📌واکنش امیرمؤمنان علی(ع) در برخورد با تحریک کنندگان اغتشاش و آشوب
حَنظَلةبن رَبیع، که جزو لشکریان امیرمؤمنان #علی(ع) در جنگ #صفین بود، هنگام حرکت سپاه اسلام به سوی جنگ با #معاویه، روحیه مردم را #متزلزل می کرد و حتی حضرت را از جنگ با معاویه برحذر میداشت.
امام در مرحله اول به او فرمود:
«آیا بر ضد ما هستی یا با ما؟ او اظهار داشت: نه بر ضد شما و نه با شما هستم. امام باتوجه به زمان خاص و موقعیتی که برای حرکت به سوی معاویه تشخیص داده بود، #حنظله را به رُها(شهری بین موصل و شام) #تبعید کرد، ولی وی از اجرای حکم تخلف کرد و شبانه از #کوفه گریخت و به معاویه پیوست. امیرمؤمنان علی(ع) نیز با قاطعیت دستور داد که #خانه او را در کوفه خراب کنند، تا درس عبرتی برای دیگران باشد.
📚منقری، وقعة صفین، ص97.
📌شیعه، برای میدان های سخت آماده است.
امام #باقر(ع) دربارۀ #مظلوميّت اهلبيت(ع) و #شیعیان فرمود:
◀️«هميشه ما #تحقير مىشديم و مورد #ظلم و ستم قرار مىگرفتيم.
◀️ما را دور مىكنند، حقير مىسازند، محروم مىكنند و مىكشند.
◀️ما هميشه در معرض خوف و ترس بوده و بر خون خود و دوستانمان #امنيت نداشتيم.
◀️- در زمان #معاويه- شيعيان ما را در شهرها كشتند، #دستها و #پاهايشان را تنها به گمان تشیع، قطع می كردند، نام هركس در زمرۀ محبّان يا اصحاب ما برده مىشد، زندانى مىشد، مالش را غارت مىكردند، يا خانهاش را ويران مىساختند.
◀️اين بلا، همچنان در تزايد و شدّت بود، تا زمان عبيدالله بن زياد؛ پس از آن نیز حَجّاج بن یوسف(م94ق) روی کار آمد. #حجاج، شيعيان بسيارى را كشت و ايشان را به ظنّ و گمان بازداشت نمود. كار شيعيان در آن جامعۀ بلازده به جايى رسيده بود كه اگر مردى را #زنديق يا #كافر معرّفى مىكردند، نزد حَجّاج محبوبتر از آن بود كه او را #شيعۀ_على(ع) معرفى كنند.»
📚ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۴۴.
📚ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، ج6، ص89.
📌نتیجه حکومت و #تبلیغات_امویان
طبق گزارش مسعودی از مورخان مشهور:
يكى از دوستان ما كه اهل علم بود مي گفت:
در انجمنى در #شام درباره #ابوبكر، #عمر، #على و #معاويه سخن مي گفتيم و سخنان اهل علم را ياد مي كرديم؛ جمعى از عامه مردم مي آمدند و سخنان ما را مي شنيدند.
يكى از آنان كه از ديگران خردمندتر بود و ريش بزرگتری داشت، روزى به من گفت:
چقدر در باره #على و معاويه و فلان و فلان حرف ميزنيد. گفتم:
تو در اين باب چه نظر دارى؟ گفت: در باره كى؟ گفتم: در باره على چه ميگوئى؟ گفت:
مگر او پدر #فاطمه نيست؟ گفتم: فاطمه كى بود؟ گفت: زن #پيامبر و دختر #عايشه و خواهر معاويه بود. گفتم حكايت على چگونه بود؟ گفت: در جنگ #حنين با پيامبر كشته شد.
📚مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج2، ص33.
📌خباثت های معاویه در غارتگری
معاویه، به نمایندگان خود دستور میداد:
«اگر دو نفر گواهی دهند که کسی از #دوستداران علی(ع) و خاندان او است، اسم او را از دفتر دولتی #حذف و #حقوق او را قطع کنند. خانه اش را خراب کرده و بلایی بر سر او بیاورند که برای دیگران درس عبرت باشد.» (1)
به اعتراف #معاویه، هدف از #غارت هایی که در حکومت امیرمؤمنان #علی(ع) انجام می داد، فرار مردم از حکومت علی(ع) بود؛ چنانکه به سُفیان بن عَوف غامدی که از فرماندهان نظامی در #حمله به شهر هیت و شهر انبار بود، می گفت:
«به خداوند سوگند بعد از اندك زمانى مردم #عراق از على(ع) فرار می كنند و به طرف ما می آيند.»(2)
📚ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج11، ص44.
📚 ابراهيم بن محمد ثقفى، الغارات، ج2، ص465.
📌فریب حلوای #معاویه
روزی #معاویه،
#حلوایی زعفرانی برای #ابوالاسود دُؤلی فرستاد. ابوالاسود حلوا را کنار گذاشته بود، اما دختر وی نادانسته انگشتی از آن را خورده بود. ابوالاسود به دخترش اعتراض کرد که چرا حلوای معاویه را خورده است؛ زیرا معاویه قصد دارد دل ما را از #مال_حرام سیاه کند تا #محبت امیرمؤمنان #علی(ع) از آن گرفته شود.
دختربچه گفت: پدر جان،
هنوز حلوا جذب بدن من نشده است. پاهایم را بگیر و من را وارونه کن تا آن را بالا بیاورم. ابولاسود چنین کرد و در قابل شعری گفت: «ای پسر هند! ایا با حلوای زعفرانی، میخواهی #فضائل و #دین خود را به تو بفروشیم؟
پناه بر خدا! چگونه این کار عملی خواهد شد، در حالیکه سرور ما امیرمؤمنان علی(ع) است.»
📚عباس قمی، الكنى والألقاب، ج1، ص10.
📚منتجب الدين بن بابويه، الاربعون حدیثا، ص81.
📌نتیجه حکومت و #تبلیغات_امویان
طبق گزارش مسعودی از مورخان مشهور:
يكى از دوستان ما كه اهل علم بود مي گفت:
در انجمنى در #شام درباره #ابوبكر، #عمر، #على و #معاويه سخن مي گفتيم و سخنان اهل علم را ياد مي كرديم؛ جمعى از عامه مردم مي آمدند و سخنان ما را مي شنيدند.
يكى از آنان كه از ديگران خردمندتر بود و ريش بزرگتری داشت، روزى به من گفت:
چقدر در باره #على و معاويه و فلان و فلان حرف ميزنيد. گفتم:
تو در اين باب چه نظر دارى؟ گفت: در باره كى؟ گفتم: در باره على چه ميگوئى؟ گفت:
مگر او پدر #فاطمه نيست؟ گفتم: فاطمه كى بود؟ گفت: زن #پيامبر و دختر #عايشه و خواهر معاويه بود. گفتم حكايت على چگونه بود؟ گفت: در جنگ #حنين با پيامبر كشته شد.
📚مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج2، ص33.
📌خباثت های معاویه در غارتگری
معاویه، به نمایندگان خود دستور میداد:
«اگر دو نفر گواهی دهند که کسی از #دوستداران علی(ع) و خاندان او است، اسم او را از دفتر دولتی #حذف و #حقوق او را قطع کنند. خانه اش را خراب کرده و بلایی بر سر او بیاورند که برای دیگران درس عبرت باشد.» (1)
به اعتراف #معاویه، هدف از #غارت هایی که در حکومت امیرمؤمنان #علی(ع) انجام می داد، فرار مردم از حکومت علی(ع) بود؛ چنانکه به سُفیان بن عَوف غامدی که از فرماندهان نظامی در #حمله به شهر هیت و شهر انبار بود، می گفت:
«به خداوند سوگند بعد از اندك زمانى مردم #عراق از على(ع) فرار می كنند و به طرف ما می آيند.»(2)
📚ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج11، ص44.
📚 ابراهيم بن محمد ثقفى، الغارات، ج2، ص465.
📌برخورد امام حسن(ع) با سست مذهبان کوفه
امام #حسن مجتبی(ع) در جریان سنت زدایی #امویان خطاب به #معاویه و مردم #کوفه فرمود:
اگر مردم سخن خدا و رسولش را به گوش مىگرفتند، آسمانْ #باران خويش را به آنان مىبخشيد و زمين #بركتش را به ايشان عطا مىكرد و هيچ دو شمشيرى در اين امّت [به نزاع] ردّ و بدل نمىشد و تا روز #رستاخيز، مردم از سرسبزى و طراوت زمين بهره مىبردند.
📚شیخ طوسی، الأمالی، ص٥٦٦.
📌از «نيرنگ يهوديان» تا «نقد سند تاریخی»
در سال 447 هجری عدهای از #یهود، نامهای به #خلیفهٔ وقت نشان دادند، با این ادعا که به خط #علیبنابیطالب(ع) است و در آن #نامه، پیامبر، جزیه را از اهل خیبر ساقط کرده است. برخی #صحابه هم در ذیل نامه به آن شهادت داده بودند.
وزیر خلیفه، نامه را به ابوبکر #خطیب_بغدادي عرضه کرد که مورخ بود.
او چون در نامه تأمل کرد، گفت: «نامه جعلی است».
گفتند: «از کجا دانستی»؟
گفت: «شهادت #معاویه در آن هست و معاویه چند سال پس از #فتح_خیبر اسلام آورد. نیز شهادت #سعدبنمعاذ در آن آمده است و او دو سال پیش از واقعهٔ #خیبر مرده بود».
📚ابن جوزي، المنتظم، ج16، ص129؛
📚ذهبي، تذکرة الحفاظ، ج3، ص1141.
حامد منتظری مقدم
سفیانی و مدعیان تاریخی
مجله مشکوة
بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی
شماره 91
شهریور 1385
بخشی از این مقاله به بررسی نظریه جعل روایات سفیانی به وسیله خالد بن یزید بن معاویه میپردازد.
خالد آخرین بازمانده سفیانیان بود که آرزوی بازگرداندن خلافت این خاندان را داشت، اما مروان او را کنار زد و شاخه مروانی حکومت #بنیامیه را تأسیس کرد.
📃 در صفحه 110 مقاله میخوانیم:
فلوتن میگوید: بعید نیست خالد پیشگویی مربوط به سفیانی را ساخته باشد تا توازن در آلامیه را حفظ کند و از تکبر و غرور حاکمان مروانی بکاهد چنانکه یکی از خاندان #ابوسفیان و از فرزندان همین خالد در آخر خلافت بنیامیه ظهور کرد و ادعا کرد #سفیانی منتظَر است و بسیاری با او همراه شدند. پس از او هم مکرر به تلاشهای ناکام بنیسفیان در #تاریخ برخورد میکنیم.
📅 گزارشهای تاریخی نشان میدهد که بخشی از این نظریه با واقعیت همراه است و پس از کنارهگیری #معاویه دوم از خلافت و مرگ او، انتظار میرفت برادرش خالد عهدهدار حکومت شود.
↩️ او و خاندان امویاش مخفیانه در صدد برگرداندن شاخه سفیانی از بنیامیه بودند...
👈 این مقاله را در پیوند شماره 49 مستبین مطالعه کنید.
#نهج_البلاغه
▫️وَ اللَّهِ مَا مُعَاوِيَةُ بِأَدْهَى مِنِّي، وَ لَكِنَّهُ يَغْدِرُ وَ يَفْجُرُ؛ وَ لَوْ لَا كَرَاهِيَةُ الْغَدْرِ لَكُنْتُ مِنْ أَدْهَى النَّاسِ، وَ لَكِنْ كُلُّ غُدَرَةٍ فُجَرَةٌ وَ كُلُّ فُجَرَةٍ كُفَرَةٌ،...
🟠سوگند به خدا، #معاويه از من سياستمدارتر نيست، امّا معاويه حيله گر و جنايتكار است،(1) اگر نيرنگ، ناپسند نبود من زيرك ترين افراد بودم، ولى هر نيرنگى گناه، و هر گناهى نوعى كفر و انكار است، روز رستاخيز در دست هر حيله گرى پرچمى است كه با آن شناخته مى شود.
به خدا سوگند، من با فريب كارى غافلگير نمى شوم، و با سخت گيرى ناتوان نخواهم شد.
✍اشاره به اين نکته مهم مى کند که سياست بر دو گونه است: سياست بى قيد و شرط و آميخته با انواع گناه و در يک کلمه سياست شيطانى، و سياست و تدبير آميخته با #تقوا و #پرهيزکارى و در يک کلمه سياست رحمانى. راه اين دو با هم متفاوت است و نتيجه هاى آن مختلف.
گونه اوّل هيچ حدّ و مرز اخلاقى و دينى و انسانى و وجدانى را به رسميت نمى شناسد و هر اصل و قانون و ضابطه و فضيلتى مزاحم آن شود، بى رحمانه آن را از سر راه بر مى دارد، همان گونه که در شرق و غرب عالم سياست امروز ديده مى شود.
اما قسم دوم سياستى است که در چهارچوبه ارزشهاى الهى و وجدانى و انسانى قرار دارد; هرگز متوسّل به گناه و ظلم و ستم، مخصوصاً بر افراد بى گناه و بى دفاع، نمى شود; غدر و خيانت و فجور و پيمان شکنى را مجاز نمى داند، زياده خواهى و زياده طلبى را نمى پسندد و خطوط قرمزى براى خود قائل است که از آن فراتر نمى رود.
📘#خطبه_200
📌 #سلیمان بن صرد خزاعی
1⃣ #سليمان از بزرگان #شیعه #عراق و از اصحاب اميرمؤمنان #علی، امام #حسن و امام #حسين علیهم السلام بود.
2⃣ سليمان گرچه در برخی جنگهاي دوران #اميرمومنان علی(ع) سابقه درخشاني از خود به جاي گذاشت، اما در #جنگ #جمل بر علیه، #طلحه و #زبیر شرکت نکرد و مورد مواخذه امیرمومنان(ع) قرار گرفت.
📌بلاذري مينويسد:
[پس از جنگ جمل] #علي(ع) صورت خود را از سلیمان برگرداند و او را #سرزنش كرد و فرمود:
تو دچار #ترديد شدي و گوش نکردی و #نيرنگ به كار بستي در حالي كه تو از معتمدترين افراد نزد من بودي.
سليمان از امام معذرت خواست و عرض كرد:
#دوستي من را نگهدار و در آينده، #خيرخواهي من خالصتر خواهد بود.
3⃣ سليمان نه تنها خوب ظاهر نشد، بلکه نسبت به #صلح امام #حسن(ع) با #معاويه ديدگاه انتقادی داشت و از جمله كساني بود كه امام را بعد از صلح با معاويه #مذّل_المومنين خطاب كرد.
4⃣ سلیمان به عنوان #رهبر بزرگ #شیعیان، امام #حسین(ع) را به #کربلا دعوت کرد. اما در کربلا به دلیل کوتاهی و نداشتن #روحیه_انقلابی امام را تنها گذاشت.
مسيب بن نجبه از بزرگان #توابين درباره کوتاهی در #قیام امام حسین(ع) می گوید:
ما #حسین(ع) را تنها گذاشتیم در حالي كه پيش از آن، نامه او به ما رسيده بود و #سفير او بر ما وارد شده و همه گونه از ما ياري طلبيده بود.
ولي ما جانهاي خود را از او دريغ كرديم تا آنكه در كنار ما به #شهادت رسيد.
به درستي كه ما نه با دست خود او را ياري داديم و نه با زبان خود از او دفاع كرديم و نه با اموال خود او را #حمايت كرديم و نه عشاير و قبايل خود را براي ياري او #بسيج كرديم، اينك چه عذري در درگاه خداوند داريم.
📌عدم پذيرش #جنگ با #قاتلان امام حسين(ع) نیز از کوتاهی های سلیمان است.
عدم #حمايت صريح يا ضمني امام #سجاد(ع) از قيام توابین از مهمترين كاستيهاي اين #نهضت شيعي است.
در پایان،
سلیمان به دلیل ترس از حاکمیت ظلم روحیه انقلابی خود را باخته بود که شهادت امام حسین علیه السلام او را کمی بیدار کرد.