کانون ادبیات عرب
#سوال شماره: #۱۳ ❓تعریف عنوان #مستثنی چیست؟ ♨️به عبارت دیگر مصنّف کتاب شریف صمدیّه، #تعریف_مستثنی
#پاسخ سوال شماره: #۱۳
🌿🍁بحمدالله که دوستان گرامی در بحث سوال شماره: #۱۳، همّت خود را بر پاسخ از سوال مذکور گذاشته اند.🍁🌿
بیان پاسخ:
یکی از مباحثی که به شدّت در کشف مراد جدی متکلّم حکیم تاثیر دارد، بحث از {مستثنی} می باشد به همین جهت لازم است این عنوان را از زوایایی مورد بررسی قرار دهیم لذا به مقتضای مباحث مطرح شده در گروه بحث جنجالی، جمع بندی بحث را در قالب سه فقره بیان خواهیم کرد:
۱) #فقره_اوّل:
توضیح تعریف مستثنی.
۲) #فقره_دوّم:
بیان دو تقسیم در رابطه با بحث استثناء.
۳) #فقره_سوّم:
تطبیق تعریف مستثنی بر آیه شریفهِ {هَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ} و ترکیب آن.
👇👇👇✅👇👇👇
💢💯 #کپی با ذکر منبع
#گروه:
🍃بـَـحث جَنجالے طَلبگے🍃
لینک گروه:
🔻 ✅ 🔻
http://eitaa.com/joinchat/670302231C6c7e21cb4f
🔺 ✅ 🔺
کانون ادبیات عرب
۱) #فقره_اوّل:
توضیح تعریف مستثنی
👥رفقایی که در بحث مذکور در گروه بحث جنجالی، شرکت نمودند، در توضیح این عنوان عبارات مناسبی به کار برده اند به همین جهت لازم است به بیان آن ها با اندک تغییر بپردازیم:
🔻👈قبل از بررسی تعریف مستثنی از دیدگاه مصنّف صمدیّه، بیان یک مقدّمه در وضوح وجه تناسب میان معنای لغوی و معنای اصطلاحیِ مستثنی، لازم به نظر می رسد و آن این که تعبیر #مُستَثنَی از ریشه {ثنَی} و اسم مفعول باب استفعال که در لغت به معنای بازداشته شده و جدا شده می باشد، گرفته شده است؛
🔍بر همین اساس مصنّف با حفظ این معنا، درصدد تعریف مستثنای مصطلح برآمده و می فرمایند: «هو المذكورُ بَعدَ «إلاّ» و أخواتِها للدلالةِ على عَدمِ اتِّصافِهِ بِما نُسِبَ إلى سابِقِهِ و لو حُكماً»؛
#یعنی:
👈مستثنی اسمی است که بعد از الاّ و نظائر آن ذکر می گردد تا فهماننده آن باشد که از آن چه که به ما قبل إلاّ نسبت داده شده است، جدا شده می باشد و لو حکما همانند «جائَنِی القوم إلاّ زیداً».
🔵توضیح مثال «جائَنِی القوم إلاّ زیداً»؛
👌با توجّه به آن چه که بیان شد لفظ {زید} اسمی است که بعد از {الّا} ذکر گردیده تا گویای آن باشد که آن چه که به قوم نسبت داده شده یعنی {قام} بر خلاف آن یعنی {ما قام} برای او (زید) ثابت است به تعبیری {زید} بعد از ادات استثناء ذکر شده تا از حکمی که به {القوم} نسبت داده شده، جدا بگردد.
👇👇👇✅👇👇👇
💢💯 #کپی با ذکر منبع
#گروه:
🍃بـَـحث جَنجالے طَلبگے🍃
لینک گروه:
🔻 ✅ 🔻
http://eitaa.com/joinchat/670302231C6c7e21cb4f
🔺 ✅ 🔺
کانون ادبیات عرب
۱) #فقره_اوّل: توضیح تعریف مستثنی 👥رفقایی که در بحث مذکور در گروه بحث جنجالی، شرکت نمودند، در توضیح
#فائده:
👏با تأمل در جایگاه استثناء و همچنین با مدّ نظر داشتن مثالی همانند «جَائَنِي القومُ إلاّ زیداً»، می توان #ارکان مبحث استثناء را این گونه بیان نمود؛
۱) #حکم که مراد از آن حکمی است که قبل از ادات استثناء ذکر شده است.
۲) #مُستثنِی که متکلّم می باشد.
۳) #مستثنی_منه که لفظی است که حکم به آن نسبت داده شده است.
۴) #مستثنَی و آن اسمی است که خارج از حکم نسبت داده شده به مستثنی منه است.
۵) #ادات_استثناء همانند الّا.
☑️یعنی در همانند {جاء القومُ الّا زیداً}
۱) #حکم: مجیء می باشد.
۲) #مستثنِی: متکلّم می باشد.
۳) #مستثنی_منه: القوم می باشد.
۴) #مستثنَی: زید می باشد.
۵) #ادات_استثناء: الّا می باشد.
👇👇👇✅👇👇👇
💢💯 #کپی با ذکر منبع
#گروه:
🍃بـَـحث جَنجالے طَلبگے🍃
لینک گروه:
🔻 ✅ 🔻
http://eitaa.com/joinchat/670302231C6c7e21cb4f
🔺 ✅ 🔺
کانون ادبیات عرب
۲) #فقره_دوّم:
بیان دو تقسیم در رابطه با بحث استثناء
👥با توجّه به عبارات مرحوم شیخ بهایی، در می یابیم که ایشان نسبت به بحث استثناء، دو تقسیم را ارائه کرده اند: #یکی تقسیم استثناء به لحاظ ذکر و عدم ذکر مستثنی منه است و #دیگری تقسیم استثناء به لحاظ خروج مستثنی از حکم نسبت داده شده به مستثنی منه می باشد؛
😉برای روشن شدن مطلب، با ما همراه باشید:👇
کانون ادبیات عرب
۲) #فقره_دوّم: بیان دو تقسیم در رابطه با بحث استثناء 👥با توجّه به عبارات مرحوم شیخ بهایی، در می یاب
#تقسیم_اوّل:
🏃♂با استقراء استعمالات اهل لسان عربی، متوجّه این نکته خواهیم شد که در برخی از شواهد، مستثنی منه ذکر شده است و در برخی دیگر از شواهد نیز مستثنی منه ذکر نشده است به همین جهت گفته شده است:
📝کلامی که در آن از الّا استثنائیّه استفاده شده است را می توان به دو صورت بیان کرد:
۱) مستثنی منه به صورت ملفوظ در کلام ذکر شده است همانند {جاء القومُ الا زیدا}.
🤔نحویّون از این نوع به {کلام تامّ} یاد می کنند.
۲) مستثنی منه به صورت ملفوظ در کلام ذکر نشده است بلکه مقدَّر می باشد همانند {ما جاء الا زید}.
🤔نحویّون از این نوع به {کلام ناقص} یاد کرده و به مستثنای آن {مستثنای مفرّغ} می گویند.
👇👇👇✅👇👇👇
💢💯 #کپی با ذکر منبع
#گروه:
🍃بـَـحث جَنجالے طَلبگے🍃
لینک گروه:
🔻 ✅ 🔻
http://eitaa.com/joinchat/670302231C6c7e21cb4f
🔺 ✅ 🔺
کانون ادبیات عرب
۲) #فقره_دوّم: بیان دو تقسیم در رابطه با بحث استثناء 👥با توجّه به عبارات مرحوم شیخ بهایی، در می یاب
#تقسیم_دوّم:
🤔خروج مستثنی از حکم نسبت داده شده به مستثنی منه، به دو صورت است:
۱) از آن جایی که دخول مستثنی در همانند: {جاء القوم الا زیدا} و {ما جاء الا زید}، در حکم نسبت داده شده به مستثنی منه حقیقتاً است، لذا خروج چنین مستثنایی هم حقیقی می باشد و در نتیجه مستثنای آن، متّصل خواهد بود.
۲) از آن جایی که دخول مستثنی در همانند: {جاء القوم الا حمارا} و {ما جاء الا حمار}، در حکم نسبت داده شده به مستثنی منه به صورت حقیقی نست یعنی حکمی است لذا خروج چنین مستثنایی هم حکمی می باشد و در نتیجه مستثنای آن، منقطع خواهد بود.
📝 #توضیح_مطلب آن است که مقتضای استثناء آن است که اگر ادات استثناء ذکر نگردد، اسمی که با فرض وجود إلاّ، مستثنی بوده، داخل در حکم مستثنی منه باشد. با این وجود چنان چه دخول مستثنی در حکم مستثنی منه یک دخول حقیقی و واقعی بوده باشد، خروج آن هم یک خروج حقیقی خواهد بود همانند «جاء القوم إلا زیداً»؛ در این صورت چنین مستثنایی، متّصل است زیرا {زید} در فرض نبود الّا، به صورت حقیقی داخل در {القوم} می باشد لذا خروج آن هم به صورت حقیقی می باشد و چنان چه دخول مستثنی در حکم مستثنی منه علی وجه الحقیقه نباشد یعنی حکمی باشد، آن گاه خروج آن هم یک خروج غیر حقیقی و حکمی خواهد بود همانند «جاء القوم إلاّ حمارا»؛ در این صورت چنین مستثنایی، منقطع نام دارد زیرا {حمار} در فرض نبود الّا، دخول آن در {القوم} به صورت حقیقی نمی باشد لذا خروج آن نیز حقیقی نخواهد بود.
👇👇👇✅👇👇👇
💢💯 #کپی با ذکر منبع
#گروه:
🍃بـَـحث جَنجالے طَلبگے🍃
لینک گروه:
🔻 ✅ 🔻
http://eitaa.com/joinchat/670302231C6c7e21cb4f
🔺 ✅ 🔺
کانون ادبیات عرب
#پاسخ سوال شماره: #۱۳ 🌿🍁بحمدالله که دوستان گرامی در بحث سوال شماره: #۱۳، همّت خود را بر پاسخ از سوا
🔵دوستان:
✅ ما بقی نکات و همچنین بیان فقره سوّم نیز در روز های آتی ذکر می شود.
#انتقادات و #پیشنهادات خود را در جهت رشد کانال با ما در میان بگذارید:
🔍 @Lakhair
کانون ادبیات عرب
🔵دوستان: ✅ ما بقی نکات و همچنین بیان فقره سوّم نیز در روز های آتی ذکر می شود. #انتقادات و #پیشنها
👥دوستان مطالب ان شا الله امشب بارگذاری می شوند.