش، ۱) نگاهمان به خود و هستی و جایگاه‌مان در آن و روابط موجودات دقیق و گسترده می‌شود؛ و ۲) با این نگاه دیگر خود را رها و تنها حس نخواهیم کرد، و ۳) در راه #معشوق تلاش خواهیم نمود، و ۴) مشکلات را سنگ را ندانسته، سکوهای پرتابی برای ارتقای ظرفیت خود ذیل #ربوبیّت الهی معنا خواهیم کرد؛ و فردی که خود را تنها ندانسته و همیشه در راه محبوبش تلاش می‌کند، دیگر خار مغیلان راه برایش، نیش نیست که نوش است.
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
🆔 @hayatemaqul
🔰 یادداشت‌های قرآنی
✍ اصغر آقائی
_________________
#ادب_یوسف علیه السلام
🔻برادران یوسف او را یافته‌اند و یوسف از گذشته می‌گوید
🔻 امّا وی هنگام یادِ گذشته، از زندان و خروج از آن گفت ولی درباره خروج از چاه چيزی نگفت.
🔻امّا چرا؟ آری #پیامبران علاوه بر توجه به #مسئولیت‌پذیری در حوزه #مسئولیت‌های_حقوقی، به #مسئولیت‌های_اخلاقی خویش توجه دارند. و یوسف اینجا چنین می‌کند.
🔻 #شرمسار_نکردن خطاکار، چه رسد به خطاکاری که اینک مهمان توست، مانند برادران یوسف، از عالی‌ترین مصادیق ادب، ثمره مشترک #ایمان_و_عقل، است.
🔸 خداوند فرمود:
💠 وَرَفَعَ أَبَوَيْهِ عَلَى الْعَرْشِ وَخَرُّواْ لَهُ سُجَّدًا وَقَالَ يَا أَبَتِ هَذَا تَأْوِيلُ رُؤْيَايَ مِن قَبْلُ قَدْ جَعَلَهَا رَبِّي حَقًّا وَقَدْ أَحْسَنَ بَي إِذْ أَخْرَجَنِي مِنَ السِّجْنِ وَجَاء بِكُم مِّنَ الْبَدْوِ مِن بَعْدِ أَن نَّزغَ الشَّيْطَانُ بَيْنِي وَبَيْنَ إِخْوَتِي إِنَّ رَبِّي لَطِيفٌ لِّمَا يَشَاءُ إِنَّهُ هُوَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ» (یوسف/100)
💠 و پدر و مادر خود را بر تخت نشاند؛ و همگی بخاطر او به سجده افتادند؛ و گفت: «پدر! این تعبیر خوابی است که قبلاً دیدم؛ پروردگارم آن را حقّ قرار داد! و او به من نیکی کرد هنگامی که مرا از زندان بیرون آورد، و شما را از آن بیابان (به اینجا) آورد بعد از آنکه شیطان، میان من و برادرانم فساد کرد. پروردگارم نسبت به آنچه می‌خواهد (و شایسته می‌داند،) صاحب لطف است؛ چرا که او دانا و حکیم است!
┄┅┅┅❀💠❀┅┅┅┄
#حیات_معقول
#ادب_پیامبران
#تفسیر_نور
🆔 @hayatemaqul
🔰درنگی در معنای «عَبَرات»
✍ اصغر آقائی
_______________________
🔻هرچند برخی معنای «العبرة» را برابر با «الدمعة»، یعنی #اشک دانسته‌اند؛ اما معانی دیگری نیز برای آن ذکر شده است، مانند «حزن»، «اشک قبل از آنکه جاری شود» و «تردّد و رفت و برگشت بکاء و گریه در سینه».
🔻امّا به نظر می‌رسد بتوان «عبره» را همان #بغض_درون یا به تعبیری دیگر #اندوه_بی‌گریه نامید. این معنا علاوه بر لغت، با مجموع احادیث و روایات دیگر در نگاه مبنائی و با توجّه به #خانواده_احادیث سازگارتر است.
🔻در احادیث ۱) گاه امام حسین علیه السلام «عَبرَةَ کُلّ مؤمنٍ» معرفی شده است؛ ۲) گاه یاد او را همراه با حزن در قلب مؤمن معرفی شده است؛ «اِنَّ لِلْحُسَيْنِ مَحَبَّةً مَكْنُونَةً في قُلُوبِ الْمُؤْمِنين» و ) گاه یاد وی همراه با «عبره» تعبیر شده است که هر کسی یاد امام حسین علیه السلام بیافتد «استعبار» خواهد داشت؛ که با توجه به معنایی که از «عبره» بیان شد، یعنی دچار حزن و بغض و گریه باطنی می‌شود. «أنَا قَتیلُ العَبَرَةِ لایذکُرُنی مُؤمنٌ الا استَعبَرَ»
🔻با توجّه به اجمالی که بیان شد، اگر «عَبره» را به معنای «حزن» یا «اندوه درونیِ بدونِ گریه» بدانیم؛ به نتایج زیر می‌رسیم:
✔️ ۱. تعبیر «قتیل العبرات» با تعابیری چون «#محبت مکنون و پنهانی» در #قلب مؤمن همراه خواهد شد؛ زیرا قتیل العبرات، یعنی کشته‌ای که هر آن که در قلب او، مرتبه‌ای از ایمان باشد، با شنیدن نام حسین علیه السلام، محبّتی همراه با حزن در او ایجاد می‌شود؛ که در برخی روایات دیگر از آن به «حرارت» تعبیر شده است.
✔️ ۲. این معنا از «عبره» یعنی حزن و گریه باطنی، با مراتب ایمان و #تشکیک_ایمانی نیز سازگارتر است. زیرا وقتی «عبره» را به معنای اشک بگیریم، تنها کسانی در دایره ایمان قرار خواهند گرفت که در مصیبت ایشان اشک بریزند؛ در حالی که وقتی معنای حزن و گریه باطنی، مورد نظر باشد؛ همه مراتب ایمانی را شامل خواهد شد و برای هر مؤمنی در هر مرتبه ایمانی، به تناسب ایمان خویش، حزنی باطنی برای ایشان حاصل خواهد شد، یا حزن پنهان وی، در قلبش آشکار خواهد شد.
✔️ ۳. نکته دیگر آن وقتی #هم‌خانواده‌های لغوی «عبره» مانند «عبر» و «عبور»، که به معنای گذرکردن و عبورکردن است، را مدّ نظر داشته باشیم؛ باز معنای یاد شده ذیل واژه «عَبره» بهتر و متناسب‌تر به نظر می‌رسد؛ زیرا این حزن درونی است که اوّلاً سبب اشک و گریه است؛ یعنی این حزن درونی او را از این مرتبه به مرتبه اشک ظاهری عبور می‌دهد؛ و ثانیاً او را از عدم انعطاف نسبت به مسائل مختلف، به #مسئولیت‌پذیری عبور می‌دهد؛ یعنی پایه همه این عبورها و گذرها و حرکت‌کردن‌ها همان حزن درونی است؛ و این معنا با تعابیری دیگر درباره مؤمن مانند «المؤمن حزنه فی قلبه» سازگارتر است.
✅ دو نکته:
☑️ ۱. در کنار «عَبره» دو واژه دیگر چون «دمع» و «بکاء» وجود دارد، که دمع به معنای گریه ظاهری و اشک جریان یافته است؛ و بکاء به معنای گریه جریان‌یافته همراه با صدا است.
☑️۲. این تحلیل از معنای عبره بار دیگر تأکید می‌شود نه منافاتی با معنای گریه و اشک دارد، و نه آن را طرد می‌کند؛ بلکه تنها تحلیلی است که با کنارهم گذاشتن مبانی فلسفی، لغوی و داریت الحدیثی حاصل شده است.
┄┅┅┅❀💠❀┅┅┅┄
#حیات_معقول
🆔 @hayatemaqul