هدایت شده از تبیین
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️اگر اولین آیات نازل شده بر پيامبر (صلی الله علیه و آله) آیات اولیه «سوره علق» است، پس چرا به «سوره حمد»، «فاتحة الکتاب» می گویند؟
🔹ممکن است کسی سؤال کند: كدام #آيات يا #سوره براى نخستين بار بر #پيامبر_اكرم (صلی الله عليه و آله) نازل شده است؟ اگر اولين آيات يا اولين سوره، #سوره_علق و پنج آيه از ابتداى آن است، چرا به #سوره_حمد، «فاتحة الكتاب» می گويند؟
🔹در جواب این سؤال که چرا به «سوره حمد»، «فاتحة الكتاب» می‌گويند، اگر اين نام را در زمان حيات پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) بر آن سوره اطلاق كرده باشند [۱]، بدين دليل است كه #حمد اولين سوره كاملى است كه بر #پيامبر_اكرم (صلی الله علیه و آله) نازل شده است.
🔹در برخى از روايات آمده است كه همان روز اول بعثت، #جبرئيل (عليه السلام) #نماز و #وضو را طبق آيين اسلام به پيامبر (صلی الله علیه و آله) تعليم نمود؛ زيرا «لَا صَلَاةَ إِلَّا بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ»، بنابراين سوره مذكور به طور كامل نازل شد. [۲]
پی نوشت‌ها؛
[۱] ممكن است اين نام پس از رحلت پيامبر (ص) و موقعى كه جمع قرآن صورت گرفت بر آن سوره اطلاق شده باشد به اعتبار آنكه در ابتداى مصحف قرار گرفته است.
[۲] التمهيد في علوم القرآن، معرفت، محمد هادى، مؤسسة النشر الاسلامى، چاپ دوم، ج ۱، ص ۱۰۹
📕علوم قرآنی، معرفت، محمد هادی، موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، ص ۵۵
منبع: وبسایت آیت الله مکارم (بخش آئین رحمت)
#قرآن #قرآن_کریم #پيامبر_اکرم
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
هدایت شده از تبیین
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️در برخی از آیات قرآن، از استغفار و طلب آمرزش انبیاء خبر داده شده است؛ مثل استغفار حضرت نوح، حضرت داود و حضرت سلیمان (عليهم السلام). همچنین خداوند به پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) در سوره نصر دستور استغفار می دهد: «فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّابًا». آیا این موارد با عصمت انبیاء سازگار است؟! (بخش چهارم و پایانی)
💠سوره نصر و انتساب «استغفار» به پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)
🔹آیه دیگری که در موضوع بحث ما محل مناقشه قرار گرفته، «آیه ۳ سوره نصر» است که در آن #خداوند_متعال پس از فتح مکه #پیامبر_اسلام (صلی الله علیه و آله) را مخاطب قرار داده می فرماید: «فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَ اسْتَغْفِرْهُ»؛ (پروردگارت را تسبيح و حمد كن و از او #آمرزش بخواه). در توضیح فلسفه این #استغفار می گوییم چنین دستوری #سرمشقى است براى همه #امت، زيرا:
🔹اولا در طول #مبارزه طولانى بین #پیامبر (صلی الله علیه و آله) و مسلمانان از یک طرف، و #مشرکین_قریش از طرف دیگر كه سال هاى زيادى به طول انجاميد (حدود بيست سال) و #مسلمانان روزهاى بسيار سخت و دردناكى را طى كردند، گاهى آن چنان حوادث پيچيده مى شد كه جانها به لب می رسيد و در #افكار بعضى #گمانهاى_بدى در مورد وعده هاى الهى پيدا مى شد. [۱] اما اكنون كه پيروزى فرا رسيده، مى فهمند كه همه آن #گمانها و #بی‌تابی‌ها غلط بوده و بايد در مقام #استغفار برآيند.
🔹ثانيا #انسان هر قدر حمد و #ثنای_الهى كند، باز حق شكر او را ادا نخواهد كرد، و لذا در پايان اين حمد و ثنا بايد از تقصير خويش روى به درگاه خدا آورد و #استغفار كند.
🔹ثالثا معمولا بعد از پيروزی ها، وسوسه های شيطان شروع مى شود و حالت غرور از يک سو، و تندروى و انتقام جويى از سوى ديگر نزد اشخاص به وجود مى آيد. در اينجا بايد به #ياد_خدا بود و پيوسته #استغفار كرد تا هيچ يک از اين حالات پيدا نشود يا اگر پيدا شده بر طرف گردد.
🔹رابعا: اعلام #پیروزی بر مشرکین در جریان #فتح_مکه تقريبا به معناى اعلام پايان مأموريت #پيامبر (صلی الله علیه و آله) و اتمام عمر آن حضرت و شتافتن به لقاى محبوب بود، و اين حالت مناسب #تسبيح و #حمد و #استغفار است، و لذا در روايات وارد شده است كه بعد از نزول اين سوره #پيغمبر_اكرم (صلی الله علیه و آله) اين جمله را بسيار تكرار مى فرمود: «سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَ بِحَمْدِكَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ فَاغْفِرْ لِي إِنَّكَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ» [۲] (خداوندا! منزهى و تو را حمد و #ستايش مى كنم. خداوندا! مرا ببخش كه تو بسيار توبه پذير و مهربانى). [۳]
🔹با این توضیحات دقیق و صحیح راجع به #معنای_استغفار مشخص می شود که اخبار آیات قرآن مجید درباره #پیامبران به هیچ وجه تناقضی با #عصمت_انبیاء ندارد.
پی نوشت‌ها؛
[۱] همان گونه كه قرآن در مورد جنگ احزاب و در آیه ۱۰ سوره احزاب مى فرمايد: «وَ بَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَناجِرَ وَ تَظُنُّونَ بِاللهِ الظُّنُونَا»؛ (و دل ها به گلوگاه رسيده بود و گمان هاى [نامناسبى] در باره خدا داشتيد).
[۲] تفسير القمی، قمى، على بن ابراهيم، دار الكتاب، قم، ۱۴۰۴ق، چ ۳، ج ۱، ص ۴۴
[۳] تفسير نمونه، همان، ج ۲۷، ص ۴۰۱
منبع:وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#پیامبران
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد
هدایت شده از تبیین
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«الحمد الله رب العالمين» بر کدام قسم از توحيد دلالت دارد؟
🔹در #سوره_حمد كه هر صبح و شام در نمازها تكرار مى كنيم؛ چنين آمده: «الْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ». (ستايش مخصوص خداوندى است كه پروردگار جهانيان است). عين اين جمله در سوره هاى متعدّدى از #قرآن_مجيد از سوى بندگان و از سوى خداوند با همين تعبير تكرار شده؛ كه گاه مربوط به #دنيا و گاه مربوط به #قيامت است. [۱] در حقيقت اين آيه استدلال لطيفى را در بر گرفته؛ و آن اين كه #خداوند شايسته هرگونه #حمد و #ستايش است؛ چرا كه «مربّى واقعى همه عالميان» او است.
🔹هم «خالق» است و هم «روزى دهنده»، هم «مالك» است و هم «تربيت كننده»، هم «مدير» و هم «مدبّر»، و هم «راهنما و معلّم» و «هادى». قابل توجّه اين كه «الحمد» چون به صورت جنس به كار رفته همه #انواع_ستايشها را شامل مى شود؛ و «اَلْعالَمينَ» نيز چون به صورت جمع با الف و لام است، #تمام_موجودات جهان را اعم از عاقل و غير عاقل، مادّى و مجرد، همه را در بر مى گيرد. (و اين كه به صورت صيغه جمع عاقل آمده است به اصطلاح از باب تغليب است). [۲]
🔹بنابراين اگر ديگران نيز در گوشه اى از اين جهان اقدام به تعليم و تربيت و پرورش و انعام مى نمايند، همه از پرتو او است؛ و اگر كسى مالكيّتى دارد شعاعى از مالكيّت مطلقه او مى باشد. بنابراين قبل از اين كه از بندگان او تشكر و سپاسگزارى كنيم يا حمد و ستايش آنها نماييم، بايد #خدا را بستائيم، و در برابر ذات مقدّس او #شكرگزارى كنيم. فخر رازى در اينجا با توجّه به اين كه حمد و سپاس در برابر نعمت است، به شرح اجمالى نعمت هاى خداوند پرداخته و گفته است:
🔹تنها دقّت درباره «بدن انسان»، نشان مى دهد كه به گفته دانشمندان علم تشريح نزديك به پنج هزار نوع اعضاى مختلف يا مواهب گوناگون از مواهب الهى در خلقت بدن به كار رفته است. تازه آنچه در اين زمينه معلوم شده، در مقابل آنچه هنوز كشف نشده همچون قطره در برابر اقيانوس است. سپس به ذكر آثار ربوبيّت و تدبير خداوند در بقيّه جهان هستى پرداخته؛ مى گويد: «از بررسى اينها چنين به دست مى آيد كه هزار هزار (يك ميليون) مسأله قابل توجّه يا بيشتر و كمتر در اين زمينه وجود دارد؛ و با توجّه به اين كه #خداوند همه چيز را مسخّر #انسان قرار داده، روشن مى شود كه جمله «الحمدلله» تمام اين مسائل را در بر مى گيرد». [۳]
🔹البتّه مفسّر مذكور (فخر رازى) با توجّه به علوم عصر خود چنين سخنى گفته، ولى با توجّه به اكتشافاتى كه در عصر ما در زمينه هاى مختلف علمى حاصل شده روشن مى شود كه اين اعداد و ارقام تا چه اندازه كوچك و بى مقدار است. تنها در «بدن انسان» ده ميليون ميليارد! سلّول وجود دارد كه هر كدام يكى از خدمتگزاران او و مشمول ربوبيّت پروردگارند؛ و بر آن شكر و حمد و سپاسى لازم است. اگر انسان بخواهد شبانه روز فقط اين تعداد سلّول را شماره كند ـ تا چه رسد به حمد و ستايش ـ سيصد هزار سال وقت لازم دارد!
پی نوشت:
[۱] سوره انعام، آيه ۱؛ سوره يونس، آيه ۱۰؛ سوره صافات، آيه ۱۸۲؛ سوره زمر، آيه ۷۵؛ سوره غافر، آيه ۶۵
[۲] به همين دليل هنگامى كه موسى (عليه السلام) در برابر فرعون خدا را به عنوان «رب العالمين» توصيف مى كند؛ او مى پرسد «رب العالمين» چيست؟ موسى (عليه السلام) مى فرمايد: «رَبُّ السَّمَوَاتِ وَالاَْرْضِ وَ مَا بَيْنَهُمَا» (اوست پروردگار آسمانها و زمين، و آنچه ميان آن دو قرار دارد).
[۳] تفسير فخررازى، ج ۱، ص ۶
📕پيام قرآن، آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى، دار الكتب الاسلاميه، تهران، ۱۳۸۶ش، ج ۳، ص ۳۲۵
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد