❓پرسش 17: «استصحاب قهقهرائی» را توضیح دهید؟ ✍پاسخ: 🌀تعریف «استصحاب قهقرایی» : «استصحاب قهقرائی» که به آن «استصحاب معکوس» یا «انعطاف» نیز گفته می شود، این است که به خلاف استصحاب عادی، زمانی که یقین لاحق و شک سابق باشد، یعنی الان یقین داریم و نسبت به گذشته شک می کنیم، حکم یقین را به زمان گذشته سرایت دهیم. به عبارت دیگر، هرگاه چيزى در زمانى موجود و متحقق باشد ولى در مبدأ حدوث آن شك داشته باشيم كه آيا در همين زمان حادث شده؟ يا صد سال پيش؟ يا از قديم و از روز اول همين‏طور بوده و تغيير و تحولى پديد نيامده؟ در اينجا حكم مى‏كنيم به قدمت آن موجود زيرا اگر حكم به تأخر آن كنيم و بگوئيم از روز اوّل جور ديگرى بوده و الآن اين موجود جديدا حادث شده مستلزم ارتكاب يك خلاف اصل خواهد بود. 🌀مثال استصحاب قهقرایی: 1⃣ اگر کسی الان یقین دارد که وضو ندارد، اندکی قبل هم نمازش را خوانده است و نمی‌داند موقع نماز طهارت داشته یا خیر. اما الان یقین دارد مُحْدِث است و وضو ندارد. آیا می‌توان استصحاب قهقرایی جاری کنیم و بگوییم موقع نماز هم محدث بوده است پس نمازش باطل است؟ ( البته این مثال، مجرای قاعده فراغ نیز هست اما اگر قاعده فراغ نبود، باید طبق استصحاب قهقرائی حکم به بطلان نماز می‌کردیم.) 2⃣ در عرف فعلی ما مسلمانان، صيغه «افعل» ظهور در «وجوب» دارد ولى نمى‏دانيم كه آيا در صدر اسلام و در زمان نزول قرآن و معصومين (علیهم السلام) و حتى قبل از آن از آغاز پيدايش لغت عرب همين معنا را داشته و يا در آن اعصار معناى ديگرى داشته و بعدها از آن معنا نقل داده شده است. اگر بگوئيم اين ظهور جديد است و در قديم معناى ديگرى داشته به ناچار بايد تسليم نقل و تعدد وضع شويم که هر دو خلاف اصل است؛ زيرا اصل عدم نقل و عدم تعدد وضع است. 🔅تذکر: حجیت «استصحاب قهقرایی» محل اختلاف است. #استصحاب_قهقرایی #استصحاب_معکوس #اصول_الفقه #مظفر (رحمة الله علیه) #اصول_فقه 📚اصول الفقه، استصحاب، مقومات استصحاب https://eitaa.com/saluni

❓پرسش 72: با توجه به قاعدهٔ«کلما حکم به العقل حکم به الشرع»، چطور علامه #مظفر «رحمة الله علیه» قائل به #عقلی بودن لزوم ترک #ضدعام و یا لزوم انجام #مقدمه_واجب شده اند اما #شرعی بودن آن را نمیپذیرند بلکه آن را عبث میدانند⁉️ #قاعدهٔ_ملازمه #کلما_حکم_به_العقل_حکم_به_الشرع #اصول_مظفر #اصول_فقه دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻 https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5 ╭━❀❓❀━╮ @saluni ╰━❀📚❀━╯

❓پرسش 72: با توجه به قاعدهٔ«کلما حکم به العقل حکم به الشرع»، چطور علامه #مظفر «رحمة الله علیه» قائل به #عقلی بودن لزوم ترک #ضدعام و یا لزوم انجام #مقدمه_واجب شده اند اما #شرعی بودن آن را نمیپذیرند بلکه آن را عبث میدانند⁉️ ✍🏽پاسخ: ❇️ نکته1: بحث پیرامون قاعده، شامل 4 قسمت است: 1- آیا #حسن_و_قبح_ذاتی است یا عارضی و اعتباری؟ (نزاع #اشاعره و #امامیه ) 2- آیا عقل حسن و قبح را درک میکند یا نه؟ (نزاع #اخباریین و #اصولیین ) 3- اگر عقل حسن و قبح را درک کند، آیا لازم است شرع به همان حکم کند؟ ( نزاع گروهى از اخباريين مانند #سيد_صدر #شارح_وافيه و برخى از اصوليين مانند #صاحب_فصول با سایرین) 4- آیا این درک عقل، #حجت است؟ بعبارت دیگر، آیا شارع میتواند مانع حجیت آن شود؟ (کما این که مثلا طبق نظر بعضی در #قطع_قطاع شارع مانع حجیت قطع شده است.) ❇️نکته2: عده ای منکر قاعدۀ ملازمه شده اند زیرا ملاکات را مقتضی برای احکام و نه علت تامه می دانند و چه بسا عقل حسن یا قبح را درک کند اما شرع حکم به وجوب یا حرمت ننماید. (منکرین برای تأیید کلام خود، به #افعال_صبی که سنش نزدیک و مقارن بلوغ است یا به واجبات مهم در زمانی که با اهم #تزاحم دارند و یا به #احکام_ارشادی مثال زده اند. ) و در مقابل، برخی از باب همین قاعده، قائل به #وجوب_مقدمه یا #حرمت_ضد شده اند و عده ای علیرغم پذیرش قاعده، قائل به وجوب شرعی مقدمه یا حرمت شرعی ضد و... نشده اند.(که توضیح آن در ضمن نکته بعد مطرح می شود.) ❇️نکته3: عده ای مانند مرحوم #مظفر، قاعده را پذیرفته اند اما مقصود آنها از قاعده متقاوت است. در نظر ایشان، کلما حکم العقل بالحکم الشرعی حکم به الشرع صحیح است یعنی اگر عقل گفت شارع باید حکم کند، شارع حکم می کند نه اینکه هر آن چه عقل بگوید صحیح باشد! مثلاً اگر شارع ذی المقدمه را واجب کرده باشد، عقل میگوید برای تحقق خارجی ذی المقدمه باید مقدمه انجام شود اما عقل نمیگوید شارع باید مقدمه را واجب کند بلکه عقلاً جعل حکم در چنین مواردی لغو است. بله، در مواردی که عقل مصلحت ملزمه یا مفسده ملزمه را تشخیص دهد، شرع حکم به وجوب یا حرمت می نماید. اما در ما نحن فیه، مصلحت ملزمه در مقدمه نیست بلکه در ذی المقدمه است. ❇️نکته4: عقل دو نوع است: 1- #عقل_فطرى خالص كه به واسطه او خدا و شريعت را ميشناسيم. 2- #عقل_سقيم و مريض كه براساس هواها و هوسها و شهوات و تمايلات حكم میکند. مراد اصوليين در قاعدۀ ملازمه، عقل فطرى و خالص است كه عقلاء بما هم عقلاء و صرفا به مقتضاى عقلشان نه به مقتضاى عادت و انفعالات و ... برطبق امرى حكم كنند و بدان قاطع می شوند. #قاعدهٔ_ملازمه #کلما_حکم_به_العقل_حکم_به_الشرع #اصول_مظفر #شرح_اصول_فقه #شرح_اصول_استنباط #اصطلاحات_الأصول_و_معظم_أبحاثه #اصول_فقه 📚اصول فقه مظفر 📚شرح اصول فقه محمدی خراسانی، ج‏2، ص29 📚اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها، ص 208 📚شرح اصول استنباط علی محمدی، جلد1، ص349 دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻 https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5 ╭━❀❓❀━╮ @saluni ╰━❀📚❀━╯