✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️از منظر امام علی (علیه السلام) «عدالت» و «احسان» چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
🔹#امام_علی(عليه السلام) در حکمت ۲۳۱ #نهج_البلاغه با اشاره به تفسير آيه ۹۰ سوره نحل: «إِنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الاِحْسانِ»، ميفرمايد: «#عدالت همان رعايت #انصاف [و پرداختن حق مردم] و احسان به معناى نيكى بيشتر [از حد انصاف] است». خداوند در اين آيه شريفه به سه چيز امر و از سه چيز نهى كرده است، ميفرمايد: «خداوند به #عدل و #احسان و كمك به #خويشاوندان فرمان، و از #فحشا و #منكر و #ستم نهى میكند»، و در پايان آيه مى افزايد: (خداوند به شما اندرز میدهد تا متذكر شويد)؛ «إِنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الإِحْسَانِ وَ إِيتَاءِ ذِى الْقُرْبَى وَ يَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنكَرِ وَ الْبَغْىِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ».
🔹اين آيه دربرگيرنده يكى از جامع ترين برنامه هاى اجتماعى بشر است كه هرگاه جامه عمل به خود بپوشد، #امنيت و #آرامش بر او حكمفرما میشود. در اينكه ميان #عدل و #احسان چه تفاوتى است مفسران احتمالات فراوانى ذكر كرده‌اند؛ بعضى گفته اند: #عدل، اداى واجبات و #احسان، انجام مستحبات است. برخى ديگر عدل را توحيد و احسان را اداى واجبات میدانند، و عدّه اى #عدالت را به معناى هماهنگى ظاهر و باطن، و #احسان را به معناى برترى باطن نسبت به ظاهر دانسته اند. اين تفسير نيز از سوى گروهى عنوان شده كه #عدالت مربوط به جنبه هاى عملى، و #احسان مربوط به جنبه هاى گفتارى است.
🔹ولى از همه اين تفسيرها بهتر همان است كه در كلام #امام (ع) آمده كه #عدل را به معناى #انصاف تفسير فرموده؛ زيرا رعايت انصاف آن است كه حق هر كسى را به خودش بپردازند (و به نظر میرسد كه اين واژه از ماده «نصف» گرفته شده؛ زيرا هرگاه انسان در حقوق مشترك، آن را تنصيف كند رعايت #عدالت را به طور كامل كرده است). سپس اين واژه به معناى هرگونه عدالت آمده است. #احسان همانگونه كه از مفهوم آن استفاده میشود، نيكى كردن به ديگران است و اين نيكى همان #تفضّل است كه حضرت در كلام بالا به آن اشاره فرموده است. از این رو برقرار شدن #نظم‌جامعه‌انسانى بدون #عدل و #انصاف و #احسان و #تفضّل امكان پذير نيست؛ زيرا ترك عدالت و انصاف سبب خشم كسانى میشود كه حقوقشان پايمال شده و طبعاً برمى‌خيزند و نظم جامعه را به هم میريزند و اى بسا منجر به خونريزى هاى وسيعى گردد.
🔹در مورد #احسان بسيار میشود كه تنها با استفاده از اصل عدالت و انصاف مشكلات جامعه حل نمیگردد؛ مثلاً سيل عظيمى آمده و خانه هاى فراوانى را ويران كرده و يا زلزله شديدى رخ داده و منجر به ويرانی هاى وسيعى شده است. در اينجا نمى‌توان تنها با استفاده از حقوق واجب و حتى مالياتهاى معمولى مشكلات را حل كرد. اينجاست كه اصل #احسان و #تفضّل بايد به ميدان آيد و #نيكوكاران دامن همت به كمر بزنند، ويرانى ها را آباد و ضايعات را جبران و #مشكلات ناشى از حوادث را حل كنند. گاه در يك #خانواده نيز مشكلاتى به وجود مى آيد. مثلاً شوهر در حادثه اى از دنيا مى رود و اطفال صغير او باقى مى مانند.
🔹اينجاست كه بايد افراد #فاميل صرفه نظر از اصل #عدالت، به سراغ #احسان و #تفضّل بروند و ايتام را تحت حمايت خود قرار دهند و مشكلات آن خانواده را حل كنند، خواه يك نفر اقدام به اين كار كند يا همه فاميل دست به دست هم بدهند. در «معانى الاخبار» كه اين حديث را قبل از سيد رضى نقل كرده، میخوانيم: #امام_علی (ع) بر اصحاب وارد شد در حالى كه آنها درباره #مروّت بحث ميكردند، فرمود: چرا در اين باره به سراغ قرآن نمیرويد، عرض كردند: كجاى قرآن درباره مروّت بحث كرده؟ فرمود: اين آيه شريفه كه ميفرمايد: «إِنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الاِحْسانِ»، #عدل همان #انصاف است و #احسان همان #تفضل». [۱]
🔹در حديثى كه مرحوم طبرسى آن را در «مجمع البيان» ذيل آيه مورد بحث نقل كرده میخوانيم: «عثمان بن مظعون كه از صحابه معروف پيامبر اسلام (ص) است ميگويد: من در آغاز به صورت ظاهری اسلام را پذيرفته بودم نه با قلب و جان، و اين وضع ادامه داشت تا آنكه روزى در خدمت آن حضرت، ديدم در فكر فرو رفته، ناگهان چشم خود را به طرف آسمان دوخت، گويا پيامى را دريافت میدارد. وقتى كه به حال عادى برگشت از ماجرا پرسيدم، فرمود: هنگامى كه با تو سخن میگفتم ناگهان جبرئيل را مشاهده كردم كه اين آيه را براى من آورد: «إِنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الاِحْسانِ...» عثمان ميگويد: چنان محتواى آيه در قلب من اثر گذاشت كه اسلام همان لحظه در جان و روح من جاى گرفت».
پی نوشت:
[۱]معانى‌الأخبار، ابن بابويه، جامعه مدرسين، چ۱، ص۲۵۷
📕پيام امام اميرالمؤمنين(ع)، مكارم شيرازى، ناصر، دارالكتب الاسلاميه، ۱۳۸۶ش، چ۱، ج۱۳، ص۷۶۳
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#عدالت #احسان
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
⭕️نابودی ظلم در سایه حکومت اسلامی
🔹خوب، این رئیس مذهب ما #حضرت_امیر - سلام الله علیه - هست که وقتی می‌شنود که یک زن ذمی را که یهودی شاید بوده است، این را خلخال از پایش لشکر کذا درآوردند، آن قدر ناراحت میشود، که می‌گوید اگر انسان بمیرد در یک همچو امری، سزاوار است.
🔹یک همچو حکومتی است، و چنانچه یک #حکومت_اسلامی به آن طوری که اسلام می‌خواهد، آن طوری که خدای تبارک و تعالی می‌خواهد در #ایران و در سایر جاها تحقق پیدا بکند، دیگر ظلم درش بسته میشود، تعدیات درش بسته میشود.
🔹حکومت ها دیگر نمی توانند ظلم کنند و نمی کنند و ارتشی ها و سایر قوای انتظامی همه در خدمت مردم هستند. دعا کنید که آن طوری که ما می خواهیم بتوانیم موفق بشویم، و بتوانیم که #اسلام را عرضه کنیم
بیانات حضرت امام ۵۸/۱۰/۱۵
منبع: سایت جامع امام خمینی (ره)
#امام_خمینی
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«سخن چينی» در چه مواردی جایز شمرده شده است؟
🔹حرام بودن #سخن_چينى به عنوان #گناه_كبيره، و زشتى آن از نظر علم اخلاق يك اصل اساسى است كه بايد هميشه مورد توجه باشد، لکن ممكن است اين حكم نیز مانند ساير احكام شرع #استثناء هايى داشته باشد كه در آن موارد، نقل كردن حرف اين براى آن يا بالعكس نه تنها جايز است، بلكه گاه واجب نیز می باشد؛
🔹مثلا زمانی كه احساس كنيم فرد يا گروهى #ظالم قصد كشتن يا ضربه زدن به فردى را دارد و مسأله جدى است، سخن آنها را براى فرد مورد نظر نقل كنيم تا در محافظت از خويشتن بكوشد يا از منطقه خطر دور شود، نظير آنچه در مورد #حضرت_موسى (عليه السلام) واقع شد. پس از داستان كشتن قبطى متجاوز، كسى نزد #حضرت_موسى (عليه السلام) آمد و گفت: «اِنَّ الْمَلاَ يَأتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرجْ اِنّى لَكَ مِنَ النّاصِحينَ»؛ [۱] (اين جمعيت براى كشتن تو به مشورت نشسته اند فوراً از شهر خارج شو كه من از خيرخواهان تو هستم).
🔹گاه مى توان به وسيله «سخن چينى» راست يا دروغ در #صفوف_دشمن اختلاف افكند؛ اين نيز از موارد #جواز يا #وجوب #سخن_چینی است، نظير آنچه درباره «نعيم بن مسعود» و #جنگ_احزاب نقل شده كه در ميان دو گروهى از #دشمنان_اسلام اختلاف افكند و آنها را نسبت به يك ديگر بدبين و در امر جنگ سست نمود؛ [۲]
🔹ولى اين گونه #استثنائات نادر، هرگز نبايد بهانه اى براى آلوده شدن به اين #گناه يا استقبال از گفته های سخن چينان شود. بلکه با آنها باید مثل حکم جواز اکل میته (خوردن مردار) در #حالت_اضطرار برخورد کرد. #امام_على (عليه السلام) در حديثى می فرمایند: «لا تَعْجَلَنَّ اِلى تَصْدِيْقِ واشٍ وَ اِنْ تَشَبَّهَ بِالنّاصِحِيْنَ» [۳] (در تصديق سخنان افراد #سخن_چين عجله نكن هر چند خود را در لباس خيرخواهان درآورند).
پی نوشت‌ها؛
[۱] قرآن کریم، سوره قصص، آيه ۲۰
[۲] تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الإسلامية، چ ۱، ج ۱۷، ص ۲۵۹
[۳] تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، دفتر تبليغات، چ ۱، ص ۲۲۲
📕اخلاق در قرآن، مكارم شيرازى، ناصر، مدرسة الامام على بن ابيطالب (ع)، ۱۳۷۷ش، چ ۱، ج ۳، ص ۳۱۳
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#سخن_چینی
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
⭕️دعا و توسل
🔹حضرت آیت‌الله بهجت قدس‌سره: در #ابتلائات و برای #رفع_بلاها، دست از #دعا و #توسل نباید برداشت.
📕در محضر بهجت، ج۲، ص۱۵۲
منبع: وبسایت مرکز تنظیم ونشر آثار آیت الله العظمی بهجت
#آیت_الله_بهجت
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️طولانی ترين آيه قرآن درباره چه موضوعی است؟
🔸«آيه ۲۸۲ سوره بقره» طولانی ترين آيه #قرآن است و موضوع آن درباره #قراردادها و تنظيم #اسناد_تجاری است. دو نكته از آيه شريفه، قابل استنتاج است:
1⃣#احكام_دقيقی كه در اين آيه در مورد #تنظيم_سند، برای #معاملات ذكر شده است - آن هم با ذكر #جزئيات در تمام مراحل - بيانگر توجه عميقی است كه #قرآن نسبت به #امور_اقتصادی مسلمين و نظم كار آنها دارد. مخصوصا با توجه به اينكه اين #كتاب_آسمانی در جامعه جاهلی و عقب مانده ای نازل شد كه حتی سواد خواندن و نوشتن در آن بسيار كم بود و اين خود دليلی است بر عظمت قرآن از يكسو و اهميت نظام اقتصادی مسلمين از سوی ديگر.
🔹علی بن ابراهيم در تفسير خود می‌نويسد: در خبر آمده است كه در #سوره_بقره پانصد حكم اسلامی است و در اين آيه پانزده حكم به خصوص وارد شده است. در حالی که محققين تفسير نمونه، #نوزده_حكم استخراج نموده اند كه با احتساب احكام ضمنی، عدد بيش از اين خواهد بود.
2⃣جمله های «واتقوا الله» و «يعلمكم الله» گر چه به صورت جمله های مستقل عطف بر يكديگر آمده است، ولی قرار گرفتن آنها در كنار يكديگر نشانه ای از پيوند ميان آن دو است، و مفهوم آن اين است كه #تقوا و پرهيزكاری و #خداپرستی، تاثير عميقی در #آگاهی و روشن بينی و فزونی علم دارد.
🔹آری، هنگامی كه #قلب_انسان به وسيله #تقوا صيقل يابد، همچون آينه حقایق را روشن می‌سازد. اين معنی كاملا جنبه منطقی دارد، زيرا #صفات_زشت و اعمال ناپاك، حجاب هايی بر فكر انسان می‌اندازد و به او اجازه نمی‌دهد #چهره_حقيقت را آنچنان كه هست ببيند. هنگامی كه به وسيله #تقوا حجاب ها كنار رفت، چهره حق آشكار می شود.
📕تفسير نمونه، ج ۲، ص ۳۹۰
منبع: وبسایت انوار طاها
#قرارداد #معامله #معاملات
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
⭕️امام حسین علیه السلام
🔸«اُوصِيكُم بِتَقوَى اللهِ فَإنَّ اللهَ قَد ضَمِنَ لِمَنِ اتَّقاهُ أن يُحَوِّلَهُ عَمّا يَكرَهُ إلى ما يُحِبُّ و يَرزُقَهُ مِن حَيثُ لا يَحتَسِب»ُ؛
🔹«شما را به #تقوای_الهى سفارش میكنم؛ زيرا خدا ضمانت داده كسى را كه تقواى الهى پيشه سازد، از آنچه ناخوش می دارد، به آنچه خوش می دارد انتقال دهد، و از جايى كه گمان نمى برد، روزى اش دهد.
📕گزیده تحف العقول، ج۱، ص۳۷
#امام_حسين
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️آیا از منظر آیات و روایات قابلیت تغییر در اخلاقیات افراد وجود دارد؟ (بخش دوم و پایانی)
🔸در روايات اسلامى نيز تعبيرات روشنى در اين زمينه ديده مى شود، مانند احاديث زير:
1⃣حديث معروف «اِنّى بُعِثْتُ لاُِتَمِّمَ مَكارِمَ الاَْخْلاقِ» [۱] دليل واضحى بر امكان تغيير #صفات_اخلاقى است.
2⃣روايات فراوانى كه تشويق به #حسن_خلق مى كند، مانند: حديث نبوى «لَوْ يَعْلَمُ الْعَبْدُ ما فى حُسْنِ الْخُلْقِ لَعَلِمَ اَنَّهُ يَحْتاجُ اَنْ يَكُونَ لَهُ خُلْقٌ حَسَنٌ» [۲] (اگر بندگان مى دانستند كه #حسن_خلق چه منافعى دارد، يقين پيدا مى كردند كه محتاج به اخلاق نيكند!)، نشانه ديگر است.
3⃣در حديث ديگرى از همان حضرت مى خوانيم: «اَلْخُلْقُ الْحَسَنُ نِصْفُ الدِّينِ» [۳]؛ (#اخلاق_خوب، نيمى از دين است).
4⃣و در حديثى از اميرمؤمنان امام على (عليه السلام) مى خوانيم: «اَلْخُلْقُ الْمَحْمُودُ مِنْ ثِمارِ الْعَقْلِ، اَلْخُلْقُ الْمَذْمُوْمُ مِنْ ثِمارِ الْجَهْلِ» [۴] (#اخلاق_خوب از ميوه هاى #عقل و آگاهى است، و #اخلاق_بد از ثمرات #جهل و نادانى است). و از آنجا كه «علم» و «جهل» قابل تغيير است، #اخلاق هم به تبع آن قابل تغيير مى باشد.
5⃣در حديث ديگرى از پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) آمده است: «اِنَّ الْعَبْدَ لَيَبْلُغُ بِحُسْنِ خُلْقِهِ عَظيمَ دَرَجاتِ الاْخِرَةِ وَ شَرَفَ الْمَنازِلِ وَ اِنَّهُ لَضَعيفُ الْعِبادَةِ» [۵] (بنده خدا به وسيله #حسن_اخلاق به درجات عالى آخرت و #بهترين_مقامات مى رسد، در حالى كه ممكن است از نظر عبادت ضعيف باشد!).
🔹در اين حديث اوّلاً مقايسه #حسن_اخلاق به عبادت و ثانياً ذكر درجات بالاى اخروى كه حتماً مربوط به اعمال اختيارى است، و ثالثاً تشويق به تحصيل حسن خلق، همگى نشان مى دهد كه #اخلاق يك امر #اكتسابى است، نه اجبارى و الزامى و خارج از اختيار! (دقّت كنيد). اين گونه روايات و تعبيرات گويا و پرمعنى در كلمات #معصومين (عليهم السلام) زياد ديده مى شود [۶] و همه آنها نشان مى دهد كه #صفات_اخلاقى قابل تغيير است، و گرنه اين تعبيرات و تشويقها لغو و بيهوده بود.
6⃣در حديث ديگرى از رسول خدا (صلى الله عليه و آله) مى خوانيم كه به يكى از يارانش به نام «جرير بن عبدالله» فرمود: «اِنَّكَ امْرُءٌ قَدْ اَحْسَنَ اللّهُ خَلْقَكَ فَاَحْسِنْ خُلْقَكَ» [۷] (خداوند به تو چهره زيبا داده، #اخلاق خود را نيز زيبا كن!).
🔹كوتاه سخن اين كه: كتب روايى ما پُر از رواياتى است كه همگى دلالت بر #امكان‌تغييراخلاق آدمى دارد. [۸] اين بحث را با حديثى از اميرالمؤمنين #امام_على (عليه السلام) كه تشويق به فضائل اخلاقى مى كند پايان مى دهيم؛ حضرت می فرماید: «اَلْكَرَمُ حُسْنُ السَّجـِيَّةِ وَ اجْتِـنابُ الدَّنِـيَّةِ» [۹] (ارزش و كيفيّت انسان به #اخلاق_پسنديده و اجتناب و دورى از اخلاق پست است).
پی نوشت‌ها؛
[۱] إرشاد القلوب، ديلمى، انتشارات مصطفوى، چ ۳، ج ۱، ص ۱۷۴. [۲] بحارالأنوار، دار إحياء التراث العربی، چ ۲، ج ۱۰، ص ۳۶۹. [۳] همان، ج ۶۸، ص ۳۸۵. [۴] غررالحكم و دررالكلم، دار الكتاب الإسلامی، چ ۲، ص ۶۹، ح ۱۳۲۸. [۵] المحجة البيضاء فی تهذيب الإحياء، جامعه مدرسين، چ ۴، ج ۵، ص ۹۳. [۶] الكافی، دارالكتب الإسلامية، چ ۴، ج ۲، ص ۹۹، باب (حسن الخلق...) ۱۸ روايت در اين زمينه نقل كرده است. [۷] بحار الأنوار، همان، ج ۶۸، ص ۳۹۴. [۸] الكافی، همان، ج ۲، ص ۹۹. [۹] غرر الحكم و درر الكلم، همان، ص ۸۷، ح ۱۶۷۴
📕اخلاق در قرآن، آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى، مدرسه الامام على بن ابيطالب (ع)، قم، چ اول، ۱۳۷۷ش، ج ۱، ص ۳۴
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#اخلاق
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
⭕️امتحانات الهی
🔹تمام طول عمر #انسان، قدم به قدم #امتحان هاست. اگر ما بتوانیم بر #هوای_نفس خود غالب بیائیم، بتوانیم #بصیرت خود را به کار بگیریم، بتوانیم #موقع را بشناسیم، بدانیم #کار_لازم چیست و آن را انجام دهیم، این در ما یک مرتبه‌ی جدیدی از #حیات به وجود می آورد؛ این یک #تعالی است، یک #ترقی است.
بیانات مقام معظم رهبری ۸۹/۰۸/۲۶
منبع: وبسایت دفتر حفظ و نشر آثار معظم له
#امام_خامنه_ای
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد