البرهان
📌 جواز شد رحال از دیدگاه مذهب شافعی۱
بسم الله الرحمن الرحیم
بار سفر بستن برای #زیارت_قبر_پیامبر (صلی الله علیه وآله) و دیگر انبیاء و اولیاء وصلحا و بزرگان دین، نزد مذاهب اهل سنت #مشروع و #مستحب می باشد.
#شافعیان سفر به قصد #زیارت_قبر پیامبر (صلی الله علیه وآله) را مستحب و جایز می دانند.
👈🏼 به دیدگان بزرگان شافعی درباره #شد_رحال اشاره می شود:
1 . قاضى ماوردى
قاضى القضاة ابو الحسن ماوردى، متوفاى در سال 450 هجری در کتاب «الاحكام السلطانية» بیان کرده است که بار سفر بستن برای زیارت قبر رسول خدا (صلی الله علیه وآله) مستحب و نیکو می باشد در این خصوص می نویسد:
«ومن كان منهم على العود فهو تحت ولايته وملتزم أحكام طاعته فإذا قضى الناس حجهم أمهلهم الأيام التي جرت بها العادة في إنجاز علائقهم ولا يرهقهم في الخروج فيضربهم على طريق المدينة لزيارة قبر رسول الله (صلى الله عليه وسلم) ليجمع لهم بين حج بيت الله عز وجل وزيارة قبر رسول الله (صلى الله عليه وسلم) رعاية لحرمته وقياما بحقوق طاعته ولئن لم يكن من فروض الحج فهو من ندب الشرع المستحبة وعادات الحجيج المستحسنة»
هنگامى كه كاروان حج از #مكه مراجعت میكند خوب است آنان را از راه مدينه عبور دهد تا قبر پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) را زيارت كنند و ميان #زيارت_خانه_خدا و زيارت قبر پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) به خاطر #احترام و #شكرگذارى از زحماتش، جمع نمايند و اين كار اگر از #واجبات_حج نباشد از مستحبات و عبادات نيكوى حاجيان است.
📚الأحكام السلطانيه، ج 1، ص 123.
در این عبارت آمده است که بعد از زیارت حج، حاجیان جهت زیارت قبر پیامبر (صلی الله علیه وآله) به طرف مدینه قصد سفر بکنند.
البرهان
📌 جواز شد رحال از دیدگاه مذهب شافعی۲
#جواز_شد_رحال_ازمنظر_مذهب_شافعی
۲. ابوحاحد غزالی
#ابوحامد_غزالی متوفاى505 هجری که از #بزرگان_شافعی می باشد، سفر برای زیارت انبیاء، صحابه، اولیاء و علماء را جایز دانسته است.
ابن الحاج مالکی در کتاب المدخل، سخنان ابوحامد غزالی را در این خصوص چنین نقل می کند:
«قال الامام الجلیل أبو حامد الغزالي - رحمه الله تعالى - في كتاب آداب السفر من كتاب الإحياء له ما هذا نصه: القسم الثاني: وهو أن يسافر لأجل العبادة إما لجهاد، أو حج إلى أن قال: ويدخل في جملته زيارة قبور الأنبياء وقبور الصحابة، والتابعين وسائر العلماء، والأولياء، وكل من يتبرك بمشاهدته في حياته يتبرك بزيارته بعد وفاته ويجوز شد الرحال لهذا الغرض».
ابن الحاج می نویسد:
امام جلیل ابو حامد غزالی در کتاب آداب السفر از کتاب الاحیاء نوشته است:
قسم دوم از سفر این است که #بخاطر_عبادت مسافرت کند، یا برای #جهاد یا #حج باشد.. تا اینکه می گوید: از جمله سفر برای عبادت، سفر برای #زیارت_قبور_انبیاء و #صحابه و #تابعین و سایر #علما و #اولیاء می باشد. و هرکس که در حال حیات دیدن او #موجب_برکت است بعد از وفاتش هم #تبرک به زیارت قبرش می شود و #شد_رحال برای این غرض (زیارت) جایز می باشد.
📚المدخل، ج1، ص256.
البرهان
📌 جواز شد رحال از دیدگاه مذهب حنفی ۳
#جواز_شد_رحال_ازمنظر_مذهب_حنفی
3. ابی البقاء محمد ابن احمد ضیاء مکی حنفی
📍ابی البقاء متوفی854 هجری که از بزرگان احناف بشمار می شود، در کتاب تاريخ مكة المشرفة والمسجد الحرام والمدينة الشريفة والقبر الشريف در بخش #زیارت_قبر_پیامبر (صلی الله علیه وآله) بار سفر بستن برای زیارت قبر پیامبر (صلی الله علیه وآله) و #استحباب آن را یاد آور شده و می نویسد:
✒ «وأما حديث: لا تشد الرحال إلا إلى ثلاثة مساجد. فلا دلالة فيه على النهي عن الزيارة، بل هو حجة في ذلك، ومن جعله دليلاً على حرمة الزيارة فقد أعظم الجرأة على الله وعلى رسوله ، وفيه برهان قاطع على غباوة قائله، وقصوره عن ذوق صافي العلم، وقصوره عن نيل درجة كيفية الاستنباط والاستدلال ... فإذا تقرر أنه أفضل المخلوقين وأن تربته أفضل بقاع الأرض، استحب شد الرحال إليه وإلى تربته بطريق الأولى»
🔻 و اما حدیث (لا تشد الرحال إلا إلى ثلاثة مساجد ) دلالتی بر نهی از زیارت ندارد .بلکه دلیل برای این عمل است. و هرکس این حدیث را دلیل بر حرمت زیارت قرار بدهد، بزرگترین جسارت را به خداو رسولش(صلی الله علیه و آله) کرده و در این سخن دلیلی قاطع است بر حماقت و کم بودن استعداد علمی وکوتاهی در رسیدن به جایگاه چگونگی استنباط و استدلال گوینده اش ... وآنگاه که ثابت شد ایشان (پیامبر) افضل مخلوقات بوده و محل دفنشان برترین مکانهای زمین است، به طریق اولی مستحب است بار سفر بستن جهت زیارت قبر ایشان.
📎 وی همچنین به اقوال بزرگان مذاهب اهل سنت نیز در خصوص استحباب زیارت قبر پیامبر (صلی الله علیه وآله) و بار سفر بستن برای زیارت حضرت اشاره کرده و می نویسد:
✒ «وممن صرح باستحبابها وكونها سنة من الشافعية في أواخر باب أعمال الحج الغزالي في الإحياء والبغوي في التهذيب والشيخ عز الدين بن عبد السلام في مناسكه وأبو عمرو بن الصلاح وأبو زكريا النووي رحمهم اله تعالى ومن الحنابلة الشيخ موفق الدين والإمام أبو الفرج البغدادي وغيرهم وأما المالكية فقد حكى القاضي عياض منهم الإجماع على ذلك وفي تهذيب الطالبين لعبد الحق عن الشيخ ابن عمران المالكي أن زيارة قبر النبي صلى الله عليه وسلم واجبة قال عبد الحق يعني من السنن الواجبة وفي كلام العبدي المالكي في شرح الرسالة أن المشي إلى المدينة لزيارة قبر النبي صلى الله عليه وسلم أفضل من الكعبة ومن بيت المقدس وأكثر عبارات الفقهاء أصحاب المذاهب تقتضي استحباب السفر للزيارة لأنهم استحبوا للحاج بعد الفراغ من الحج الزيارة ومن ضرورتها السفر»
علمایی که به #مستحب_بودن_سفر_برای_زیارت_پیامبر(صلی الله علیه وآله) و سنت بودن تصریح کرده اند از این قرارند:
از علمای شافعی، غزالی در کتاب احیاء و بغوی در تهذیب و شیخ عز الدین بن عبدالسلام در مناسکه و ابو عمرو بن الصلاح و ابو زکریا نووی (رَحِمهم اله تَعَالَى)، و از علمای حنابله الشيخ موفق الدين والإمام أبو الفرج البغدادي و غير اينها، و از علمای مالکی قاضي عياض که گفته بر این مطلب اجماع است و در تهذيب الطالبين لعبد الحق از الشيخ ابن عمران المالكي زیارت قبر پیامبر (صلی الله علیه وآله) واجب است.
عبدالحق گفته است که منظور از واجب بودن، این است که از سنتهای واجب است و در کلام العبدي المالكي درشرح الرسالة گفته است که رفتن به مدینه برای زیارت قبر پیامبر (صلی الله علیه وآله) افضل از کعبه و از بیت المقدس است. بیشتر عبارات فقهاء مذاهب، اقتضای استحباب سفر برای زیارت دارد چرا که آنها مستحب دانسته اند که حاجی بعد از تمام شدن حجش به زیارت برود و از لوازم زیارت سفر کردن برای زیارت است.
📚تاريخ مكة المشرفة والمسجد الحرام والمدينة الشريفة والقبر الشريف ص337.
👈🏼از این عبارت ابو البقاء و اقول بزرگان دیگر اهل سنت که مورد استناد این عالم بوده است، فهمیده می شود که #شد_رحال به #زیارت_قبر_پیامبر (صلی الله علیه وآله) استحباب مؤکد می باشد.
البرهان
📌 جواز شد رحال از دیدگاه مذهب حنبلی ۱
#جواز_شد_رحال_ازمنظر_مذهب_حنبلی
📍در کتاب موسوعة الفقهية الکويتية که دیدگاه مذاهب فقهی اهل سنت در آن آمده است، مسئله #سفر_برای_زیارت_قبور_انبیاء_و_صالحین را مورد اتفاق فقهای مذاهب دانسته و نوشته شده است:
«ذهب جمهور العلماء إلى أنه يجوز شد الرحل لزيارة القبور، لعموم الأدلة، وخصوصاً قبور الأنبياء والصالحين»
جمهور علماء بار سفر بستن براي زیارت قبور را بخاطر عموم ادله جایز دانسته اند بویژه قبور انبیاء و صالحین.
📍در این موسوعه بعد از نقد استدلال ابن تیمیه در خصوص #شد_رحال، به #اجماعی_بودن_استحبات_زیارت_قبر_پیامبر (صلی الله علیه وآله) چنین اشاره شده است. همچنین آمده است بین فقهاء اختلافی نیست که مسئله #زیارت_قبور بر مردان مستحب است.
📚 الموسوعة الفقهية الكويتيه، ج24، ص 88.
1 . ابو الخطاب كلوذانی متوفای 510 ق
ابن خطاب حنبلی نیز شد رحال برای زیارت را جایز دانسته است وی گوید بعد از اینکه حاجی حجش تمام شد مستحب است به #زیارت_قبر_پیامبر (صلی الله علیه وآله) و #شیخین برود:
«وإِذَا فَرَغَ مِنَ الحَجِّ اسْتُحِبَّ لَهُ زَيَارَةُ قَبْرِ رَسُوْلِ اللهِ - صلى الله عليه وسلم - وقَبْرِ صَاحِبَيْهِ - رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا»
📚 الهداية على مذهب الإمام أبي عبد الله أحمد بن محمد بن حنبل، ص: 198.
📎تقی الدین حصنی دمشقی شافعی نیز در کتاب «دفع شبه من شبه و تمرد» در مورد جواز سفر به زیارت قبر پیامبر (صلی الله علیه وآله) از دیدگاه علمای حنبلی، دیدگاه ابو الخطاب حنبلی را مطرح کرده است:
«قال إبن الخطاب محفوظ الكاوذي الحنبلي في كتابه الهداية في آخر باب صفة الحج إستحب له زيارة قبره وصاحبيه وفيه فائدة وهي إستحباب شد الرحل إلى زيارة الصديقين رضي الله عنهما»
📚دفع شبه من شبه و تمرد، تقی الدین حصنی، تحقیق محمد زاهد کوثری، ص157.
حصنی دمشقی از سخنان و فتوای ابو الخطاب #استحباب_شد_رحال را برداشت کرده است.
البرهان
📌 جواز شد رحال از دیدگاه مذهب حنبلی ۵
#جواز_شد_رحال_ازمنظر_مذهب_حنبلی
5. علي بن سليمان مرداوی متوفاي 885 هـ
🔻از متون فقهی علاء الدين أبو الحسن علي بن سليمان مرداوي دمشقي حنبلي در کتاب #الانصاف که برای #استحباب_زیارت_قبر_پیامبر صل الله علیه وآله دارد ، چنین برداشت می شود که #سفر_برای_زیارت مشروعیت دارد.
✒وی می نویسد:
«فَإِذَا فَرَغَ مِنْ الْحَجِّ: اُسْتُحِبَّ لَهُ زِيَارَةُ قَبْرِ النَّبِيِّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - وَقَبْرِ صَاحِبِيهِ) هَذَا الْمَذْهَبُ وَعَلَيْهِ الْأَصْحَابُ قَاطِبَةً، مُتَقَدِّمُهُمْ وَمُتَأَخِّرُهُم»
زمانی که از #حج فارغ شد #مستحب است به #زیارت قبر پیامبر (صلی الله علیه وآله) و #شیخین برود این ( اعتقاد) مذهب است و همه بزرگان گذشته و متاخر آن را قبول دارند.
📚الإنصاف في معرفة الراجح من الخلاف للمرداوي، چاپ دار إحياء التراث العربي.
از این سخن او استفاده می شود که #شد_رحال برای زیارت #جایز است زیرا حاجی برای سفر به زیارت باید شد رحال داشته باشد و الا چطور می خواهد به #استحباب_زیارت عمل بکند!
البرهان
📌 جواز شد رحال از دیدگاه مذهب مالکی ۲
#جواز_شد_رحال_ازمنظر_مذهب_مالکی
2 . ابن الحاج مالکی
ابن الحاج محمد بن محمد عبدرى قيروانى مالكى، متوفى 737 هجری در «المدخل» در فصل #زيارت_قبور به مسئله #شد_رحال اشاره کرده و حتی به مسئله #آداب_زیارت نیز پرداخته و می گويد:
✒«وأمّا عظيم جناب الأنبياء والرسل صلوات اللّه وسلامه عليهم أجمعين فيأتي إليهم الزائر، ويتعيّن عليه قصدهم من الأماكن البعيدة فإذا جاء إليهم فليتصف بالذل والانكسار والمسكنة والفقر والفاقة والحاجة والاضطرار والخضوع ويحضر قلبه وخاطره إليهم وإلى مشاهدتهم بعين قلبه لا بعين بصره لأنهم لا يبلون ولا يتغيرون ...»
اما #بزرگداشت مقام #انبياء و رسل (عليهم السلام)، #كنار_قبورشان به اين است كه: #زائر از راه دور #تصميم_زيارت آنان می گيرد و #به_سوى_قبور آنان می شتابد، وقتى كه كنار قبور آنان آمد سعى كند كه با ادب و احترام و خضوع و خشوع و با حالت فقر و احتیاج و اضطرار باشد، و بكوشد با حضور قلب و چشم دل آنان را ببيند. چون آنان نه كهنه می شوند و نه تغيير می كنند.
👈🏼از این عبارت فهمیده می شود که زیارت قبر پیامبر (صلی الله علیه وآله) اختصاص به مجاورین آن حضرت ندارد بلکه از راه دور مردم برای زیارت باید بار سفر ببندند.
📎ابن الحاج بعد از بحث درباره #سفر_برای_زیارت و نقل اقوال بزرگان اهل سنت در این خصوص، درباره قصد سفر برای زیارت پیامبر (صلی الله علیه وآله) چنین می گوید:
✒«والحاصل من أقوالهم أنها قربة مطلوبة لنفسها لا تعلق لها بغيرها فتنفرد بالقصد وشد الرحال إليها، ومن خرج قاصدا إليها دون غيرها فهو في أجل الطاعات وأعلاها فهنيئا له، ثم هنيئا له اللهم لا تحرمنا من ذلك بمنك يا كريم»
📍 خلاصه اقوال علما این است که زیارت قبر پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) خود به خود مطلوب است و وابسته به نیت دیگری نیست، و به تنهایی قصد می شود و بار سفر به آن بسته میشود. و هرکس فقط به قصد زیارت قبر پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) از وطنش خارج شود او در حال #عبادت است بلکه بالاترین عبادتهاست، گوارایش باد، و گوارایش باد، خدایا ما را از آن محروم نکن به خاطر کرمت یا کریم.
📚المدخل، ج 1، ص 257 و 258.
👈🏼از عبارات ابن الحاج استفاده می شود که قصد و نیت برای #سفر_زیارتی جایز و #مشروع می باشد.
البرهان
📌 جواز شد رحال از دیدگاه مذهب مالکی ۳
#جواز_شد_رحال_ازمنظر_مذهب_مالکی
3. عبد الکریم بن عطاء الله مالکی
📍 وی که از بزرگان مالکی به شمار می رود در کتاب مناسک خود به مسئله #شد_رحال برای #زیارت_قبر_پیامبر (صلی الله علیه وآله) و #قبرستان_بقیع و #قبر_صحابه و #تابعین پرداخته و گوید:
✒ «إذا کمل لک حجّک وعمرتک على الوجه المشروع لم یبق بعد ذلک إلاّ إتیان مسجد رسول الله (صلى الله علیه وآله) للسلام على النبیّ (صلى الله علیه وآله) والدعاء عنده، والسلام على صاحبیه، والوصول إلى البقیع وزیارة ما فیه من قبور الصحابة والتابعین، والصلاة فی مسجد الرسول فلا ینبغی للقادر على ذلک ترکه»
هنگامی که #حج و #عمرهات به طریق شرعی انجام شد، دیگر چیزی جز رفتن به #مسجد_رسول_خدا (صلی الله علیه وآله) برای درود فرستادن بر او و #دعا_کردن در برابرش و #سلام بر مصاحبانش و رفتن به #بقیع و #زیارت_قبور_صحابه و تابعان و #نماز در مسجد پیامبر (صلی الله علیه وآله) باقی نمیماند و کسی که قدرت بر این کار دارد آن را ترک نکند.
📚،شفاء السقام في زياره خير الأنام صلى الله عليه وآله، ص60،
👈🏼در این عبارت به خوبی تبیین شده است که رفتن به زیارت قبور انبیاء، صحابه و تابعین و قبرستان بقیع جایز است.
البرهان
📌 جواز شد رحال از دیدگاه مذهب مالکی ۵
۵. محمّد بن عبدالباقي زرقاني مالكي
📍محمّد بن عبدالباقي #زرقاني_مالكي_مصري نیز بعد از اشاره به #شهرت_زیارت_قبر_پیامبر_نزد_صحابه به #درخواست_عمر از #کعب_الاحبار جهت #قصد_زیارت_پیامبر (صلی الله علیه وآله) اشاره می کند و در ادامه به #شد_رحال برای #زیارت_قبر حضرت، اذعان می کند.
✒وی در این خصوص می نویسد:
«قد كانت زيارته مشهورة في زمن كبار الصحابة، معروفة بينهم. لمّا صالح عمر بن الخطّاب أهل بيت المقدس جاءه كعب الأحبار فأسلم ففرح به وقال: هل لك أن تسير معي إلي المدينة وتزور قبره ( صلّي الله عليه وآله وسلّم ) وتتمتّع بزيارته؟ قال: نعم»
🔰 زيارت حضرت از زمان #بزرگان_صحابه مشهور بوده و بين آنان معروف بوده است. زماني كه #عمر_بن_خطاب با اهل #بيت_المقدس مصالحه كرد، كعب الأحبار نزد او آمد و #اسلام آورد. عمر از اين واقعه خوشحال شد و به او گفت: آيا ميخواهي كه با من به #مدينه بيايي و #قبر_پيامبر ( صلّي الله عليه وآله وسلّم ) را زيارت كرده و از #زيارت او بهره ببري؟ كعب گفت: آري.
⚜ زرقاني مالکی در جای دیگر از کتاب خود نیز در ذیل حدیث معروف پیامبر (صلی الله علیه وآله): (من جاءني زائراً، لا تعمله حاجة إلا زيارتي، كان حقاً علي أن أكون له شفيعاً يوم القيامة) به مسئله #قصد_سفر_برای_زیارت اشاره کرده و این چنین می گوید:
✒ «وفي المعجم الكبير للطبراني أن النبي صلى الله عليه وسلم قال: «من جاءني زائرًا لا تعمله» بضم التاء، أي: لا تحمله على العمل حاجة «إلا زيارتي» بأن لا يقصد ما لا تعلق له بالزيارة أصلًا، أمَّا ما له تعلق بها؛ كقصد اعتكاف بالمسجد النبوي وشد الرحل إليه وكثرة العبادة فيه وزيارة الصحابة ومسجد قباء وغير ذلك مما يندب للزائر فعله، فلا يمنع قصده حصوله الشفاعة, كما نبَّه عليه في الجوهر المنظم «كان حقًّا» أي: ثابتًا لازمًا «علي أن أكون له شفيعًا يوم القيامة»، وصحَّحه ابن السَّكَن وهو من كبار الحافظ النقاد»
📚شرح الزرقاني على المواهب اللدنية بالمنح المحمدية ج12، ص183.
🔰ترجمه:
در معجم الکبیر طبرانی آمده است که پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرموده اند: «هر کس #برای_زیارت به سوی من بیاید و کاری نکند» یعنی حاجتی برای انجام کاری نداشته باشد «الا زیارت من» یعنی قصد کاری غیر از زیارت را نداشته باشد.اما کارهایی که مانند زیارت است از جمله: قصد #اعتکاف در #مسجد_پیامبر ، #سفر برای اعتکاف و عبادت زیاد در #مسجد_النبی، #زیارت_صحابه و #مسجد_قبا و غیر این ها که برای زائر #مستحب است انجام دهد، مانع از حصول #قصد_شفاعت نمی شود همچنان که در کتاب الجوهر المنظم بر این مطلب تأکیده شده است. در این صورت «این حق بر من (پیامبر) ثابت و لازم است که در روز قیامت #شفیع او باشم.» این روایت را ابن سکن که از بزرگان حفاظ و ناقدین روایت، بیان کرده است.